План конспект урока по черчении на тему "Қималарды белгілеу, қима сызығы" (9 класс)

Сыныбы: 9

Тақырыбы: 33 сабақ Қималарды белгілеу, қима сызығы.

Мақсаты:

Білімділік:.Қималарды белгілеу, қима түрлерің, сызығын анықтау жолдарымен таныстыру.

Дамытушылық: Кеңістікте ойлау қабілеттерін, визуалды қабылдау дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік: Проекцияда қималардың түрлерін анықтау негіздерін сызбада игерту арқылы оқушыларды политехникалық мамандықтарға тәрбиелеу

Сабақ типі: жаңа сабақ

Сабақ түрі: лекция, ішінара ізденіс сабағы.

Әдіс-тәсілдер: әңгіме, иллюстрациялау, сызу

Құрал-жабдықтар: Транспортир, циркуль, қарындаштардың түрлері, көрнекіліктер, Оңашаланған және қабаттасқан қималар презентациясы,  өшіргіш, сызғыш түрлері, бұрыштықтар.

Сабақ барысы

І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен сәлемдесу.  Сабақта жоқ оқушыларды түгендеп, журналға белгілеу.

ІІ. Жаңа сабақты меңгеруге дайындау кезеңі

Оқушыларды сабақтың тақырыбымен, мақсатымен, сабақ  таныстыру.

Сендер  бүгін  сабақта оңашаланған және қабаттасқан қималарды анықтау әдістерімен танысып оның өмірде  инженерлік графикада пайдалану негіздерімен танысасыңдар.

III. Өткен тақырыпты қайталау

ІV. Жаңа сабақты меңгеру кезеңі

Қималарды белгілеу, қима сызығы.

Қима — нәрсені бір немесе бірнеше жазықтықпен ойша қиғаннан шыққан фигураның кескіні. Қимада нәрсенің қиюшы жазықтыққа тиістісі ғана көрсетіледі (4.8-сурет).

Кескіндер (көріністер, тіліктер, қималар) саны неғүрлым аз, бірақ тиісті стандарттарда тағайындалған шартты белгілеулерді, таңбаларды, жазуларды қолданғанда нәрсе жөнінде толық мағлұмат беретін болуы керек.

қималарды оңашаланғанған (4.6-сурет) және қабаттасқан(4.24-сурет) деп бөледі. Шығарылған қималар жиірек қолданылады; оларды көріністің үзілген жерінде де орналастыруға болады (4.25-сурет).

Оңшаланған қиманың қарамын тұтас негізгі сызықпен, беттестірілген қиманың қарамын — тұтас жіңішке сызықпен кескіндейді, ал беттестірілген қима орналасқан жердегі кескін қарамын үзбейді (4.24-сурет).

                             4.8-сурет

                                

4.26-сурет                                                      4.27-сурет

4.28-сурет                                                                          4.29-сурет

Егер беттестірілген немесе шығарылған қима симметриялы кескін болса, онда қиманы әріптермен, нұсқамалармен белгілемейді және қию сызығын көрсетпейді (4.8, 4.24-сурет-тер). 4.25-суретте көрсетілген жағдайға ұқсас жағдайларда қима симметриялы болса, қию сызығын жүргізбейді.

Үзік бөліктерінің аралығында орналасқан немесе симметриялы емес беттестірілген қималар үшін нұсқамалар мен қию сызығын жүргізеді, бірақ оларды әріптермен белгілемейді (4.26-сурет).

Жалпы жағдайда сызбаларда қиюшы жазықтықтың орнын және қиманың жоғарғы жағындағы жазуды тіліктер үшін көрсетілгендей етіп көрсетеді.

Шығарылған қиманы сызба өрісінің кез келген жерінде орналастырады. Қажетті жағдайда оны тиісті белгімен толықтырып бұрып кескіндеуте болады (4.27-сурет).

Егер қиюшы жазықтық тесікті немесе шұңқырды шектейтін айналу бетінің осі арқылы өтсе, онда қимада тесіктің немесе шұңқырдың кемерін толық көрсетеді (4.28-сурет).

Егер қима бөліктерге бөлініп қалатындай болып шықса, онда тілікті пайдаланған жөн (4.29-сурет).

Шыгарылган элемент деп нәрсе бөлігінің әдетте үлкейтілген масштабта орындалған және негізгі кескінде жоқ егжей-тегжейлері көрсетілген қосымша кескінін айтады. Негізгі кескіннен мазмұны бойынша оның айырмашылығы болуы мүмкін  (мысалы, негізгі кескін көрініс, ал шығарылған элемент тілік болуы мүмкін).

Шығарылған элеметті қолданғаңда тиісті жерді көріністе, тілікте немесе қимада тұтас жіңішке тұйық сызықпен (шеңбермен, сопақ-шамен және т.б.) көзге түсіріп қояды да, оны шығарма-сызықтың сәкісіне жазылған үлкен әріппен немесе үлкен әріптің араб сантаңбасымен тіркесі арқылы белгілейді. Шығарылған элемент кескінінің жоғарғы жағында тиісті белгілеу мен кескін масштабы көрсетіледі (4.30-сурет).

                   4.30-сурет

V. Жаңа сабақты бекіту

Қима дегеніміз не?

Қабаттасқан қима сызбада қалай орындалады?

Қиюшы жазықтық қимана қалай белгіленеді?

Жаттығу: Карточкалармен жұмыс: Қанша қима берілген, атауларын ата.

VI. Қорытынды Қималарды белгілеуді үйренді. Оқушылар жұмыстары сабақ барысында бағаланады

VII. Үйге тапсырма Қималар тақырыбын қайталау, үлгермеген оқушыларға  жаттығуларды аяқтау.