Паурочный план внеклассного урока по физике «Ғажайып жетілік» (11класс)

«Ғажайып жетілік» интеллектуалды танымдық сайыс

Мақсаты: Оқушылардың білім деңгейін анықтау, логикалық ойлау қабілеттері мен жағдаяттан шығу дағдыларын дамыту, танымдық белсенділіктері мен пәнге қызығушылықтарын арттыру. Оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру. Оқушыларды көпшілік ортада сөйлеуге және өз ойын еркін айта алуға дағдыландыру, жылдамдыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. 

Көрнекілігі: ойынның слайдтары, қобдиша, физикалық приборлардың суреттері,  физикалық тәжірибе жасауға арналған құралдар.

Әдіс-тәсілдері: ауызша жауап беру, тәжірибе жасау, сұрақ-жауап. 

Формасы: ойын сабақ 

БАРЫСЫ: 

Сайыстың мақсатымен оқушыларды таныстырып өту.
ІІ. Сайысқа қатысушы командалармен таныстыру.
ІІІ. Әділ қазылар мүшелерімен таныстырып өтейік.
ІV. Сайыстың жоспарымен таныстыру.

Мұғалім сөзі: Қайырлы күн қадірменді қонақтар,әріптестер. «Ғажайыпжетілік»  интеллектуалды танымдық сайысына

 қош келдіңіздер! Бүгінгі ойын топтық сайыс түрінде 8-11 сыныптар арасында өтеді. Енді сайыскерлерімізді ортаға шақырайық.

Ойынға 2 топ қатысады. 
1. «Ойшылдар» тобы 
2. «Тапқырлар» тобы 

 Сайысымыздың кезеңдерімен таныстырып өтейін.

Ойынның шарттары: 

І кезең	«БӘЙГЕ»  (Әрбір дұрыс жауап 1 ұпай)
ІІ кезең	«КІМ ТАПҚЫР!» (берілген физикалық құралдардың атын, атқаратын қызметін түсіндіру)
ІІІ кезең	«ФИЗИКА  ҚЫЗЫҚТАРЫ» (Сөйлемнің қатесін табу)
ІV  кезең	«ОЙЛАН ТАП!» (берілген тапсырма бойынша физикалық тәжірибе жасау)
V  кезең	«ПОЛИГЛОТ» (жұмбақтың шешімін тауып, орыс, ағылшын тіліне аудару)
VІ  кезең	«ДОМИНО» (сөздерді ретімен орналастыру)

І  кезең    «БӘЙГЕ»   

Бұл турда әрбір топқа  5  сұрақ беріледі. Ауызша сұрақтарға жауап беру.

Әрбір дұрыс жауап 1 ұпай болып есептеледі. Жауап нақты, тез болу керек.

1-топ: «Ойшылдар» тобы 

1. Температураны өлшейтін құрал (термометр)
2. Бізді қоршаған орта (табиғат)
3. Күштің өлшем бірлігі (Ньютон)
4. Динамометр нені өлшейді?(күш)
5. Деформация дегеніміз не?(созылу,сығылу)

2-топ: «Тапқырлар» тобы 

1. Су қай температурада қайнайды?(100 ⁰С)
2. Электр зарядының түрлері (оң, теріс)
3. Жылу мөлшерінің өлшем бірлігі (Джоуль)
4. Термометр нені өлшейді? (температура)
5. Физика не туралы ғылым? (табиғат)

ІІ  кезең  «КІМ ТАПҚЫР!»
Шарты: 1 көмек 5 ұпай, 2 көмек 3 ұпай, 3 көмек 2 ұпай, 4 көмек 1 ұпай

1) Ғалым туралы.....
а) Зарядталған денелердің өзара әсерін тексерген 5 ұпай
б)                                                                                                              3 ұпай
в) Француз физигі электростатиканың негізгі заңын ашқан ғалым 2 ұпай
г) зарядтың өлшем бірлігі ретінде алынған 1 ұпай
(Шарль Огюстен Кулон)

2) Зат не?
1) Адам организмнің 65 процент 5 ұпай
2) Заттың үш күйінің біреу 3 ұпай
3) Үш күйде де бола алады 2 ұпай
4) Жерде онсыз өмір жоқ 1 ұпай
( Су)

1) бұл қандай формула  (жылдамдықтың уақытқа байланысты формуласы) 
2) бұл қай өрнек ( қозғалыс заңы) 
3) қай формула  (дененің тығыздығы) 
4) бұл қай өрнек  (қылтүтіктің көтерілу биіктігі) 

1) Өлшем бірлік - м/с қандай формуланың өлшем бірлігі  (жылдамдықтың)              

2) Өлшем бірлік - м² қандай формуланың өлшем бірлігі (аудан) 
3) Өлшем бірлік – Паскаль қай формулаға тиісті  (қысым) 
4) Өлшем бірлік - Ньютон қандай формуланың өлшем бірлігі  (күш) 

(берілген физикалық құралдардың атын, атқаратын қызметін түсіндіру)

Аспапты білеміз бе? Нені өлшейміз?

1)Динамометр
2) Амперметр
3)Электроскоп
4) Вольтметр
5) Мензурка
6)Барометр

ІІІ   кезең     «ФИЗИКА  ҚЫЗЫҚТАРЫ»  (Сөйлемнің қатесін табу)

Тапсырма:

Жаздың ашық күнінде балалар саяхатқа аттанды. Олар ыстықты сезінбеу үшін қара киім киді. Алдымен олар өзеннің құмды жағалауымен жүрді. Жүру оңайға соқты. Әрі қарай саяхатшылар көгалға түсіп, тездетіп жүрулеріне тура келді.

Жауабы: Балалар ыстықтамау үшін ақ киім кию керек.Құммен жүргенде үйкеліс күшінің әсері болатындықтан, жүру қиынға соғады.

Тапсырма:
Кешкілік балалар өзен жағасына орналасты. Кешке қарай жарық болды. Суға түсіп шыққаннан кейін балалар жылуды сезінді. Өзеннің түбінде тас жатты. Тасты көтеру балаларға қиындық туғызғандықтан оны үш бала көтеріп, әрең дегенде жағаға шығарды. 

Жауабы:Кешке қарай қараңғы болады, суға түскен балалар тоңады. Судың ішінде Архимед күші әсер ететіндіктен, тасты көтеру оңай болуы керек.

ІV  кезең «ОЙЛАН ТАП!»

 (берілген тапсырма бойынша физикалық тәжірибе  жасау)

2 топтың ойыншысы 2 конвертті таңдайды. 

Дұрыс жасалған тәжірибеге - 5 ұпай.

«А» конвертінің тапсырмасы:

Қажетті заттар: шикі жұмыртқа, суы бар стақан, бірнеше қасық ас тұзы 

Тапсырма: 1. Суы бар стақанға жұмыртқаны ептеп, қасықпен сал. 

Не байқалады? 

Жұмыртқа стақан түбіне дейін түседі, яғни батады. 

Себебі: Жұмыртқаның тығызыдығы судың тығыздығынан артық.
2. Жұмыртқаны стақанның ішінен ал, стақанға 10 шәй қасық тұз сал, толық ерігенше араластыр. Енді жұмыртқаны стақанға ептеп сал.

Не байқалады?

Жұмыртқа жоғары қарай қалқып шығады, яғни батпайды. 

Себебі: тұзды судың тығыздығы жұмыртқаның тығыздығынан артық, сондықтан да жұмыртқа батпайды.

«В» конвертінің тапсырмасы:

Қажетті заттар: Стақан, өлшемдері стақан диаметрінен үлкен қалың қағаз 

Тапсырма: Стақанды жиегіне дейін су толтыр.

1. Бетін қағазбен жап.

2. Бір қолыңмен стақан түбінен ұстап екінші қолыңның алақанымен су төгілмейтіндей етіп қағаз бетін стақанға қысып ұста. 

3. Енді түбін жоғары қаратып, стақанды өте шапшаң төңкер.

4 Қолыңды ептеп қағаздан ажырат. 

Не байқалады? 

Су стақаннан төгілмейді. Қағаз стақанға кептеліп қалған тәрізді. Төңкерілген стақандағы су неге төгілмейді?

Себебі: Стақан түбіндегі қатты қағазға төменнен жоғары әсер ететін ауаның қысым күші стақан ішіндегі судың салмағынан көп болады. Сондықтан қатты қағаз стақанға тығыз жабысып, су төгілмейді. 

V кезең   «ПОЛИГЛОТ»

Тіл қай ұлтта болса да, қай елде болса да қастерлі, құдіретті. Ол әрбір адамның бойында ана тілімен бірге еніп қалыптасады. Сондықтан әрбір адам өз ана тілін қадірлеуге міндетті. Әр білімді адам «Жеті түрлі ілім біл, Жеті жұрттың тілін біл» деген сөздерге терең мән бере отырып, Елбасымыз ұсынып отырған «Үш тұғырлы тіл саясатына да» ұстануы керек.

Сайысымыздың «Полиглот» деп аталатын туры сайыскерлердің тілдік білімін анықтау мақсатын көздейді.

 (жұмбақтың шешімін тауып, орыс, ағылшын тіліне аудару) 
Дұрыс жауапқа қазақ тілінде – 2 ұпай, орыс тілінде – 2 ұпай, ағылшын тілінде – 2 ұпай. 

Сұрақтар: 
1) Аса қажет өмірге халық үшін, 
Пайдаланады күн сайын жарық үшін. (ток, ток, energy) 

2)Суға салсаң батпайы, 
Отқа салсаң жанбайды. (мұз, лед, ice) 

3)Қабат-қабат қаптама, 
Ақылың болса аттама. (кітап, книга, book) 

4)Бар ма, жоқ па оны анық білмейсің 
Ол жоқ жерде өмір сүріп жүрмейсің. (ауа, воздух, air) 

VI кезең  «ДОМИНО» (сөздерді ретімен орналастыру);

Келтірілген сөздерді мынадай ретпен орналастыру керек:келесі сөз алдыңғы сөз аяқталған әріптен басталуы керек. 

Сөздер: лампочка-амперметр-разряд- диск – килобайт- телеграф- файл

Қорытындылау. Жеңімпаз топты анықтау.

р/с	ойын шарттары	ойшылдар	тапқырлар
1	«БӘЙГЕ»  (әрбір дұрыс жауап 1 ұпай)
2	«КІМ ТАПҚЫР!» (берілген физикалық құралдардың атын, атқаратын қызметін түсіндіру)
3	«ФИЗИКА  ҚЫЗЫҚТАРЫ» (сөйлемнің қатесін табу)
4	ВИКТОРИНАЛЫҚ СҰРАҚТАР
5	«ОЙЛАН ТАП!» (берілген тапсырма бойынша физикалық тәжірибе жасау)
6	«ДОМИНО» (сөздерді ретімен орналастыру)
	Жалпы ұпайы

 «Ғажайып жетілік» интеллектуалды танымдық сайыс

Мақсаты: Оқушылардың білім деңгейін анықтау, логикалық ойлау қабілеттері мен жағдаяттан шығу дағдыларын дамыту, танымдық белсенділіктері мен пәнге қызығушылықтарын арттыру. Оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру. Оқушыларды көпшілік ортада сөйлеуге және өз ойын еркін айта алуға дағдыландыру, жылдамдыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. 

Көрнекілігі: ойынның слайдтары, қобдиша, физикалық приборлардың суреттері,  физикалық тәжірибе жасауға арналған құралдар.

Әдіс-тәсілдері: ауызша жауап беру, тәжірибе жасау, сұрақ-жауап. 

Формасы: ойын сабақ 

БАРЫСЫ: 

Сайыстың мақсатымен оқушыларды таныстырып өту.
ІІ. Сайысқа қатысушы командалармен таныстыру.
ІІІ. Әділ қазылар мүшелерімен таныстырып өтейік.
ІV. Сайыстың жоспарымен таныстыру.

Мұғалім сөзі: Қайырлы күн қадірменді қонақтар,әріптестер. «Ғажайыпжетілік»  интеллектуалды танымдық сайысына

 қош келдіңіздер! Бүгінгі ойын топтық сайыс түрінде 8-11 сыныптар арасында өтеді. Енді сайыскерлерімізді ортаға шақырайық.

Ойынға 2 топ қатысады. 
1. «Ойшылдар» тобы 
2. «Тапқырлар» тобы 

 Сайысымыздың кезеңдерімен таныстырып өтейін.

Ойынның шарттары: 

І кезең	«БӘЙГЕ»  (Әрбір дұрыс жауап 1 ұпай)
ІІ кезең	«КІМ ТАПҚЫР!» (берілген физикалық құралдардың атын, атқаратын қызметін түсіндіру)
ІІІ кезең	«ФИЗИКА  ҚЫЗЫҚТАРЫ» (Сөйлемнің қатесін табу)
ІV  кезең	ВИКТОРИНАЛЫҚ СҰРАҚТАР
V  кезең	«ОЙЛАН ТАП!» (берілген тапсырма бойынша физикалық тәжірибе жасау)
VІ  кезең	«ДОМИНО» (сөздерді ретімен орналастыру)

І  кезең    «Бәйге»   

Бұл турда әрбір топқа  5  сұрақ беріледі. Ауызша сұрақтарға жауап беру.

Әрбір дұрыс жауап 1 ұпай болып есептеледі. Жауап нақты, тез болу керек.

1-топ: «Ойшылдар» тобы 

1. Температураны өлшейтін құрал (термометр)
2. Бізді қоршаған орта (табиғат)
3. Күштің өлшем бірлігі (Ньютон)
4. Динамометр нені өлшейді?(күш)
5. Деформация дегеніміз не?(созылу,сығылу)

2-топ: «Тапқырлар» тобы 

1. Су қай температурада қайнайды?(100 ⁰С)
2. Электр зарядының түрлері (оң, теріс)
3. Жылу мөлшерінің өлшем бірлігі (Джоуль)
4. Термометр нені өлшейді? (температура)
5. Физика не туралы ғылым? (табиғат)

ІІ кезең  «КІМ ТАПҚЫР!»

1) бұл қандай формула  (жылдамдықтың уақытқа байланысты формуласы) 
2) бұл қай өрнек ( қозғалыс заңы) 
3) қай формула  (дененің тығыздығы) 
4) бұл қай өрнек  (қылтүтіктің көтерілу биіктігі) 

1) Өлшем бірлік - м/с қандай формуланың өлшем бірлігі  (жылдамдықтың)              

2) Өлшем бірлік - м² қандай формуланың өлшем бірлігі (аудан) 
3) Өлшем бірлік – Паскаль қай формулаға тиісті  (қысым) 
4) Өлшем бірлік - Ньютон қандай формуланың өлшем бірлігі  (күш) 

(берілген физикалық құралдардың атын, атқаратын қызметін түсіндіру)

1)Амперметр (ток күшін өлшейтін құрал)
2) Вольтметр (кернеуді өлшейтін құрал)
3) Реостат (Кедергіні өлшейтін құрал)
4)Электроскоп (дененің электрленуін анықтайтын құрал)
                           

ІІІ кезең  Викториналық сұрақтар

Таспен жүргенде неге аяқтарың ауырсынады? 

Жауабы:Табанның таспен тиісу ауданы аз болғандықтан, табанға қысым көп түседі.

Балықтың қолда жылпылдап тұрмайтын себебі неде?

Жауабы: сырты шырыш қабағы үйкеліс азайтады да, балықты қолға ұстап тұру қиын болады.

ІV кезең  «Физика қызықтары» (Сөйлемнің қатесін табу)

Тапсырма:

Жаздың ашық күнінде балалар саяхатқа аттанды. Олар ыстықты сезінбеу үшін қара киім киді. Алдымен олар өзеннің құмды жағалауымен жүрді. Жүру оңайға соқты. Әрі қарай саяхатшылар көгалға түсіп, тездетіп жүрулеріне тура келді.

Жауабы: Балалар ыстықтамау үшін ақ киім кию керек.Құммен жүргенде үйкеліс күшінің әсері болатындықтан, жүру қиынға соғады.

Тапсырма:
Кешкілік балалар өзен жағасына орналасты. Кешке қарай жарық болды. Суға түсіп шыққаннан кейін балалар жылуды сезінді. Өзеннің түбінде тас жатты. Тасты көтеру балаларға қиындық туғызғандықтан оны үш бала көтеріп, әрең дегенде жағаға шығарды. 

Жауабы:Кешке қарай қараңғы болады, суға түскен балалар тоңады. Судың ішінде Архимед күші әсер ететіндіктен, тасты көтеру оңай болуы керек.

V  кезең «ОЙЛАН ТАП!»

 (берілген тапсырма бойынша физикалық тәжірибе  жасау)

2 топтың ойыншысы 2 конвертті таңдайды. 

Дұрыс жасалған тәжірибеге - 5 ұпай.

«А» конвертінің тапсырмасы:

Қажетті заттар: шикі жұмыртқа, суы бар стақан, бірнеше қасық ас тұзы 

Тапсырма: 1. Суы бар стақанға жұмыртқаны ептеп, қасықпен сал. 

Не байқалады? 

Жұмыртқа стақан түбіне дейін түседі, яғни батады. 

Себебі: Жұмыртқаның тығызыдығы судың тығыздығынан артық.
2. Жұмыртқаны стақанның ішінен ал, стақанға 10 шәй қасық тұз сал, толық ерігенше араластыр. Енді жұмыртқаны стақанға ептеп сал.

Не байқалады?

Жұмыртқа жоғары қарай қалқып шығады, яғни батпайды. 

Себебі: тұзды судың тығыздығы жұмыртқаның тығыздығынан артық, сондықтан да жұмыртқа батпайды.

«В» конвертінің тапсырмасы:

Қажетті заттар: Стақан, өлшемдері стақан диаметрінен үлкен қалың қағаз 

Тапсырма: Стақанды жиегіне дейін су толтыр.

1. Бетін қағазбен жап.

2. Бір қолыңмен стақан түбінен ұстап екінші қолыңның алақанымен су төгілмейтіндей етіп қағаз бетін стақанға қысып ұста. 

3. Енді түбін жоғары қаратып, стақанды өте шапшаң төңкер.

4 Қолыңды ептеп қағаздан ажырат. 

Не байқалады? 

Су стақаннан төгілмейді. Қағаз стақанға кептеліп қалған тәрізді. Төңкерілген стақандағы су неге төгілмейді?

Себебі: Стақан түбіндегі қатты қағазға төменнен жоғары әсер ететін ауаның қысым күші стақан ішіндегі судың салмағынан көп болады. Сондықтан қатты қағаз стақанға тығыз жабысып, су төгілмейді. 

VI кезең  «ДОМИНО» (сөздерді ретімен орналастыру);

Келтірілген сөздерді мынадай ретпен орналастыру керек:келесі сөз алдыңғы сөз аяқталған әріптен басталуы керек. 

Сөздер: лампочка-амперметр-разряд- диск – килобайт- телеграф- файл

Қорытындылау. Жеңімпаз топты анықтау

ІІІ   кезең      «Полиглот»

Тіл қай ұлтта болса да, қай елде болса да қастерлі, құдіретті. Ол әрбір адамның бойында ана тілімен бірге еніп қалыптасады. Сондықтан әрбір адам өз ана тілін қадірлеуге міндетті. Әр білімді адам «Жеті түрлі ілім біл, Жеті жұрттың тілін біл» деген сөздерге терең мән бере отырып, Елбасымыз ұсынып отырған «Үш тұғырлы тіл саясатына да» ұстануы керек.

Сайысымыздың «Полиглот» деп аталатын туры сайыскерлердің тілдік білімін анықтау мақсатын көздейді.

 Сайыскерлер оқылған мақалда жіберілген сөздердің қазақша, орысша және ағылшын тіліндегі нұсқасын айту керек.

Әр дұрыс жауап  1 баллмен есептеледі.

Егер орыс және ағылшын тілдеріндегі нұсқалары жоқ немесе қате болған жағдайда, басқа топ мүшелеріне жауап беруіне болады.

р/с	ойын шарттары	ойшылдар	тапқырлар
1	«БӘЙГЕ»  (әрбір дұрыс жауап 1 ұпай)
2	«КІМ ТАПҚЫР!» (берілген физикалық құралдардың атын, атқаратын қызметін түсіндіру)
3	«ФИЗИКА  ҚЫЗЫҚТАРЫ» (сөйлемнің қатесін табу)
4	ВИКТОРИНАЛЫҚ СҰРАҚТАР
5	«ОЙЛАН ТАП!» (берілген тапсырма бойынша физикалық тәжірибе жасау)
6	«ДОМИНО» (сөздерді ретімен орналастыру)
	Жалпы ұпайы

ІІІ кезең  Викториналық сұрақтар

Таспен жүргенде неге аяқтарың ауырсынады? 

Жауабы:Табанның таспен тиісу ауданы аз болғандықтан, табанға қысым көп түседі.

Балықтың қолда жылпылдап тұрмайтын себебі неде?

Жауабы: сырты шырыш қабағы үйкеліс азайтады да, балықты қолға ұстап тұру қиын болады.

VI кезең  «ДОМИНО» (сөздерді ретімен орналастыру);

Келтірілген сөздерді мынадай ретпен орналастыру керек:келесі сөз алдыңғы сөз аяқталған әріптен басталуы керек. 

Сөздер: лампочка-амперметр-разряд- диск – килобайт- телеграф- файл

1. Аттас зарядтар бір - бірімен тартылады ма? (жоқ)
2. Заттар үш күйде болады ма? (иә)
3. Жолдың өлшем бірлігі секунд па? (жоқ)
4. Ом заңын ашқан ғалым Ампер ме? (жоқ)
5. Жылдамдық бірлігі м/с (иә)
6. Температураны өлшейтін құрал динамометр ме? (жоқ)
7. Джоульмен өлшейтін физикалық шама энергия (иә)
8. Уақытты сағатпен өлшейді ме? (иә)

1. Молекулалар заттың ұсақ бөлшегі ме? (иә)
2. Судың тығыздығы 1000кг/м³ - қа тең.(иә)
3. Қуаттың өлшем бірлігі вольт па? (жоқ)
4. Барометр атмосфералық қысымды өлшейді ме? (иә)
5. Дененің жерге тартылуы үйкеліс күші ме? (жоқ)
6. Мензуркамен сұйық көлемі өлшенеді ме? (иә)
7. Күштің өлшем бірлігі  Ньютон (иә)
8. Температураны өлшейтін құрал  термометр (иә)
9. Жұмыстың өлшем бірлігі Ватт (жоқ)

«Билал  - Назым атындағы орта мектеп мектепке дейінгі шағын орталығымен»  коммуналдық  мемлекеттік  мекемесі  

Адамгершілік-рухани  тәрбиенің   

маңыздылығы

 (баяндама)

 

6 «А» сынып жетекшісі: Заирова  О И

2015-2016 оқу  жылы