Мәтіндік редакторда кесте құру, формула енгізу

Сабақ талдамасы

 

Пән: Оқытушы: Тобы:	Операциялық жүйелер және бағдарламамен қамтамасыздандыру Иманғалиева Г.Қ. П2Б
Сабақтың өтілуі күні:	29.03.2014 ж

 

Сабақтың тақырыбы            Мәтіндік редакторда кесте құру, формула енгізу
Сабақтың мақсаты
Білімділік	Microsoft  Word  бағдарламасы туралы түсініктерін кеңейту.  Өткенді қайталай отырып, білімдерін  бекіту, теориялық білімді тәжірибеде қолдана білуге, мәтіндік редакторда кесте құруға, формула енгізу ұғымын түсіндіріп,  студенттерді кесте жасауға, кестелерді қоршауға, ұяшықтарды қосуға, алып тастауға және біріктіруге үйрету.
Дамытушылық	Информатика ғылымында болып жатқан жетістіктерді ескеріп, күнделікті өмірде қолдануға бағытталған тапсырмалар беру арқылы ойлау қабілеттерін және ғылыми дүниетанымын кеңейту. Өз ойларын еркін баяндап жеткізу дағдыларын дамыту.
Тәрбиелік	Оқушыларды  жеке және  топпен жұмыс жасауға,   ұйымшылдыққа,  жауапкершілікті сезіне білуге, нәтижеге жетуге, ізденімпаздыққа, еңбек етуге  тәрбиелеу.
Сабақтың түрі	Жаңа тақырыпты меңгерту
Сабақтың типі	Жеке, топтық жұмыс
Оқыту технологиясы	«Сын тұрғысынан ойлау» технологиясының стратегиялары (ЖИГСО, бес жол өлең...) , презентациялау технологиясы.
Оқыту әдістері	баяндау арқылы түсіндіру.
Сабақтың көрнекілігі:	ДК, интербелсенді тақта, слайдтар, тапсырмалар, үлестірмелер, тесттер
Пәнаралық байланыс	Математика, физика, информатика

 

Сабақ барысы

 

1.Ұйымдастыру кезеңі. Студенттермен амандасып, электронды журналда түгендеу, сабақ босатқан оқушылардың себептерін анықтау. Сабаққа даярлығын тексеріп, аудиторияның тазалығын қадағалау.

2.Үй тапсырмасын сұрау

     Бүгінгі сабағымыз күнделікті сабақтан ерекше. Себебі біз қазақтың ұлттық ойыны «Хан талапайды» үйренеміз.

     Қазақтың ұлттық ойыны «Хан талапай» топпен ойналатын ойын. Негізгі құралы асық. Қатысушылар санына шек қойылмайды. Бүгін бұл ойында басшылықты сіздерге мен жасаймын. Олар ойын жүргізушінің айналасына жарты шеңбер құрып отырысады. Ойын жүргізуші қолындағы асықты «хан талапай» деп ортаға қарай шашып жібереді. Отырғандар тез алулары керек. Кімге қандай түс келгеніне байланысты өз топтарыңызды табыңыздар.

-  Топ жетекшісін сайлау (студенттер өз араларынан бір лидерді таңдайды);

Сабағымызды бастамас бұрын бір сәт назарымызды экранға аударайық (топқа Құмырсқа жайындағы видеороликты көрсету). Сонымен бұл жердегі біздің байқағанымыздай құмырсқа екеш құмырсқа да бірлесіп жұмыс жасап өз тамақтарын тауып жатыр. Ендеше «бірлесе көтерген жүк жеңіл» демекші топ болып жұмыс істеп бүгінгі сабағымызды жақсы өткізейік.

Топта жұмыс істеу ережелері:

-  Бір – бірін тыңдау

-  Қарым – қатынастағы шыншылдық ережесі

-  Топтағының сыртқа шықпауы

-  Әр түрлі адамдардың қарым – қатынасы

-  Белсенді қатысу

-  Сөйлеушіге құрмет

-  Бірін-бірі әділ бағалау

-  Бағалау парағы тарату;

Үйге қандай тапсырма берілді.

а)Үйге шығармашылық жұмыс ретінде Мәтіндік редактор. Жалпы сипаттамасы мен қызметі туралы қосымша мәліметтер қарастырып келуді тапсырған едім кім дайын? (Оқушы жауабы тыңдалады)

 

 

 

 

 

 

 

 

ә) MS Word терезесінің элементтерін толтыру

 

 

б) MS Word редакторының мүмкіндіктерін көрсету

3. Жаңа материалды түсіндіру

 

Балалар, біз бүгін жаңа тақырып өтеміз. Ол үшін алдымен мен сіздерге осы жалпы операциялық жүйе туралы сұрақтар қоямын әрбір дұрыс жауап берілген сайын біздің тақырыбымызда айқындала түседі.

Кемпірқосақ шығарып отырып тақырыпты шығару

 

1.Microsoft Word- ты іске қосу?

Пуск-праграмма – MS WORD

2.Құжат беттерін нөмірлеу әрекеті қалай орындалады?

Вставка- номера страниц

3.Құжатты баспаға шығару үшін қандай әрекет қолданады?

Файл-печать

4.MS Word-та азат жолдың (Абзацтың) шекарасында жаңа жолға өту үшін қажет...

Shift + Enter басу

5.MS Word- та азат жол дегеніміз - ол...

Екі жақтарынан да қызметтік таңбалармен шектелген кез - келген әріптер және цифрлар тізбегі

6. Егер мәтіннің үзіндісі ерекшеленіп тұрған кезде{Ctrl} пернесін басса және тышқанның оң батырмасымен шертсе, не болады?

Мәтіннің үзіндісінің көшірмесін меңзер тұрған жерге орналастыру

7. Меңзердің оң жағындағы символдарды алып тастау үшін қажет:

Delete

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Өте жақсы тақырыпты айқындауға көмектескендеріңіз үшін рахмет. Ендеше біздің жаңа тақырыбымыз «WORD МӘТІНДІК РЕДАКТОРЫНДА КЕСТЕ ҚҰРУ, ФОРМУЛА ЕНГІЗУ» Дәптерлеріңізге тақырыпты жазып қойыңыздар.

Сабақтың мақсатын айқындау («Ой тастау». Студенттер өздері айту керек). Кестенің өмірде керегі барма? Бұл тақырыптан не білгілеріңіз келеді? Жақсы ендеше осы мақсатқа жетуде бірлесіп жұмыс істейік.

Біз алдыңғы сабақта жалпы мәтіндік редактор туралы мағлұматтар алдық.  Балалар MS WORD мәтіндік редакторында тек қана мәтін енгізіп қана қоймай сонымен қатар тақырыбымыз айтып тұрғандай кестені және формуланы енгізе аламыз. Бұл құбылыс сіздердің көпшіліктеріңізге таныс. Араларыңызда жеке жұмыс жасап көргендеріңізде болар. Сондықтан бәріміз бірлесе отырып жаңа сабақты сипаттайық.

Авторлық орындық арқылы жаңа сабақты оқушылардың өздері түсіндіреді. Ол үшін топтарға дайын мәтіндер тапсырмалар беріледі сол арқылы топпен бірлесе отырып, түсініп, өздерінің түсінгенін ортаға шығып авторлық орындыққа отырып басқа топқа түсіндіреді.

Бүгін біз текстік процессордың тағы бір мүмкіндігі кестелермен қалай жұмыс жасайтындығымызды, формула енгізуді үйренеміз. Кесте құрудың 3 тәсілі бар. Қазір осы 3 тәсілді  әр топ өздеріңіз оқып өзара талдайсыздар содан кейін ортаға шығып басқа топтарға түсіндіресіздер.   

1.Кесте– бағандар мен жолдарда реттелген информация. Кесте реттелген ақпарат. Кесте жолдар мен бағандардың қандай бір санынан тұрады. Жолдар мен бағандар қиылысып ұяшық құрайды. Word процессорында кестені екі түрлі әдіспен қоюға болады.
            Бірінші: Таблица-Добавить таблицу командасы көмегімен

Екінші: аспаптар тақтасындағы Добавить таблицу батырмасын пайдаланып.
Бірінші жолмен кесте қою үшін Таблица-Добавить таблицу командасын орындаған соң экранға Вставка таблицы терезесі шығады. Число столбцов өрісінде баған санын, число строк өрісінде жол санын енгізіп, ОК батырмасын шертеді.
Құжатқа енгізілген баған мен жол саны бойынша кесте енгізіледі. Кестедегі бағанның енін бағаналар арасындағы шекараларды тышқан көмегімен жылжытып өзгертуге болады. Ал жол биіктігін де осы тәсілмен өзгертуге болады.
Кестенің ұяшықтары арасына ауысу үшін меңзерді басқару пернелерін немесе маусты пайдалануға болады.
Ұяшықтарды қосу және өшіру, біріктіру.
Кей кезде дайын кестеге баған немесе жол немес ұяшық қосуға болады. Кестеге баған немесе жол қосқанда деректердің жаңылысуы болмайды. Ал ұяшық қосқанда мұқият болған жөн. Ұяшық, немесе ұяшықтар тобын қосу үшін, алдымен жанына жаңа ұяшық орналасатын ұяшықты белгілеңдер. Содан кейін Таблица-Добавить ячеек командасын орныдаңдар. Добавление ячеек терезесінде жаңа ұяшық қосылғаннан кейін не істейтінін: жол, баған қосу немесе ұяшықтарды жылжыту керек екенін көрсету керек. Дайын кестеге көбіне жаңа ұяшық қосу көп қолданылмайды.
2. Кестеге жаңа баған қосу үшін жанына жаңа баған орналасатын бағанды белгілеп, Таблица-Добавить столбцы  командасын орындайды.
Кестеге жаңа жол қосу үшін жанына жаңа жол орналасатын жолды белгілеп, Таблица-Добавить строки  командасын орындайды.
Кестедегі жаңа жол, баған немесе ұяшықты өшіру үшін оны белгілеп Таблица-Удалить ячейки командасын орындаймыз. Удаление ячеек терезесінде ұяшықтың солға, жоғары ығысуы немесе жол немесе баған өшірілуі көрсетіледі.
Жолдардың көрші ұяшықттарындағы ақпаратты біріктіріп, оларды бір ұяшыққа жазу үшін осы ұяшықтарды ерекшелеп, Таблица-Обьединить ячейки командасын орындайды. Нәтижесінде ерекшеленген ұяшықтардағы ақпараттар бір ұяшыққа біріктіріледі.
Кестенің кейбір ұяшықтарын бірнеше ұяшыққа бөлу үшін бөлетін ұяшықты белгілеп, Таблица-Разбить ячейки командасын орындайды. Разбиение ячеек терезесінде число столбцов өрісіне қажет бағана санын, число строк өрісіне қажет жол санын енгізіп ОК батырмасын шертеміз.
Кестелерді жиектеу.
Кестелердің жиектерін өзгерту немесе алып тастау үшін өзгеріс енгізетін кесте торын белгілеп, Формат-Границы и заливка командасын орындайды. Границы и заливка терезесінде Граница қосымшасын шертеді. Қажет жиектің типін таңдап ОК батырмасын шертеді.
Кестенің ұяшығындағы мәтіннің бағытын өзгерту үшін ұяшықтың үстінде маустың оң жағын басып, шыққан динамикалық менюден Направление текста командасын таңдайды. Шыққан терезеде қажет бағытты таңдап, ОК батырмасын шертеді.

3. Word ортасынан формулалар редакторын іске қосу үшін енгізу курсорын құжаттың формула кірістірілетін жеріне орналастырып,  Кірістіру     Обьект Microsoft Equation 3.0 (Вставка         Обьект            Microsoft Equation) 3.0 әмірін орындау керек немесе стандартты құрал саймандар мен пішімдеу жолағынан  белгішесін басамыз. Сонда экранда “Формула” атты шаблондар панелі шығады.

 Мысалы:  ах² + вх + с = 0 квадрат теңдеуінің түбірін табу формуласын жазайық. Оның түбірін табу формуласын жазбастан бұрын осы теңдеудің өзін біз компьютерде қалай теретінін қарастырайық. Бұны теру үшін формулалар редакторы керек пе, жоқ па дегенге тоқталайық. Оны біз жоғарғы индексілі х² белгісін қолдану арқылы оңай жаза аламыз.   Олай болса біреуіміз осы формуланы компьютерде теріп көрсетейік. (теңдеуді бір оқушы компьютерде жазып көрсетеді)

Ал теңдеудің түбірін қалай табамыз?  Кім ол формуланы тақтаға жазып береді?

Міне осы формуланы біз компьютерде теру керек.

Ол үшін жоғарғы немесе төменгі индексілі белгілерді қолдана аламыз ба?

Қолдана алмайтын болсақ оны қалай жаза аламыз?

осы формуланы компьютердетеріп көрейік

 Д=в²-4ас

Д>0 болса екі түбір бар:

х₁=-в+В/2а

х₂=-в-Д/2а

Тақтадағы жазылған квадрат теңдеудің түбірін табу формуласын практика жүзінде компьютерден теріп көрсету керек.

4. Жаңа сабақты бекіту. Ал балалар сіздердің бүгінгі тақырыпты қаншалықты ұққандарыңызды тексеру үшін сіздерден қысқа ғана «Техникалық диктант» аламын. Жауап парағымен ауысып өздеріңіз тексересіздер.

«Техникалық диктант» орындаймыз. (интерактивті тақтада шығады)
1. Кестені даярлау үшін.... Кесте>Кестеқосу
2. Ұяшықтарды біріктіру үшін...... Кесте>Біріктіру
3. Кесте құру батырмасы қай қатарда орналасқан? Стандартты
4. Ұяшық дегеніміз не?....... Баған мен қатардың қиылысуы
5. Кестеге жақтау орналастыру үшін........ Формат>Шекара және Құю>Шекара
6. Жаңа жол қосу үшін қолданатын перне....... tab
7. Ұяшықтарды бөлу командасы........... Бөлу
8. Жолдарды кірістіру............... Кесте>Кірістіру>Жолқосу

Жақсы, тақырыпты өте жақсы меңгердіңіздер ендеше барлығымыз ДК жеке тапсырмалар орындайық. Егер қиындық туғызатын тапсырмалар болса сұраңыздар.

 

1 тапсырма:

 «Менің сабақ кестем» атты кесте құрып, ішін толтыр.

2 тапсырма:

5 баған, 11 жолдан тұратын кесте құрыңыздар. Ұяшықтардың өлшемдерін өзгертіп, кестеге өз топтарыңыздың студенттерінің тізімін жазыңыздар. Және бағдарламалау тілі, математика, тарих пәндерінен алған бағаларын жазыңыздар. Пішімдеу амалдарын қолданып, кестені әрлеңіздер.

 

3 тапсырма:

 «Toyota центр орталығындағы машиналардың сатылу көрсеткіші» атты кесте құру. Көліктің маркасы, моделі, шыққан жылы, бағасы, КПП, түсін жазыңыз. Әрқайсысын бір бағанға жазу керек.

 

4 тапсырма:

1. Кестені қолдан сызып шығу арқылы (Түр> Аспаптар тақтасы > Кестелер мен шекаралар (Вид > Панели инструментов > Таблицы и границы) командасын орындау арқылы сызықтың типі мен түсін таңдап кесте құрыңыз.
2. Кестенің ішін мәтіндермен толтырыңыз
3. Кестені белгілеу – Формат > Направление текста /Мәтін бағыты/ командасы арқылы 1 - ші бағанды толтыр.
4. 1 - ші жолдағы мәліметтерді ортаға туралап, қарайтылған (Ж), қисайтылған (К) түрде жаз.
5. Кестенің соңынан тағы 1 баған қос оң жағына, оған Қолы деген мәлімет енгіз.
6. Tab пернесін басып 1 жол қос, 4 - ші ұяшықты біріктір.

5 тапсырма:

1. Стандартты саймандар қатарындағы Кесте қосу (Вставить таблицу) батырмасын шерту арқылы кесте құрыңыз.
2. 3 оқушы туралы мәліметпен кестені толықтыру.
3. Кестеге Формат > Шекаралар және құю /Формат > Границы и заливка/ командасы арқылы жиектеу орналастыр
Оқушы туралы мәлімет
Р/с Оқушының аты - жөні Туған жылы Мекен - жайы Телефоны
1
2
3

6 тапсырма:

1.      Қалауыңыз бойынша кесте құрыңыз.

2.      Кестенің 1-ші бағанын және 1-ші жолын сұр түске боя.

3.      Кестеге тағы бір жол қос.

4.      Кестенің соңғы жолын біріктір.

5.      Кестені екіге бөл (Таблица    Разбить таблицу).

6.      Кестенің сызықтарын үзік сызықтарға келтір.

7.      Кестені Автоформат үлгі бойынша түрлендір.

8.      Кестенің торын жасыр.

9.      Кестенің өлшемдерін өзгерт.

10.  Кестенің ішкі сызықтары ғана көрінбейтіндей қалыпқа келтір.

11.  Бос ұяшықты бөл.

 

7 тапсырма:

-кестені құрып, толтырыңыз;

-тақырыбын қарайтылған түрге енгізіп, ортаға туралаңыз;

-баған тақырыптарын қисайтылған түрге енгізіңіз;

2-ші, 3-ші, 4-ші бағандарды ортаға тегістеңіз;

Механикалық өлшем бірліктер.

 

8 тапсырма

		1	2	3	4	5	6	7	8	9
		2	4	6	8	10	12	14	16	18
		3	6	9	12	15	18	21	24	27
		4	8	12	16	20	24	28	32	36
		5	10	15	20	25	30	35	40	45
		7	12	21	28	35	42	49	56	63
		8	16	24	32	40	48	56	64	72
		9	18	27	36	45	54	63	72	81

Көбейту кестесін сыз

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9 тапсырма

1.      Меню Таблица,    Нарисовать таблицу командасын шерту.

2.      Таблицы и границы терезесінен қарындаш белгісін алу.

3.      7 баған және 17 жол сал.

4.      Артық сызықтарын өшіргішпен өшір.

5.      Тип линии бөлігінен екі сызықты жолды белгілеп, кестенің бірінші жолын сыз.

6.      Кестені сәйкесінше толтыр.

7.      Формат    Направление текста командасы арқылы жазудың бағытын өзгерт.

8.      Бағандардың жолдарын суреттегідей біріктір.

9.      Цвет заливки бөлігінен керекті түсті белгілеп, боя.

10.  Өз бетіңше Нарисовать таблицу командасында орындалатын бірнеше әрікеттерді орындап көр.

 

 

 

Кезекшілер тізімі
Р/с	Фамилиясы	Дүйсенбі	Сейсенбі	Сәрсенбі	Бейсенбі	Жұма
1	Алекенова
2	Алпеисова
3	Ахметов
4	Берекенов
5	Бекжанов
6	Баймурзин
7	Бекмухамедов
8	Есболатов
9	Ермухамедов
10	Ермекова
11	Ержанов
12	Керімбетова
13	Кусайынов
14	Таукенов
15	Тугелбаев

 

10 тапсырма

1.      Кестені өз қалауымызша да өрнектей аламыз. Ол үшін кестенің өзгертетін ұяшығын белгілеп, Формат    Границы и заливки командасын орындаймыз.

2.      Границы и заливки командасында Граница, Старинца, Заливка атты үш қалта берілген. Енді осылардың әрқайсысымен жұмыс істеп көрейік.

3.      Граница – жақтаулардың керекті ұяшықтарын белгілеп, Граница қалташасынан Все типін таңдаңыз.

4.      Оң жағында көрсетілегн Тип бөлігінен қалаған сызықтарды таңдаймыз.

5.      ОК батырмасын шертеміз.

6.      Страница – қалташасы Граница қалташасына өте ұқсас, бірақ толық бетке жақтаулар орнатады.

7.      Заливка – бояуға қажетті ұяшықтарды белгілеп, Заливка парағынан керекті түсті таңдаймыз.

8.      ОК батырмасын шертеміз. 

 

								ТОП
1								223
2
3									133
4
5										124
6
7

 

Тест сұрақтары
1. MS Word – та кесте құру үшін...
1. Таблица →Вставить→Таблица
2. Таблица →Вставить→Ячейки
3. Таблица →Вставить→Столбцы
4. Таблица →Вставить→Сторки

2. MS Word – та кестеге жолдар қосу үшін
1. Таблица →Вставить→Таблица
2. Таблица →Вставить→Ячейки
3. Таблица →Вставить→Столбцы
4. Таблица →Вставить→Сторки

3. MS Word – та кестелерді жиектеу үшін
1. Таблица →Вставить→Таблица
2. Формат →Граница и заливка
3. Вставка → Номера страниц
4. Формат → Абзац

4. MS Word – та таблицада ұяшықтарды жою үшін
1. Таблица →Удалить→Таблица
2. Таблица → Удалить →Ячейки
3. Таблица → Удалить →Столбцы
4. Таблица → Удалить →Сторки

5. MS Word – та таблицада бағандарды жою үшін
1. Таблица →Удалить→Таблица
2. Таблица → Удалить →Ячейки
3. Таблица → Удалить →Столбцы
4. Таблица → Удалить →Сторки

5. Сабақты қорытындылау:

Рефлексия.

 

Менің білетінім ...	Мен бүгінгі сабақтан үйрендім...	Менің білгім келеді…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ағашқа өрмелеп шығып бара жатқан балалардың суретін бояу арқылы өздерінің каншалықты сабақты түсінгенін көрсетеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6. Білімдерін бағалау: сөз топ басшыларына беріледі олар өздері ашып айтады.

- топтық баға;

- жиынтық баға;

7.Үйге тапсырма: Мәтіндік редакторда кесте құру, формула енгізу тақырыбын қарастыру. Кітап авторымен бетін көрсету керек. (Әр түрлі әдістерді пайдаланып, кесте құру эл. түрде)
Осымен біздің сабағымыз аяқталды. Сабаққа қатысқандарыңа рахмет!