"Ойын бөлмесінде жасалатын жұмыстар" баяндама

Ойын баланы бесітен бастап әлдилейді. Бала ойын арқылы өзінің тәжірибесін кеңейтеді. Осы балалардың ой-өрісінің кеңейуі үшін біз балаларға ойындарды түрлендіріп өткіземіз.

Мектепалды дайындық сыныбындағы ойын бөлмесінде біздер дене тәрбиесі, ән-саз, құрастыру және қол еңбегі, мүсіндеу сабақтарын өткіземіз.

Ойын бөмесі шкаф, ойыншықтарға арналған сөрелер, ойыншықтармен, т.б. заттармен жабдықталған. Екі жарының біреуіне қазақтың киіз үйі бейнеленіп, жан-жағы әсемделіп, көркемделіп сахна бейнесімен жасақталды, ал екінші жарында ормандағы аңдар, ертегілер бейнесі бейнеленген.

Сабақ үстінде әр-түрлі ойындарды үйретіп қызығушылығын арттырамыз. Ойнап жүріп өз күшін сынайды, бекітеді. Ой табады еркін батылданып, ерлігін арттырады. Ойынды бастарда алдымен шаттық шеңбері өткізіліп, ортасындасергіту сәті болады.

Қол-аяғы берік, денесі тығыз, көзі түзу болады. Шыдамдылығы өсіп, ұйымшылдыққа дағдыланады. Баланың қызықты ойынынан көңілді күлкі туады, қуанады, секіреді, мәз болып, рахаттанады.

Қуанышты, бақытты өмір иесін шығаруға дұрыс ойынның әсері, тәрбиелік мәні зор. Баланың өмірді танып, еңбекке деген қатынасы, психологиялық ерекшеліктері осы ойын үстінде қалыптасады.

Ойын барысында бала:

• Өзін еркін сезінеді.

• Іздемпаздық тапқырлық әрекет байқатады.

• Сезіну, қабылдау, ойлау, қиялдау, зейін қою секілді түрлі психикалық түйсік пен сезім әлеміне сүңгиді.

Баланың қуанышы мен реніші ойында анық байқалады. Ойын кезінде баланың психологиялық ерекшелігі мынадан көрінеді:

• Олар ойланады;

• Эмоциялық әсері ұшқындайды, белсенділігі артады, ерік қасиеті, қиялелестері дамиды, баланың шығармашылық қабілеті мен дарыны ұшталады.

Ойын үстінде бала бейне бір өмірдің өзіндегідей қуаныш, реніш сезімінде болады. Сондай ойын туралы жасалатын тұжырым мынау:

• Ойын тәрбие құралы, ақыл-ойды кеңейтеді, тілді ұстартады, сезімді шыңдайды;

• Ерік пен мінез қасиеттерін бекітеді, адамгершілік сапаны жетілдіреді;

• Ұжымдық сезімді қалыптастырады;

• Эстетикалық тәрбие береді;

• Еңбек тәрбиесін беру міндетін шешуге көмектеседі;

• Бір-бірінен ептілікті үйренеді, өзінің денесін шынықтырады;

Балалар ойын арқылы тез табысып, жақсы қарым-қатынас барысында:

• Адамдар іс-әрекеттің жақсы жақтарын аңғарады, жағымды ойлауды үйренеді;

• Жанындағы адамдарды ұнатып, жақсы көре біледі, оларды қуантуға асығады;

• Бір-біріне көмектесе біледі, жанашырлық сезімі оянады, қамқорлық жасай біледі;

• Кешірімді болуға, өзгені ренжітпеуге тырысады.

Дайындық сынып балаларына мынадай ойындар ойнатамыз.

Мысалы пішіндер, түсті ажыратуға үйрету мақсатында «жеміс жинаймыз,» «Шырша безендіру» «Өз орныңды тап!» «Жапырақ жинаймыз», «Санамақ» ойындары немесе математикалық алғашқы ұғымдарды қалыптастыру мақсатында мынадай ойындар ойналады: «Ғарышқа ұшамын», «Баспалдақ», «Қалай жүріп, нені тапқың келеді » «Үй тұрғызайық» кубиктарды пайдаланып үй салу «мынау қай пішін? Таяқшалардан пішіндер, жануарлар бейнелерін құрастыру, жануарлар қалай үндейді?» ойындары ойналады.

Ойын түрлері және оның ерекшеліктері

Ойын балалардың негізгі іс-әрекеті ретінде психологиялық, анатомиялық-физиологиялық, педагогикалық маңызы зор қызметтер атқарады. Ойын баланың даму құралы, таным көзі,білімдік, тәрбиелік дамушылық мәнге ие бола отырып,адамның жеке тұлға ретінде қалыптасуына ықпал етеді. Ойынды әрбір адам ойнап өседі, ойынды көп адамның дүниетанымы кең, жаны таза, жүрегі нәзік, нағыз сезімтал тұлға болмақ. Әрине, ойын адамның дамуына, қалыптасуына әбден әсер береді. Кей балаойынды шынайы өмірді бейнелесе, кей балав ішкі сезімін білдіреді. Ойынның дамуына және баланың ойынға араласуына әсер ететін факторлар өте көп. Мысалы,үлкендердің ойынға басшылық жасауы, ойыншықтар, баланың өсетін ортасы, балалар ұжымы, баланың тәрбиесі т.б. Дегенмен де ойын тек әрекет емес, балалардың да үлкендердің де қызығушылық ермегі балаларды рахат және қанағат сезіміне бөлейтін іс-әрекет. Балалардың ойынына талдау жасайтын болсақ оның өзгеріп отыруы балалардың жас ерекшеліктеріне байланысты мысалы, қимыл-қозғалыс ойыны, музыкалық, дидактикалық, құрастыру, ұлттық, спорттық, дамытушы ойындардың түрлері көп әрқайсысының өзіндік мәні бар. Мазмұны, ережелері, тәртібі, білімділік, тәрбиелік, дамытушылық функциялары бар. А.С.Макаренко былай деп жазады: «Бала өмірінде ойын маңызы зор, ересек адамдар үшін еңбектің, жмыстың, қызметтің қандай маңызы болса, нақ сондай маңызы бар. Бала қандай болса, өскен соң жұмыста да көп жағдай сондай болады. Сондықтан келешек қайраткерді тәрбиелеу алдымен ойыннан басталады.» Ойын іс-әрекетінің тағы бір ерекшелігі – оның әрекетті сипаты. Балалар ойын шығарушылар, ойынды жасаушылар болып табылады. Бұл оның сыртқы белгісі емес, шын мәні. Ойынға қиялдағы қатысушылармен әңгімелеседі, өзі мен мамасы үшін науқас кісі мен дәрігер үшін сөйлеседі. Балалар үн-түнсіз ойнамайды.

Сөзі нақ бір ойын әрекетін сүйемелдеуші болып табылады, бейнені, оған баланың қатынасын толығырақ ашады. Ойын бөлмесінде балалар еркін ойнағасын ойын процесінде балалар бір-бірімен сөйлесу арқылы қарым-қатынаста үлкен рөл атқарады. Сөйлесе жүріп балалар пікірлесіп жақсы әсер алады. Ойында сөзбен уәделесу ұйымдастырушылық қызмет атқарады, балалар арасында өзара түсінісу мен достасу пайда болады. Ойын бөлмесінде балалар қазақи салт-дәстүрлермен танысады. Ол блмеде қазақ бұрышы жасақталған. Балаларға салт-дәстүрлерді жақсы меңгертеміз, сонымен қатар ұлттық ойындар ойнатылады. Мысалы: арқан тарту, асық ату, теңге алу, тақия тастамақ т.б. ойындар ойнатылады. Ертегілер оқылып, балалар рөлдерге бөліп сомдайды. Көңілді эстафеталық ойындар өткізіліп, спороттық жаттығулар жасалады. Құрастырумен көптеген ойыншықтар құрастырады. Ойынның түпкі нгиеті бұл балалардың нені және қалай ойнайтынының жалпы анықтамасы. Мәселен: дүкен, аурухана, балабақша т.б. болып ойнау. Ол сөзде тұжырымдалып, ойын әреккетінің мазмұны қалыптасады және ойынның өзегі болып табылады.ойын процесінде балардың өздері ойнаушылардың мінез-құлқы мен өзара қарым-қатынасын анықтайтын және реттейтін ереже ойынға ұйымшылдыұ, тұрақтылық сипат береді. Балалардың жас ернекшелігіне байланысты дидактикалақ ойындардың білімділік, тәрбиелік, дамытушылық мәні зор.

Сонымен қатар «Ойын ойнап, ән салмай өсер бала бола ма?» деп өлеңде айтылғандай, бала өмірінде ойын мен ән ерекше орын алады, ойын бөлмесінде тәрбие сағаттарын, сынып сағаттарын өткіземіз.