"Отбасы бақыты - ол..."

«Көктем» қазақ орта мектебі

Өткізген: 5 «б» қазақ сыныбы

жетекшісі Аманғалиева Зухра Қуанышбекқызы

2016-2017 оқу жылы

Тақырыбы: Отбасы бақыты – ол....(дөңгелек үстел)

Мақсаты: Балалардың “сыйластық”, “махаббат” құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту.

     Міндеттері:

-          отбасы жарастығы, татулығы туралы түсінік қалыптастыру;

-          отбасында жағымды қарым-қатынас жасау іскерліктерін дамыту;

 өзара сыйластыққа тәрбиелеу.

Шаттық шеңбері                  Сен бақытты ұлансың!

                            Анаң – күнің жүрегің,

                            Әкең – өмір тірегің.

                            Сен бақытты ұлансың,

                            Бәрі саған қуансың!

                            Әжең – асыл ардағың,

                            Атаң – дана қорғаның.

                            Сен бақытты ұлансың,

                            Бәрі саған қуансын!

                            Ағаң – қамқор асқарың,

                            Інің – мөлдір аспаның.

                            Сен бақытты ұлансың,

                            Бәрі саған қуансын!

                            Қарындасың – қанатың,

                            Ел-Отаның – жаннатың.

                            Сен бақытты ұлансың,

                            Бәрі саған қуансын!

Дөңгелек үстел 5 бөлімнен тұрады:

1.     Ойға шабуыл

2.     Бүгінгі менің ойым

3.     Ата – анаға тест

4.     Сүйіспеншілік сипаты

5.     Қорытынды

Бірінші болып оқушылар, олардың артынан дөңгеленіп ата – аналар отырғызылуы керек. Дөңгелек үстелдің ортасына өсірілген гүл қойылады. Оқушылар ішке кіріп келе жатқанда олардың біріне көк жапырақ, біріне сары жапырақ беріледі. Әдемі ой салар әуен қойылып, сол әуенмен ата – ана да, оқушылар да орнына отырады.

Пайдаланған өсиет сөздер:

1.     Баланың жақсысы – қызық, жаманы күйік (Абай)

2.     Ата – бабасын сыйламау – азғындықтың белгісі (Пушкин)

3.     Кімде – кім ата – анасын разы еткен болса, ол қандай жақсы . Алла тағала оның өмірін ұзартады (Мың бір хадистен)

Салынған талдың суреті пайдаланады.

Жүргізуші:                           Отбасы татулығы

                                                    Аңыз әңгіме

     Баяғыда бір үлкен отбасы өмір сүріпті. Отбасындағы адамдар саны өте көп екен, бір қауым ел болып, бірге тұрыпты. Ол отбасы ерекше екен, отбасының өзара келісімде, татулықта өмір сүруі елді таң қалдырады. Оларда ұрыс-керіс, дау-жанжал деген атымен болмайды екен.

     Бұл отбасы жайлы патшаның құлағына да жетеді. Патша естігенінің ақ-қарасын білгісі келіп ауылға келеді. Ауыл тап-таза, барлығы да жеткілікті, тыныштық пен береке қонған. Патшаның көңілі толып, ерекше бір шаттықа бөленді. Сыйластығы жарасқан, бақытты отбасында қариялардың орны төрде, уайым-қайғысыз, балалары бақытты, мәз-мәйрам екен. Бұған патша таң-тамаша болады. Отбасының қалайша бақытты, тату-тәтті өмі сүруінің мәнісін білгісі келеді.

     Ауыл ақсақалына келіп отбасындағы татулық пен бірлікке қалай жеткендерін айтуын өтінеді.

     Қарт үнсіз ғана жүз рет «сүйіспеншілік» , жүз рет «кешірім», жүз рет «бірлік» деп қағазға мұқият жазып шығады.

     Үш сөзді оқыған патша таң қалып:

 - Осы-ақ па?

 - Иә, - деді ақсақал.  – барлық жазсы отбастары тек осы қасиеттерден құрылады, - деді де, сәл ойланып, және «шыдамдылық» деген сөзді осып қойды.

•         Өсиет әңгіменің мәні неде?

•         Неліктен патшаны ұйымшыл отбасы қызықтырады?

Ойланайық, пікірлесейік

•         Отбасы жарастығы дегенді қалай түсінесіңдер?

•         Отбасының сыйластығына қалай қол жеткізуге болады?

•         Отбасының татулығы қандай табыстарға жеткізеді?

     Ендігі ойымызды осы тақырып төңірегінде топтастырып, әрі қарай жалғастырайық (оқушыларға да, ата – аналарға да мына ойларды жалғастыру беріледі)

а) отбасы бақыты – ол....

ә) бақыт дегеніміз - .....

б) борыш дегеніміз-.......

в) отбасы бақыты үшін мен.......

г) келешектегі отбасымның бақыты үшін мен......

(осы кезде әуен қойылып, қатысушылардың әуенмен жұмыс істеуіне жағдай туғызу керек)

     Ата – ана, оқушы жауабынан соң қорытынды жасалып, “осы отбасы бақытын бұзатын қандай жағдайлар?” деген сұрақ тасталады. Оқушылар жауаптары отбасының бұзылуы түсініспеушіліктен, әсіресе отбасы мүшелерінің арақ ішуінен болады деп қорытындылайды.

Жүргізуші: 2 – бөлім “Бүгінгі менің ойым” деп аталады. Оқушыларға мынадай сұрақтар жазылған парақтар таратылады:

а) – ой, мама, қойызшы осы, сіз оны түсінбейсіз(осы сөздерді есту ата – анаға ауыр емес пе?)

ә) отбасы бақыты кімның қолында(ананың, әкенің, балалардың)

б) мұны дұрыс істеген жоқсың, сол үшін анаң ұрсып жатыр. Ұрысқаны үшін анаң кінәлі ме, дұрыс істемегенің үшін сен кінәлісің бе?

Ата – аналарға берілетін сұрақ:

-         балаңыздың “ой, қойшы мама” деген сөздері сізге ауыр тие ме? Бұл сөздерді жиі естуге тура келе ме?(оқушылар, ата – аналар жауаптары тыңдалады)

Жүргізуші: Сенің кез – келген жақсы ісің үшін алған қуанатын да анаң, кез – келген дұрыс емес ісің үшін ренжитін де анаң. Ана жүрегі енді ғана қауызынан ашылар гүл. Сенің бір ауыз сөзің гүлдей болған ана жүрегін тырнап алуы мүмкін. Ана жүрегі ренішті де, ауруды да, қайғыны да бәрін – бәрін көтереді. Бірақ әрбір тырнаудың ізінен мәңгілікке жара қалып кетеді, осы ұмытпа. Оқушылар, сендерге осы жерде айтылған сөздер тек анаға арналды, яғни әкені ренжітуге болады деген ой тумасын. Анасын сыйлаған бала әкесін де сыйлайды (тақтада жазулы тұрған хадистен сөз оқылады)

4.     Енді оқушыларға алфавит бойынша әріптерді қойғанда шығатын сөздердің бірнешеуі беріледі, ал ата – анаға тест беріледі. Сол тесттің сұрақтарына жауап беру арқылы ата – ана балл жинайды. Сол баллына қарап, бала тәрбиесіне байланысты бағыт – бағдар беріледі.

Оқушыларға берілген тапсырма:

Мына сандардың астында бір – бір әріп тұр, соны тауып сөйлетіп көр.

1	8		1
10		28		23		8	5	38

18

2

11

38

14

20

18

37

10

1

23

1

16

1

17

1

Тапсырма жауабы: әрбір тұрған сан алфавит бойынша сандардың ретін береді. Сонда “Ана жүрегі нәзік гүл, оны жаралама” деген сөз шығады.

Ата – анаға берілген тест “Сіз қандай ата – анасыз?”

1.     Балаңызға айтқаныңды істете аласыз ба?

а) Жоқ б) Ия в) Кейде ғана

2. Балаңыз сіздің айтқаныңды қалай орындайды?(үй шаруасын)

а) өз еркімен б) қорыққанынан в) айтқызбай орындайды

3. Балаға қатал талап қою бала тәрбиесіне кедергі келтірмейді ме?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

4. Балаңыз сізді тыңдамаған кезде қолданатын шараңыз қандай?

а) Ұрсасыз б) Ұрасыз в) Түсіндіресіз

5. Балаңызды әділетсіз жахалап, кінәлаған болсаңыз қателігіңізді мойындап кешірім сұрайсыз ба?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

6. Балаңызбен пікір алысып, ой бөлісесіз бе?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

7. Балаңыз ашуланғанда сіз өзіңізді ұстай аласыз ба?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

8. Баланың күнделікті қажетіне жұмсау үшін берілетін ақша мөлшері оның қалауынша болуы керек деп есептейсіз бе?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

9. Уақытты балаңызбен бірге өткізу сіз үшін қуаныш па?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

10. Өзіңіздің алғашқы ойыңыздың қате екенін түсініп, өз шешіміңізді өзгерте аласыз ба?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

Ата – ана тақтада ілінген таблицаға қарап отырып, өзі жинаған балл арқылы өзін - өзі бағалай алады, ал жүргізуші ата – анаға өзін қалай бағалауы керектігі жөнінде бағыт – бағдар береді.

Ата – ананың өзін - өзі бағалау парағы.

Егер сіз 45 – 50 - ге дейін балл жинасаңыз, сіз бала тәрбиесін дұрыс жолға қойғаныңыз. Егер одан төмен балл жинасаңыз, онда сізге бала тәрбиесінде көбірек ойлануыңызға тура келеді. (пікірлесу соңынан төмен балл жинаған ата – аналарға бала тәрбиесінде бағыт – бағдар берілуі керек, оқушылардың қатысуынсыз)

Реті	А	В	С
1	0	5	3
2	4	0	5
3	0	3	5
4	0	0	5
5	5	3	5
6	5	3	0
7	5	2	0
8	0	2	5
9	5	2	0
10	5	2	0

Жүргізуші: Келесі бөлім “Сүйіспеншілік сипаты” деп аталады. Бағана өздеріңіз сыныпқа кіріп келе жатқанда берілген жапырақтарды пайдаланар сәт туды. “Отбасының бақыты үшін не керек?” деген сұраққа байланысты ойларыңызды көк жапыраққа, ал отбасын бұзатын бұзатын жағдайлар туралы пікірлеріңізді сары жапыраққа жазып, ілулі тұрған тақтадағы ағашқа жапсырамыз.

-         Енді осы ойларымыздың барлығы неге ағашқа жапырақ түрінде жапсырылды, қалай ойлайсыздар... (оқушылардың пікірін тыңдаймыз, болмаса жүргізушінің өзі қорытындылайды)

-         Әрбір отбасы - өрнек жайған ағаш діңгегі. Егер осы сары жапырақтар көп болса, сіздің отбасыңызды қауіп – қатер қорқыныш, бақытсыздық жайлай бастағандығы. Ол мына өздеріңіз жазғандай арақ, айқай, келіспеушілік, әкенің балаға, баланың анасына көңіл бөлмеуі. Ал егер көк жапырақ көп болса, онда сіздің отбасыңызды бақыттың орнағандығы, яғни түсіністік, сыйластық, бір – біріне деген махаббат, адалдық, жүрек жылуы, баласының анаға, ананың балаға жылуы.

Үлкендер бата бергенде көптеп көгер, ұрпақ жай деп жатады, сол сияқты отбасының көктеп – көгеруі үшін, бақыты үшін мына өздеріңіз жазған жақсы ойлардың барлығы керек. Отбасы бақыты ол отбасы мүшесінің барлығына байланысты.

Қорытынды: Күнді қолмен бүркеуге болмайтындай, барлық проблемадан қашып құтылу мүмкін емес. Балаларымызды тек қана компьютермен, қымбат киім алып берумен, күнделікті ақшамен қамамасыз етумен шектелмей, олардың өміріне белсене араласып, проблемасын бірге шешетін кез келді. Қадірменді ата – ана Макаренконың “Біздің балаларымыз – біздің қартайған шағымыз. Дұрыс тәрбие – бұл бақытты қарттық, нашар тәрбие – бұл біздің болашақтағы сорымыз, бұл біздің көз жасымыз, бұл біздің басқа адамдар мен бүкіл ел алдындағы кінәміз” – деп айтқандай бақытты қарттық көргіміз келсе, балаларымызды жақсылап тәрбиелейік. Қадірменді оқушы, ата – анаңа ақыл қосар ақылшы екеніңді, қиындығын жеңілдетер көмекшісі екеніңді, яғни ертеңгі күнгі үміті екеніңді ұмітпа. Әрбір отбасы бақыты сол отбасын құрап отырған мүшелердің барлығына тікелей байланысты. 

Ата – анаға берілген тест “Сіз қандай ата – анасыз?”

1.     Балаңызға айтқаныңды істете аласыз ба?

а) Жоқ б) Ия в) Кейде ғана

2. Балаңыз сіздің айтқаныңды қалай орындайды?(үй шаруасын)

а) өз еркімен б) қорыққанынан в) айтқызбай орындайды

3. Балаға қатал талап қою бала тәрбиесіне кедергі келтірмейді ме?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

4. Балаңыз сізді тыңдамаған кезде қолданатын шараңыз қандай?

а) Ұрсасыз б) Ұрасыз в) Түсіндіресіз

5. Балаңызды әділетсіз жахалап, кінәлаған болсаңыз қателігіңізді мойындап кешірім сұрайсыз ба?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

6. Балаңызбен пікір алысып, ой бөлісесіз бе?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

7. Балаңыз ашуланғанда сіз өзіңізді ұстай аласыз ба?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

8. Баланың күнделікті қажетіне жұмсау үшін берілетін ақша мөлшері оның қалауынша болуы керек деп есептейсіз бе?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

9. Уақытты балаңызбен бірге өткізу сіз үшін қуаныш па?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

10. Өзіңіздің алғашқы ойыңыздың қате екенін түсініп, өз шешіміңізді өзгерте аласыз ба?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

Ата – анаға берілген тест “Сіз қандай ата – анасыз?”

1.     Балаңызға айтқаныңды істете аласыз ба?

а) Жоқ б) Ия в) Кейде ғана

2. Балаңыз сіздің айтқаныңды қалай орындайды?(үй шаруасын)

а) өз еркімен б) қорыққанынан в) айтқызбай орындайды

3. Балаға қатал талап қою бала тәрбиесіне кедергі келтірмейді ме?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

4. Балаңыз сізді тыңдамаған кезде қолданатын шараңыз қандай?

а) Ұрсасыз б) Ұрасыз в) Түсіндіресіз

5. Балаңызды әділетсіз жахалап, кінәлаған болсаңыз қателігіңізді мойындап кешірім сұрайсыз ба?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

6. Балаңызбен пікір алысып, ой бөлісесіз бе?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

7. Балаңыз ашуланғанда сіз өзіңізді ұстай аласыз ба?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

8. Баланың күнделікті қажетіне жұмсау үшін берілетін ақша мөлшері оның қалауынша болуы керек деп есептейсіз бе?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

9. Уақытты балаңызбен бірге өткізу сіз үшін қуаныш па?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

10. Өзіңіздің алғашқы ойыңыздың қате екенін түсініп, өз шешіміңізді өзгерте аласыз ба?

а) Иә б) Кейде в) Жоқ

Анаң – күнің жүрегің,

Әкең – өмір тірегің.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансың!

Әжең – асыл ардағың,

Атаң – дана қорғаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Ағаң – қамқор асқарың,

Інің – мөлдір аспаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Қарындасың – қанатың,

Ел-Отаның – жаннатың.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Анаң – күнің жүрегің,

Әкең – өмір тірегің.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансың!

Әжең – асыл ардағың,

Атаң – дана қорғаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Ағаң – қамқор асқарың,

Інің – мөлдір аспаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Қарындасың – қанатың,

Ел-Отаның – жаннатың.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Анаң – күнің жүрегің,

Әкең – өмір тірегің.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансың!

Әжең – асыл ардағың,

Атаң – дана қорғаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Ағаң – қамқор асқарың,

Інің – мөлдір аспаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Қарындасың – қанатың,

Ел-Отаның – жаннатың.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Анаң – күнің жүрегің,

Әкең – өмір тірегің.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансың!

Әжең – асыл ардағың,

Атаң – дана қорғаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Ағаң – қамқор асқарың,

Інің – мөлдір аспаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Қарындасың – қанатың,

Ел-Отаның – жаннатың.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Анаң – күнің жүрегің,

Әкең – өмір тірегің.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансың!

Әжең – асыл ардағың,

Атаң – дана қорғаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Ағаң – қамқор асқарың,

Інің – мөлдір аспаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Қарындасың – қанатың,

Ел-Отаның – жаннатың.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Анаң – күнің жүрегің,

Әкең – өмір тірегің.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансың!

Әжең – асыл ардағың,

Атаң – дана қорғаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Ағаң – қамқор асқарың,

Інің – мөлдір аспаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Қарындасың – қанатың,

Ел-Отаның – жаннатың.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Анаң – күнің жүрегің,

Әкең – өмір тірегің.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансың!

Әжең – асыл ардағың,

Атаң – дана қорғаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Ағаң – қамқор асқарың,

Інің – мөлдір аспаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Қарындасың – қанатың,

Ел-Отаның – жаннатың.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Анаң – күнің жүрегің,

Әкең – өмір тірегің.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансың!

Әжең – асыл ардағың,

Атаң – дана қорғаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Ағаң – қамқор асқарың,

Інің – мөлдір аспаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Қарындасың – қанатың,

Ел-Отаның – жаннатың.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Анаң – күнің жүрегің,

Әкең – өмір тірегің.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансың!

Әжең – асыл ардағың,

Атаң – дана қорғаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Ағаң – қамқор асқарың,

Інің – мөлдір аспаның.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!

Қарындасың – қанатың,

Ел-Отаның – жаннатың.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын!