План урока по татарскому языку на тему: "Билгесез үткән заман хикәя фигыль."

Тема:        Билгесез үткән заман хикәя фигыль.

Максат:

1. Билгесез үткән заман хикәя фигыль, ясалышы, зат- сан белән төрләнеше турында белешмә бирү.

2. Аларны танып белү һәм файдалана белергә өйрәтү.

3. Укучыларда белем алуга омтылыш тәрбияләү,үзбәя булдыру.

Дәрес тибы.  Лексик - грамматик күнекмәләрне формалаштыру

Материал.  Татар теле. 5 нчы сыйныф - Казан: “ТАТАРМУЛЬМ”нәшрияты, 2014 (рус телендә сөйләшүче балалар өчен) Р.З.Хәйдарова, Г.М.Әхмәтҗанова дәреслеге.

Җиһазлау.Проектор,компьютер,картина,карточкалар,дәреслек,сүзлекләр.

Максат:

Белем бирү максаты:

а) Билгесез үткән заман хикәя фигыльнең ясалышы турында мәгълүмат алу;

ә) Билгесез үткән заман хикәя фигыль җөмләдә эш яки хәрәкәтнең үтәлү вакытын белдерү өчен куллануын аңлату;

б) сөйләмдә, язма эшләрдә билгеле үткән заман хикәя фигыльне дөрес куллануга ирешү

Үстерү максаты:

а) билгесез үткән заман хикәя фигыль формаларының куллану күнекмәләрен үстерү;

ә) билгесез үткән заман хикәя фигыль турындагы белемнәрне формалаштыру

Тәрбияви максат:

а) хезмәткә мәхәббәт тәрбияләүгә ирешү; әти-әнигә ярдәм итү теләге булдыру.

Җиһазлау:

Проектор, ноутбук, дәрескә презентация, дәреслек, белемнәрне тикшерү өчен карточкалар.

Дәрес барышы.

I. Классны дәрескә оештыру, уңай психологик халәт тудыру.

1. Рапорт алу. Укучылар белән исәнләшү.

− Хәерле иртә, балалар!

− Кәефләрегез әйбәтме? “Көнне яхшы сүз белән башласаң, бөтен көнең яхшы үтәр”, - диләр.

- Хәлләрегез ничек?

- Рәхмәт, яхшы.

2.       Өй эшләрен тикшерү.

3. Фонетик зарядка.

II. Яңа материалны үзләштерү,  уку мәсьәләсен кую.

      Актуальләштерү.

-Хикәя фигыльнең нинди заман төрләрен беләсез? (хәзерге заман,үткән заман, киләчәк заман).

-Үткән заман хикәя фигыль нинди кушымчалар ярдәмендә ясала? (-ды-де,-ты- те, -ган-гән,-кан-кән).

-Үткән заман хикәя фигыль нинди сорауларга җавап бирә?

  III.Уку мәсьәләсен кую.

1.Тактадагы биремне үтәү. Экрандагы мисаллар ярдәмендә фигыльләрнең заманын билгеләгез һәм тәрҗемә итегез. (1нче слайд)

Ә хәзер экрандагы презинтациягә  карыйбыз. ( төрләнеш карала)

Укучылар, сүзләрне укыгыз, фигыль кушымчаларын әйтегез? (2нче слайд)

Ашады  сораган тапкан

куйган  бирдем  әйтте

булышкан  эшләде пешерде

тырышкан  барган юдым

2.- Нинди сорауларга җавап бирәләр?( Нишләде? Нишләдем? Нишләгән?)

- Алар кайчан эшләнгән эш яки хәрәкәтне, хәлне белдерәләр?

- Үткәндә булган эш яки хәрәкәтне, хәлне белдерәләр.

- Шулай булгач, болар нинди фигыльләр?

- Әйе, үткән заман хикәя фигыль. Димәк, бүгенге дәрестә нәрсә турында сөйләшәбез?

Уку мәсьәләсе. Без бүген дәрестә билгесез үткән заман хикәя фигыльне үзләштерербез. (3нче слайд)

Если основа оканчивается на гласный или звонкий согласный       например:  бар-ган,       кил-гән    

Если основа оканчивается на глухой согласный звук                        например:  кайт-кан,    кит-кән

3.Үткән заман хикәя фигыльнең ничә төре бар?

-          Үткән заман хикәя фигыльнең ике төре бар: билгеле үткән заман хикәя фигыль, билгесез үткән заман хикәя фигыль. (4 нче слайд)

Бу фигыльләр ничек ясала һәм нинди сорауларга җавап була?

                                  -     барды, онытты                                     -барган, оныткан

4. Үткән заман хикәя фигыль ни өчен ике төрдә килгән? Нинди аермасы бар?

Әйдәгез, әкияттә китерелгән фигыльләрне әйтеп карыйк. (5нче слайд)

Әйдәгез, тикшереп алыйк! (6нчы слайд)

\

5. Карточкалар өстендә эш. (7нче слайд)

Калган фигыльләргә берәр мисал языгыз.(такта карап эшлибез)     - ган, - гән; -кан, - кән.

Балалар карточкалары белән алмашыналар һәм бер - берсенең эшен тикшереп бәя куялар. (8нче слайд)

6. ФИЗКУЛЬТМИНУТ

7. Билгесез үткән заман хикәя фигыльләрен зат-сан белән дә төрләндереп була.

 (9нчы слайд). Мин укыйм, ә сез кабатлыйсыз.

IV. Күнекмәләр өстендә эш.

1.Күнегүне язмача эшләү. Бирелгән фигыльләрдән билгесез үткән заман төрләрен ясап язарга.

2.Тактага ике укчы чыга. Яшәгән, эшләгән фигыльләрен билгесез үткән заман хикәя фигыль ясап, зат – сан белән төрләндерегез.

3. Тикшерү, үзбәя. (Дәфәрләрдә язма эшләрен тактага карап тикшерәләр.).(10нчы слайд).

Модельләштерү.

- Бүген дәрестә алган белемнәрегезне модельләштереп куегыз.

Билгесез үткән заман хикәя фигыль            Нишләгән?

                                                                 -ган-гән-сузык һәм яңгырау тартыклардан соң.

                                                                 -кан-кән-саңгырау тартыклардан соң языла

V. Рефлексия.

    Укучылар, без сезнең белән нинди тема өйрәндек? Тема аңлашылдымы? Авырлыклар булдымы?

Димәк, бу теманы үзләштереп белем алдыгыз, үткән заман хикәя фигыльне үз сөйләмегездә урынлы файдалана алырсыз дип уйлыйм.

VI. Үзбәя.

VII. Өй эше ике вариантта бирелә.