Паняцце пра палітычную карту свету Урок геаграфіі ў 7 класе

Паняцце пра палітычную карту свету

Урок геаграфіі ў 7 класе

Мэта: фарміраванне ўяўленняў вучняў пра палітычную карту свету

Задачы: 1. сфарміраваць паняцце аб палітычнай карце, выявіць яе асаблівасці; паказаць дынамічнасць (зменлівасць) палітычнай карты;

2. Развіваць уменні працаваць з рознымі крыніцамі геаграфічнай інфармацыі, развіваць уменне параўноўваць, канкрэтызаваць, абагульняць і рабіць высновы, прымяняць атрыманыя веды ў новай, незвычайнай сітуацыі;

3. Выхоўваць пачуццё патрыятызму, выхоўваць любоў да прадмета.

Абсталяванне: вучэбны дапаможнік для 7 класа, палітычная карта свету, атласы, прэзентацыя

Тып урока: вывучэнне новага матэрыялу

Формы: індывідуальная, парная

Метады: пазнавальны, практычны.

Ход урока

I.  Арганізацыйны этап

Друзья мои! Я очень рада войти в приветливый ваш класс.

И для меня уже награда – внимание ваших умных глаз.

Я знаю: каждый в классе гений, но без труда талант не впрок.

Скрестите шпаги ваших мнений – мы вместе создадим урок!

II. Актуалізацыя ведаў

Давайце разам настроімся на пошук і творчасць і пачнем наш урок з актуалізацыі ведаў.

1-3 пары

Размяркуйце знешнія прыкметы па асноўных расах: еўрапеоідная, негроідная, мангалоідная

1. Чорная скура

2. Светлая скура

3. Жоўтая скура

4. Карыя вузкія вочы

5. Вочы розных колераў

6. Карыя вочы

7. Шырокі нос

8. Вузкі выступаючы нос

9. Розная афарбоўка валасоў

10. Кучаравыя чорныя валасы

11. Прамыя чорныя валасы

12. Тонкія губы

13. Тоўстыя губы

Еўрапеоідная: 2, 5, 8, 9, 12

Мангалоідная: 3, 4, 11, 12

Негроідная: 1, 6, 7, 10, 13

4 пара

За год на вызначанай тэрыторыі нарадзілася 30000 чалавек, памерла – 28000 чалавек. Які будзе натуральны прырост насельніцтва? (30-28=2)

5 пара

Вызначце паказчык нараджальнасці, калі натуральны прырост  у краіне 29‰, а смяротнасць 10‰. (29+10=39)

6 пара

Як называюцца перамяшчэнні людзей пазначаныя літарамі

 

 “Красворд наадварот”. Наш красворд ужо запоўнены і вам неабходна да адказаў паставіць пытанні. (Слайд 2)

Кітай – самая населеная краіна свету.

Расы – вялікія групы людзей з падобнымі расавымі прыкметамі.

Міграцыя – перамяшчэнне людзей, звязанае з пастаяннай, або часовай зменай месца жыхарства.

Прырост – розніца паміж колькасцю народжаных і памерлых.

Насельніцтва – усе людзі, якія жывуць на Зямлі

Карта – паменшанае абагульненае адлюстраванне зямной паверхні на плоскасці з дапамогай умоўных знакаў.

Якія аб’екты наносяцца на геаграфічную карту?

Як адрозніваюцца геаграфічныя карты па зместу?

Як бы вы назвалі карту, на якой пазначаны дзяржавы свету?

III. Сумесная пастаноўка мэты і задач урока

Сёння мы вывучым тэму "Палітычная карта свету". Запішыце тэму ў сшытак. (Слайд 3)

Што вы ведаеце пра палітычную карту свету? А што хацелі б даведацца? Давайце паспрабуем паставіць задачы на сённяшні ўрок. (Слайд 4)

IV.   Вывучэнне новага матэрыялу

Сёння мы пачынаем знаёміцца з палітычнай картай свету. Як бачыце, яна адрозніваецца ад ужо добра знаёмай вам фізічнай карты.
Заданне: Параўнайце фізічную і палітычную карты. Што намалявана на палітычнай карце? Чым яна адрозніваецца ад фізічнай?
- Якую інфармацыю можа даць палітычная карта свету?
Працуючы з палітычнай картай, высвятляем, што рознымі колерамі намаляваны дзяржавы, а сталіцы і буйныя гарады - кружочкамі (пунсоны).

Навучэнцам прапануецца сучаснае паняцце “палітычная карта свету”.
Палітычная карта свету - гэтая геаграфічная карта зямнога шара, на якой пазначаныя ўсе краіны свету,  іх сталіцы и буйныя гарады. (Слайд 5)

Паглядзіце ўважліва на палітычную карту свету. Якая яна? Яна каляровая. Кожная дзяржава пазначана рознымі колерамі? Назва дзяржавы пазначаецца ў межах краіны. Паглядзіце ў легенду карты, як пазначаецца сталіца дзяржаў?
Калі назва доўгая, а плошча краіны маленькая, то назва выносіцца ў легенду карты, і пазначаецца лічбай. Калі дзяржаве належаць астравы, то яны абазначаюцца колерам краіны, а ў дужках паказваецца прыналежнасць да краіны.

Якія прызнакі маюць краіны? Знайдзіце адказ на с. 93 падручніка

1-тэрыторыя (суша, паветра, унутраныя воды)

2- пастаяннае насельніцтва

3 – дакладныя граніцы

Работа з падручнікам (С.93-94)

Знайздзіце адрозненні паміж паняццямі: “тэрытарыяльныя воды”, “унутраныя воды”, нейтральныя воды”.

Кожная дзяржава мае ўласную мяжу, якая аддзяляе яго ад сумежных дзяржаў - суседзяў. Дзяржаўная мяжа вызначае прыналежнасць сушы, унутраных вод і паветранай прасторы суверэннай дзяржаве. Калі да тэрыторыі дзяржавы далучаюцца воды мораў або акіянаў, то 12 міль такіх вод лічацца прыналежнасцю дзяржавы, усё, што за іх межамі - нейтральныя воды, якімі могуць карыстацца ўсе краіны свету.

На нашай планеце больш за 250 краін і ўсе яны вельмі розныя. Амаль на кожную літару рускага алфавіту можна знайсці дзяржаву і не адну. Прапаную гэта зрабіць

А - Албанія, Афганістан, Арменія, Алжыр, Аўстралія.
Б - Батсвана, Балгарыя, Бірма.
В - Венгрыя, Венесуэла, В'етнам, і г.д.
Фізкультхвілінка

Галоўнай якасцю чалавека з’яўляецца ветлівасць. Ведаць галоўныя звычаі і традыцыі краіны – гэта таксама ветлівасць. Давайце мы з вамі ветліва разамнёмся. Чаму ветліва? У розных краінах людзі вітаюцца па-рознаму. Вось мы зараз і павітаемся адзін з адным.

У Расіі прынята паціскаць пры вітанні руку.

У Італіі – абдымацца.

У Бразіліі – хлопаць адзін аднаго па плячу.

У Зімбабвэ – церціся спінамі.

У Македоніі - вітацца лакцямі.

У Нікарагуа – вітаць адзін аднаго плячамі.

У аўстралійскіх абарыгенаў прынята трайное вітанне: хлопнуць па далонях, падскочыць, піхнуць бядром.

Аднак ПКС - гэта не толькі геаграфічнае, але і гісторыка-геаграфічнае паняцце, так як палітычная карта, па сутнасці, з'яўляецца геаграфічным адлюстраваннем гістарычных працэсаў, якія прыводзяць да змены палітычных карт. (Слайд 6)

Што выступае галоўнай прычынай змен на ПКС, то ёсць што прыводзіць да змены межаў, фарміравання новых дзяржаў? (Навучэнцы (выказваюць гіпотэзы): Прычын мноства, аднак, галоўнымі з іх з'яўляліся: войны, міжнародныя дамовы, адкрыццё новых тэрыторый і інш.)

Вашы развагі  правільныя. Галоўным фактарам, гэта значыць прычынай, зменаў на ПКС  з'яўляліся войны. А цяпер давайце разбярэмся, чаму ж людзі ваююць? (Войны вядуцца за тэрыторыю, якая багатая рэсурсамі. Бываюць войны рэлігійнага, расавага  і этнічнага характару).
Прыклады: распад  СССР на 15 незалежных краін,  аб'яднанне Германіі (1990 г.), распад Чэхаславакіі (1993 г.) распад Югаславіі (1989-2008 гг.). У свеце ўзнікае мноства непрызнаных і часткова-прызнаных дзяржаў: Абхазія, Паўднёвая Асеція, Прыднястроўе, Паўднёвы Судан (2011).

Наша краіна мірная. Мы ні з кім не ваюем, не вядзем палітычных іншых спрэчак.

Класіфікацыя краін:

Краіны свету можна аб'яднаць у розныя групы па пэўных прыкметах, якіх? (па плошчы, па колькасці насельніцтва, па геаграфічнаму становішчу, па ўзроўні эканамічнага развіцця)

- Усе краіны свету дзеляцца на незалежныя (суверэнныя) і залежныя  тэрыторыі, кіраваныя іншымі дзяржавамі. Самая вялікая па плошчы залежная тэрыторыя - Гвіяна ў Паўднёвай Амерыцы (заморскі дэпартамент Францыі), а ў Еўропе - Гібралтар (Вялікабрытанія). (Слайд 7)

-Акрамя таго, ёсць дзяржавы, якія лідыруюць па колькасці насельніцтва.
Кітай, Індыя, ЗША, Інданезія, Бразілія, Мексіка, Расія. (Слайд 8)

Заданне: Знайдзіце гэтыя краіны на карце, пакажыце іх і назавіце іх сталіцы.

- Краіны-гіганты (Расія, Канада, Кітай, ЗША, Бразілія, Аўстралійскі Саюз, Індыя). (Слайд 9)

    

 - Мікрадзяржавы (Сан-Марына, Ватыкан). (Слайд10)

     

-Яшчэ адна прыкмета, па якой  можна групаваць дзяржавы - геаграфічнае становішча. (Слайд11-12)

     

    

1. Паўастраўныя;
2. Астраўныя;
3. Архіпелагі;
4. Прыморскія;
5. Унутракантынентальныя.
Заданне: Прывесці прыклады краін, якія адносяцца да дадзеных груп.

   Самае-самае на палітычнай карце свету
Самая вялікая па плошчы ДЗЯРЖАВА - РАСИЙСКАЯ ФЕДЭРАЦЫЯ (РАСІЯ). Яе агульная плошча роўная 17,1 млн. км², або 11,5% сусветнай паверхні сушы.
Самая  маленькая у СВЕЦЕ незалежная дзяржава - горад Ватыкан. Яго плошча 44 га.
САМАЯ МАЛЕНЬКАЯ калонія ў СВЕЦЕ - Гібралтар, які займае 6,5 км².
Адзіная ў свеце дзяржава, якая займае ТЭРЫТОРЫЮ цэлага кантынента - АЎСТРАЛІЯ: яе плошча каля 7,7 млн. км².

Самая вялікая па плошчы астраўная дзяржава - РЕСПУБЛІКА Інданэзія, якая займае вялікую частку Малайскага архіпелага (1904 тыс. км²). Працягласць краіны з поўначы на поўдзень 2000 км, з захаду на ўсход - больш за 5000 км. Інданэзію часта называюць "краінай тысячы астравоў" аднак у рэчаіснасці іх больш за 13 тысяч.

Кантынентам  з найбольшым лікам ДЗЯРЖАЎНЫХ МЕЖАЎ з'яўляецца АФРЫКА: іх тут 108

Больш за ўсё ў свеце СУХАПУТНЫХ МЕЖАЎ мае КІТАЙ. Яна мяжуе з 15 краінамі

Дзяржава, якая мае самую працяглую БЕРАГАВУЮ ЛІНІЮ - КАНАДА: агульная даўжыня берагавой лініі  складае 96009 км.

Гульня “Адгадай краіну” (Слайд13)

Да нас прыйшоў ліст ад знакамітага вандроўцы, вам трэба знайсці на карце дзяржавы і тэрыторыі, дзе пабываў гэты герой (калі ёсць магчымасць, замест тэксту можна паказаць дзецям фрагмент з мультфільма).
Вызначыць якія з іх цяпер існуюць, а якія зараз называюцца па-іншаму.

На Мадагаскаре, в Колумбии и Сахаре
Я всюду побывал, я видел белый свет!
В Гренландии и Финляндии,
В Уганде и Лапландии все знают,
что находчивей Мюнхгаузена нет!
Сколько путешествий, больших происшествий,
Сотни приключений и тысячи побед.
В Бенгалии и Греции,
Австралии и Швеции вам скажут,
Что находчивей Мюнхгаузена нет!

V.  Абагульненне і сістэматызацыя ведаў па тэме ўрока

Тэставыя заданні

1. Якая дзяржава з'яўляецца самай буйной у свеце па плошчы?

а) Канада; я) Расія; в) Кітай.

2. Якая дзяржава з'яўляецца астраўной?

а) Індыя; б) Манголія; м) Мадагаскар.

3. Якая дзяржава з'яўляецца лідэрам па колькасці насельніцтва?

а) Кітай; б) Японія; в) Індыя.

4.Колькі на Зямлі налічваецца дзяржаў:
        а) 100; л) больш за 250; у) 2300; г) 1000.

5. Дзяржавы на палітычнай карце свету абазначаюцца:
         а) колерам і лічбамі; б) штрыхоўкай і лічбамі; в) колерам, назвай і лічбамі.

 6. Межы дзяржаў на палітычнай карце абазначаюцца:
         а) птушачкамі; б) суцэльнай лініяй;  й) пункцірам з кропкай.   

7. Якія дзяржавы лічацца суверэннымі?

а) залежныя;   ч) незалежныя

8.  Дзяржава,  якая займае цэлы мацярык

а) Японія;    з)Расія;   ы)Аўстралія.

9. Сталіцы дзяржаў на карце абазначаюцца:

а) пунсонам і вялікай літарай; г) зорачкай і назвай;   н) пунсонам і назвай.

10. Самая вялікая па плошчы залежная тэрыторыя:

а) Гвіяна;   б)Гібралтар;   Гаяна.

Самаправерка: Я МАЛАЙЧЫНА (Слайд 14)

VI.  Дамашняе заданне

§ 16,  пыт. 1,2,5, с.96, ведаць буйнейшыя краіны і іх сталіцы

           Пыт.4,6 с.96, красворд краіны свету

Дзеці, я хачу пракаменціраваць вашу работу ў час урока.  Вы сення былі уважлівыя, сабраныя, таму многае паспелі зрабіць.  Малайцы, мне было прыемна працаваць з вамі.

Скончы сказ: -сення я даведаўся…  -было цікава…  -было цяжка…                                -цяпер я магу… - я навучыўся… -мяне здзівіла…   -мне захацелася…