План "Ұлылардың ұлысы - Абай" атты кеш

Тақырыбы: « Ұлылардың ұлысы – Абай»

1 жүргізуші.  Қайырлы күн, құрметті оқушылар, ұстаздар қауымы.

Бүгінгі  кемеңгер  ойшыл, кемеңгер, ақын Абай атамызға арналып отырған әдеби кешке қош келдіңіздер.

2 жүргізуші.Бүгінгі біздің шет тілдеріапталығы аясында өткізіліп жатқан әдеби – сазды кешіміз ұлы ғұлама,ойшылАбай Құнанбаевтың өмірімен өлеңдеріне арналады.

1 жүргізуші.Абай қазақ поэзиясының өсіп,гүлденіп, жаңа сапаға жетуіне орасан зор еңбек етті. Ақын жасұрпаққа терең ойға толы алуан өлеңдер үлгісін қалдырды.

2 жүргізуші.. Абай мұралары- адамгершіліктің,имандылықтың,биік парасаттылықтың асыл қазынасы.Осыған орай бүгінгі Абай Құнанбавтың “Ұлылардың ұлысы – Абай” атты әдеби- сазды кешімізді бастауға рұқсат етіңіздер.

1 жүргізуші.

Жүрегімнің  түбіне  терең бойла,

Мен біржұмбақ адаммын оны да ойла.

Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өстім,

Мыңмен жалғыз алыстым кінә  қойма,

2 жүргізуші

Туғаннан дүние есігін ашады өлең,

Өлеңмен жер қойнына кіреді денең

Өмірдегі қызығың бәрі өлеңмен.,-  деген екен

ақын,ағартушы Абай атамыз олай болса кезекті мектепішілік сыныптар арасында ұйымдастырылған челлендж байқауына кезек береміз.

1жүрг.Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбайұлы 1845 жылы семей өңірінің қазіргі Абай ауданындағы Шыңғыстау бөктерінде дүниеге келген. Абайдың шын аты Ибрахим. Әжесі еркелетіп «Абай» деп атап кеткен. Болашақ ақын жас кезінен өлең,әңгімеге әуес болып,әжесі Зере мен анасы Ұлжанның аңыз-әңгімелерін барлық ынтасымен тыңдап өсті. Ол кісі тек ақын емес, танымал композитор.

2 жүрг. Әннің де естісі бар,есері бар

Тыңдаушының құлағын кесері бар

Ақылдының сөзіндей ойлы-күйлі

Тыңдағанда көңілдің өсері бар,-деп жырлаған Абайдың өлеңге,әнге қояр талабы мен талғамы өте жоғары болды. Олай болса кезек әнде.Орындайтын :  9 сынып оқушысы Есенқұлова Сауле

«Көзімнің қарасы»

Абайдың келесі бір топ өлеңдер шоғыры табиғат лирикасына арналады. Олар: «Жазғытұры», «Қыс», «Күз», «Жаз»  Абайдың жыл мезгілдеріне арналған осы өлеңдерінен қазақ өмірінің тіршілігі суреттеледі.

Бұл  өлеңдерде  табиғат аясында сол табиғаттың ауа-райына үндесе тіршілік ететін халықтың ұлттық ерекшелігі бейнеленген.   Ортада :

1жүрг.

Абай өмірінің соңында жазылған туындысы «қарасөздер » деп аталады.Қара сөздер-көркем әңгіме емес, алайда оларды даналық  сөздер, мақала,ғылымдық, философиялық шолулар деп қарастыруға болады.Абайдың жалпы қарасөздерінің саны-45. Абайдың қара сөздеріне кезек берейік.

2жүрг. Сонымен қатар Абай атамыз-жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы,философ,аудармашы,саяси қайраткер,либералды білімді исламға таяна отырып,орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор.

1жүрг.Абай – дана, Абай – дара қазақта,

Оқымағанұлы Абайды қазақ па?

Қазақ даңқыа асқақтатқан әлемге,

Абай теңдес ақын болмас қазақта.

Кеше өткен бұлдыр заман желегі,

Болашаққа Абай үнін тіледі.

Өлмейтұғын артына  сөз қалдырған,

Абай үні бізбен бірге келеді!-демекші келесі кезекті Республикалық Абай оқуларының жеңімпазы  10 сынып оқушысы Егдірбек Айнұр және осы  Айнұрды дайындап,  ұлы жарысқа дайындаған жетекші ұстазы Жұмағалиева Баршагул апайды ортаға шақырамыз.

Құрметті Баршагул апай Сіз бүгінде осы бір әдебиет деген тамаша бір әлемге шәкірттерді тәрбиелеуде, оларды шыңдауда ерекше еңбек етіп келесіз.

Абайдың ақындық әлемі, оның бүгінгі оқушыларға берер тәрбиесі  жайлы айтып өтсеңіз.

 Көрермендер арасында қонақтарымызға сұрақ болса,

2 жүрг. Өлді деуге бола ма, ойлаңдаршы,

Өлмейтұғын артында сөз қалдырған,- деп төрелігін өзі шешкен Абай бүгін жарқын бейнесімен де,жалынды жырымен де бізбен бірге 175 жыл бойы өмір сүріп келеді, мәңгі өмір сүре бермек! Ол өткен заманның, кешегі түркі дүниесінің соққан тынысы болса да бізге түсінікті,жүрегімізге қонымды Абай-лебі, Абай-үні, ана-тынысы-заман тынысы,халық үні.Абайдың жарқын бейнесі, жалынды жыры бізбен бірге мәңгі жасап келеді.

1жүрг.

Кешімізді  Сағынғали Сейітовтың «Кім?» өлеңімен аяқтағым келеді.

Жүрегін шырақ етіп жандырған кім?

Жырымен жан сусынын қандырған кім?

Өзіне өзі орнатып ескерткішті

Мұрағып кейінгіге қалдырған кім?

Ерте оянып, ойланып ержеткен кім?

Талабын тасқияға өрлеткен кім?

Құбажон, құбақанқұмқұлақырды

Өлеңнің бесігінде тербеткен кім?

Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өскен кім?

Үнінен әділдіктің лебі ескен кім?

Арманына аттандырған келешекке

Біздермен осы күнгі тербеткен кім?

Тайсалмаймың мен жалғыз алысқан кім?

Өзендей құйған барып көктеңізге

Лермонтов, Пушкиндермен табысқан кім?

Көрікті көңілде жыр, қолда қалам

Өмірдің өріне өрлей басқан қадам

Қазақтың өлеңінің ұлы атасы,

Ол - Абай, Ұлты - қазақ, Аты–Адам.

Абай Әлемін бүкіл дүниеге таратушы кемеңгер Ұлы Мұхтар «Мен Абай тереңінен шөміштеп қана іштім» деген екен. Ал біз Ұлы ғұламатереңіне бас қойғанымызбен, тек қана сол тереңнен дәмтаттық қой деп ойлаймын. Сол себептен оқудан, білуге ұмтушылықтан, ізденуден жалықпайық.

Құрметті әдебиет сүйер қауым! Қазақтың бір туар ұлдарының бірі, данышпан ақын, ойшыл,дана ғұламаларының бірі, қазақ әдебиетінің шоқтығы биік ірі тұлғасы Абай Құнанбайұлының мерей тойына  арналған әдеби-сазды кешімізге келгендеріңізге  көптен-көп рахмет!