Открытый урок по историй "Қазақстан жеріндегі ғұн тайпалары. Еділ – Ғұн мемлекетінің әйгілі билеушісі" (5 класс)

Солтүстік Қазақстан облысы

Тайынша ауданы, Теңдік ауылы

«Теңдік орта мектебі» КММ

Тарих пәні мұғалімі

Жапенова Гульмира Жикеновна

5-сынып. Қазақстан тарихынан әңгімелер

Сабақтың тақырыбы: Қазақстан жеріндегі ғұн тайпалары. Еділ – Ғұн мемлекетінің әйгілі билеушісі.

Сабақтың мақсаты: Ғұн елінің қалыптасу тарихы, шаруашылық өмірі, тұрмысы мен Еділ патша кезіндегі ғұн мемлекеті туралы білу.

Тренинг: “Алғашқы мемлекет”  (Бір оқушы - тобыр, екінші оқушының иығынан ұстап, ру құрайды. Үшінші оқушыны қосып, ру бірлестігі, төртінші тайпа құрып,  оқушылардың саны өскен сайын алғашқы мемлекет қаланады.)

•         Тобыр - 1

•         Ру - 2

•         Ру бірлестігі - 3

•         Тайпа - 4

•         Тайпа бірлестігі - 5

•         Алғашқы мемлекет - 6

Жұпқа бөлу: “Алтын асық” Оқушылар асық алып бір-біріне тілек білдіру.

Қызыл – 1, жасыл – 1, қоңыр – 2, сары – 2, қара – 3, ақ – 3

 Бағалау критерийлер: «Бағалау парағы »

Сабаққа белсеңді қатысу.

Тапсырмаларды дұрыс, толық орындау.

Сұрақтарға дұрыс, нақты жауап беру.

Сұрақтарды дұрыс қою.

Үй тапсырмасы: жеке жұмыс

3 тест сұрақтар құру. Сұрақтар мен тапсырмалар / бет 60. Білімпаздар үшін «Алтын киімді адам»

Бағалау: «Бағалау парағы»

Жеке тапсырма: Тізбек сөздер “Ұлы Қытай қорғаны”

СКИФХАОМАВАРГМАССАГЕТЖАУЫНГРТҰМАРАБЫЗСАҚКИРТИГРАХАУДСПАРГАПИСХАОМАШЫРАҚПАТШАПАРСЫОБАПАРАДАРАЙАҒҰН

Бағалау: «Бағалау парағы»

Жұптық тапсырма: «Ғұн» ( мазмұндау)

•         Ғұн мемлекеті

•         Ғұндардың шаруашылығы

•         Ғұндардың тұрмысы

Бағалау: «Бағалау парағы»

Жұптық тапсырма: оқулықпен жұмыс “Тұлғалар” (ұғымдарға түсініктеме беру)

•         Еділ

•         Құдайдың қаһары

•         Ши-Хуанди

•         Бледа

•         Тұман

•         Мөде

Бағалау: «Бағалау парағы»

Сергіту сәті: «Биле,биле!» Видео көрсету.

Арнайы сұрақтар:“Сен білесің бе?” Видео сұрақтар.

Сарыбай Н. 11-сынып қояды.

Бағалау: «Бағалау парағы»

Сабақты бекіту:

Жеке тапсырма: “Өзіңді тексер!”

1.       Қытай деректерінде "ғұн" атауының пайда болған кезі: б.з.б. ІІІ ғ. аяғы

2.       Қытай деректеріндегі ғұн басшысы лауазымы:  "Шаньюи"

3.       Ғұндар туралы дерек беретін: қытай деректері

4.       Ғұндар кезеңін қамтитын аралық:  б.з.б. ІV ғ.-б.з. ІІІ ғ.

5.       Ғұн державасының негізін қалаған:  Мөде

6.       "Жер дегеніміз - мемлекеттің негізі, оны қалай береміз" деген ғұн басшысы: Мөде

7.       Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа: ғұндар

8.       Ғұндар мемлекеті әскери жүйе бойынша: 3 қанатқа бөлінген

9.       Ғұн шаньюйінің жақын туыстары иеленген лауазым:  "Түменбасы"

10.   Ғұн мемлекетіндегі ру саны: 24

11.   Ғұн мемлекетіндегі Түменбасы әскерінің құрамы:  10 мың атты әскер

12.   Ғұн мемлекетінде ақсақалдар кеңесі жылына :  3 рет шақырылды

13.   Ғұн мемлкетінің оңтүстік және солтүстік болып бөлінген мерзімі: б.з.б. 55 жыл

14.   "Халықтардың ұлы қоныс аударуын" бастаған : Ғұндар

15.   Рим империясына қауіп туғызған ғұн басшысы: Еділ

16.   Ғұн билеушісі Еділдің қайтыс болған уақыты:  453 жыл

17.   Аттиланың (Еділ)  шамамен өмір сүрген жылдары :  400-453ж.

18.   "Еділ" (Атилла)  атымен аталатын өзен:  Волга

19.   Ғұн әскерлерінің негізгі құрамы :  Атты әскерлер

20.   Ғұндар өсірген үй малдары:  Малдың барлық түрін

21.   Ғұндардың негізгі баспанасы: киіз үйлер

22.   Ғұндармен көршілес болған тайпалар: қаңлылар, савраматтар

23.   Ғұндардағы биліктің берілу жүйесі:  Мұрагерлікпен берілді

24.   Ғұндарда опасыздық жасағандарға берілген жаза түрі : өлім жазасы

25.   Ғұндардың негізгі өмір салты: көшпелі өмір

26.   Ғұндар бұйымының бетіне түрлі-түсті заттарды жапсыру стилі:  "Полихромдық стиль"

27.   Ғұндарда бұйым бетіне алтын түйіршіктерді дәнекерлеу әдісі: Зерлеу

28.   Ғұндарда бұйымдарды безендіру үшін қолданылған негізгі бейне:  Жабайы аңдар

29.   Ғұндардың жүннен киім тоқып кигендігін көрсететін негізгі дәлел: Ұршық бастары

30.   Ғұндардың ру көсемдері:  Ақсақалдар

Бағалау: «Бағалау парағы»

Рефлексия: «Бүгін мен не үйрендім?» , “Бес жұлдыз”

Үй тапсырмасы:

•          Сұрақтар мен тапсырмалар / бет 65

•          Эссе: Ғұн қоғамы қандай жетістіктерге қол жеткізді?

•         “Ұлы Қытай қорғаны” туралы мәлімет дайындау.

Бағалау парағы

Қазақстан жеріндегі ғұн тайпалары. Еділ – Ғұн мемлекетінің әйгілі билеушісі.

Оқушының аты-жөні:________________________

Үй тапсырмасы: «Ұлы Қытай қорғаны»	Жұптық тапсырма: «Ғұн»	Жеке тапсырма: «Тұлғалар»	Арнайы сұрақтар: «Сен білесің бе?»	Сабақты бекіту: «Өзіңді тексер!»	Барлық ұпай:

10 ұпай – өте жоғары

8-9 ұпай – жоғары

4-7 ұпай – орташа

2-3 ұпай – төмен

0-1 ұпай – өте төмен