Тарих: 15.01.2021
Дерс №17 (14/21)
Сыныф: 5-Б
Оджа: Менасова А.
С.
Мевзу: “Эджа ве
ургъу”
“Эджа
ве ургъу” дерснинъ план-конспекти
Дерснинъ макъсады:
Огретиджи: талебелерни
фонетикагъа аит олгъан анъламларнен таныш этмеге девам этмек; талебелерде
“эджа” ве “ургъу” анъламларны шекиллендирмек.
Инкишаф этюв:
нутукъларыны, фикир этювлерини, тасавур этювлерини инкишаф эттирмек
Тербиелев: айры ве
группаларда чалышмагъа огретмек; ана тилине, Ватангъа севги ашламакъ.
Бекленильген
нетиджелер (УУД):
Регулятив:
дерснинъ
макъсадыны ве вазифелерини мустакъиль шекильде бельгилемеге, дерснинъ
меселесини чезмек ичюн ёлларны тапмакъ.
Бильги
алув: малюматны
мустакъиль шекильде талиль этмеге, мантыкъий багъларны бельгилемеге;
эджа ве ургъу акъкъында би льгилерни зенгинлештирмек.
Коммуникатив:
тиль ве нутукъ шартларны кутьмек, оджа ве сыныфдашлар иле диалог къурмагъа
огренмеге.
Дерснинъ чешити: янъы
мевзуны огренюв дерси
Донатмалар: дерсликлер,
презентация; проектор, компьютер.
Дерснинъ
кетишаты
1. Тешкилий
къысым.
Селямлашув:
-
Селям алейкум, сайгъылы талебелер!
-
Алейкум селям, оджа!
-
Ниает, эпимизнен бекленильген джыллы баарь
кельген. Сиз бугуньки аваны бегенесизми?
-
Эбет!
-
Мавиле, бугуньки ава акъкъында не демек
мумкюн?
-
Бугунь авасы пек яхшы, тереклерде гуллер
ачыла, кунеш парылдай ве къушлар чивильдешелер.
-
Разым! Машаллах. Шимди исе эр кес берабер
отургъан достуна озь кунешини тебессюм оларакъ багъышласын!
-
Гузель! Ким исе бугунь озь кунешини
сыныфкъа кетирмеди? Ким бугунь дерсте ёкъ? Невбетчи, буюр!
-
Бугуньки дерсте … ёкълар.
-
Сагъ ол.
2. Мотивленме
Оджа: Келинъиз, балачыкълар, бир-къач тапмаджаларны тапайыкъ. Ресимлерге
дикъкъат иле бакъынъыз. Бу “А” арифи. О бугунь паркте кезеджек ве биз онъа
дюльбер урба сечмек керекмиз. Бизде Бойле урбалар бар:
-
СОЗУКЪ
-
ТУТУКЪ
-
ДУДАКЪЛЫ
-
ДУДАКЪСЫЗ
-
КЪАЛЫН
-
ИНДЖЕ
А
арифи ве Б арифи - достлар. Б арифи де бугунь паркте кезеджек. Шу ичюн Б-ге
ярдым этейик. Б арифнинъ бойле урбалары бар. Онъа келишкен сойларыны сечейик:
-
ТУТУКЪ
-
СОЗУКЪ
-
ДУДАКЪ ТУТУКЪ
-
ТИЛЬ ТУТУКЪ
-
ЯНЪГЪЫРАВКЪ
-
САГЪЫР
Гузель
беджердинъиз! Энди достлар раат-раат берабер кезеджеклер!
3 . Янъы мевзунынъ анълатувы
Оджа: Бизлер берабер кийиндирген арифлер, бири-бирине къошулгъанда, ЭДЖА
яраталар. “АБ” я да “БА” - эджалардыр. Бу эки арифтен биз сёз тюзе билемиз.
Фикиринъиздже, насыл сёз пейда олур?
Талебелер: Баба!
Оджа: Догъру. Биз
эджаларны теляфуз эткенде, бир эджаны, башкъа сойларына бакъкъанда, къуветлидже
сеснен айтамыз. Буна сёз манасы табий. Мисаль ичюн: “Алма” ве “алмА” сёзлерни
теляфуз эткенде, дикъкъатлы олмакъ керекмиз. “алмА” - бу недир?
Талебе: Емиш!
Оджа: Яхшы. “Алма” исе - не?
Талебе: Эмир (указание)!
Оджа: Гузель. Бир сёзнинъ
эджасы, башкъа эджаларгъа бакъкъанда, къуветлидже айтылувына УРГЪУ дейлер.
Демек, бугуньки дерсимизнинъ мевзусы не?
Талебе: Эджалар ве ургъу!
Оджа: Машалла! Энди
дефтерлеринъизни ачынъыз ве, тахтагъа бакъып, бугуньки эм саныны, эм де мевзуны
язынъыз.
талебелер дефтерге тахтадан малюматны кочюрип язалар
“Эджа” ве “ургъу” не олгъаныны да дефтерлеринъизге язып алынъы.
Оджа: Билесинъизми, эджалар
дияры эки мемлекетлерге , яни, чешитлерге болюне. Бу АЧЫКЪ ве ЯПЫКЪ эджалардыр.
Ачыкъ эджалар - адий эджалар дегиль, оларнынъ сонъки арифи созукътыр
(ачыкътыр). Япыкъ эджаларнынъ сонъки арифи насыл? Тутуткътыр! Келинъиз,
мисаллер бакъайыкъ. Китапларынъызнынъ 96-джы саифесинде ачыкъ ве япыкъ
эджалардан ибарет сёзлерни окъунъыз.
Талебелер: биринджи
къолуны котерген талебе мисаллерни окъуй.
Оджа: Гузель. Энди япыкъ
эджаларны бизге Мемет окъуйджакъ.
Талебе: окъуй.
4. Раатлыкъ дакъкъасы
Оджа: энди баягъы вакъыт
отурасынъы, келинъиз, берабер беден дакъкъасыны кечирейик.
Ягъмур насыл башлана?
Ель уфюре (авучларны окъалайлар)
Кичкене тамчылар таммагъа башлай (пармакъларны чалыштыралар)
Кучьлюдже ягъмур башлана (тизлерини эллер иле окъалайлар)
Боранлы ягъмур ягъа! (аякъларынен патырдаталар)
ве аксине.
5. Пекитюв
Оджа: Девам этемиз.
Сизге вазифе! Шимди мен сизни 2 (4) такъымгъа боледжем. Бир
такъым япыкъ эджалы сёзлер яза, экинджи такъым исе ачыкъ эджалы сёзлерни
хатырлай. Мен сизге 3 дакъкъа берем. Къайсы такъым чокъча сёзлер язса, шу
гъалебе къазанаджакъ. Башлаймыз!
1.
талебелер битирелер
2.
оджа нетиджелерни чыкъара
3.
гъалиплерни такъдирлей
Беджердик! Хайырлайым!
Шимди исе огюнъизде олгъан ренкли кягъытларда мен сизге озь
адларыны язмагъа теклиф этем. Амма, озь адларынъызны сиз эджаларгъа больмек ве
догъру ургъу къоймакъ керексинъиз.
Ким битирсе, невбетнен озь адыны тахтагъа япыштыра биле!
талебелер беджерелер
6. Рефлексия
Оджа:
- Эджа - недир?
- Ургъу - недир?
- Эджалар къайсы чешитлерге болюнелер?
Мен беллесем, биз бугунь яхшы чалыштыкъ. Эр кез дерсте яхшы
чалышкъан. Энъ фааль талебелерге …. бугунь “5” къоям, къалгъанлары “4” бааны
къазандылар!
7. Эвге вазифе
Оджа: Куньделик
дефтерлеринъизни ачынъыз. Эвге вазифе бойле оладжакъ: саифе 98, 243 иш.
-
Дерсимиз биткен. Сагълыкънен
барынъыз, талебелер!
