Открытый урок на тему "Еңлік-Кебек" поэмасы 10 класс

Пән: қазақ әдебиеті	Сынып: 10 «Ә»		Күні : 24.02.15
Тақырып:	«Еңлік –Кебек» жырындағы демократиялық-гуманистік идея
Оқыту мақсаты	Поэмадағы ең негізгі мәселелер арқылы ескі заңның құрбаны болған кейіпкерлер бейнесі негізінде еркіндік, адамгершілік қасиеттерді аша білуі тиіс
Күтілетін нәтиже:	-поэмадағы негізгі тартыстарды ажырата біледі; - Еңлік пен Кебектің бейнесін анықтайды; - кейіпкерлер туралы өзіндік ой-пікір айтуға үйренеді; -тақырып негізінде проблемалық  сұрақтың шешімін табуға  дағдыланады;
Модульдер Әдіс –тәсілдер	1.Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер. - Оқушылармен бірлесе сабақтың мақсатын жоспарлау «Оқу атысы». - Диалогтік оқыту (Топтық әңгіме). 2.  СТО - «Әдебиет үйірмесі» - «Кинобаян» стартегиясы 3. Оқыту үшін бағалау - Өзін-өзі бағалау парағы, Кері байланыс «Отарба» әдісі 4. Жас ерекшеліктеріне сай оқыту. 5. АКТ - интерактивті тақта (бейнебаян) - таныстырылым 6. Талантты және дарынды балаларды оқыту (А,В,С деңгейіндегі оқушыларды ескеру). 7. Оқытуды басқару және көшбасшылық (Сыныпты дұрыс ұйымдастыру).
Ресурстар	10-сынып оқулығы, бағалау парақшалары, ресурстар
Алдыңғы білім	Шәкәрім Құдайбердіұлы «Еңілік – Кебек» поэмасы
Жоспар
Кезеңдер	Мұғалім іс-әрекеті				Оқушы әрекеті
Ұйымдастыру кезеңі	1. Тақтаға оқыту мақсаттары мен күтілетін нәтиже жазылады. 2. Оқушылармен амандасу. Сынып оқушыларын ұйымдастырып, сабаққа бейімдеу. 3. Шаттық шеңбері «Шапалақ» 4. Топқа бөлу, спикер тағайындау.				Оқушылар Кейіпкерлер, Жер-су аттары, Сандар, Қасиеттер деген сөздер арқылы   топқа бөлінеді.
Қызығушылықты ояту Мағынаны тану (5 мин)	«Оқу атысы» жауап алу. Оқушылар Кейіпкерлер, Жер-су аттары, Сандар, Адам қасиеттерісөздерін сабақпен байланыстырады. «Оқу атысы» жаттығуы. Бірінші шеңберге сабақтың тақырыбы жазылады. Екінші шеңберге оқушыларға «миға шабуыл» өткізу арқылы тақырыптың не туралы болуы мүмкіндігін, ал үшінші шеңберге сабақтың мақсатын жазады.				Оқушылар рет-ретпен сұрақтарға жауап береді. Поэма бойынша білетіндерін айтып  ортаға салады, ой алмасады. Поэма жайында білгісі келетін мәселені айтады.Топтан бір оқушыға сөз беріледі, сабаққа оқушылар мақсат қояды.Ықтимал жауап
Жаңа сабақ (10 мин) Қорғау (15 мин)	Оқушылар, қазір біз қойылған сауалдарға жауап іздеу төңірегінде «Әдебиет үйірмесі» стратегиясы бойынша топта әр оқушының атқаратын ролін анықтап, поэмаға жан- жақты талдау жасаймыз. «Әдебиет үйірмесі» стратегиясы бойынша жұмыс: 1. Реттеуші – спикер Топ ішінде уақытты бақылайды, барлығына кезекпен сөз беріп отырады.           1. Жазушы. Ой талқысындағы негізгі бағыттарды қысқаша жазып алады. 2. Дәнекер. Мәтінді өмірмен байланыстырады. 3. Сұрақ қоюшы. Ой талқысы басталмастан бұрын, топты сөйлету үшін сұрақтар дайындайды 4. Сөз тапқыш. Мәтін желісіне байланысты мақал- мәтел, нақыл сөздер, өлең жолдар ұсынады. 5. Іздеуші.  Мәтінге қатысты кез келген қосымша ақпарат жинайды.       «Кинолента» әдісі арқылы тақырыпты ашу:Мақсаты: Оқушылар сыни ойлау дағдыларын жетілдіру мақсатында «Джигсо» әдісінің элементі арқылы  жаңа тақырыпты меңгеруі тиіс Топтық жұмыс Логикалық тізбек. Тапсырмасы: Оқиға желісі бойынша шашыраңқы сөздерді ретпен тізбектеп, кейіпкерлер бойындағы адамгершілік қасиеттерді анықтайды. 1-топ: 1.      Ту тіккен Тобықтының қос басшысы 2.      Көзі өткір, қараторы жігіт екен 3.      Ол кезде балгер болған Нысан абыз 4.      «Ей, абыз! Аш балыңды, қобызыңды тарт 5.      Жынның сөзін жасырып қала алмаймын 6.      «Ажалың биік қабақ сұрлау қыздан 2-топ: 7.      Қарашаның алғашқы қары жауып 8.      Түлкіден бұрын шықты Хан басына. 9.      Қара жартас - Кебектің келген жері 10.  Бар екен бір бойжеткен қызы және 11.  «Атым - Кебек» дегенде жалт қарады 12.  «Анық Кебек сен болсаң, арызым бар 3-топ: 13.  Атым - Еңлік, мына шал - менің әкем 14.   «Ала ғой» деп береді кім жесірін. 15.  Сонда түсті ойына балгер сөзі 16.  Өзің таңдап түлкінің біреуін ал 17.  Екеуі «тәуекел» деп кетіп қалды 18.  Қойшы айтты «Оның аты Кебек еді 4-топ: 19.  Еңлікті алып қашқан Кебек батыр 20.  Намыс қылып жиылды тамам Найман 21.  Тобықтылар Найманды ертіп әкеп 22.  Қайран жастар қапыда қолға түсті 23.  «Өлерде үш тілек бар» деуші еді ғой 24.  Тастады бесігімен баласын да Проблемалық сұрақ: Тапсырмасы: Сұрақтың шешімін тауып, өз пікірлерін дәлелдеу. 1-топ: Екі ғашықтың өліміне кім кінәлі?Неге? 2-топ: Тобықтылар неге Кебек пен Еңіліктің жасырын жерін айтып, оларды ұстап берді? 3-топ: Еңіліктің соңғы тілегі неге орындалмады? 4-топ: «Еңілік пен Кебек» поэмасына қандай мәселе қосар едің? Өмірмен байланыс: Тапсырмасы: Тақырыпты бүгінгі күнмен байланыстыру				Әр топта бес оқушыдан болады, әр оқушының ролі анықталады. ( 2 мин) Оқушылар топтық әңгіме жүргізеді,  оқиға желісі бойынша шашыраңқы сөздерді ретпен тізбектеп, кейіпкерлер бойындағы адамгершілік қасиеттерді анықтайды, проблемалық сұрақтардың жауабын іздеп, өздерінің болжамдарын жасайды, бүгінгі өмірмен байланыстырады. ( 8 мин)
Бекіту (5 мин)	1.Шәкәрімнің «Еңлік-Кебек » поэмасында қандай мәселе көтерілген? 2.Автор шешімімен келісесің бе? Егер сен автор орнында болсаң шығарманы қалай аяқтаған болар едің? 3.Поэманы оқи отырып қандай ой түйдің? 4.Шәкәрім қазіргі заманда өмір сүрсе қандай тақырыпта поэма жазған болар еді? 5.Бүгінгі сабақтың эпиграфы ретінде қандай мақал- мәтелді алар едің?				Өз ойларын ортаға салады
Бағалау (7 мин)	Топ жұмысын бағалау (бағалау парақшасы) Өзін –өзі бағалау				Спикер бағалайды.
Кері байланыс (3 мин)	«Отарба» әдісі «3-2-1» стратегиясы. Мақсаты: Оқушылардың сабақ барысында өздерінің қай сатыда екенін анықтауы, сабаққа баға беруі. 3. Сабақта алған 3 маңызды ақпарат 2. Қиындық келтірген 2 мәселе 1. Сабақта ұнаған 1 жағдай				3-2-1 стратегиясы бойынша  стикерге жазып, өздерін қай сатыда (Көшбасшы,Ілесуші, Демеуші) екенін анықтап «Отарбаға» іледі
Үйге тапсырма	1.Интервью сұрақтарын әзірлеу «Поэмадағы Еңлік бейнесі» 2. Поэмадан үзінді жаттау
Мұғалім рефлексиясы Сабақ мақсаттары/оқыту мақсаттары шынайы болды ма? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Менің бөліп оқытқаным өз мәнінде жүзеге асты ма? Мен өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?
Ең жақсы өткен екі дүниені атап көрсетіңіз (оқытуға және үйренуге қатысты)		1.		2.
Қандай екі дүние сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізуші еді? (оқытуға және үйренуге қатысты		1.		2.
Осы сабақтың барысында мүмкін барлық сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағыма қажет болуы қандай ақпаратты білдім?

Логикалық  тізбек

25. Ту тіккен Тобықтының қос басшысы

26. Көзі өткір, қараторы жігіт екен

27. Ол кезде балгер болған Нысан абыз

28. «Ей, абыз! Аш балыңды, қобызыңды тарт

29. Жынның сөзін жасырып қала алмаймын

30. «Ажалың биік қабақ сұрлау қыздан

31. Қарашаның алғашқы қары жауып

32. Түлкіден бұрын шықты Хан басына.

33. Қара жартас - Кебектің келген жері

34. Бар екен бір бойжеткен қызы және

35. «Атым - Кебек» дегенде жалт қарады

36. «Анық Кебек сен болсаң, арызым бар

37. Атым - Еңлік, мына шал - менің әкем

38. «Ала ғой» деп береді кім жесірін.

39. Сонда түсті ойына балгер сөзі

40. Өзің таңдап түлкінің біреуін ал

41. Екеуі «тәуекел» деп кетіп қалды

42. Қойшы айтты «Оның аты Кебек еді

43. Еңлікті алып қашқан Кебек батыр

44. Намыс қылып жиылды тамам Найман

45. Тобықтылар Найманды ертіп әкеп

46. Қайран жастар қапыда қолға түсті

47. «Өлерде үш тілек бар» деуші еді ғой

48. Тастады бесігімен баласын да

Кейіпкерлері:

Тоқтамыс

Нысан Абыз

Еңлік

Кебек

Ер Қабанбай

Жер-су аттары:

Ақшоқы

Шыңғыстау

Хақан өзені

Қара Жартас жері

Хан тауы

Адам қасиеттері:

Еркіндік

Адамгершілік

Ізгілік

Әділетсіздік

Ғашықтық

Сандар:

15   

18   

2   

1780   

1845

1. Реттеуші – спикер

Топ ішінде уақытты бақылайды, барлығына кезекпен сөз беріп отырады.    

2. Дәнекер.

Мәтінді өмірмен байланыстырады.

3. Сұрақ қоюшы.

Ой талқысы басталмастан бұрын, топты сөйлету үшін сұрақтар дайындайды         

4. Сөз тапқыш.

Мәтін желісіне байланысты мақал- мәтел, нақыл сөздер, өлең жолдар ұсынады.

5. Іздеуші.

 Мәтінге қатысты кез келген қосымша ақпарат жинайды.

6. Жазушы.

Ой талқысындағы негізгі бағыттарды қысқаша жазып алады.

1. Реттеуші – спикер

Топ ішінде уақытты бақылайды, барлығына кезекпен сөз беріп отырады.    

2. Дәнекер.

Мәтінді өмірмен байланыстырады.

3. Сұрақ қоюшы.

Ой талқысы басталмастан бұрын, топты сөйлету үшін сұрақтар дайындайды         

4. Сөз тапқыш.

Мәтін желісіне байланысты мақал- мәтел, нақыл сөздер, өлең жолдар ұсынады.

5. Іздеуші.

 Мәтінге қатысты кез келген қосымша ақпарат жинайды.

6. Жазушы.

Ой талқысындағы негізгі бағыттарды қысқаша жазып алады.

1. Реттеуші – спикер

Топ ішінде уақытты бақылайды, барлығына кезекпен сөз беріп отырады.    

2. Дәнекер.

Мәтінді өмірмен байланыстырады.

3. Сұрақ қоюшы.

Ой талқысы басталмастан бұрын, топты сөйлету үшін сұрақтар дайындайды         

4. Сөз тапқыш.

Мәтін желісіне байланысты мақал- мәтел, нақыл сөздер, өлең жолдар ұсынады.

5. Іздеуші.

 Мәтінге қатысты кез келген қосымша ақпарат жинайды.

6. Жазушы.

Ой талқысындағы негізгі бағыттарды қысқаша жазып алады.

1. Реттеуші – спикер

Топ ішінде уақытты бақылайды, барлығына кезекпен сөз беріп отырады.    

2. Дәнекер.

Мәтінді өмірмен байланыстырады.

3. Сұрақ қоюшы.

Ой талқысы басталмастан бұрын, топты сөйлету үшін сұрақтар дайындайды         

4. Сөз тапқыш.

Мәтін желісіне байланысты мақал- мәтел, нақыл сөздер, өлең жолдар ұсынады.

5. Іздеуші.

 Мәтінге қатысты кез келген қосымша ақпарат жинайды.

6. Жазушы.

Ой талқысындағы негізгі бағыттарды қысқаша жазып алады.