Открытый урок "Баланы ерте жастан дамытудың негіздері"

Баланы ерте жастан дамытудың негіздері.

Қазақ   халқы қай  уақытта  болмасын,  «Ұрпақ тәрбиесі-ұлттың тағдыры, ұлттың болашағы»-деп білген.Сондықтан  тәрбие  мәселесіне  көңіл  бөліп, оған  тиімді  әдіс-тәсілдерді  қолданып, қарастыру  әрбір  ұжымның  тапқырлығы мен  іскерлігін, ізденімпаздығы  мен  шығармашылығын  талап  етеді. «Адамға  ең  бірінші   білім  емес, тәрбие  берілуі  керек, тәрбиесіз  берілген білім  адамзаттың  қас  жауы,  тәрбиесіз  берілген  білім  адамзатқа  апат  әкеледі»-деген   ғұлама  ғалым  Әбу Насыр  Әл-Фараби. Бұл  ойды  әрбір  ұстаз, әрбір  ата-ана  өздеріне қағида ретінде  ұстанса, нұр үстіне нұр  болары  сөзсіз.

    Мемлекет  басшысы  Н. Ә. Назарбаев  бала  тәрбиесіне, оларды  ғаламдық  өзгерістерге дайын  етіп  өсірудің  қаншалықты  маңызды  екеніне  біздің  назарымызды  үнемі  аударып  келеді. Бала  тәрбиесі  қай  кезден  басталатындығы  жайлы  көптеген  пікірталастар  бар. Кейбіреулер «Тәрбие- тал  бесіктен» десе, енді бірі :     «Бала  ана  құрсағында  пада  болған  кезден-ақ  оның  тәрбиесі  басталады»-деп  көрсетеді.

   Балаға  экономикалық  жағдай толығынан  жасалса  да  рухани  азық  жетіспейді. Ол-білім мен  тәрбие.  Білімсіз  адам  өмір  сүре беруге  болады. Ал, тәрбиесіз  адам  өмір  сүре  алмайды.  Бұл  туралы  ғұлама  ғалым Ибин Сина:         «Балада  рух, дене  тәрбиесі  және  такамүлі (үйренуімен  ілгерлеуі)  бірге  жүргізілуі  қажет»- дейді.

   Қазақстан  Республикасының  жалпыға  міндетті  білім  беру  стандарты мектепке  дейінгі  тәрбие мен  оқытудың  негізгі  ережелерінде 1 жастан 3 жасқа  дейінгі  баланың  бес  білім  беру саларының  үйлесімді  бірігуі  арқылы  дамуын  қарастырады: денсаулық, таным, қатынас,шығармашылық  және  әлеуметтік орта. Ал, білімберу саласы  дегеніміз- мектепке дейінгі  балалардың  физикалық, зияткерлік, адамгершілік, эстетикалық, коммуникативтік  және  әлеуметтік  дамуын  қамтамасыз ететін  білімді, тәжірибелік дағды мен  шеберлік  жиынтығын  қамтитын  білім  беру стандартының  бір  бөлігі деп  айқын  көрсеткен. Мектепке дейінгі  мекемелер  мен  мектепке дейінгі ұйымдар осы стандарт  негізінде  балаға  тәлім  тәрбие  беруде.

    Тәрбиелеудің  бірнеше  жолы бар. Мысалға  айтар  болсақ:адамгершілікке,  еркіндікке,  мәдениеттілікке, әдептілікке,  әдемілікке,  білімді  болуға.

      Адамгершілікке  тәрбиелеудегі  басты  бағыт-  баланы  құрметтеу. Баланың  қуат қоры мол  болғандықтан  оның  өмірді  танып  білуге  ұмтылысы  зор  екенін  мойындап, соған орай баланың  сезімін тәрбиелеуге,  сұлылықты  сезінуге, көңіл күйін  реттеп  отыруға жағдай  туғызатын  бірден бір білім ордасы ол, баланы ерте жастан  тәрбиелейтін  мектепке  дейінгі  мекемелер  мен  ұйымдардың  орны  ерекше екенін  атап  айтқан  жөн болар. Бұл мекемелер  баланың  бойына  рухани-  адамершіліктің  қайнар  көзін сіңіріп,  мінез-құлқын тәрбиелеуге,  білімін жетілдіруге, адамзатқа  тән құндылықтарды баланың бойынасіңіруге еңбек етіп келеді.

     Еркіндік- адамныі  өз  мүдделері  мен  мүмкіндігіне сай  әрекет етіп, өз қалауын  жүзеге  асыруы. Ф.Энгельс  өзінің «Анти-Дюринг» атты еңбегінде еркіндік әлдебір нәрсенің тәуелсіздік  нышаны емес,керісінше, ол  адамның  жаратылыс  күштеріне, қоғамдық қарым-қатынастарға  және өз болмысына  үстемдігі  дейді. Еркіндік-нақты  және салыстырмалы  ұғым. Шынайы  еркіндік-адамдар арасындағы

Мәдени  қарым-қатынастардың  кепілі.  Баланың  ересектер  мен  құрдастарына  сүйіспеншіліктерін  арттыру  арқылы,  мәдениетті  болуға  шақыру.  Мәдениетті  болу  ол  ізеттіліктің, ізгіліктің, қамқорлықтың  белгісі.  Сіздер  қандай  сөз  айтасыздар,сол  сөз  баланыңесінде  қалады. «Айтылған  сөз  атылған  оқпен  тең»  деген  мақалды  естен  шығармаған  абзал.

«Әдептілік  белгісі-  иіліп  сәлем  бергені»  -демекші,әдепті  бала  әрқашанда  ересектер  мен  құрдастарына  таныс  та  бейтаныс  адамдарына  ізеттілікпен  сәлем  бере  біледі.  Әдептілік  деп  - үлкенді  сыйлауды,  достарын,  айналадағы  адамдарды,  табиғатты  құрметтеуді  айтамыз.

Ерте  жастағы  1 жастан  бастап  3жасқа  дейынгі  балаларды  тәрбиелеу  мен  оқытуға  арналған  «Алғашқы  қадам»бағдарламасында  1жастан  3жасқа  дейынгі  балалардың  ата-аналарыменынтымақтастық  отбасының  тәрбиелеу  әлеуметін тиімді  қолдану  деп  көрсетілгендей   балабақшамыздың  жылдық  жоспарында  ата- ананың  педагогикалық  мәдениетін  көтеру,   оқу  іс-әркетіне  қатыстыру,  бала  тәрбиесіндегі  ата- ана  рөлі  атты   үш  тармақша  алынған.  Бала   тәрбиелеу  баршаға  ортақ.  Оған  қоғамда,  отбасы да  жауапты.

Сондықтан  балаға  қандай  тәлім- тәрбие  мен  білім  берсекте  оларға  ерте  жастан,  яғни  бала  туылғаннан  бастап,  үш  жасқа  дейін  баланың  қоршаған  орта  туралы білімін, білігін  жетілдіру  үшін  ларға  толық  жағдай  жасаумыз  керек  екен.  Бала  тәрбиесін  қоғам  мен  отбасы  болып  бірге  жұмылып,  жұмыс  жасауға  шақырамын  Себебі  бала-  біздің  тәрбиеміздің  айқын  көрінісі.