Открытый урок по лезгинскому языку. Предложенийрин жуьреяр

Тарсунин кьил:    Мана-метлебдиз килигна простой предложенийрин жуьреяр. Хабардин, суалдин,      

                           буйругъдин предложенияр.

Мурад-метлеб:    

1.     Хабардин, суалдин ва буйругъдин предложенийрикай авай чирвилер гегьеншарун;

2.     Абурун кьет/енвилер тайинарун;

дуьз интонациядалди к/елиз чирун;

3.     Дидед ч/ал к/анарун.

Тадаракар:           магнитофон, кодоскоп, таблицаяр, карточкаяр, худ. текстер, шикилар, суьрет.

                               Тарсунин финиф.

             I.      Тарс тешкилун.

   Аялар тарсуниз гьазурун.

          II.      Тарсунин мурад-метлеб лугьун.

(Магнитофондай Е.Эминан «Фана дуьнья» шиирдиз яб гун). «Рекьидайла лагьай ч/ал».

- Къенин чи тарсунин мурад-метлеб язва хьи, хабардин, суалдин ва буйругъдин предложенийрикай авай чирвилер гегьеншарун, абур гьихьтин такьатралди чара ийидат/а тайинарун ва дуьз интонациядалди к/елиз чир хьун.

       III.      Михьи кхьинар.

 Мехтиханова Зульфиядив тухуз тун (наглядн.)

    Къ          Къ

             къ          къ

          Къ гьарфунилай башламиш жезвай гьайванрин т/варар лугьун (хуралай; четин гафарин

          Манаяр ачухарун).

          Тапшуругъ (к/вализ ганвай ахтармишун).

      IV.      Доскадал карточкайрай к/валах.

1.     Синтаксисдин разбор авун.

2.     Морфологиядин разбор.

3.     Таблица. Чк/анвай гафарикай мисалар (предл.) к/ват/ун.

4.     Чкайрал 2 карточкадай к/валахун.

         V.      Алатай материалдай классдихъ галаз суьгьбет тухун.

Фронтальный опрос.

1.     Вучар я синтаксисдин уьлчмеяр?

2.     Квез лугьуда предложение? Слосочетанидилай квелди чара я?

3.     Гьихьтин жуьреяр чара ийизва предложенийрин?

4.     Квез лугьуда простой предложение?

5.     Модальностдиз килигна  гьихьтин жуьреяр ава?

6.     Тестикьарунин предложение гьихьтин предложенидиз лугьуда?

7.     Инкарвилин предложение гьихьтин предложенидиз лугьуда?

Фронтальный опросдилай гуьгъуьниз доскадал к/валахай аялрин тапшуругъар ахтармишун ва классдин патай суалар гуз тун. Жавабриз къимет гун.

      VI.      Сигнальный карточкайрай к/валах.

            Мисалар к/елун. Тестикьарунин ва инкарвилин предложенияр тайинарун.

1.     Инсандин къиметлувал адаз авай чирвилер я.

2.     Кьил галачир беден, буба галачир хизан жедач.

3.     Кьегьал женгина, дуст к/еве гьатайла чир жеда.

4.     Гьарам шейинихъ берекат жедач.

5.     Михьи рик/ авайдан вилерни михьи жеда.

6.     Садра квадрай намус виш йисалайни гьат хъийидач.

7.     Инсан хьун регьят я, инсан яз амукьун – четин.

   VII.      Ц/ийи тарсунал эляч/ун.

Таблицайрикай менфят къачуна ц/ийи тарсунин гъавурда тун.

Таблицадилай предложенияр к/елиз тун.

VIII.      Ктабдин винел к/валах.

$15-16. Определенияр к/елиз тун.

      IX.      Кодоскопдай к/валах.

Лазим тир лишанар эхцигна кхьин.

         X.      Художественный текстинай к/валах.      

Устаддиз к/елун. Гьихьтин кьет/енвилер хас ят/а тайинарун. Вуч ишлемишнава. Суалдин предложенияр хкудна к/елун.

      XI.      Хабардин предложенияр суалдинбуруз элкъуьрун.

Таблицадилай к/елун. (Бубадин бармак вилера тунач. К/ел авур касдиз дуьньяда гьуьрмет жеда).

   XII.      Цифровой диктант.

Хабардин	Суалдин	(буйругъдин) Эвер гунин
2,   3,   5,   7,   8	1,   9	4,   6

1.           Гатфарихъ пуд къат парталар авайди низ чидач?

2.           Сифтедай ам ц/ару жеда.

3.           Ц/рана физвай кьежей живерай маргъвар-маргъвар хьана чил аквада

4.           Им гатфарни кьуьд кк/анна, гатфар гъалиб жезвай вахт я!

5.           Ахпа гатфар рагъул жеда.

6.           Эхь, эхь, рагъул жеда!

7.           Вац/ара, к/амара ятар рагъул жедайвал, дагълар, чуьллер, тарар, тамарни рагъул я.

8.           Им гатфари вичин халис либас куьзвай вахт я.

9.           Квелди хуш я ваз гатфар?

XIII.      Поэтикадин декьикьа.

Мехтиханова Зульфияди Х.Хаметовадин «Ватан» шиир к/елун.

XIV.      Шикилрай сочинение кхьин.

(музыка кутуна яб гун).

  XV.      Са буйругъдин ва са суалдин предложение грамматикадин разбор авун.

Ватан жуван садрани маса  гумир.

Халкь хвейиди халкьдини хуьдачни?

XVI.      К/валин к/валах доскадал кхьин.

$15-16. 19- тапшуругъ (186 – чин).

XVII.      Тарс умумиламиш хъувун.

XVIII.      Къиметар эцигун.

Виридалайни багьа гаф.

      Диде! Виридалай багьа, са куьнивни гекъигиз тежедай гаф! Т/ебиат рекьиз тежедайвал и гафни гьамиша сагъ я.

       Диде! Гьихьтин дерин мана ава и гафунихъ? Дегьзаманайрилай инихъ дидедиз гьикьван гуьзел манияр лагьанва, дуьньяда дидедин т/вар себеб яз гьикьван игитвилер къалурна! Дуьньяда халкьарин гьикьван гуьрчег ва кьегьал адетрихъ галаз дидедин т/вар алакъалу я! Дидедин лайлай, дидедин ч/ал, дидедин накъвар… Низ акуна дидедин накъвар?

       Анжах дидедин накъвар веледдиз аквадач.