Открытый урок "Я дыбысы мен әрпі"

Лицейдің бастауыш сынып мұғалімі Еримбетова Назира Канатовна

Сабақтың тақырыбы:  Я дыбысы мен әрпі.

Сабақтың мақсаты: 1. Я әрпі мен дыбысының айтылуын және сөздегі                                               орнын тапқыза отырып таныстыру.

                                      2. Әр түрлі ойын ойнату арқылы сөзжұмбақ, ребус                                          шештіру арқылы логикалық ойлануын дамыту.

                                      3. Жұмбақ жасыру арқылы тілдерін дамытып, туған                                        жерді, жануарды т.б. қорғауға тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: суреттер, сөзжұмбақ ,текшелер, интерактивті тақта

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылардың дайындығын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

         Мұғалім мен оқушылар арасында шағын сұрақ – жауап ұйымдастыру .

         - Балалар өткен сабақта біз қандай әріп өттік?

         - Г әрпін өттік.

         - Г әрпін қандай текшемен белгілейді?

         - Г әрпінен басталатын немесе ортасында кездесетін сөздерді айтыңдаршы.

         - Гүл, егін, кенгуру, кереге, егіс, Гүлжан, тігінші

Ребус шешу.

    нұр  сім

ІІІ. Жаңа сабақ

         - Балалар, өздерің көріп отырғандай, бүгінгі сабағымыз ерекше, себебі сабағымызға қонақтар қатысып отыр. Біздің халқымыз ертеден қонақжай халық емес пе? Біздің қонақжайлығымыз сонда, келген қонақтарымызға өз белсенділігімізді, білімімізді, ойымыздың ұшқырлығын көрсете отырып, жақсы көңіл – күй сыйлайық.

         - Бүгін Я дыбысымен танысамыз, Я әрпін жазуды және берілген сөздерді оқуды үйренеміз. Сендерге  жұмбақ жасырайын:

                            Құлақтары қазықтай,

                            Секеңдейді жалықпай. (Қоян)

         - Ненің суретін көріп отырмыз?

     қоян

         - Қоян . Сабағымызды «Қоянның орманға саяхаты» деген ертегі бойынша жүйелейміз...

         Ертеде бір қоян болыпты. Ол қоянның қорқақтығы соншалықты жапырақтың сыбдырынан да қорқып, үйшігінен шықпай жата беріпті. Бір күні қоян: «Мен осы неге қорқа беремін, бүйтіп қорқып жата берсем аштан өліп қалармын. Қой мен де сыртқа шығып орманды аралап қайтайын, батыл болайын деп далаға шығыпты. Орманға келе жатса, дәл алдынан арыстан шыға келеді.

-         О қояным қайдан шықтың, мен сені жеймін, - дейді.

Қоян болса тез есін жиып күледі.

-         Сен неге күлесің, - дейді.

-         Сіз ақылды аңдарға тиіспейді деп естіп едім...

-         Сен ақылдысың ба? Олай болса, менің жаза алмай жүрген

әрпім бар. Соны жазып берсең, сені жемеймін.

Арыстанның тапсырмасы:

         Балалар тапсырманы орындайды.  Қоян арыстаннан құтылып, орманды аралап келе жатады. Кенет алдынан аю кездесе кетеді:  “О қоян, сені ақылды деп естідім. Менің балды жақсы көретінімді білесің, соған жету үшін мен үш жұмбақты шеше  алмай тұрмын. Көмектес”, дейді.

         Аюдың тапсырмасы:

1.Шымшып алады қолсыз,

Сырғанақ жоқ онсыз.      (Аяз)

         2.   Жесең ащы,

                Көзіңнен шығарар жасты. (Пияз)

         3.     Құлақтары қазықтай,

                 Секеңдейді жалықпай. (Қоян)

         Тапсырманы орындаған қоян аюдан да құтылып келе жатады. Қоянның алдынан жаңғақ шағып отырған тиін кездеседі. Тиін оған: “Осы орманда ақылды қоян бар деп еді, сол сенсің бе? Онда менің тапсырмамды орындап бере ме деп, күтіп отырмын...” Тиіннің тапсырмасы:

        

Аяқ, таяқ, қоян, шаян, қияр, пияз, аяз, тақия, дария.

         Тиіннің тапсырмасын орындаған қоян орманға келе жатыр еді, алдынан қасқыр шыға келеді.

         - Әп,бәлем, ұсталдың ба? Сені таппай жүр едім. Менің тапсырмам бар, соны орындасан, сонда сені жемеймін. Мені сергітетін тақпақ айтып бер - дейді.

                   Сергіту сәті:

Ұзын құлақ сұр қоян

Естіп қалып сыбдырды.

Ойлы қырлы жерлермен

Ытқып – ытқып жүгірді.

         Қоян қасқырдан құтылып келе жатқанда, алдынан өзі айлакер, өзі қу жүрген жері айқай шу кім кездесті деп ойлайсыңдар?

         Ия, сол түлкі: “Қоян қайдан келесің,қайда бара жатырсың деп қулана алдап сұраққа ала бастайды. Сен тапқышбек деп естідім, менің саған беретін тапсырмам бар”, дейді. Ребус  шешу

Түлкінің тапсырмасы:                    Жауабы: таяқ

                                                 Жауабы: Саят

         Қоянды қулыққа салып түлкі жібергісі келмей тағы тапсырма береді. Осы әріптерді оқып берші.

Я → Н   ЯН                   ҚОЯН        ШАЯН

Я → Қ   ЯҚ                   АЯҚ           ТАЯҚ

Я → Р    ЯР                   ҚИЯР         АЯН

Я → З    ЯЗ                    ПИЯЗ         АЯЗ

         Қоян қулыққа салып түлкі сізді де тапқыр ақылды деп мақтайды ғой – деп мақтай жөнеледі.

-         Сізге менде тапсырма берсем орындайсызба?

-         Й және А  не болады?

Түлкі ойланып тұрғанда, қоян қашып кетеді.

-         Я болады..., деп түлкі қараса, қоянның орнында жоқ екенін көреді.

Орманнан қоян үйшігіне аман – есен оралады.

         Бүгін қоянға көп көмектесіп тапсырманы жақсы орындап шықтыңдар.

Қорытынды:

Сабақ барысында тапқырлық танытып, белсенділік көрсеткен оқушыларды мадақтап, бағалау.

                  Ұя                      аяқ

           Таяқ                                қоян

 

             Шаян                             қияр

                              Пияз    тақия

Тақпақ айту:

Ақ қоян –ау, ақ қоян

Үркек қоян, сақ қоян,

Дыбыс шықса қашасың,

Белден бір – ақ асасың.

         Ақ қоян –ау, ақ қоян

         Үркек қоян, сақ қоян,

         Қаша берсең қалыңға,

         «Қорқағым» деп ат қоям.