Оңтүстік Қазақстан облысы білім,
жастар саясаты
және тілдерді дамыту
басқармасының
«Экологиялық орталық» МКҚК
«БЕКІТЕМІН»
ОЭО-ның директоры
___________
Ұ.Ж.Қамытбекова
___ ______________ 2015 жыл
«Шебер қолдар» үйірмесінің 2015-2016
оқу жылына арналған бағдарламасы
(10-12 жас аралығындағы білім алушылар)
Қосымша білім беру педагогы: Г.Н.Мұсаева
Түсінік хат
Адам табиғаттыңғ бір бөлшегі, әрі ғажайып
туындысы. Адамның табиғатсыз өмір сүруі мүмкін емес. Себебі, адам өзіне керекті
қоректі заттардың бәрін табиғаттан алады. Сондықтан табиғат пен адамды бөліп
қарауға болмайды. Экологиялық білім мен тәрбие беруде жеке адамның бойында
табиғатқа деген ізгілігін қалыптастыра отырып, адам-қоғам-табиғат арасындағы толық
үйлесімділікті қалпына келтіру және дамыту.
Жас ұрпақты ежелден келе жатқан қолөнер
шеберін оқып үйренуге баулу арқылы олардың өздігінен үйреніп, жұмыс істеуіне,
шеберлік деңгейлерін арттырып, ынта-ықыласын молайтуға, әсемдік пен сұлулықты
танып білуге үйрету.
Білім алушылардың бойында табиғаттағы тірі
және өлі құбылыстар жөнінде нақты және жалпылама түсінікті қалыптастыру,
табиғатты сақтау және өсімдіктер мен жануарлар дүниесіне қамқор болуды, оның
әсемдігін терең сезінуге баулу.
Үйірме қатысушыларына тәрбиелік мәні бар
халықтан шыққан алуан түрлі заттар мен бұйымдарды таныстыру. Бұрынғысымен
бүгінгісін салыстыруға үйрету.
Мақсаты:
Экологиялық білім мен тәрбие беруде
табиғатқа деген сүйіспеншілік пен ұлттық өнерге деген қызығушылықты
қалыптастыру, қолөнер арқылы жан-жақты эстетикалық тәрбие беру, мәдени мұраны
меңгеруге мүмкіндік жасау.
Міндеттері:
- Білім
алушылардың табиғатқа көзқарасын, дүниетанымын, белсенділігін арттыру,
экологиялық ой-өрістерін дамыта отырып ізденпаздылыққа, зейінділікке дағдыландыру;
- Үйірмеге
қатысушыларға табиғатты аялауға, қазақ халқының мәдени мұрасын қастерлеуге,
құрметтеуге баулы;
- Ұлттық
өнер туралы білімдерін жүйелеп, шығармашыл қиялын дамыту.
Бағдарлама 10-12 жас аралығындағы білім
алушыларға арналған, оқыту мерзімі бір оқу жылына есептелген, барлығы 144
сағат. Сабақ аптасына 2 академиялық сабақтан 2 рет өткізіледі.
Оқу-тақырыптық жоспар
|
№
|
Тақырыптың аты
|
Теор сағ
|
Тәж сағ
|
Барлық сағат саны
|
|
1 1
|
Кіріспе
|
1
|
1
|
2
|
|
2
|
Экология негіздері
|
10
|
12
|
22
|
|
3
|
Денсаулық және қоршаған орта(салауатты өмір салтын қалыптастыру
сабағы)
|
8
|
8
|
16
|
|
4
|
Өсімдіктер әлемі
|
5
|
5
|
10
|
|
5
|
Жануарлар әлемі
|
6
|
6
|
12
|
|
6
|
Шебер қолдар
|
27
|
27
|
54
|
|
7
|
Салт дәстүрім қазынам
|
6
|
6
|
12
|
|
8
|
Табиғаттың құбылыстары
|
8
|
8
|
16
|
|
15
|
Жалпы сағат
|
71
|
73
|
144
|
Бағдарламаның мазмұны
1. Кіріспе
(2сағат). Экология және адам. Тірі табиғат бұрышындағы жануарлармен танысу.
2. Экология
негіздері және табиғатты қорғау (22 сағат). Жалпы
экология туралы түсінік. Табиғатты тани білейік. Табиғатты қорғау
– қасиетті іс. Табиғат тазалығын сақтау. Табиғатты қорғау –
отанды қорғау. Шымқаладағы өсімдіктер әлемі. Туған өлкені тану –
отансүйгіштіктің бастауы. Туған өлке туралы мақал-мәтел. Бөлме
гүлдері денсаулық кепілі. Бөлме гүлдеріне күтім жасау. Ата-баба
дәстүрі әдептілік негізі. Этномұражайға саяхат. Экология – ел
амандығы. Сөзжұмбақ «Экология». «Туған жер – тұғырың». Интеллектуалды
ойындар. Табиғат – біздің үйіміз. Табиғат туралы мақал-мәтелдер сайысы.
«Жер ананы жасыл етіп сақтайық!». Көгалдандыру жұмыстары. Әлемде
талай қызық бар. Жер асты Қылует мұражайына саяхат.
3. Денсаулық
және қоршаған орта (16 сағат). Денсаулығы ғаламның — денсаулығы
адамның. Салауаттылық денсаулық негізі. Судың адам денсаулығына
пайдасы. Өз денсаулығыңызға қалай қарайсыз? Тағам – денсаулық көзі. Тамақтану
мәдениеті. Сымбат және денсаулық. Әдептілік әлемінде. Судың
тіршілік көзі. Қошқар ата бұлағына саяхат. Тіс – сұлулық пен
денсаулық кепілі. Сөзжұмбақ «Денсаулық». Балбұлақтың шамшырағы –
денсаулық. Сабыр сақтау сырлары кеңес. Таза ауаның адам
денсаулығына әсері. Дендросаябағына саяхат.
4. Өсімдіктер
әлемі (10 сағат). Балқарағайдың емдік қасиеті. Табиғи
материалдармен жұмыс. Бөлме гүлдері – денсаулық кепілі. Гүл –
адам өмірінің сәні. Қалампырдың отаны – Қазақ жері. Кескін
суреттерді жинақтау. Бөлме гүлі. Бөлме гүлдерін баптау. Өсімдіктер
әлемін сақтау жолдары. Өсімдіктер тақырыбына сурет салу.
5. Жануар
әлемі (12 сағат). Орталықтағы теңіз шошқалары мен қояндардың
тыныс-тіршілігі. Қоректендіру. Жануарлар
физиологиясы. Жануарлардың ізін анықтау. Жануарлар экологиясы.
Сөзжұмбақ «Жануарлар». Жануарлардың көне атаулары. Сурет сайысы.
Жануарлар туралы ертегілер. Көрініс. Оңтүстік Қазақстан облысының фаунасы.
Зообаққа саяхат.
6. Шебер
қолдар (54 сағат). Түр-түс туралы түсінік. Бояулар
әлемінде. Түстердің мәнерлі мүмкіндіктері. Түстердің реңдері. Жылы
және суық түстер. Жаң түстерге қол жеткізу үшін бояуларды араластыру.
Сурет салу тәсілдері. Бояу материалдарын сурет салуда пайдалану. Ою-өрнек
тілі. Халықтық ою-өрнектің стилистикасы. Ою-өрнектің түрлері. Ою-өрнектің
халықтық дәстүрлері. Қолданбалы жұмыс түрлері. Аппликация және
коллаж. Ши тоқу өнері туралы түсінік. Ши шыбықтарын іріктеу. Ши
шыбықтарын өрнек бойынша орау әдістері. Орау әдістерін өңдеу жұмыстары.
Ши қалдықтарынан аппликация жасау. Шидан гүл жасау. Тоқу
өнері туралы жалпы түсінік. Керекті материалдарды таңдау. Оң,
теріс,шалулар туралы түсінік . Тоқу әдістерін үйрету. Оң шалу
ерекшеліктері. Теріс шалу. Тоқыма бұйымдарын дайындау. Өңдеу
жұмыстары. Тоқудың басқа да түрлері. Көрме ұйымдастыру. Моншақпентоқу
туралы жалпы түсінік. Моншақпен тоқуға арналған қажетті құралдар.
Моншақпен әшекей бұйымдар жасау. Моншақпен матаны кестелеу. Тоқыма
жұмысында моншақты пайдалану. Бет орамалға моншақ тоқу. Теріні
өңдеу туралы жалпы түсініктеме. Теріні тазалау. Теріні пішу
жолдары. Теріден жасалатын бұйымдар. Қолөнердегі жүннің алатын
орны. Жүннің қасиеттері. Жүннен жасалатын бұйымдар. Жүннен
ою-өрнек жасау. Ою-өрнектің шығу тарихы. Қағаздан ою-өрнек жасау.
Ою-өрнектің түрлері. Қима қағаздармен жұмыс. Қыздардың бас
киім үлгілері. Сәукелені моншақпен безендіру. «Шебер қолдар»
мастер класс. «Шебер қолдар» мастер класс. Конкурстық
шығармашылық жұмыс көрмелеріне арналған ұжымдық жұмыстар орындау.
7. Салт
дәстүрім қазынам (10 сағат). Ата мен әже ісі бізге өнеге. Үлкенге
сый – құрмет, кішіге жол көрсет. Асыл тастан, өнер жастан шығады.
Мақал-мәтелдер жинақтау. Әсемдік әлемінде. Мұра дүкеніне саяхат.
Сегіз қырлы, бір сырлы жігіттер. Ұлым саған айтамын. Ата баба
дәстүрі асыл мұрам. Дәстүрлер туралы дәріптеу. Қыздар сұлу
көрінер білімімен. Қыз өссе елдің көркі.
8. Табиғаттың
құбылыстары (16 сағат). Ауадағы су буы, жаңбыр, қар және
жел. Табиғатты суреттеу. Атмосфераны ластайтын газдар. Сөзжұмбақ
«Атмосфера». Табиғаттың тылсым сыры. Табиғат жайлы тыйым сөздер. Құнарлы,
құнарсыз топырақ. Құмыраларға гүл отырғызу. Өзен, көл, теңіз сулары.
Дидактикалық ойындар. Жемісі мен жидегі көркем өсімдіктер. Алма, алхоры,
алмұртты суғару. Табиғат – асыл қазынам. Табиғат туралы жұмбақтар. Адам
іс-әрекетінің қоршаған ортаға тигізетін әсері. Қорытынды.
Күнтізбелік
жоспар
|
Р/с
|
Тақырыбы
|
Сағ
|
|
І
|
Кіріспе
|
2
|
|
1
|
1. Экология және адам
2. Тірі табиғат бұрышындағы жануарлармен танысу
|
1
|
|
1
|
|
ІІ
|
Экология негіздері және табиғатты қорғау
|
22
|
|
1
|
1. Жалпы экология туралы түсінік
Табиғатты тани білейік
|
1
|
|
1
|
|
2
|
Табиғатты қорғау – қасиетті іс
Табиғат тазалығын сақтау
|
1
|
|
1
|
|
3
|
1. Табиғатты қорғау – отанды қорғау
Шымқаладағы өсімдіктер
әлемі
|
1
|
|
1
|
|
4
|
1. Туған өлкені тану – отансүйгіштіктің бастауы
Туған өлке туралы
мақал-мәтел
|
1
|
|
1
|
|
5
|
Бөлме гүлдері денсаулық кепілі
1. Бөлме гүлдеріне күтім жасау
|
1
|
|
1
|
|
6
|
1. Ата-баба дәстүрі әдептілік негізі
2. Этномұражайға саяхат
|
1
1
|
|
7
|
1. Экология – ел амандығы
2. Сөзжұмбақ «Экология»
|
1
|
|
1
|
|
8
|
«Туған жер – тұғырың»
Интеллектуалды ойындар
|
1
|
|
1
|
|
9
|
1. Табиғат – біздің үйіміз
2. Табиғат туралы мақал-мәтелдер сайысы
|
1
|
|
1
|
|
10
|
«Жер ананы жасыл етіп сақтайық!»
1. Көгалдандыру жұмыстары
|
1
|
|
1
|
|
11
|
Әлемде талай қызық бар
Жер асты Қылует мұражайына саяхат
|
1
1
|
|
ІІІ
|
Денсаулық және қоршаған орта
|
16
|
|
1
|
Денсаулығы ғаламның — денсаулығы адамның
Салауаттылық денсаулық негізі
|
1
|
|
1
|
|
2
|
Судың адам денсаулығына пайдасы
Өз денсаулығыңызға қалай қарайсыз?
|
1
|
|
1
|
|
3
|
Тағам – денсаулық көзі
Тамақтану мәдениеті
|
1
|
|
4
|
Сымбат және денсаулық
Әдептілік әлемінде
|
1
|
|
1
|
|
5
|
Судың тіршілік көзі
Қошқар ата бұлағына саяхат
|
1
1
|
|
6
|
Тіс – сұлулық пен денсаулық кепілі
Сөзжұмбақ «Денсаулық»
|
1
|
|
1
|
|
7
|
Балбұлақтың шамшырағы – денсаулық
Сабыр сақтау сырлары кеңес
|
1
|
|
1
|
|
8
|
Таза ауаның адам денсаулығына әсері
Дендросаябағына саяхат
|
1
1
|
|
ІV
|
Өсімдіктер әлемі
|
10
|
|
1
|
1. Балқарағайдың емдік қасиеті
Табиғи материалдармен жұмыс
|
1
1
|
|
2
|
Бөлме гүлдері – денсаулық кепілі
Гүл – адам өмірінің сәні
|
1
1
|
|
3
|
Қалампырдың отаны – Қазақ жері
Кескін суреттерді жинақтау
|
1
1
|
|
4
|
1. Бөлме гүлі
2. Бөлме гүлдерін баптау
|
1
1
|
|
5
|
3. Өсімдіктер әлемін сақтау жолдары
4. Өсімдіктер тақырыбына сурет салу
|
1
1
|
|
V
|
Жануар
әлемі
|
12
|
|
1
|
Орталықтағы теңіз шошқалары мен қояндардың тыныс-тіршілігі
Қоректендіру
|
1
1
|
|
2
|
Жануарлар физиологиясы
Жануарлардың ізін анықтау
|
1
1
|
|
3
|
Жануарлар экологиясы
Сөзжұмбақ «Жануарлар»
|
1
1
|
|
4
|
Жануарлардың көне атаулары
Сурет сайысы
|
1
1
|
|
5
|
Жануарлар туралы ертегілер
Көрініс
|
1
1
|
|
6
|
Оңтүстік Қазақстан облысының фаунасы
Зообаққа саяхат
|
1
1
|
|
VІ
|
Салт дәстүрім қазынам
|
12
|
|
1
|
1. Ата мен әже ісі бізге өнеге
2. Үлкенге сый – құрмет, кішіге жол көрсет
|
1
|
|
1
|
|
2
|
1. Асыл тастан, өнер жастан шығады
Мақал-мәтелдер жинақтау
|
1
|
|
1
|
|
3
|
Әсемдік әлемінде
Мұра дүкеніне саяхат
|
1
1
|
|
4
|
Сегіз қырлы, бір сырлы жігіттер
1. Ұлым саған айтамын
|
1
|
|
1
|
|
5
|
1. Ата баба дәстүрі асыл мұрам
2. Дәстүрлер туралы дәріптеу
|
1
|
|
1
|
|
6
|
1. Қыздар сұлу көрінер білімімен
2. Қыз өссе елдің көркі
|
1
|
|
1
|
|
VІІ
|
Шебер қолдар
|
54
|
|
1
|
1. Түр-түс туралы түсінік
2. Бояулар әлемінде
|
1
|
|
1
|
|
2
|
Түстердің мәнерлі мүмкіндіктері
Түстердің реңдері
|
1
1
|
|
3
|
Жылы және суық түстер
Жаң түстерге қол жеткізу үшін бояуларды араластыру
|
1
1
|
|
4
|
Сурет салу тәсілдері
Бояу материалдарын сурет салуда пайдалану
|
1
1
|
|
5
|
Ою-өрнек тілі
Халықтық ою-өрнектің стилистикасы
|
1
1
|
|
6
|
Ою-өрнектің түрлері
Ою-өрнектің халықтық дәстүрлері
|
1
|
|
1
|
|
7
|
1. Қолданбалы жұмыс түрлері
2. Аппликация және коллаж
|
1
|
|
1
|
|
8
|
Ши тоқу өнері туралы түсінік
Ши шыбықтарын іріктеу
|
1
|
|
1
|
|
9
|
1. Ши шыбықтарын өрнек бойынша орау әдістері
2. Орау әдістерін өңдеу жұмыстары
|
1
|
|
1
|
|
10
|
Ши қалдықтарынан аппликация жасау
Шидан гүл жасау
|
1
|
|
1
|
|
11
|
Тоқу өнері туралы жалпы түсінік
Керекті материалдарды таңдау
|
1
|
|
1
|
|
12
|
Оң, теріс,шалулар туралы түсінік
Тоқу әдістерін үйрету
|
1
1
|
|
13
|
Оң шалу ерекшеліктері
Теріс шалу
|
1
1
|
|
14
|
Тоқыма бұйымдарын дайындау
Өңдеу жұмыстары
|
1
1
|
|
15
|
Тоқудың басқа да түрлері
Көрме ұйымдастыру
|
1
1
|
|
16
|
Моншақпентоқу туралы жалпы түсінік
Моншақпен тоқуға арналған қажетті құралдар
|
1
1
|
|
17
|
Моншақпен әшекей бұйымдар жасау
Моншақпен матаны кестелеу
|
1
1
|
|
18
|
Тоқыма жұмысында моншақты пайдалану
Бет орамалға моншақ тоқу
|
1
1
|
|
19
|
Теріні өңдеу туралы жалпы түсініктеме
Теріні тазалау
|
1
1
|
|
20
|
Теріні пішу жолдары
Теріден жасалатын бұйымдар
|
1
1
|
|
21
|
Қолөнердегі жүннің алатын орны
Жүннің қасиеттері
|
1
1
|
|
22
|
Жүннен жасалатын бұйымдар
Жүннен ою-өрнек жасау
|
1
1
|
|
23
|
Ою-өрнектің шығу тарихы
Қағаздан ою-өрнек жасау
|
1
1
|
|
24
|
Ою-өрнектің түрлері
Қима қағаздармен жұмыс
|
1
1
|
|
25
|
Қыздардың бас киім үлгілері
Сәукелені моншақпен безендіру
|
1
1
|
|
26
|
«Шебер қолдар» мастер класс
«Шебер қолдар» мастер класс
|
1
1
|
|
27
|
Конкурстық шығармашылық жұмыс көрмелеріне арналған ұжымдық
жұмыстар орындау
|
2
|
|
VІІІ
|
Табиғаттың құбылыстары
|
16
|
|
1
|
Ауадағы су буы, жаңбыр, қар және жел
Табиғатты суреттеу
|
1
|
|
1
|
|
2
|
Атмосфераны ластайтын газдар
Сөзжұмбақ «Атмосфера»
|
1
|
|
1
|
|
3
|
Табиғаттың тылсым сыры
1. Табиғат жайлы тыйым сөздер
|
1
|
|
1
|
|
4
|
Құнарлы, құнарсыз топырақ
Құмыраларға гүл отырғызу
|
1
|
|
1
|
|
5
|
1.
Өзен, көл, теңіз сулары
2.
Дидактикалық ойындар
|
1
|
|
1
|
|
6
|
Жемісі мен жидегі көркем өсімдіктер
Алма, алхоры, алмұртты суғару
|
1
|
|
1
|
|
7
|
Табиғат – асыл қазынам
Табиғат туралы жұмбақтар
|
1
|
|
1
|
|
8
|
Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға тигізетін әсері
Қорытынды
|
1
|
|
1
|
|
|
Барлығы
|
144 с
|
Бағдарламаны іске асыру шарттары
-
ата-аналар және балалармен тұрақты, тығыз байланыс жасау;
-
отбасы жағдайы төмен қиын балалармен жұмыс жүргізу.
-
Балалардың ой-өрісін дамыту үшін саябақтарға, мұражайларға, тарихи
танымдық көрмелерге саяхат жасау.
-
оқушылармен тәжірибелік мөлтекте жұмыс жасау, еңбекке баулу;
-
дидактикалық материалдар;
-
практикалық сабақтарға қажетті материалда: ватман, түрлі-түсті
қағаздар, гуашь, акварель, табиғи заттар, моншақ, жіп.
Күтілетін нәтиже
Өз бағдарламамда адам үшін табиғаттың маңызы қандай және адамның
табиғатқа қатысы қандай болуы керектігін тәрбиеленушілер бойына түрлі
экологиялық мәселелер жайында түсініктер беру, қоршаған орта сұлулығына бақылау
жасау және қамқор болу, танымдық саясаттар жүргізу, табиғи заттардан түрлі
бұйымдар жасау, тәжірибелік мөлтекте жұмыс жүргізу, зерттеу жұмыстары мен
республикалық басылымдардағы шыққан ғылыми жұмыстармен таныстыру.
Пайдаланылған
әдебиеттер
1. «Биология
және салауат негіздері» журналы 2012ж., 2013ж., 2014ж.
2. «Гүлістан»
журналы 2011ж., 2012ж., 2013ж.
3. «География,
биология, экология» журналы 2013ж.
4. «Денсаулық»
журналы 2013ж., 2014ж.
5. Өмірбеков
М.Ш. «Қазақ халқының дәстүрлі өнері» Алматы кітап
6. Жусипов
Б.Ж. «Ақыл кені» кітабы 2003ж.
7. Интернет
беттерінен
Оңтүстік Қазақстан облысы білім, жастар
саясаты
және тілдерді дамыту басқармасының
«Экологиялық орталық» МКҚК
«БЕКІТЕМІН»
ОЭО-ның директоры
___________ Ұ.Ж.Қамытбекова
___
______________ 2015 жыл
2015-2016
оқу жылындағы «Шебер қолдар» үйірмесінің
мүмкіндігі
шектеулі балаларға арналған бағдарламасы
(10-12
жас аралығындағы білім алушылар)
Қосымша білім беру педагогы: Г.Н.Мұсаева
Түсінік
хат
Адам табиғаттыңғ бір бөлшегі, әрі ғажайып туындысы.
Адамның табиғатсыз өмір сүруі мүмкін емес. Себебі, адам өзіне керекті қоректі
заттардың бәрін табиғаттан алады. Сондықтан табиғат пен адамды бөліп қарауға
болмайды. Экологиялық білім мен тәрбие беруде жеке адамның бойында табиғатқа
деген ізгілігін қалыптастыра отырып, адам-қоғам-табиғат арасындағы толық
үйлесімділікті қалпына келтіру және дамыту.
Жас ұрпақты ежелден келе жатқан қолөнер шеберін оқып
үйренуге баулу арқылы олардың өздігінен үйреніп, жұмыс істеуіне, шеберлік
деңгейлерін арттырып, ынта-ықыласын молайтуға, әсемдік пен сұлулықты танып
білуге үйрету.
Білім алушылардың бойында табиғаттағы тірі және өлі
құбылыстар жөнінде нақты және жалпылама түсінікті қалыптастыру, табиғатты
сақтау және өсімдіктер мен жануарлар дүниесіне қамқор болуды, оның әсемдігін
терең сезінуге баулу.
Үйірме қатысушыларына тәрбиелік мәні бар халықтан
шыққан алуан түрлі заттар мен бұйымдарды таныстыру. Бұрынғысымен бүгінгісін
салыстыруға үйрету.
Мақсаты:
Мүмкіндігі шектеулі білім алушыларға экологиялық білім
мен тәрбие беруде табиғатқа деген сүйіспеншілік пен ұлттық өнерге деген
қызығушылықты қалыптастыру, қолөнер арқылы жан-жақты эстетикалық тәрбие беру,
мәдени мұраны меңгеруге мүмкіндік жасау.
Міндеттері:
- Білім
алушылардың табиғатқа көзқарасын, дүниетанымын, белсенділігін арттыру,
экологиялық ой-өрістерін дамыта отырып ізденпаздылыққа, зейінділікке
дағдыландыру;
- Үйірмеге
қатысушыларға табиғатты аялауға, қазақ халқының мәдени мұрасын қастерлеуге,
құрметтеуге баулы;
- Ұлттық
өнер туралы білімдерін жүйелеп, шығармашыл қиялын дамыту.
Бағдарлама 10-12 жас аралығындағы мүмкіндігі шектеулі
білім алушыларға арналған, оқыту мерзімі бір оқу жылына есептелген, барлығы 72
сағат. Сабақ аптасына 2 сағаттан 1 рет өткізіледі.
Оқу-тақырыптық
жоспар
|
№
|
Тақырыптың аты
|
Теор сағ
|
Тәж сағ
|
Барлық сағат саны
|
|
1 1
|
Кіріспе
|
1
|
1
|
2
|
|
2
|
Экология
негіздері
|
9
|
1
|
10
|
|
3
|
Денсаулық
және қоршаған орта(салауатты өмір салтын қалыптастыру сабағы)
|
7
|
1
|
8
|
|
4
|
Өсімдіктер
әлемі
|
4
|
1
|
5
|
|
5
|
Жануарлар
әлемі
|
6
|
-
|
6
|
|
6
|
Шебер
қолдар
|
27
|
-
|
27
|
|
7
|
Салт
дәстүрім қазынам
|
6
|
-
|
6
|
|
8
|
Табиғаттың
құбылыстары
|
8
|
-
|
8
|
|
15
|
Жалпы
сағат
|
68
|
4
|
72
|
Бағдарламаның
мазмұны
1. Кіріспе (2сағат). Экология
және адам. Тірі табиғат бұрышындағы жануарлармен танысу.
2. Экология
негіздері және табиғатты қорғау (10 сағат). Жалпы экология
туралы түсінік. Табиғатты қорғау – қасиетті іс. Табиғатты қорғау – отанды
қорғау. Туған өлкені тану – отансүйгіштіктің бастауы. Бөлме гүлдері денсаулық
кепілі. Ата-баба дәстүрі әдептілік негізі. Экология – ел амандығы. «Туған жер
– тұғырың». Табиғат – біздің үйіміз. Бөлме гүлдеріне күтім жасау.
3. Денсаулық
және қоршаған орта (8 сағат). Денсаулығы ғаламның - денсаулығы
адамның. Судың адам денсаулығына пайдасы. Тағам – денсаулық көзі. Сымбат және
денсаулық. Судың тіршілік көзі. Тіс – сұлулық пен денсаулық кепілі. Сөзжұмбақ
денсаулық кепілі. Балбұлақтың шамшырағы – денсаулық.
4. Өсімдіктер
әлемі (5 сағат). Балқарағайдың емдік қасиеті. Гүл – адам өмірінің
сәні. Қалампырдың отаны – Қазақ жері. Бөлме гүлдерін баптау. Өсімдіктер әлемін
сақтау жолдары.
5. Жануар
әлемі (6 сағат). Орталықтағы жануарлардың тыныс-тіршілігі. Жануарлар
физиологиясы. Жануарлар экологиясы. Жануарлардың көне атаулары. Жануарлар
туралы ертегілер. Оңтүстік Қазақстан облысының фаунасы.
6. Шебер
қолдар (27 сағат). Түр-түс туралы түсінік. Түстердің мәнерлі
мүмкіндіктері. Жылы және суық түстер. Сурет салу тәсілдері. Ою-өрнек тілі.
Ою-өрнектің түрлері. Қолданбалы жұмыс түрлері. Ши тоқу өнері туралы түсінік. Ши
шыбықтарын өрнек бойынша орау әдістері. Ши қалдықтарынан аппликация жасау. Тоқу
өнері туралы жалпы түсінік. Оң, теріс,шалулар туралы түсінік . Оң шалу ерекшеліктері.
Тоқыма бұйымдарын дайындау. Тоқудың басқа да түрлері. Моншақпен тоқу туралы
жалпы түсінік. Моншақпен әшекей бұйымдар жасау. Тоқыма жұмысында моншақты
пайдалану. Теріні өңдеу туралы жалпы түсініктеме. Теріден жасалатын бұйымдар.
Қолөнердегі жүннің алатын орны. Жүннен жасалатын бұйымдар. Ою-өрнектің шығу
тарихы. Ою-өрнектің түрлері. Қыздардың бас киім үлгілері. Жүннің қасиеттері.
Қағаздан ою-өрнек жасау.
7. Салт
дәстүрім қазынам (6 сағат). Ата мен әже ісі бізге өнеге. Асыл тастан,
өнер жастан шығады. Әсемдік әлемінде. Сегіз қырлы, бір сырлы жігіттер. Ұлым
саған айтамын. Ата баба дәстүрі асыл мұрам.
8. Табиғаттың
құбылыстары (8 сағат). Ауадағы су буы, жаңбыр, қар және жел.
Атмосфераны ластайтын газдар. Табиғаттың тылсым сыры. Құнарлы, құнарсыз
топырақ. Өзен, көл, теңіз сулары. Жемісі мен жидегі көркем өсімдіктер. Табиғат
– асыл қазынам. Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға тигізетін әсері. Қорытынды.
Күнтізбелік
жоспар
|
Р/с
|
Тақырыбы
|
Сағ
|
|
І
|
Кіріспе
|
2
|
|
1
|
3. Экология
және адам
4. Тірі
табиғат бұрышындағы жануарлармен танысу
|
1
1
|
|
ІІ
|
Экология негіздері және табиғатты қорғау
|
10
|
|
1
|
2. Жалпы
экология туралы түсінік.
|
1
|
|
2
|
Табиғатты
қорғау – қасиетті іс
|
1
|
|
3
|
2. Табиғатты
қорғау – отанды қорғау
|
1
|
|
4
|
3. Туған
өлкені тану – отансүйгіштіктің бастауы
|
1
|
|
5
|
2. Бөлме
гүлдері денсаулық кепілі
|
1
|
|
6
|
3. Ата-баба
дәстүрі әдептілік негізі
|
1
|
|
7
|
3. Экология
– ел амандығы
|
1
|
|
8
|
«Туған
жер – тұғырың»
|
1
|
|
9
|
3. Табиғат
– біздің үйіміз
|
1
|
|
10
|
Бөлме
гүлдеріне күтім жасау
|
1
|
|
ІІІ
|
Денсаулық және қоршаған орта
|
8
|
|
1
|
Денсаулығы
ғаламның - денсаулығы адамның
|
1
|
|
2
|
Судың
адам денсаулығына пайдасы
|
1
|
|
3
|
Тағам –
денсаулық көзі
|
1
|
|
4
|
Сымбат
және денсаулық
|
1
|
|
5
|
Судың
тіршілік көзі
|
1
|
|
6
|
Тіс –
сұлулық пен денсаулық кепілі
|
1
|
|
7
|
Сөзжұмбақ
денсаулық кепілі
|
1
|
|
8
|
Балбұлақтың
шамшырағы – денсаулық
|
1
|
|
ІV
|
Өсімдіктер әлемі
|
5
|
|
1
|
Балқарағайдың
емдік қасиеті
|
1
|
|
2
|
Гүл –
адам өмірінің сәні
|
1
|
|
3
|
Қалампырдың
отаны – Қазақ жері
|
1
|
|
4
|
Бөлме
гүлдерін баптау
|
1
|
|
5
|
5. Өсімдіктер
әлемін сақтау жолдары
|
1
|
|
V
|
Жануарлар әлемі
|
6
|
|
1
|
Орталықтағы
жануарлардың тыныс-тіршілігі
|
1
1
|
|
2
|
Жануарлар
физиологиясы
|
1
|
|
3
|
Жануарлар
экологиясы
|
1
|
|
4
|
Жануарлардың
көне атаулары
|
1
|
|
5
|
Жануарлар
туралы ертегілер
|
1
|
|
6
|
Оңтүстік
Қазақстан облысының фаунасы
|
1
|
|
VІ
|
Салт дәстүрім қазынам
|
6
|
|
1
|
3. Ата мен
әже ісі бізге өнеге
|
1
|
|
2
|
2. Асыл
тастан, өнер жастан шығады
|
1
|
|
3
|
Әсемдік
әлемінде
|
1
|
|
4
|
Сегіз
қырлы, бір сырлы жігіттер
|
1
|
|
5
|
2. Ұлым
саған айтамын
|
1
|
|
6
|
3. Ата баба
дәстүрі асыл мұрам
|
1
|
|
VІІ
|
Шебер
қолдар
|
27
|
|
1
|
3. Түр-түс
туралы түсінік
|
1
|
|
2
|
Түстердің
мәнерлі мүмкіндіктері
|
1
|
|
3
|
Жылы
және суық түстер
|
1
|
|
4
|
Сурет
салу тәсілдері
|
1
|
|
5
|
Ою-өрнек
тілі
|
1
|
|
6
|
Ою-өрнектің
түрлері
|
1
|
|
7
|
3. Қолданбалы
жұмыс түрлері
4.
|
1
|
|
8
|
Ши тоқу
өнері туралы түсінік
|
1
|
|
9
|
3. Ши
шыбықтарын өрнек бойынша орау әдістері
4.
|
1
|
|
10
|
Ши
қалдықтарынан аппликация жасау
|
1
|
|
11
|
Тоқу
өнері туралы жалпы түсінік
|
1
|
|
12
|
Оң,
теріс,шалулар туралы түсінік
|
1
|
|
13
|
Оң шалу
ерекшеліктері
|
1
|
|
14
|
Тоқыма
бұйымдарын дайындау
|
1
|
|
15
|
Тоқудың
басқа да түрлері
|
1
|
|
16
|
Моншақпен
тоқу туралы жалпы түсінік
|
1
|
|
17
|
Моншақпен
әшекей бұйымдар жасау
|
1
|
|
18
|
Тоқыма
жұмысында моншақты пайдалану
|
1
|
|
19
|
Теріні
өңдеу туралы жалпы түсініктеме
|
1
|
|
20
|
Теріден
жасалатын бұйымдар
|
1
|
|
21
|
Қолөнердегі
жүннің алатын орны
|
1
|
|
22
|
Жүннен
жасалатын бұйымдар
|
1
|
|
23
|
Ою-өрнектің
шығу тарихы
|
1
|
|
24
|
Ою-өрнектің
түрлері
|
1
|
|
25
|
Қыздардың
бас киім үлгілері
|
1
|
|
26
|
Жүннің қасиеттері
|
1
|
|
27
|
Қағаздан
ою-өрнек жасау
|
1
|
|
VІІІ
|
Табиғаттың құбылыстары
|
9
|
|
1
|
Ауадағы
су буы, жаңбыр, қар және жел
|
1
|
|
2
|
Атмосфераны
ластайтын газдар
|
1
|
|
3
|
Табиғаттың
тылсым сыры
2.
|
1
|
|
4
|
Құнарлы,
құнарсыз топырақ
|
1
|
|
5
|
3.
Өзен,
көл, теңіз сулары
4.
|
1
|
|
6
|
Жемісі
мен жидегі көркем өсімдіктер
|
1
|
|
7
|
Табиғат
– асыл қазынам
|
1
|
|
8
|
Адам
іс-әрекетінің қоршаған ортаға тигізетін әсері
Қорытынды
|
1
1
|
|
|
Барлығы
|
144 с
|
Бағдарламаны
іске асыру шарттары
-
ата-аналар
және балалармен тұрақты, тығыз байланыс жасау;
-
отбасы
жағдайы төмен қиын балалармен жұмыс жүргізу.
-
Балалардың
ой-өрісін дамыту үшін саябақтарға, мұражайларға, тарихи танымдық көрмелерге
саяхат жасау.
-
оқушылармен
тәжірибелік мөлтекте жұмыс жасау, еңбекке баулу;
-
дидактикалық
материалдар;
-
практикалық
сабақтарға қажетті материалда: ватман, түрлі-түсті қағаздар, гуашь, акварель,
табиғи заттар, моншақ, жіп.
Күтілетін
нәтиже
Өз бағдарламамда адам үшін табиғаттың маңызы қандай және адамның табиғатқа
қатысы қандай болуы керектігін тәрбиеленушілер бойына түрлі экологиялық
мәселелер жайында түсініктер беру, қоршаған орта сұлулығына бақылау жасау және
қамқор болу, танымдық саясаттар жүргізу, табиғи заттардан түрлі бұйымдар жасау,
тәжірибелік мөлтекте жұмыс жүргізу, зерттеу жұмыстары мен республикалық
басылымдардағы шыққан ғылыми жұмыстармен таныстыру.
Пайдаланылған
әдебиеттер
8. «Биология
және салауат негіздері» журналы 2012ж., 2013ж., 2014ж.
9. «Гүлістан»
журналы 2011ж., 2012ж., 2013ж.
10. «География,
биология, экология» журналы 2013ж.
11. «Денсаулық»
журналы 2013ж., 2014ж.
12. Өмірбеков М.Ш.
«Қазақ халқының дәстүрлі өнері» Алматы кітап
13. Жусипов Б.Ж. «Ақыл
кені» кітабы 2003ж.
14. Интернет
беттерінен
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.