Отынның энергиясы.Отынның меншікті жану жылуы.

Күні___________Пәні_Физика______Сынып____Сабақ реті___

Сабақтың  тақырыбы :Отынның энергиясы.Отынның меншікті жану жылуы.

 Сабақтың   мақсаты :

1. Білімділік : Энергияны қалай алуға болатынын оқушылар

ға түсіндіре отырып,отынның меншік жану жылуы ұғымын түсіндіру.

2. Тәрбиелік: Ойлау қабілетін дамытып, еңбекке, ұқыптылыққа, байқағыштық бейімдеу.

3. Дамытушылық: ойлау,абстрактілі ойлау қабілеттерін дамыту.

Сабақтың  типі : аралас   сабақ,  жаңа   білімді  игеру   сабағы,   оқу   материалын   бекіту

                                сабағы,   қайталау  сабағы  материалды  қорытындылау   және  жүйелеу                              

                                сабағы, бекіту сабағы.

Сабақтың  түрі :  сайыс сабағы,  жарыс сабағы,  ойын сабағы,  саяхат  сабағы, әңгімелесу,тест,сырттай  саяхат  сабағы.

Сабақтың әдісі : 1.Иллюстрациялық     түсіндіру.  Оқушыларға     ақпаратты    әңгімелесу,лекция,  семинар,   коллоквиум,   демонстрациялық  жеткізу.

                               2.Репродуктивті әдіс. Білім  –  білік   дағдыларын      қайта    жаңғырту

                                  арқылы білімді  белсенді  игерту.

                               3.Зерттеу әдісі.   Мұғалімнің    оқушыға     шығармашылық     тапсырма

                                  беруі,   оқушылырдың    өз    беттерімен   шешіп ,  мәтінмен       есптер

                                  шығару,үлестірмелі материалмен жұмыс.

                               4.Эвристикалық әдіс  Ішінара    ізденгіштік  әдіс,   оқушылар    мақсатты

                                  немесе міндетті мұғалімнің  көмегі  арқылы  шешу.

                               5.Мақсатты әдіс . Мұғалім  белгілі  мақсат   қойып,  оған  жету   жолын

                                   көрсетеді, оқушылар  одан  әрі   әрекетке   көшеді.

Таным  қызметін  ұйымдастырудың  үлгісі

1. Жекелік   үлгі  –  танымдық   қызметтер   оқушының  өз   күшімен  орындалады.
2. Жан–жақтылы -барлық оқушылар үшін жалпы міндет қойылған кезде пайдаланады
3. Топтық  –   жалпы  міндеттен  туындаған  мақсатты  шешу  жолында   топ    түрінде

әрекеттеніп, жауап  топ  ішінде  жинақталады.

4. Ұжымдық форма  -  ұжым   өзінің  әр  мүшесін  немесе  әр мүше өз ұжымын  оқыту,

            тәрбиелеу , дамыту  әрекетіне  келеді.

Сабақтың көрнекілігі және жабдықталуы_______________________________________

Пәнаралық  байланыс_________________________________________________________

1.Ұйымдастыру кезеңі.

2.Үй  тапсырмаларын  тексеру  кезеңі.

3.Оқушылардың  білімін жан - жақты  тексеру  кезеңі.

4.Жаңа  сабақты  түсіндіру  кезеңі.

5.Жаңа  сабақты  қорытып , бекіту  кезеңі.

6.Оқушылардың  білімін  бағалау.

7.Үй тапсырмасын  хабарлау  және  орындалуы  бойынша нұсқау  беру  кезеңі.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу,оқушыларды түгендеу.

2.Үй жұмысын тексеру кезеңі

6-жаттығу. (4).

Бер:                                         Шеш:

Q=168кДж=168000Дж           Q=cm(=         

m=4л

 

 

Т/К:t-?

5.Бер:                               Шеш:

m=1кг                        Q=cm(==130

Q=13000Дж

t=100 С

Т/К: с-?

9.   Бер:                           Шеш:

Q=178,8  кДж          Q=cm(= m=

 

 

 Т/к: m-?

3.Білімді жан-жақты тексеру кезеңі.     Тест.

1.Макроскопиялық параметрлерді көрсет?

А) V,S,t.     B) P,U,W          C) P,V,T.

2.Денені құрайтын ұсақ бөлшектердің қозғалысы..... деп аталады.

А) Жылулық қозғалыс     В)Броундық қозғалыс     С) Жылу.

3.Жылулық қозғалыс дегеніміз?

А) Молекулалардың ретсіз қозғалысы

В)Денені құрайтын бөлшектердің ретсіз қозғалысы

С) Газдар мен сұйықтардың ағысы

4.Бір зат молекулаларының басқа зат молекулаларына ену құбылысы?

А) конвекция     В) \Диффузия      С) жылуөткізгіштік

5.Ішкі энергия дегеніміз не?

А) дененің кинетикалық энергиясы мен потенциалдық энергиясының қосындысы.

В)Дененің кинетикалық энергиясы

С)Дененің потенциалдық энергиясы

6.Дененің ішкі энергиясын өзгертетін тәсілдерді көрсет:

А) Конвекция,жылуөткізгіштік,сәулелену

В)механикалық жұмыс істеу және конвекция

С) Механикалық жұмыс істеу және жылу асмасу

7.Ішкі энергияның көбірек қыздырылған бөлігінен азырақ қыздырылған бөлігіне берілу құбылысы?

А) Жылуөткізгіштік.    В) Конвекция    С) Сәулелену

8.Жылу мөлшері қандай шамаларға тәуелді?

А) v,m,t     B) c,m,t      C) c,E,P

9.Меншікті жылу сыйымдылығының өлшем бірлігі

А)              В) Дж                 С) кг

10.Денені қыздыру кезінде немесе салқындағанда одан бөлінетін жылу мөлшерін есептейтін

А) Q=cmv     B) Q=ct         C) Q=cm(

4.Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі.

Энергияны қалай алуға болады?

Бір молекулалардың жойылып, келесі бір молекулалардың түзілуіне байланысты жану кезінде біршама жылу бөлінеді.

Көбіне денені қыздыруға қажетті энергияны отын жаққанда алады. Сендер отынның көптеген түрлерін білесіңдер: ағаш,мұнай,тақтас, көмір,газ т.б.

Жану кезіндегі ішкі энергияның өзгеруі жылу алмасыу немесежұмыс атқару арқылы емес,отынмен байланысты болатын химиялық құбылыстар есебінен жүреді.Мұнда жану өнімі молекулаларының қозғалыс энергиясы мен температурасы отын молекуласының қозғалыс энергиясы мен температурасынан көбірек болады.

 Отын  жанған кезде оның ішкі энергиясы мен жұмыс атқаруға немесе жылу алмасу жолымен басқа денелерді қыздыруға жұмсалады.Отынның барлық түрлері үшін 1 кг отын толық жанғанда бөлінетін нақты жылу мөлшері тәжірибие жолымен анықталады.

Массасы 1 кг отын толық жанғанда бөлінетін жылу мөлшерін көрсететін физикалық шаманы отынның меншікті жану жылуы деп аталады.

[q]=Дж/кг.

Отынның меншікті жану жылуы есептеліп кестеде көрсетілген екінші.

Мысалы, тас көмірдің меншікті жану жылуы тең. Бұл 1 кг тас көмір жанғанда  тең жылу мөлшері бөлінетінін білдіреді.

Кез келген массасы m отын толық жанғанда бөлінетін жылу мөлшерін есептеу үшін меншікті жану жылуын жанған отынның массасына көбейту керек.

Q=qm

5.Жаңа сабақты қорытып бекіту кезеңі.

Есеп. 7-жаттыгу ( 1)

Бер: q=                шеш:

m=100кг                                     Q=qm=              

 

Т/К: Q-?

4.Бер:                                        шеш:

Q=               Q=qm.  q=Q/m; q=               

m=5л                                    

Т/к: q-?

5.Бер :                              шеш:

Q=            Q=qm. m=Q/q=  /    =100кг.                

q=         

    Т/к: m-?

6.Оқушы білімін бағалау.

7.Үйге тапсырма: 7-жаттыгу (2,3,6,7,8 ).§11. 233беттегі бірінші зертханалық жұмысты жазып келу.

Краткое описание документа:

Күні___________Пәні_Физика______Сынып____Сабақ реті___

Сабақтың  тақырыбы :Отынның энергиясы.Отынның меншікті жану жылуы.

 Сабақтың   мақсаты :

1. Білімділік : Энергияны қалай алуға болатынын оқушылар

ға түсіндіре отырып,отынның меншік жану жылуы ұғымын түсіндіру.

2. Тәрбиелік: Ойлау қабілетін дамытып, еңбекке, ұқыптылыққа, байқағыштық бейімдеу.

3. Дамытушылық: ойлау,абстрактілі ойлау қабілеттерін дамыту.

Сабақтың  типі : аралас   сабақ,  жаңа   білімді  игеру   сабағы,   оқу   материалын   бекіту

                                сабағы,   қайталау  сабағы  материалды  қорытындылау   және  жүйелеу                              

                                сабағы, бекіту сабағы.

Сабақтың  түрі :  сайыс сабағы,  жарыс сабағы,  ойын сабағы,  саяхат  сабағы, әңгімелесу,тест,сырттай  саяхат  сабағы.

Сабақтың әдісі : 1.Иллюстрациялық     түсіндіру.  Оқушыларға     ақпаратты    әңгімелесу,лекция,  семинар,   коллоквиум,   демонстрациялық  жеткізу.

                               2.Репродуктивті әдіс. Білім  –  білік   дағдыларын      қайта    жаңғырту

                                  арқылы білімді  белсенді  игерту.

                               3.Зерттеу әдісі.   Мұғалімнің    оқушыға     шығармашылық     тапсырма

                                  беруі,   оқушылырдың    өз    беттерімен   шешіп ,  мәтінмен       есптер

                                  шығару,үлестірмелі материалмен жұмыс.

                               4.Эвристикалық әдіс  Ішінара    ізденгіштік  әдіс,   оқушылар    мақсатты

                                  немесе міндетті мұғалімнің  көмегі  арқылы  шешу.

                               5.Мақсатты әдіс . Мұғалім  белгілі  мақсат   қойып,  оған  жету   жолын

                                   көрсетеді, оқушылар  одан  әрі   әрекетке   көшеді.

Таным  қызметін  ұйымдастырудың  үлгісі

1. Жекелік   үлгі  –  танымдық   қызметтер   оқушының  өз   күшімен  орындалады.
2. Жан–жақтылы -барлық оқушылар үшін жалпы міндет қойылған кезде пайдаланады
3. Топтық  –   жалпы  міндеттен  туындаған  мақсатты  шешу  жолында   топ    түрінде

әрекеттеніп, жауап  топ  ішінде  жинақталады.

4. Ұжымдық форма  -  ұжым   өзінің  әр  мүшесін  немесе  әр мүше өз ұжымын  оқыту,

            тәрбиелеу , дамыту  әрекетіне  келеді.

Сабақтың көрнекілігі және жабдықталуы_______________________________________

Пәнаралық  байланыс_________________________________________________________

1.Ұйымдастыру кезеңі.

2.Үй  тапсырмаларын  тексеру  кезеңі.

3.Оқушылардың  білімін жан - жақты  тексеру  кезеңі.

4.Жаңа  сабақты  түсіндіру  кезеңі.

5.Жаңа  сабақты  қорытып , бекіту  кезеңі.

6.Оқушылардың  білімін  бағалау.

7.Үй тапсырмасын  хабарлау  және  орындалуы  бойынша нұсқау  беру  кезеңі.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу,оқушыларды түгендеу.

2.Үй жұмысын тексеру кезеңі

6-жаттығу. (4).

Бер:                                         Шеш:

Q=168кДж=168000Дж           Q=cm( =          

m=4л

Т/К:t-?

5.Бер:                               Шеш:

m=1кг                        Q=cm( = =130

Q=13000Дж

t=100 С

Т/К: с-?

9.   Бер:                           Шеш:

Q=178,8  кДж          Q=cm( = m=

 Т/к: m-?

3.Білімді жан-жақты тексеру кезеңі.     Тест.

1.Макроскопиялық параметрлерді көрсет?

А) V,S,t.     B) P,U,W          C) P,V,T.

2.Денені құрайтын ұсақ бөлшектердің қозғалысы..... деп аталады.

А) Жылулық қозғалыс     В)Броундық қозғалыс     С) Жылу.

3.Жылулық қозғалыс дегеніміз?

А) Молекулалардың ретсіз қозғалысы

В)Денені құрайтын бөлшектердің ретсіз қозғалысы

С) Газдар мен сұйықтардың ағысы

4.Бір зат молекулаларының басқа зат молекулаларына ену құбылысы?

А) конвекция     В) \Диффузия      С) жылуөткізгіштік

5.Ішкі энергия дегеніміз не?

А) дененің кинетикалық энергиясы мен потенциалдық энергиясының қосындысы.

В)Дененің кинетикалық энергиясы

С)Дененің потенциалдық энергиясы

6.Дененің ішкі энергиясын өзгертетін тәсілдерді көрсет:

А) Конвекция,жылуөткізгіштік,сәулелену

В)механикалық жұмыс істеу және конвекция

С) Механикалық жұмыс істеу және жылу асмасу

7.Ішкі энергияның көбірек қыздырылған бөлігінен азырақ қыздырылған бөлігіне берілу құбылысы?

А) Жылуөткізгіштік.    В) Конвекция    С) Сәулелену

8.Жылу мөлшері қандай шамаларға тәуелді?

А) v,m,t     B) c,m,t      C) c,E,P

9.Меншікті жылу сыйымдылығының өлшем бірлігі

А)               В) Дж                 С) кг

10.Денені қыздыру кезінде немесе салқындағанда одан бөлінетін жылу мөлшерін есептейтін

А) Q=cmv     B) Q=ct         C) Q=cm(

4.Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі.

Энергияны қалай алуға болады?

Бір молекулалардың жойылып, келесі бір молекулалардың түзілуіне байланысты жану кезінде біршама жылу бөлінеді.

Көбіне денені қыздыруға қажетті энергияны отын жаққанда алады. Сендер отынның көптеген түрлерін білесіңдер: ағаш,мұнай,тақтас, көмір,газ т.б.

Жану кезіндегі ішкі энергияның өзгеруі жылу алмасыу немесежұмыс атқару арқылы емес,отынмен байланысты болатын химиялық құбылыстар есебінен жүреді.Мұнда жану өнімі молекулаларының қозғалыс энергиясы мен температурасы отын молекуласының қозғалыс энергиясы мен температурасынан көбірек болады.

 Отын  жанған кезде оның ішкі энергиясы мен жұмыс атқаруға немесе жылу алмасу жолымен басқа денелерді қыздыруға жұмсалады.Отынның барлық түрлері үшін 1 кг отын толық жанғанда бөлінетін нақты жылу мөлшері тәжірибие жолымен анықталады.

Массасы 1 кг отын толық жанғанда бөлінетін жылу мөлшерін көрсететін физикалық шаманы отынның меншікті жану жылуы деп аталады.

[q]=Дж/кг.

Отынның меншікті жану жылуы есептеліп кестеде көрсетілген екінші.

Мысалы, тас көмірдің меншікті жану жылуы тең. Бұл 1 кг тас көмір жанғанда  тең жылу мөлшері бөлінетінін білдіреді.

Кез келген массасы m отын толық жанғанда бөлінетін жылу мөлшерін есептеу үшін меншікті жану жылуын жанған отынның массасына көбейту керек.

Q=qm

5.Жаңа сабақты қорытып бекіту кезеңі.

Есеп. 7-жаттыгу ( 1)

Бер: q=                 шеш:

m=100кг                                     Q=qm=               

Т/К: Q-?

4.Бер:                                        шеш:

Q=                Q=qm.  q=Q/m; q=                

m=5л                                    

Т/к: q-?

5.Бер :                              шеш:

Q=             Q=qm. m=Q/q=  /    =100кг.                

q=         

    Т/к: m-?

6.Оқушы білімін бағалау.

7.Үйге тапсырма: 7-жаттыгу (2,3,6,7,8 ).§11. 233беттегі бірінші зертханалық жұмысты жазып келу.