Саха
Республикатын «Кэбээйи улууьа (оройуона) муниципальнай тэриллии»
Кальвица
сурун оскуолата
Уорэ5и
таьынан улэ5э
«Остуол
оонньуута» 2 кылааска дуобат программата
Салайааччы:
Никифорова
Антонина Андреевна
Кальвица
– 2014с
Быһаарыы
сурук.
Билинни компьютеризация, информатизация үйэтигэр,
араас сиэр-майгы өттүгэр түһүүлээх оонньуулар элбээннэр озолору олус умсугуталлар. Бэлэм информацияны ыла үөрэммит озо биир
халыыбынан толкуйдуур, айар дьозура сыппыыр.
Озо
өйүн-санаатын сайдыыта, хайдах үөрэнэрэ кини кыра эрдэзинэ хайдах
иитиллибититтэн тутулуктаах.
Төрөппүт, учуутал озо 7-8 сааһыгар билэр-көрөр, толкуйдуур, истэр, болзойор,
ыраналыыр, тэннээн көрөр, айар дьозурдарын уратыларын учуоттаан үлэни
ыытыахтаах, күүскэ дьарыктаныахтаах.Озо бу сааһыгар өйүгэр инэриниитэ, онорон
көрүүтэ, өйгө тутуута болзомтото, өйдүүр дьозура оонньуунан сайдар. Ону мүччү
туппакка кинилэр холлоругар сөптөөх дуобат араас дьикти угаайыларын, албастарын
көрдөрөн, сэнээрдэн дуобат оонньуутугар уһуйуохха, үөрэтиэххэ сөп. Онон бу
ааттаммыт уустук сыал-сорук
туолуутугар, озо
үөрэзи ылыныытыгар, киһи быһыытынан иитиллэн тахсыытыгар, иллэн кэмин
туһалаахтык атаарарыгар дуобат куруһуога ыытыллара улахан туһалаах буолуо этэ.
Толкуйдуур дьозуру сайыннарар оонньуулар озо билэ-көрө сатыыр базатын,
өйүн-санаатын, тулуурдаах, дьулуурдаах буолуутун көзүлүүллэр, тулалыыр эйгэзэ
сатаан сылдьа, санаатын этэ, ылсыбыт үлэтин тиһэзэр тиэрдэ үөрэнэригэр
көмөлөөхтөр.
Биллиилээх педагог Б.Б.Никитин: « Озону төһөнөн эрдэ өй оонньуутугар угуйазын
да, кини соччонон сытыы, имигэс өйдөөх, билбитин сатаан олоххо туһанар,
инникитин өтө көрөр кыахтаах дьиннээх үрдүк интеллектээх киһи буола улаатар»,-
диэн эппитэ.
Ордук
билинни сайдыылаах кэмнэ озону кыра сааһыттан олоххо бэлэмнииргэ,
өйүн-санаатын, айар дьозурун сайыннарарга, атын дьонно болзомтолоох сыһыаны
иитэргэ өй оонньуулара улахан суолталаахтар.
Ол
иһин сэттэ азыс озо өйүн-санаатын уратытын учуоттаан, араас литератураны
туһанан дуобат куруһуогун программатын онордум.
Программа
сыала: озо толкуйдуур дьозурун таһымын туһанан
дуобат дьикти оонньуутугар умсугутар усулуобуйаны тэрийии.
Соруктар:
1.
Озо дуобат туһунан билиитин-көрүүтүн ханатыы
2.
Куруһуок тумугэр озо толкуйдуур дьозурун
сайыннарыы
3.
Дуобат албастарыгар үөрэтии
4.
Оонньуу быраабылатын сүрүн прициптэрин озолорго
үөрэтэн чинэтии
5.
Дуобат оонньуутун сөбүлээн оонньуулларын
ситиһии
6.
Табаарыстарыгар убаастабыллаах сыһыаны иитии
Төрөппуттэри кытта сибээстээхтик үлэлээһин
Программа
8-9 саастаах озолорго ананар
- Кружок
кабинетын озолор үөрэнэллэригэр сөптөөх гына тэрийии
2. Кабинет санитарнай требованияза сөп бүбэһиэхтээх
3 .
Миэбэллэр озолор үрдүктэринэн буолуохтаах
Туттуллар
материал:
- Дуобат
доскалара
- Дуобат
фигуралара
Программа биир
сылга ананар.
Сыл
бастакы анарыгар ыытыллыр
тематическай былаан
|
Тема
|
Занятия сыала
|
|
Дуобаты билиьиннэрии
|
Дуобат историятыттан быьа тардан кыратык
билиьиннэрии ,
дуоскатын уонна фигураларын уорэтии.
|
|
Миэстэ былдьаьыыта
|
О5олору оонньуунан интириэьиргэтии.
|
|
Дуобат хаамыыта
|
Дуобат
хаамыытын уорэтии, хайдах сииллэрин, дуобакка тахсалларын уорэтии.
|
|
Хатылааьын
|
Ааспыт сылга
уорэппиттэрин чинэтии, икки эрээттээх дуобаты уорэтии.
|
|
«Тыксаан»
|
Ориентация5а
эрчийии, сыалы табарга уорэтии.
|
|
«Ат суурдуу»
|
Оонньуу
быраабылатын уорэтии.
|
|
Хатылааьын
|
«Ат суурдуу»
оонньууну хатылааьын.
|
|
Сана хаамыылар
|
Араас
албастары оонньууга туттуу
|
|
«Миэстэ былдьаьыыта»
|
О5олору
дуобакка эрчийии, хаамыыларын чопчулааьын.
|
|
Дуобакка эрчиллиилэр
|
О5олору
дуобакка тардыы, интириэьиргэтии, курэхтэьиннэрии.
Оонньууга
сыалы-соругу ситиьэргэ уорэтии.
|
|
«Муннук былдьаьыыта»
|
Сана оонньуу
быраабылатын уорэтии, о5олор интириэстэрин тардыы.
|
|
Хатылааьын
|
Сана оонньууну
чинэтии.
|
|
Дуобакка эрчиллиилэр
|
Сана
уорэтиллибит комбинациялары, албастары хатылааьын.
|
|
«Абааьыны хаай»
|
Сана оонньууну уорэтии,
толкуйдуур дьо5урдарын сайыннарыы.
|
|
Хатылааьын
|
«Абааьыны хаай»
оонньууну чинэтии.
|
|
«Пехота5а комо»
|
Сана оонньууну
уорэтии, о5олору оонньуунан интириэьиргэтии.
|
Сыл
иккис анарыгар ыытыллыр
тематическй былаан.
|
Тема
|
Занятия сыала
|
|
Ус уктэллээх
эргиир
|
Суурэр уос
икки оттугэр сытар диагоналлар уьуктарын кытта билиьиннэрии. Ус
уктэллээх эргиир -тройник.
|
|
Хоьуой эргиир
|
Ус уктэллээх
эргиир икки оттунээ5и диагоналлар кинилэр уьуктарын холбуур
диагоналлардыын Хоьуой эргиир эбэтэр косяк дэнэр. О5олорго манны
уорэтии.
|
|
Двойник
|
Суурэр уоьу ,
косягы уонна тройнигы быьа охсор икки диагоналлары двойник эбэтэр
тэпсэн диибит.О5олорго манны билиьиннэрии.
|
|
Хатылааьын
|
Дуоска хоьуойдуур эрээттэрин хатылааьын.
|
|
Оонньуу быраабылалара
|
О5олорго дуобат быраабылаларын уорэтии.
|
|
Хатылааьын
|
Быраабылалары
уонна принциптэри хатылааьын
|
|
Албастар
|
Элбэх албастар баалларын
о5олорго билиьиннэрии.
|
|
«Оттуктээьин»
|
Оттуктээьин
суолтатын ойдотуу. О5олор оттуктээьини эрчиллиилэргэ оноро уорэниилэрин
ситиьии.
|
|
Холобурдар, эрчиллиилэр
|
О5олор
оттуктээьини оонньууга туьаналларын ситиьии.
|
|
«Туьах»
|
Туьах суолтатын быьаарыы. Эрчиллиилэргэ
туьах оноьуллуутун коруу.
|
|
«Судургу туьах»
|
Судургу туьа5ы оонньууга туьаныы.
|
|
Икки угуулаах кистэммит туьах
|
Икки угуулаах кистэммит туьа5ы о5олорго
уорэтии.
|
|
Холобурдар, эрчиллиилэр
|
О5олор туьа5ы
оонньууга тутталларын ситиьии
|
|
Утарыта оонньооьун
|
Сана уорэппит
албастарын оонньууга туьаналларын ситиьии
|
|
Оонньууга эрчиллиилэр
|
Шашка5а турнирга бэлэмнэнии
|
|
Шашка5а турнир
|
Начальнай
кылаастар ортолоругар шашка5а турнир.1-4-кл. 2-уол, 1кыыс
|
|
Шахматка турнир
|
5-10кл. икки
ардыларыгар шахматка турнир. Курэхтэьиигэ 2-уол, 1-кыыс биирдии
кылаастан кытталлар.
|
|
Шахматка эрчиллиилэр
|
Улуустаа5ы
шахмат курэхтэьиитигэр бэлэмнэнии.
|
|
Ус даамканнан
со5отох даамканы туьахтааьын
|
Петров ус
муннугун уорэтии, ус муннугу 15 хаамыыннан туталларын ирдээьин.
|
|
Петров ус муннуга
|
О5олорго Петров
ус муннугун чинэтэн уорэтии, оонньууга туьаныы
|
|
Эрчиллиилэр
|
О5олору дьарыктааьын
|
|
Эрчиллиилэр
|
Уорэппит
албастарын оонньууга туьаналларын ситиьии
|
|
Утарыта туруу
|
Утарыта туруу
ньыматын ойдотуу. Утарыта туруу албаьыгар эрдэттэн бэлэмнээн киллэрии
суолтатын ойдотуу
|
|
Утарыта туруу
|
Ньыманы оонньууга туьаныы
|
|
Эрчиллиилэр
|
О5олору сана ньыма5а уорэтии
|
|
Утарыта оонньооьун
|
Оппозиция -
утарыта туруу. О5олорго маны ойдотуу, оонньууга туьаналларын ситиьии.
|
|
«Быьыттааьын»
|
Быьыт суолтатын о5олорго ойдотуу
|
|
Эрчиллиилэр
|
Эрчиллиилэргэ быьыты тута уорэнэллэрин
ситиьии.
|
|
Утарыта оонньооьун
|
Сеанс тумугунэн о5олор таьымнарын
быьаарыы
|
|
Комбинациялар
|
Комбинация диэн тугун ойдотуу
|
|
Хатылааьын
|
Комбинациялары суоттуулларын ситиьии
|
|
Эрчиллиилэр
|
О5олору эрчийии
|
|
А1 хонууттан охсуу
|
О5олорго бу
комбинацияны суоттатыы
|
|
С1 хонууттан охсуу
|
Комбинацияны
суоттуулларын ситиьии
|
|
Е1 хонууттан охсуу
|
Хайдах
комбинацияны суоттуулларын ойдотуу
|
|
Хатылааьын
|
Барбыт
албастарын хатылааьын
|
|
Тумук
|
Тумук эрчиллиилэри
корон о5олор таьымнарын быьаарыы.
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.