Открытый урок на тему:"Созукъ ве тутукъ сеслер"

Мевзу: Созукъ ве тутукъ сеслер

Макъсат:

-язма ве агъыз нутукънынъ фаркъларыны къайд этюв;

-cес ве арифлернинъ, созукъ ве тутукъ сеслернинъ озьара мунасебетлерини косьтерюв ве нутукъта догъру къулланувларыны огретюв;

-сёз байлыкъларыны зенгинлештирюв, тильге беслеген севгилерини къавийлештирмек;

-коммуникатив(нутукъ,диалог),лингвистик(созукъ ве тутукъ сеслернинъ къулланувы), социомедениетли компетенцияларыны шекиллендирюв.

Дерснинъ донатылувы:компьютер,проектор,экран,даркъатма дидактик материал.

Дерснинъ кетишаты:

I.Оджанынъ сёзю.

Бу дерсте кечкен мевзуны «Нутукъ сеслери. Созукъ ве тутукъ сеслери» пекитеджемиз. Макъсадымыз нутукъ сеслернен тизильген сезлерни догъру къулланмакътыр.

II. «Сен-манъа,мен-санъа» (фронталь сорав)

- Нутугъьмыз насыл шекильде ола биле? (Язма ве агъыз)

- Къайсы шекиль башта пейда олды? (Агъыз)

- Агъыз нутукъ насыл ифаделене эди? (Х.А.Я.)

- Эдебият дерсинде фольклорнынъ къайсы чешитлеринен таныш олдыкъ? (Халкъ йырлары, айненилер, аталар сезлери, тезайтымлар, тапмаджалар, масаллар.)

- Насыл халкъ йырларыны билесиз? («Къалайлы къазан»)

- Шимди «Къалайлы къазан» йырыны динълейджемиз ве къырымтатар тилине аит специфик сеслер олгъан сёзлерни сечип язаджанъыз.

Вазифе. «Къалайлы къазан» (йыр) (1 Слайд)

(2 Слайд) Къалайлы, къазан, къаз, къызны. манъа, джыйында, къушакъ, анавгъа-мынавгьа.

.Фронталь тешкирюв ( Ким 9 сёз язды? Ким 4 сез язды?)

( Вазифени эр кес яхшы беджерди)

- Я башкъа тиллернинъ элифбесинде бойле арифлер ве сеслер бармы?

- Рус тилинде къач ариф бар? (33)

- Къырымтатар тилинде? (37)

-Бу сеслер бизим тилимизде неге керек? (сёзлерни догъру айтмакъ,теляффуз этмек)

III. Группаларда чалышув

1гр. «Къалайлы къазан» йырындан тек созукъ сеслернен кельген сёзлерни сечип язмакъ

2гр. «Къалайлы къзан» йырындан тек индже созукъ сеслернен кельген сёзлерни сечип язмакъ

3гр. «Къалайлы къазан»йырындан эм индже,эм къалын созукъ сеслернен кельген сёзлерни сечип язмакъ.(Бу сеслер даа дудакълы сеслер сайылалар) (слайд-3)

IV. Вазифе.Схемаларгъа эсасланып, созукъ ве тутукъ сеслернен сёзлер тизип, озьара мунасебетлерини бакъайыкъ

Раатлыкъ дакъкъасы (слайд-4)

- Бегенген сёзлернен бирер джумле тизинъиз.

- Сизин дикъкъатынъьпгъа даа бир схема берем. ( слайд-5) Бу схемада бильги алгъан ер сакълангъан.

« МЕКТЕП»

- Бу сёзде къач ариф ве къач сес бар?

- Къач тутукъ, къач созукъ сес бар?

- Шимди «Мектеп» сёзюнен чалышаджамыз.

1гр. «Бизим мектебимиз» - къыскъа икяе тизмек 2гр.. «Къырымтатар тили дерсинде» - диалог тизмек. З.гр. «Кроссворд» - чезмек. (слайд-6)

Баалав

V. Эв иши

1.гр. - 148 иш , созукъ ве тутукъ сеслерни бельгилемек;

2.гр. - 144 иш, кроссвордны толдурмакъ;

3. гр. — 147 иш «Сыныф одамыз» икяе тизмек.

7. Рефлексия

- Дерсте нени текрарладыкъ, нени бильдик ве нени огрендик?

- Къырымтатар тилииде къач ариф ве къач сес бар?

- Сеслер насыл чешитлерге болюне?

- Къач созукъ ве къач тутукъ сес бар?

- Къайсы созукълар эки сес бильдире?

- Къайсы сеслер специфик сеслер сайыла?

- Сеслер ве арифлерни не ичюн огренемиз?

VI. Машалла.