Открытый урок по казахскому литературу на тему "М.Әуезовтың "Көксерек" әңгімесі бойынша "Табиғат-тал бесігің""

«Көксерек» әңгімесі

20.01.2015 жыл

7 – сынып. Әдебиет.

А. Б.Джумадилова

Сабақтың тақырыбы:

М. Әуезовтің «Көксерек» әңгімесі бойынша 3 –сабақ.«Табиғат – тал бесігің»

Сілтеме:

7- сынып .Әдебиет.78-98-беттер

Ш. Айтматов «Жанпида»

Танымдық ойындар

Оқу нәтижесі:

Қасқырдың ұясын бұзу арқылы адамдардың табиғатқа жасаған қиянаты. Табиғаттың бір перзенті – түз тағысы қасқырдың адамнан өш алуы

Түйінді идеялар:

Көксерек туралы оқығандарын ортаға салады;

Табиғаттағы әр заттың орнына іс-әрекетіне назар аударады;

Мәтінен оқығандары бойынша кейіпкерлер әрекетін топтастыра алады;

Түз тағысының әрекеттеріне болжау жасап, талдау жасайды;

Өмірден мысал келтіреді.

Өз ойларын дәлелдей алады.

Сабақта қолданылатын материалдар:

А2,А3,А4 форматты ақ қағаздар, стикерлер, фломастерлер, маркерлер, түрлі-түсті қағаздар

Оқыту әдістері:

СТО. Миға шабуыл (брэйнсторминг). Әңгіме-дебат

Топтық жұмыс

Болжам теориясы.

Ой толғау

Бiлемiн.Бiлгiм келедi. Үйрендiм

Сабақ бойынша оқушы мен мұғалім іс -әрекеті

Уақыт мөлшері

Мұғалімнің әрекеті

Оқушылардың әрекеті

2 мин

І.Ұйымдастыру кезеңі. 

Оқушылар дөңгеленіп тұрады.

1. Білу

(3 минут)

І.СТО. Миға шабуыл (брэйнсторминг).

1. Алла әлемді қанша күнде жаратты?

2. Жерде не бар және оған кім иелік етеді?

3.Табиғат дегеніміз не?

4.Табиғат – күллі тіршілік атаулының құтты мекені, алтын ұя, талбесігі.Оны қалай түсінеміз?

5. Қазақ тілінде зат есімдерге қойылатын кім?, не? Сұрағы туралы айтып көрелік. Көксерек, Құрмаш, Аққасқа сұрақ қоялық.

6.Жоғарыда айтылған сұрақтар мен жауаптардан қандай ой түйідейміз?

Тіршілік атаулы бір-бірімен тығыз байланыстылығын, барлық нәрсенің өз даму заңдылығы бар екенін, табиғат туралы мақал, өлең айтып,оның бүгінгі тақырыппен байланысын айтады.

2. Түсіну

(5 минут)

І. Әңгіме- дебат. «Көксерек» әңгімесі туралы әңгімелеседі.

«Көксерек бойынша оқыған, жаттағандарын әңгімелейді. Табиғат туралы мақал, өлең айтады.

3. Қолдану

(10-12 минут) постер құру, қорғауға 2-3 минуттан

ІҮ.Топтық жұмыс.

Топқа бөліну.«Мазайка» ойыны бойынша үш топқа бөлінеміз (Көксерек, Құрмаш.Аққұртқа). Тапсырма:

1. «Көксерек» тобына: Көксеректің өсу жолы, айналасындағылармен әрекеті, қасқырлар туралы таным-түсініктері...

2. «Құрмаш» тобына: Құрмаштың мінезі, әрекеттері. Неге үлкендер сияқты емес?...

3.Аққасқа иттің әректтері. Адам мен иттің қарым-қатынасы туралы не білеміз?

Қиылған қағаздардан алып оны құрастырады да үш топқа бөлінеді, тапсырма алады.Постер құрып, қорғайды.

«Аялдама» ойыны бойынша жүргізіледі..

Үш топ өз жұмыстарын жазып, сызып болған соң (7 минут), келесі топ олар жазбаған мәліметпен толықтырады (1-1 минуттан)

Постер қорғауға 2-3 минутта

4. Талдау

5 мин

ІҮ. Болжам теориясы. «Қасқыр мен бала» Ш. Айтматовтың «Жанпида» романынан үзінді екі бөлініп оқылады және топқа беріледі.

Оқушылар 2 тапсырма бойынша болжам жасап, дәптерлеріне жазады.

5.Жинақтау

(10 мин.)

«Табиғат –тал бесігің» тақырыбына ой толғау . Дескриптор бойынша бағалау.

1. 5- 7 сөйлем жазу (6 ұпай)

2.Сөздердің, сөйлемдердің байланысы (6 ұпай)

3.Тақырыпты аша алуы, дәйексөздерді пайдалану (6 ұпай)

4.Уақытты тиімді пайдалану (6 ұпай)

Бағалары: 24-20 \ 5

19-15 \ 4

14- 9 \ 3

Ой толғау жазып, бірін-бірі бағалайды

6. Бағалау

(5 мин.)

ІҮ.Кері байланыс.

Білемін. Білгім келеді. Үйрендім (кестемен беріледі)

Үйге тапсырма: Композициялық құрылымы (98-100-бет)

Бағалау рейтингін жазып отыру.

Өз ой-пікірлерімен бөліседі.

Табиғат- тіршіліксің тұнып тұрған,

Сен - күнсің көтерілген күліп қырдан.

Сен – көлсің,

Сен – ормансың,

Сен – бұлбұлсың,

Адамды сұлулыққа құнықтырған.

Сен - жарықсың,

Сен - жерсің,

Сен – адамсың,

Сен – ауасың,

Сен - анамсың,

Бәрі – менің өмірім сен сыйлаған.

Сыныбы: 7-сынып Тақырыбы: «Табиғат- талбесігің» («Көксеркек» әңгімесі бойынша 3-сабақ)

Күні: 20.02.2015 жыл Оқушының аты жөні: ------------------------------------------

Білемін

Білгім келеді

Үйрендім

Рейтинг бағалау парағы

№

Аты жөні

Сұрақ- жауап

Әңгіменің мазмұны

Топтық жұмыс

Болжам теориясы

Ой толғау

сабақ бойы белсенділігі

Сөз байлығы

Қорытынды ұпай

Баға

1

Айбек

2

Асылым

3

Қаракөз

4

Айбол

5

Қанат

6

Жұлдыз

7

Айтолқын

8

Аман

9

Есен

10

Нұрәлі

11

Ерболат

12

Ақтілек

Болжам теориясы бойынша жұмыс.

Шыңғыс Айтматовтың «Жанпида» романынан үзінді -«Қасқыр мен бала»

1. Болжам.

Сонымен ертеңгі мезгіл өтті. Күн едәуір қыза түсті.Әркім өз шаруасымен әуре. Бостон әйелі екеуі жүктерін буып- түйіп, ыдыс-аяқты ықтияттады. Асылгүл кір жуа бастады. Анда-санда сабынды суды шылапшынмен есіктің алдына апарып төккені естіледі. Ал кішкентай Кенжеш емін-еркін, біресе жүгіріп үйге кіреді, біресе томпаңдап аулаға шығады, көбінесе үрпек балапандардың жанында жүреді.

Құрқылдаған күркетауық сол арада балапандарын ертіп, топыраққа аунамақ болып, үйдің сыртын айналып кетті. Балақай балапандардың соңынан ілесті. Сөйтіп, бірте-бірте байқамай , үлкен сарайдың тасаына шығып кетсін. Сол арада түйе жапырақ пен атқұлақтың арасы тып-тыныш; ешкім жоқ екен. Балапандар шиқ-шиқ етіп, күл, топырақ шұқылап жүр. Кенжеш болса ақырын күліп қойып, балапандарды ұстап, сипамақ болып, бірдеңе- бірдеңе деп былдырлап қояды.Күрке тауық Кенжештен қорықпайды. Бірақ жандарына білдірмей басып, бір күні көк ит келгенде күрке тауық баж-баж етіп шошып кетіп, балапандарын ілестіре қаша жөнелді. Ал тамаша көк ит құйрығын бұлғаңдатып, балаға мөлие қарап қалыпты. Ол Аққұртқа болатын.Көптен бері қыстау маңын торып жүрген.

Құртқа адамдардың мекеніне жақынырақ баруға батылданды.Өйткені өткен түннен бері қорадан адам дауысы да, иттердің үргені де естілмей қалды. Өшпеген үміт, өлмеген аналық сағыныш жеректеп, ол бүкіл астауларды түп-түгел тіміскілеп тінтіп шықты.Бірақ еш жерден өзінің бөлтіріктерін таба алмады да, адамдар тұратын үйге жақындап келіп еді ғой. Енді, міне Аққұртқа баланың алдында тұр.Алдындағы нәрестенің сәби екенін қайдан біледі десеңші. Құдды өзінің күшіктері сияқты, бірақ адамның баласы.Ал Кенжеш жақсы итті басынан сипайын деп, қолын созғанда ...

Сұрақ : Аққұртқа не істеді? (жауап дәптерге жазылады да бірнеше оқушы жауабы тыңдалады)

2. Болжам.

Аққұртқаның қайдағы сыздаған жүрегі лүп-лүп ете қалады. Ол жақындап келіп, баланың бетін жалады.Көк ит өзін еркелеткенде бала қуанып кетіп, күліп жіберіп, оны мойныынан құшақтады. Сонда Аққұртқа елжіреп, баланың аяғына жата кетіп ойнай бастады. Бала емшегімді емсе екен деп емесіп еді, бірақ Кенжеш оның мамасын емудің орнына, арқасына мініп алды. Содан қарғып түсті де: «Жүр! Жүр!» деп қуана күліп, айқайлап шақырды. Бірақ Аққұртқа одан ары баруға бата алмады, өйткені онда адамдар барын білді.Құртқа орнынан қозғалмай, мұңды көздерімен балаға мұңая қарады. Бала қайта жақындап барып, оның басынан сипады. Ал Аққұртқа болса оның бет –аузын жалады.Мұнысы балаға ұнап кетті. Құртқа көкірегіне толып қалған аналық мейірімін балаға аямай төгіп, оның нәресте исін иіскеп, егілгендей болды. Егер жартас астында осы адам баласымен бірге тұрсам, қандай қуанышты болар едім, деп ойлады ол. Мойнын жаралап алмайын деп, абайлап қана күртесінің жағасынан тістеп алып, басын бір сілкіп, баланы арқасына лақтырып сала салды. Қасқырлар отардан қозыны осылайша алып қашар еді....

Сұрақ: Әрі қарай не болады деп ойлайсың? (Жауабын жазып көрейік).

«КӨКСЕРЕК» тобы

«ҚҰРМАШ» тобы

«АҚҚАСҚА» тобы