Инфоурок Дошкольное образование Другие методич. материалыПланирование "Жаратылыстану" ( 0класс)

Планирование "Жаратылыстану" ( 0класс)

Скачать материал

А.Е. Манкеш







ЖАрАтылыстАну

ӘДІстЕМЕлІК нҰсҚАу

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы бойынша мектепалды

дайындық тобы мен сыныбы педагогтеріне арналған



Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған













Алматыкiтап баспасы

2017

ӘОЖ 373.2

КБЖ 74.102

М 19




























М 19

Манкеш А.Е.

Жаратылыстану: әдіс. нұсқау: Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы бойынша мектепалды дайындық тобы мен сыныбы педагогтеріне арналған. / А.Е. Манкеш. – Алматы: Алматыкітап баспасы, 2017. – 240 б.


ISBN 978-601-01-3056-2


ӘОЖ 373.2

КБЖ 74.102



ISBN 978-601-01-3056-2


© Манкеш А.Е., 2017

© «Алматыкітап баспасы» ЖШС, 2017

түсінік хат

Бұл әдістемелік нұсқау Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы «Таным» білім беру саласындағы «Жаратылыстану» ұйымдастырылған оқу қызметі (ҰОҚ) бойынша дайындалған.

Жаңа буынның төмендегі нормативтік құжаттарға сәйкес дайындалған

«Жаратылыстану» оқу-әдістемелік кешені:

  1. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 ж. 15 мамыр­ дағы № 292 қаулысымен бекіген). Аталған стандарт Қазақстан Республи- касының мектепке дейінгі және мектепалды даярлық білім берудің жаңа методологиялық негізін анықтайды;

  2. 1 жастан 6(7) жастағы балаларға арналған Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы (Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің 2016 ж. 22 маусымдағы № 391 бұйрығымен бекіген);

  3. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы (Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің 2016 ж.

12 тамыздағы № 499 бұйрығымен бекіген). Жаңартылған бағдарлама мектепке дейінгі білім берудің контекстегі 5 білімдік саласына жаңа мазмұн ұсынып отыр.

ОӘК дайындаудың негізгі мақсаты – аталған нормативтік құжаттарда көрсетілген мектепалды даярлық пен бастауыш мектеп арасындағы оқытудың бірізділігін сақтау.

Әдістемелік нұсқауда «Жаратылыстану» бойынша ұзақмерзімді (күн- тізбелік-тақырыптық), ортамерзімді және қысқамерзімді жоспарлау беріл- ген.

Оқу-әдістемелік кешеніне мыналар кіреді:

  • Әдістемелік нұсқау;

  • Әліппе-дәптер.

Әдістемелік нұсқау мен әліппе-дәптер білім беру талаптарына cәйкес, мектепалды даярлық (6-7 жас) балаларының жас және психологиялық ерек- шеліктері ескеріліп жасалды.

Қазіргі мектепке дейінгі сатыда жан-жақты дамыған жеке тұлғаны оқытып-тәрбиелеу үшін жоғары білімдік нәтижелерге қол жеткізетін оқу-тәрбие үдерісінің тиімділігін арттыруға мүмкіндік беретін белсенді оқыту мен оқудың педагогикалық тәжірибедегі заманауи стратегиялар мен техникаларды пайдалану міндеттеледі.

Әдістемелік нұсқауда «Жаратылыстану» бойынша балалардың алған білімдерін күнделікті өмірде (үйде, мектепте, балабақшада, табиғат әле- мінде) кездесетін табиғат құбылыстары мен үдерістерін бақылау, түсіндіру,

3

сипаттау, болжау біліктілігін дамытуға бағытталып, педагогтің жаңа білімді балаға қандай әдіс-тәсілдермен түсіндіруге болатындығы жан-жақты тал- данып, берілген.

Осы берілген бағдарлама бөлімінде 6-7 жастағы тәрбиеленушілерді тәр- биелеу мен оқытудың төмендегідей мақсаты мен міндеттері анықталған.

Мақсаты: табиғаттың заттары мен құбылыстары туралы баста- пқы түсініктерін, физикалық құбылыстар туралы қарапайым ұғымдарын қалыптастыру.

Міндеттері:

  • табиғат нысандарын бақылау және қарапайым қорытынды шығару дағдыларын дамыту, олардың кейбір ерекшеліктерін көру және ажырату: сыртқы кейпі, мінез-құлық әрекеті (жануарлар), өсіп-өну жағдайлары (өсім- діктер), – табиғаттағы жеке өзара байланысты көру;

  • тұрмыстағы, табиғаттағы экологиялық салауатты мінез-құлықты және жағымсыз қылықтардың неге әкелетінін алдын ала білуді;

  • балалардың сөйлеу тілін, зейінін, ойлауы мен бақылау жүргізіп, қара- пайым қорытынды шығару білігін қалыптастыру.

«Жаратылыстану» ұйымдастырылған оқу қызметінің (ҰОҚ) мазмұны

«Жаратылыстану» ҰОҚ-ның мазмұны оқу бөлімдері бойынша ұйым- дастырылған. Оқу бөлімдері әрі қарай жинақталған білім, түсінік және дағдыларды қалыптастыру мақсаттарын көздейтін бөлімшелерден тұрады. Әрбір бөлімше ішінде реттілікпен құрылған оқу мақсаттары педагогке жұмысын жоспарлауға, балалардың жетістіктерін бағалауға және оларға оқудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік береді.


Бөлім

Бөлімше

1

Жанды табиғат

1.1. Табиғат әлемін танудың қарапайым әдістері

1.2. Өсімдіктер әлемі

1.3. Жануарлар әлемі

1.4. Адам

2

Жансыз табиғат

2.1. Жансыз табиғат денелері мен заттары

2.2. Табиғат құбылыстары



4

3

Физикалық құбылыстар

3.1. Қозғалыс және күш

3.2. Жарық

3.3. Дыбыс

3.4. Жылу

3.5. Электрлік және магниттілік


Әдістемелік нұсқаудың мазмұнында басты, ғылыми түсініктер ерек- шеленіп, ұсынылған ҰОҚ-ның мазмұнындағы бақылаушылық дағдыларын қалыптастыратын әдістерді қалай қолдану керектігі де көрсетілген. Мұндай тәсіл балаларға алғашқы бақылау негізіндегі іздену дағдылары мен өз бе- тінше іздену жұмыстарын орындау үшін белгілі бір облыстың аясындағы базистік білім алып, бақылау, тәжірибе жасау тәсілдерін меңгеруге көмек- теседі. Кіші жастағы балаларға бақылау негізіндегі ізденіп оқытудың тәжі- рибелік міндеттерін шешуге көмектеседі және ғажайып ғылым әлеміне жол ашады.

«Жаратылыстану» ҰОҚ-ның тұжырымдамалық идеясы, оның ерекшеліктері, мақсаттары мен міндеттерінің қазіргі білім берумен сәйкестігі

«Жаратылыстану» – жаңа ҰОҚ. Балалар қоршаған орта туралы алған білімдерімен өз беттерінше ізденіп, ақпараттарға талдау жасап үйрене- ді. Әдістемелік нұсқаудың негізі – қоршаған ортадағы адамның белсенді рөлі, өзгеріп және жаңадан пайда болып жатқан әлемдегі адамның табиғат- тағы іс-әрекеттері. Осы идеялар Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011–2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына, Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына, Балалардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012–2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспарына, «Жаратылыста- ну» оқу бағдарламасына сәйкес келеді. «Жаратылыстану» құрылымы мен мазмұны балаларды тек білім алуға ынталандырып қана қоймайды, сонымен қатар жеке тұлға ретінде дамуына мақсат қоюға көмектеседі.

Бүгінгі таңдағы білім жоғары деңгейдегі ойлауға, қоғамдық, комму- никативтік және зияткерлік жағдайларға бейімделуді қажет етеді. Оқу ма- териалдарын оқыту жеке және тәжірибелік деректер, танымдық құрылым арқылы меңгертіледі. Ғылыми түсініктер мен ұғымдарды меңгеру іс-тәжі- рибе жүзінде, яғни тәжірибе, тәжірибелік жұмыс, саяхат барысында жүзеге асырылады және танымдық тәсілдер мен өмірлік дағдылар игертіледі.

5

«Жаратылыстану» ҰОҚ-да негізгі ғылыми түсініктер мен ұғымдар сын тұрғысынан ойлау арқылы оқыту тәсілімен жүзеге асады және бұл кейінгі тақырыптарға қайта оралуына жеңіл болады. Педагогтің сыни тұрғысынан ойлау, креативті, оқыту мен оқуда АКТ (ақпараттық-коммуникативтік техно- логиялар) тәрізді технологияларды пайдалануы балаларға бақылаушының рөлінде болуға көмектеседі. Педагог балаларды шығармашылыққа баулу үшін өмірлік мақсаттарды, яғни «қажетті білімді тек кітаптан ғана емес, сонымен қатар қоршаған ортадағы заттардан, өмірлік жағдаяттардан алу» тәсілін пайдаланады. ҰОҚ-ны құру барысында оқу материалдарын дұрыс бөлу осы бойынша мазмұнын жетік меңгеріп, тәжірибелік дағдыларды иге- руге, пәнаралық байланыстардың дамуына, оқу-тәрбие үдерісінде жетістік- терге жетуге көмектеседі.

Қазіргі кезеңде ғылыми білімді қажет ететін жағдаяттар өте көп, сон- дықтан балаларға балабақшадан бастап ғылымды таныту аса қажет. Түр- лі тәжірибелік және зерттеу іс-әрекеттері балалардың қарапайым бақы- лаушылық дағдылары мен іскерліктерін дамытады. Мысалы: бақылай білу, сұрақтар құрастыру, тәжірибелік жұмыстар жүргізу, өзінің пікірін ортаға салу. Бұл дағдылары мен іскерліктерін күнделікті өмірде қолдана алады. Ба- лалар болашақта ғылыми білімді адамзаттың тұрмысы мен тіршілігі үшін пайдаланудың маңызды екенін түсінеді.

Балалар ҰОҚ барысында, бақылау кезінде құралдармен жұмыс істей білу дағдыларды, ғылыми білімді ерекше әдіс-тәсілдермен игереді де, құр- бы-құрдастарымен араласуды үйренеді. Оқу материалдарын бекіту әліп- пе-дәптеріндегі шығармашылық тапсырмаларды орындату арқылы жүзеге асырылады. Мысалы, тапсырмаларды орындайды, сурет салады, өтілген тақырып бойынша алған әсерлерін бір-бірімен бөліседі.

Оқу-әдістемелік нұсқау мазмұнының Қазақстан республикасының Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкестігі

«Жаратылыстану» әдістемелік нұсқау мектепалды даярлық бала- ларының жас және психологиялық ерекшеліктері ескеріліп жазылды, қазір- гі ғылыми түсініктер адам, табиғат, қоршаған орта, физикалық құбылыстар туралы көзқарастар берілген. 2016 жылғы Мемлекеттік стандартқа сәйкес оқулықта оқытудың жүйелік­тұлғалық және коммуникативтік­танымдық түрлерін жүзеге асыруға көп көңіл бөлінді.

Әдістемелік нұсқау мазмұнында бақылау, бақылағыш, ғылым сала- лары, ғалымдар, өнертабыс сияқты мағыналық түсініктермен қатар балалар- дың бойында өзін-өзі тануға деген ықыластарын қалыптастыру көзделген.


6

Әдістемелік нұсқауда пәндік нәтижелерді пайдалану барысында мек- тепалды даярлық сынып (тобы) балалары:

  • бақылау мен бақылаушының рөлін білуі: қоршаған ортаның нысан- дарын, құбылыстары мен үдерістерінің қажеттілігін түсіндіре алуы;

  • «бақылау» деген ұғымды түсініп, қоршаған ортадағы құбылыстарға бақылау жүргізе білуі;

  • «тәжірибелік жұмыс» деген ұғымды түсінуі және қарапайым тәжіри- белік жұмыстарды жүргізе білуі;

  • өсімдіктердің алуан түрлілігі туралы түсіне біліп, өсімдіктердің негіз- гі бөліктерін және олардың қызметтерін атай білуі;

  • өсімдіктердің тіршілігін бақылау үшін жағдай жасауы; олардың сыртқы өзгерісін сипаттай алуы; өсімдіктер мен жануарларды салыстыра білуі; бөлме және басқа мәдени өсімдіктерді күте алуы;

  • жануарлардың алуан түрлілігі туралы білуі; олардың аттарын атап, басты белгілерін сипаттай алуы; жабайы жануарлар мен үй жануарларының айырмашылықтарын білуі; олардың ұқсастықтары мен ерекшеліктерін ажырата алуы; маусымның өзгеруіне қарай жануарлардың қалай дайында- латындығын түсіндіре алуы;

  • адам және адам организмі туралы түсініктері болуы; адам денесінің басты бөліктерін атап, олардың қызметтерін білуі; адамның өсуі мен дамуы үшін не қажеттілігін анықтай алуы;

  • кейбір физикалық құбылыстар туралы түсініктерінің болуы; көп- теген денелердің қозғалысына мысалдар келтіре алуы; табиғат пен адам тіршілігінде қозғалыстың маңызды екенін түсінуі; әртүрлі заттардың қозғалыстарын бақылап, оны сурет арқылы сала алуы;

  • физикалық құбылыстар: жарық, жарықтың табиғи және жасанды көздері және олардың қажеттілігі туралы түсініктері болуы;

  • қараңғы жарықтың болмауынан пайда болатындығын түсінуі;

  • физикалық құбылыстар: дыбыс, дыбыстың таралуы туралы білуі; дыбыстың табиғи және жасанды көздері және олардың қажеттілігі туралы түсініктері болуы;

  • физикалық құбылыстар: электрдің не екенін; электр энергиясының күнделікті тұрмыстағы маңыздылығын білуі;

  • физикалық құбылыстар: магниттіліктің не екенін; магниттік қасиеті бар денелер және магниттің қасиеті туралы білуі тиіс.

Әдістемелік нұсқауда мектепалды даярлық балаларында нәтижені қалыптастыру үшін әр ҰОҚ-ға төмендегідей жұмыс түрлері берілген:

  • құрылымдық мәтін;

  • сұрақтар мен тапсырмалар;

  • түйін сөздер;

  • суреттер.

7

Әдістемелік нұсқаудың әдістемелік ерекшеліктері және мазмұны

«Жаратылыстану» жаңа мазмұны негіз қалаушы қағидалар негізінде жүзеге асырылады:

  1. Ғылымилық қағидасы (принципі) бүгінгі заманның ғылыми же- тістіктерінің базасынан қолданатын терең әдістемелік негізі бар мазмұнды ұсынады.

  2. Қолжетімділік қағидасы бойынша балалардың жас ерекшеліктері есепке алынады. Мектепке дейінгі балалар үшін негізгі іс-әрекет – ойын. Түрлі түсті жапсырмаларымен, екі бетке ашылған әліппе-дәптер ұсынылып отыр. Балалардың көрнекі-бейнелі ойлаулары басым болғандықтан дәптер- дің беттерін түрлі түсті етіп беру тиімді болды.

  3. Іс-әрекет қағидасы

Қазіргі заманғы білім берудің мақсаттары мен міндеттерін жүзеге асырудың басты құрылымы – баланы белсенді оқу-танымдық іс-әрекетке жұмылдыру.

  1. тұтас әлем түсінігі қағидасы

Тұтас әлем түсінігі қағидасы дәстүрлі жүйедегі ғылымилық жүйе- мен тығыз байланысты. Бірақ бұл жерде әлемнің жалпы ғылымилығының қалыптасуы ғана емес, сонымен қатар оны өзінің тәжірибелік іс-әрекетте- рінде қолдана білуі туралы айтылады.

  1. Шығармашылық қағидасы балалар оқу жылының басында өздері- нің шығармашылық іс-әрекеттерінің тәжірибесіне барынша бағыт-бағдарды болжамдайды. Бұл жерде балалардың өз бетімен шешім шығара алатын, өз бетімен «жаңалық» аша алу қабілеттерінің қалыптасуы айтылады. Бүгін- гі күні кез келген адамның бір нәрсені ойлап табу немесе өмірлік мәселе- лерді дәстүрден тыс шешімдермен шеше алу іскерліктері шынайы өмірдің бөлінбес бөлігі болып отыр. Сондықтан ҰОҚ мазмұнына жобалық, шығар- машылық іс-әрекеттер бар жұмыс түрлерін қарастыру қажет.

  2. Оқытудың саралап және даралап оқыту қағидасы

Бұл қағиданы жүзеге асырса, ол педагогке баланың тұлғалық даму тра- екториясын оның қабілеттері мен мүмкіндіктеріне сәйкес «салуға» көмекте- седі. Аталған қағида әліппе-дәптердегі күнделіктегі тапсырмаларда қадаға- ланады.

  1. Психологиялық қолайлылық қағидасы

Оқу үдерісінде сенімділік қарым-қатынас ынтымақтастық жағдай үшін жасалынады. Мұндай атмосфера балалардың денсаулықтарының сақталуы- на және нығаюына септігін тигізеді.



8

  1. Көрнекілік қағидасы

Осы қағида бойынша суретті-әліппеде графикалық материалдар (су- реттер, картиналар) мол. Бала есінде жеңіл, тез және берік бейнеленіп қалу үшін, әдістемелік нұсқауда құрылымдалған мәтіндер және мәтін бөліктерін оқуға ыңғайлы болу үшін әріптер ұтымды берілді.

  1. Вариативтік қағида

Бұл қағида педагогке өздігінше оқу әдебиеттерін, жұмыстың әдіс-тә- сілдерін таңдауға мүмкіндік береді. Алайда бұл педагогке сапалы оқытуға, яғни жақсы нәтижеге жетуге жауапкершілік жүктейді. Педагогке ыңғайлы болу үшін, негізгі қысқамерзімді жоспарлауына кірмеген қосымша оқу ма- териалдары да берілді.

Аталған қағидалар педагог пен балалардың жұмысын ретке келтіреді. Сондықтан бұл қағидалар күнделікті ҰОҚ барысында қолданылады. Оқыту қағидаларына сәйкес оқытуға қойылатын талаптар тұжырымдалады. Олар- ды орындаған педагог өз еңбегінде жақсы табыстарға жетеді.

Педагог педагогикалық іс-тәжірибесінде қазіргі заманғы технология- ларды қолданып, баланың оқуға деген жеке бейімділігін, саралау, тәжіри- белік бағыттарын және жүйелік-әрекеттік білім алу түрін дамытуға міндет- ті. Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту технологиясын қолдану, әліппе-дәптермен жұмыс істеу барысында баланың іс-әрекет дағдыларын қалыптастыруға көмектеседі. Педагог оқу мәдениетін, берілген тапсырмаларды маңыздылығына қарай сұрыптау, оқығанын түсіну, жаңа бі- лімді сыни тұрғыдан бағалай білу, нәтижесін шығарып, қорытындылай білу дағдыларын қалыптастырады.


«Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар» бөліміне әдістемелік нұсқаулар және осы бөлімде берілетін тапсырмалармен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру

Педагог ҰОҚ барысында балалардың ақыл-ой қабілеттерін дамыту үшін, танымдық қызығушылықтарын тудыратын өзекті жағдаяттарды қол- данады. Бала үшін өздік ойлау маңызды. Сондықтан өзекті мәселе шешу барысында бала өзінің өздік ойлауының маңызды екенін түсінеді. Педагог балаларды өздігінше бақылау жасауға, салыстырып саралауға, білім алуға үйретуі тиіс.

Балаларға мәселені шеше білуге үйретудегі педагогтің рөлі қандай? Мәселені шешудің бірінші кезеңінде түсіндірмелі түрдегі сұрақтар бо- луы қажет: «Кім? Қалай? Не? Қашан? Қайда?». Олар бүгінгі шақпен бай- ланысты болғандықтан, «осында және қазір» дегенді зерделеуге мүмкіндік береді. Осындай сұрақтарды қойғанда, бала бақылауды, суреттеуді үйренеді және қазіргіні түсінуге сенімділіктері қалыптасады.


9

Осыдан соң өзекті мәселе мүмкіндігінше суреттелгенде, келесі кезеңге көтеріліп, педагог «Неге?», «Неліктен?» деген (талдап қорытуға келмейтін) сұрақтарды қоюға кіріседі. Бұл кезең түсіну мен белгілеп жазудың арасын- дағы байланысты (ассоциация) қажет етеді.

Келесі кезең – жорамал сұрақ. Мұнда «Егер ... болса, не болар еді?» деген сияқты болжамдар қойылады.

Жорамал сұрақтарынан кейін бағалау сұрақтары кезек алады:

«Қайсысы жақсы? Қайсысы дұрыстау?». Балалар жоғарыда аталған ке- зеңдерден толық өткеннен соң ғана бағалаудың кезегі келеді. Біз үшін бұл – өзін-өзі бағалау рефлексия кезеңі.

Біз балаларды осы кезден-ақ болашақтың жалғасатынын түсінуге бейім- деп, келесі сұрақтарға жауап беруге үйретуіміз қажет: «Осы мәселені ше- шуде сені тағы не қызықтырады? Өзің тағы не ұсынасың немесе не істей аласың?». Бұл сұрақтар баланың бір нәрсеге деген әуесқойлықтарын арт- тырады, қиялдарын дамытады, креативті ойлауға талпындырады. Кез кел- ген зерттеу жұмысының осындай құрылымы болады. Мұндай тізбек – зерт- теу іс-әрекетінің ажырамас бөлігі және оны өткізудің үлгісі.

Біз ҰОҚ-ның теориялық кезеңдерінде балаларды мәселені көре білуге, зерттеу тақырыбын таңдай білуге, болжамдар ойлап, зерттеу әдіс-тәсілде- рін таңдай білуге, ақпараттарды жинап, саралап және қорытындылай алуға, зерттеудің қорытындысын шығарып, оны құрдастары мен ересектердің ал- дында қорғай білуге ҮЙрЕтЕМІЗ. Ал ҰОҚ-ның тәжірибелік кезеңдерінде осы іскерліктерін КӨрсЕтЕ білуге үйретеміз.

Дамытушылық міндет – қазіргі ҰОҚ-ның ажырамас бөліктерінің бірі болып табылатын балалардың ойлау белсенділіктері мен жігерліліктерін дамыту.

Осы бөлімде берілетін тапсырмалармен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру

«Жаратылыстану» бойынша басты мақсаты: бақылаудың ең қара- пайым дағдыларын меңгеру, сондықтан ҰОҚ барысында топпен, жұппен және т.б. жұмыс түрлері ұйымдастырылады. Балалар ҰОҚ-да бақылау, тә- жірибелік жұмыс, тәжірибе, тақырыпты анықтау, болжамдар ұсыну т.б. тү- сініктермен танысады.

«Шығармашылық тапсырмалар» бөлімінде жұмыс істеуге әдістемелік нұсқаулар берілген және осы бөлімде берілетін тапсырмалармен жұмыс іс- теу дағдылары қалыптастырылады.

Балаларды жан-жақты дамыту міндеттерінің бірі – оларды әртүрлі іс-әрекеттерге баулу. Осы міндетті шешу үшін ҰОҚ барысында мынадай шығармашылық үдерістері жүзеге асырылады:


10

  • Ойын іс-әрекеті

  • Жағымды көңіл күй жағдайларын құру

  • Жұппен және топпен жұмыс

  • Өзекті оқыту

Әліппе-дәптерде ғылыми түсініктердің мағынасын ашуға және қор- шаған ортадағы құбылыстардың бір-бірімен байланысын білуге арналған тапсырмалар іріктелініп берілді. Олар: сараланған (дифференцияланған) және түрлі деңгейлік тапсырмалар. Балалардың табиғи білімге деген құштарлықтарын ескере отырып, ҰОҚ тақырыптарының көбі балалар ҰОҚ барысында жауап ала алатын сұрақтар түрінде берілді. Мысалы: «Мен та- биғатты бақылай аламын ба?», «Бақылау кезіндегі әсерің қандай?», «Тәжі- рибені қалай жасауға болады?».

Саралап оқытуды жүзеге асыру үшін әліппе-дәптерде балалар үшін мынадай тапсырмалар іріктелініп алынды:

  • Әртүрлі деңгейлік тапсырмалар;

  • Барлық сынып болып орындауға арналған тапсырмалар. Әр бала топтың табысқа жетуіне көмектесу үшін, түрлі рөлдерді орындайтын топ- пен және жұппен тақырыпты зерттеуге арналған тапсырмалар.

Педагогтің әдістемелік міндеті әр ҰОҚ-да топпен және жұппен жұмыс барысында балалардың коммуникативтік дағдыларын дамыту. Диалогті жиі қолдану көптеген білім және тәрбие беру міндеттерін шешеді. Сөй- леу, талқылау және дәлелдемелер оқылатын материалды игеруге мүмкіндік туғызады.

Балалардың әрекеттерін ынталандыратын сұрақтар мен тапсырмалар

Өзекті тапсырмалар, зерттеуді қажет ететін жағдаяттардың зертхана- лық жұмыстары т.б. түрлі жұмыс түрлері балалардың әрекеттерін ынта- ландырады. Мұндай тапсырмалар балалардың пікірлерін, дәлелдеу, бол- жамдар айта білу іскерліктерін дамытып қана қоймайды, сонымен қатар тәжірибе, тәжірибелік жұмыстар жүргізу арқылы өздерінің ойларының дұрыстығын тексеру дағдыларын дамытады. Тәжірибе немесе бақылау жа- сауға арналған тапсырмалар әр ҰОҚ-да ойластырылған.

Оқу материалдарының мектеп заттарымен, өмірмен байланысын ашып көрсететін тапсырмалар

Балалар ҰОҚ барысында алған білімдерін өмірлік жағдаяттарды шешу кезінде қолданатын, функционалдық сауаттылықтарын дамытуға арналған тапсырмаларды орындайды. Педагог балалардың жас ерекшелік-


11

терін есепке ала отырып, саралау және деңгейлік тапсырмаларды қолда- нады.

Алғашқы ҰОҚ-да-ақ балалармен «жеңілден ауырға» деген қағида бойынша тапсырмаларды орындатады. Кейінірек балалар өздерінің қызығу- шылықтары мен деңгейлеріне байланысты тапсырмаларды таңдап орын- дайды. Тапсырмалардың деңгейлері түрлі түсті белгілермен көрсетілген.

ҰОҚ-ның қорытынды бөліміндегі рефлексивтік түрдегі тапсырмалар

Қалыптастырушы бағалау ҰОҚ-да күнделікті жұмыстың білім мен дағдыларын меңгеруді анықтайды және оқыту барысында педагог пен ба- лалардың арасындағы өзара жедел байланысты жүзеге асырады, жаңа ма- териалды меңгеру барысында қаншалықты тапсырмаларды дұрыс орындап, мақсатқа жетуге мүмкіндік береді. Балаларға өздерінің жұмыстарын ҰОҚ- да бағалауларын ұсынады, яғни ештеңе түсінген жоқпын, бәрін түсіндім, бірақ түсіндіре алмадым, басқаша түсіндіріп беремін деген бағалау өлше- мін (критерий) кез келген түсті қарындашпен бояу ұсынылады. Әр бөлімнің белгі-заттары – колба, бойөлшегіш, жұлдызшалар, шырмауық гүл, смайлик, жалаушалар, майшамдар. Осындай педагогикалық әдістерді қолдану бала- лардың қоршаған ортаны ғылыми тұрғыдан танып-білуге деген қызығу- шылықтарын тудырады, ғылыми ақпараттармен өздігімен жұмыс істеуге үйретеді, күнделікті өмірде өзінің жеке қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажетті қарапайым ғылыми білімдерін қолдана білу дағдыларын дамытады.

ҰОҚ-ны құрылымдау технологиясы

«Жаратылыстану» сабағы бойынша ұсынылып отырған құрылым төмендегідей тұрады:

  1. Жағымды көңіл күй орнату.

  2. Өмірлік тәжірибені белсендіру.

Білімді сұрау жағдаяты. Мақсатты тұжырымдау.

  1. ҰОҚ тақырыбы бойынша жұмыс: жаңа білімді іздеу, өнімді болжам- дар тудыру. Қоршаған ортаны танып-білу әдістерін оқыту. Тәжірибелік, зертханалық, өндірушілік іс-әрекеттерді өткізу.

  2. Қорытынды рефлексия.

ҰОҚ-ның бірінші бөлімінің мақсаты: жағымды көңіл күй орнату, із- денуге талаптандыру. Педагогке балаларды жаңа бір нәрсені танып-білуге

«еліктіру» және өздерінің күштеріне сенімділік тудыру қажет.

2-бөлім: «Өмірлік тәжірибені белсендіру» (белсендіру – балалар үшін мәселенің мәнділігін табу).


12

Білімге деген сұраныс жағдаяттарын құру (оқытуға, зерттеуге дәлел): таңғалу, қызығушылық, өзекті мәселе. Өзекті жағдаяттарды қолданудың басты мақсаты – балалар мен педагогтер мәселені бірлесіп шешу, жағда- яттарды шешуде балалардың үйлесімді іс-әрекеттері мен педагогтің жалпы басшылығымен бағыттап, сондай-ақ осындай іс-әрекет үдерістерінде білім- мен қаруландыру және жалпы қағидалармен өзекті міндеттерді шешу. Бала оқу жылының басында түрлі деңгейдегі жағдаяттарды: 1) педагогтің көме- гімен мәселені (міндетті) тұжырымдайды; 2) ересектердің көмегімен мәсе- ленің шешімін табады; 3) педагогтің көмегімен шешеді және 4) педагогтің көмегімен осы шешімнің дұрыстығын бағалайды.

ҰОҚ тақырыбы бойынша жұмыс білімді тақырып бойынша бей- не-символдар тіректерін трансляциялау, диалог-түсіндіру жұмыстары арқылы және жаңа білімді іздеу, тиімді болжамдарды ойлап табу кездерін- де құрылады. ҰОҚ барысында тану тәсілдері мыналар: өзекті мәселелер, өзекті диалог жүргізу, шығармашылық, бір нәрсені ойлап табу іс-әрекеттері және т.б. Педагог қоршаған ортаны таныту әдісімен оқытады. Ғылыми зерт- теулердің дағдыларын өңдеу мен оқыту жүзеге асырылады. Балалардың ал- дыңғы білімдерін жаңа жағдаяттарды шешуге қолдану; жаңа міндетті шешу- де «білмеушілік» саласын анықтау іскерлігі меңгеріледі. Педагог тәжірибе, зертханалық жұмыстар, ойлап тапқыштық іс-әрекеттерін ұйымдастырады (сын тұрғысынан ойлау, ойлап тапқыштық және креативті ойлау техноло- гиялары қолданылады). Тәжірибе жүргізу әдісі балаларға өзін-өзі дамыту бағдарламасын жүзеге асыруға мүмкіндік жасайды және танып-білудің тиімді және қолжетерлік қажеттіліктерін әлемді өздігінше зерттеу жолын қанағаттандырады. Саяхат арқылы шынайы болмысты бақылау жүргізіледі, түсініксіз құбылыстар көрнекіліктер, тәжірибелік жұмыстар арқылы көр- сетіледі, белсенді түрдегі зерттеу жұмыстарына бағыт беріледі. Педагогтің міндеті ерекше шешімдер шығара білуге, шығармашылық іс-әрекеттермен айналысуға, топпен жұмыс істеуге үйрету. Тақырыптық сергіту сәттер жа- сап тұру ұсынылады.

ҰОҚ-да өзін-өзі зерттеуде, әлемді тануда рефлексияны қолдану

– міндетті. Рефлексия оқытудың коммуникативтік, жүйелі әрекеттерін қалыптастырумен байланысты. Осы әрекеттердің бәрінде де сын тұрғысынан ойлау технологиялары қолданылады. ҰОҚ барысында танымдық-ізденістік әрекеттер арқылы білімнің жаңа формасын меңгерген жағдайда ғана бала- лар алған білімдеріне сыни тұрғыдан қарап, шығармашылықпен ойлап, дер- бес шешімдер шығарады.

Қорытынды рефлексия өткен жолдарын жете түсінуге, байқаған- дарын, әрқайсысына түсінікті болғандарын ортақ сандықшаға жинауға бағытталады. Оның мақсаты бала тек ҰОҚ-да тиянақталған білімді ғана алып кетпей, меңгерген оқу материалдарын мәнді тізбекке тізіп, өзінің же- тістіктері мен сәтсіздіктерін салыстыруға бағытталады.

13

ҰЗАҚМЕрЗІМДІ ЖОсПАрлАу

«Жаратылыстану» бойынша күнтізбелік-тақырыптық жоспар. (Барлығы 32 сағ, аптасына 1 сағат)



Бөлім

Бөлімше

Оқу мақсаттары

ҰОҚ тақырыбы

сағат cаны

1

Жанды табиғат

1.1. Табиғат әлемін танудың қарапайым әдістері

0.1.1.1. «Бақылау» ұғымын және оны өткізу кезеңдерін түсіну

1. Мен табиғатты бақылай аламын ба?

1




0.1.1.2. Табиғат нысандары мен құбылыстарына қысқа уақыт аралығын- да бақылау жүргізу

2. табиғат құбылыстарын қалай байқауға болады?





0.1.1.3. Алынған ақпаратты ұсыну және қорытынды жасау

3. Бақылау кезіндегі әсе- рің қандай?

1




0.1.1.4. Педагогтің көмегімен болжам- дар жасау және оларды өздігінен топта шешу

4. тәжірибені қалай жасауға болады?

1




0.1.1.5. Күнделікті өмірдегі табиғат ту- ралы білімнің маңыздылығын түсіндіру

5. табиғат деген не?

1



1.2. Өсімдіктер әлемі

0.1.2.1. Өсімдіктің жанды табиғат бөлігі екендігін анықтай отырып, өсімдік тір- шілігіне қажетті жағдайларды анықтау

6. Өсімдік өсу үшін не қажет?

1




0.1.2.2. Өсімдіктерді ағаштар, бұталар, шөптер тобына ажырату

7. Өсімдіктердің қандай түрлерін білесің?

1




0.1.2.3. Бөлме және жабайы өсетін өсім- діктерді салыстыру

8. Қай өсімдік қандай жерде өседі?

1


0.1.2.4. Пиязшық арқылы көбейетін өсімдік түрлерінің өсіп-өнуін бақылау

9. Бөлме өсімдігі деген не?

1



1.3. Жануарлар әлемі

0.1.3.1. Жануардың жанды табиғат бөлі- гі екендігін анықтау

10. Қандай жануарлар- ды білесің?

1




0.1.3.2. Үй жануарлары мен жабайы жа- нуарларды атап, сипаттау

11. Жануарлар қайда мекендейді?

1




0.1.3.3. Қыстап қалатын құстар мен жыл құстарды атау

12. Құстар қайда қыстайды?

1



1.4. Адам

0.1.4.1. Адамның негізгі дене мүшелерін атап, олардың қызметін білу

13. сенің денеңнің құрылысы қандай?

1




0.1.4.2. Сезім мүшелерін атап, олардың қызметін білу

14. сезім мүшелерінің қызметі қандай?

1




0.1.4.3. Адамның өмір сүруіне қажетті жағдайларды білу

15. сенің өмір сүруіңе не қажет?

1

2

Жансыз табиғат

2.1. Жансыз табиғат де- нелері мен заттары

0.2.1.1. Жансыз табиғатқа жататын дене- лер мен заттарды анықтау

16. Жансыз табиғатқа не жатады?

1




0.2.1.2. Күнделікті өмірдегі жансыз табиғат денелері мен заттарының қол- данылу аясын атау

17. Жансыз табиғаттың пайдасы қандай?

1




0.2.1.3. Су мен ауаның қасиеттерін си- паттау

18. су мен ауаның қан- дай қасиетін білесің?

1



2.2. Табиғат құбылыстары

0.2.2.1. Табиғат құбылыстарын сипаттау (жел, тұман, найзағай, жаңбыр және т.б.)

19. табиғат құбылыс- тарының ерекшелігі неде?

1




0.2.2.2. Маусымдық өзгерістердің жан- ды табиғатқа тигізер ықпалын анықтау

20. Әр жыл мезгілінде қандай өзгерістер болады?

1


3

Физи- калық құбылыс

3.1. Қозғалыс және күш

0.3.1.1. Қозғалмалы және қозғалыссыз денелерді ажырату

21. Қозғалыс және күш деген не?

1

3.2. Жарық

0.3.2.1. Жарық шашатын нысандарды атау: от, Күн, шам

22. Жарық қайдан шығады?

1



3.3. Дыбыс

0.3.3.1. Табиғаттағы дыбыс көздерін анықтау

23. Дыбыс қайдан шығады?

1



3.4. Жылу

0.3.4.1. Жылу көздерін атау

24. Жылу не үшін қажет?

1



3.5. Электрлік және магниттілік

0.3.5.1. Электр тогының табиғи көздерін атау

25. Электр тогы не үшін керек?

1




0.3.5.2 Магниттерді қолдану жолдарын пайымдау

26. Магниттің ерекшелі- гі қандай?

1

4

табиғат- ты қорғау

4.1. Табиғатқа қамқор- лық

0.4.1.1. Табиғатқа зиян келтіруі ықтимал жағдаяттар мен іс-әрекеттерді атау

27. сен табиғатқа қан- дай пайдалы іс-әрекет жасадың?

1




0.4.1.2. Ауа, судың неден ластану себеп- терін білу, оларды атау

28. Ауа мен суды ласта- мау үшін не істеу керек?

1




0.4.3.1. Жанды және жансыз табиғаттың өзара байланысын түсіндіру

29. Жанды және жан- сыз табиғаттың айыр- машылығы неде?

1




0.4.3.2. «Қызыл кітаптың» маңыздылығын түсіндіру

30. Қызыл кітап не үшін қажет?

1




0.4.3.3. Өсімдіктер мен жануарларға күтім жасаудың тәсілдерін түсіндіру, оларды атай білу.

31. табиғат бұрышында еңбектің қандай түрле- рін атқаруға болады?

1




0.4.3.3. Өсімдіктер мен жануарларға күтім жасаудың тәсілдерін түсіндіру, оларды атай білу.

32. «Қамқорлық жасау» дегенді қалай түсінесің?

1

ОртАМЕрЗІМДІ ЖОсПАрлАу ЖАрАтылыстАну. МЕКтЕПАлДы ДАЯрлыҚ


1-БӨлІМ: ЖАнДы тАБИҒАт

Алдын ала ұсынылатын бөлім

Балалар табиғаттағы жекелеген құбылыстарды біледі. Табиғатты бақылай алады. Бақылаушы туралы қарапайым түсініктері бар

Берілген бөлімнің тілдік мақсаттары

Оқытудың тілдік мақсаты

Пәндік лексика мен термино- логиялар

Диалогтер/мәтіндер үшін маңызды сөйлемдер топтамасы

Балалар:

  • балалардың мультфильмнен үзінді көргеннен кейін белсенді түрде диалог жүргізе алуы;

  • бақылау барысында «қалай?», «неге?»

«не үшін?», «бұл немен байланысты?»,

«егер ... болса, онда...» деген еске түсіретін сұрақтар қоя алуы;

  • сурет бойынша сұрақтар қоя алуы;

  • табиғатта жұмыс істейтіндердің іс- әрекеттерін бақылай білуі;

  • болжамдарын айтып, түсініктеріне анықтама бере алуы;

  • өзіндік дәлелдер келтіріп, ойын еркін айта білуі;

  • тәжірибелік жұмыстың нәтижесін талқылай алуы тиіс.

Келесі терминдер мен сөз тіркестерін ендіреді:

  • бақылаушы, тәжірибе, бақылау, әліппе;

  • әліппе-дәптер;

  • тәжірибелік жұмыс, тәжірибе;

  • бақылау, бақылаушы адамның қасиеттері, бақылауға арналған құралдар;

  • бақылау кезеңдері, тақырып, мақсат, болжам, мәлімет жинау, мәліметтерді өңдеу, нәтижелерін шығару.

Талқылауға арналған сұрақтар:

  • Балалар табиғат аясында қандай ережелерді естен шығармауы тиіс?

  • Олардың қайсысын қатаң сақтау керек?

  • Күз мезгілінде табиғатта қандай өзгерістер болады?

  • Бақылаушы адам қандай қасиеттерге ие болуы керек?

  • Үйде қандай тәжірибелерді жасауға болады?

  • Табиғатқа байланысты қандай мақал, тыйым сөздер мен өлеңдерді еске түсіруге болады?

  • Қоршаған ортада қандай еңбек іс- әрекетін атқаруға болады?

Қысқаша шолу


Балалар «Жаратылыстану» пәнінен, «бақылау», «бақылаушы», «тәжірибе жасаушы» ұғымдарымен танысады; тәжірибе жасау кезінде әліппе-дәптердегі кейіпкерлердің суреттері тәжірибелік жұмыстар жүргізетін «тәжірибе зертханаға» жол көрсетіп отырады.

«Әліппе-дәптердегі» берілген негізгі шартты белгілермен танысады. Жұмыстың соңында балаларға «бақылаушы- балдырған» деген ат беріліп қорытындыланады. Тәжірибелік бөлімде табиғатты бақылау, тәжірибе жұмыстары сияқты іс-шаралар қарастырылады.

Пән бағдар- ламасына сілтеме


Оқу мақсаттары

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Педагогке арналған ескертпелер

Оқыту ресурстары

Жанды табиғат

1.1. Табиғат әлемін танудың қарапайым әдістері

0.1.1.1. «Бақылау» ұғымын және оны өткізу кезендерін түсіну

1. Мен табиғатты бақылай аламын ба?

(Ұ) ҰОҚ барысында ба- лалармен тиімді жұмыс жүргізу үшін ұжымдық ынтымақтастық қарым- қатынас орнату. Бақылау әрекетіне қатысты суреттер мен тәжірибе ұсынылады.


(Ұ) Педагог балалардың қызығушылығын оятып, білімдерін белсендіреді. Балаларға сурет арқылы бақылаудың мәнін түсіндіреді.

Рефлексия кезеңінде берілген мақсатқа оралып отыру.

Балаларға адамдардың бір нәрсені білуге құмарлығының нәтижесінде қоршаған ортадағы көптеген заттардың адам қолымен жасалатынын түсіндіру. Бір нәрсені білу, үйрену – бұл адамның бойындағы ең жақсы қасиет. Адам ерте кезден-ақ табиғатты бақылап, білімін жетілдіріп, оны кейінгі ұрпаққа үйретіп отырған.


Балаларға түсінікті және қарапайым суреттерді қолдану.

Әуен ойнатқыш.













Суреттер.


(Ұ) «Қарлығаштың құйрығы неге айыр?» мультфильмінен үзінді көруді ұсыну.




(Ұ, Ж) Балалар әліппе- дәптермен танысады: кейіпкерлер, шартты белгілер, автордың алғы сөзі.


Әліппе-дәптермен жұмыс. Балаларға сурет бойынша тірек сөздердің көмегімен әңгіме құрастыруға тапсырма беру.







Балалардан адамдардың табиғатты бақылауы не үшін қажет екендігі туралы ойланып жауап берулерін өтіну.

Үлгі сұрақтар:

  • Жанды және жансыз табиғатқа не жатады?

  • Жануарлар неге жабайы және үй жануарлары болып бөлінеді?

  • Күн неге жарқырайды?

  • Кемпірқосақ қай мезгілде пай- да болады?

  • Өсімдіктің тіршілігі үшін не қажет?


Қорытынды жасай отырып: ба- лалар мына түсініктерді ұғынуы қажет:


Табиғат – күн, ауа, жер, су, өсімдіктер, жануарлар.

Қоршаған дүние – айналадағы табиғат және адамдар жасаған заттар.

Бақылау – қоршаған орта мен табиғат құбылыстарын танып білу.

Бақылаушы – қоршаған орта мен табиғат құбылыстарын арнайы танып білуші адам.

Тәжірибе – бұл табиғат құбылыстары мен заттарды

танып-білудің әдіс-тәсілдері.

«Қарлығаштың құйрығы

неге айыр?» мультфильмінен үзінді.



Әліппе-дәптер. Табиғат аясын- да іс-әрекетпен айналы-

сып жүрген адамдардың суреттері.


(Ұ) Сергіту сәті.

Балалар жеке немесе топ болып жұмыс істейді.

Балаларға қорытынды жасауға көмектесу.






Әліппе-дәптермен жұмыс жүргізіледі.


Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну: колбаны әртүрлі түспен бояйды.

1-деңгей – ештеңе түсінбедім. 2-деңгей – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын.

Әуен ойнатқыш.


Адамдардың табиғат аясын- да қалай жұмыс істейтінін, тәжірибелік жұмысты қайда өткізетіндігін болжамдау.



Әліппе-дәптердегі тапсырма- ларды орындайды.


Әліппе-дәптер.

(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Дәптердегі су- рет.


0.1.1.2. Табиғат

2. табиғат құбылыстарын



нысандары мен

қалай байқауға болады?



құбылыстарына

(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс

Топсаяхатқа шығуды ауа

Табиғат

қысқа уақыт

үшін қолайлы жағдай туғызу,

райының қолайлы кезінде

Құбылыстары


аралығында бақылау жүргізу

«психологиялық дайындық».

«Табиғат құбылыстары» туралы мәтін оқу.

ұйымдастырып, өзіндік іс- әрекетке түсуге мүмкіндік беру. Қызығушылықты ояту.

бейнеленген суреттер.


(Ұ) Педагог балалардың білімдерін белсендіреді. Мақсатты тұжырымдау. Балалар үлестірмелі материалдар арқылы

«бақылау» деген сөзді табады.

Балалар берілген сурет түрлері бойынша өз ойын еркін жеткізіп, ҰОҚ тақырыбын болжамдап айтады.



(Ұ) Сұрақтар қойылады: Табиғат құбылыстары дегенді қалай түсінесіңдер? Қандай табиғат құбылыстарын білесің? Жылдың қай мезгілінде жаңбыр жауады? Қай мезгілде қар жауады?


(Ұ) Топта отырып-ақ жаңбырдың қалай жауып тұрғанын бақылауға болады, қатты немесе себелеп.

«Қатты», «себелеп» деген сөздердің мағынасын түсінуге машықтандыру.

Жақын маңдағы саябаққа баруға ұсыныс тастаңыз.

Мектептің айналасында өсіп тұрған ағаш түрлерін бақылау.


Баланың бойына «байқағыштық» қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.

  • Табиғат құбылыстарының ерекшелігін байқай білу іскерлігі;

  • Тақырып бойынша сұрақ қоя білу іскерлігі;

  • Табиғат аясындағы өзгерістерді өз бетінше пайымдап, дәлелдер келтіре білу іскерлігі;

  • Байқағанын шығармашылық- пен жеткізе білу шеберлігі.

Музыкалық әуен.


«Бақылағыш» деген түсініктің мағынасын түсіндіру.

Қатты жауған жаңбыр қалай деп аталады? Қай мезгілде күн жарқ етіп шығады?

Кемпірқосақ қай мезгілде пайда болады? Жаңбырдан кейін теректің жапырағынан күнге шағылысқан нелерді көруге болады? Осы сұрақтарға жауап іздеу.



(Ұ, Қ) Балаларға жапырақтың сыбдырын тыңдату және мына сұрақты қою: Саябақ ішінде тағы қандай өзгеріс болыпты? (Саябақта жаңбыр жауып тұр).




(Ұ) Жаңбырдан кейінгі ағаш бұтақтарының бүршіктерін бақылау. Саябақ ішінің иісі қандай?

Бақылау кезінде қойылатын сұрақтар:

  • Күн неліктен жарық болып кетті?

  • Қайыңның жапырағындағы мөлдір тамшылар қайдан пайда болды?

  • Кемпірқосақ қай мезгілде пайда болады?

  • Кемпірқосақтың түсі қандай?



Табиғат құбылыстарын танып- білуге деген құштарлықтарын ояту, талпындыру.

Жоспар бойынша жұмыс жүргізу. Бақылау бойынша қорытындыны бірлесіп шығару.

Дидактикалық материалдар.












Жаңбырдан кейінгі ағаш жапырақтары.







Ағаш жапырақтары.


Практикалық жұмыс «Мен бақылап үйренемін».

(Ұ) «Табиғат құбылыстары» деген түсінікті ғылыми түрде түсіндіру.


Топқа келген соң, әліппе- дәптермен жұмыс жүргізіледі.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.






Тапсырмаларды орындайды.


Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыс- тарын өздері бағалауды ұсыну: колбаны әртүрлі түспен бояйды. 1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын.






Әліппе-дәптер. Әліппе-дәптер.

Жанды табиғат

0.1.1.3. Алынған ақпаратты ұсыну және қорытынды жасау

3. Бақылау кезіндегі әсерің қандай?


(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу. Табиғат құбылыстары бейнеленген суреттер.


(Ұ) Балалардың қызығушы- лығын оятып, білімдерін белсендіру мақсатында жұмбақ шешу ұсынылады.




Балаларға өздерінің білетін іскерліктері мен дағдыларын пайдаланып, топтасып жұмыс істеуге көмектесу. Олардың жұмыс екпінін тоқтатпай, жұмыстың қарқынды жүруіне жағдай жасау.



ҰОҚ-ның соңына дейін қандай мақсатқа жететіндерін анықтайды.

Балалардың ықыластарына тосқауыл қоймау.


Дәптердегі сурет бойынша жұмыс: табиғатты бақылау үшін, мысалы, алмаағашын бақылау үшін не істеу керектігі сұралады. Оқушылардың жауаптары тыңдалғаннан табиғатты бақылауға сезім мүшелері көмектесетіні түсіндіріледі. (Көзбен

көреді, мұрынмен иіс сезеді, қолмен ұстап көреді,

құлақпен естиді, тілмен дәмін сезеді). Табиғатты арнайы құралдармен де бақылауға болады. Мысалы үлкейткіш әйнекпен ұсақ заттарды көруге болады.

Адам жанды табиғат бөлігі екендігі айтылады. Балалардан адамның тіршілігі үшін не қажеттілігі сұралады.

Үлгі жауаптар: алмаағашының жапырақтары жасыл, діңі қоңыр, жемісі қызыл. Жемісінің дәмі тәтті.











Адам тіршілік етуі үшін ауа қажет. Ол – табиғаттың бір бөлігі.



(Ө) Дәптермен жұмыс.

Балаларға ҰОҚ-да өз


Адамның тіршілігіне қажетті

жұмыстарын өздері бағалауды

заттардың суреттерін салады.

ұсыну: колбаларды әртүрлі

рефлексивтік бағалау.

түспен бояйды.


1-деңгей – ештеңе түсінбедім.


2-деңгей – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

3- (үш) деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере

аламын.



0.1.1.4. Педагог- тің көмегімен болжамдар жасау және оларды өзді- гінен топта шешу

4. тәжірибені қалай жасауға болады?


(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу.




Рефлексия кезеңінде берілген мақсатқа оралып отыру.



Тәжірибе жасап жатқан бала- лардың суреттері.

Балалар сурет бойынша ҰОҚ тақырыбын айқындайды. ҰОҚ соңына дейін жету қажет мақ- сатты анықтайды. (Сол мақсатқа рефлексия кезеңінде қайтып оралады).


(Ұ) Балаларды өзекті мәселені шешуге ынталандыру.

Балалардың біліміне сүйену.


Балалар, жазда суға шомылуға барғанда міндетті түрде қастарыңда үлкен адам болуы керек. Жалғыз суға баруға болмайды. Суда

жүзе білмесеңдер теңіз

толқыны алып кетуі мүмкін, сондықтан

Балалар баллонның іші ауаға толтырылғандықтан суға батпай- тынын түсінеді.

Бақылау жұмысы арқылы көпте- ген нәрселерді білуге болатын- дығын айту.


суға түсуге арналған резеңке баллонды пайдаланған жөн. Резеңке баллон сендерді суға батып кетуден сақтайды, себебі резеңке баллон суға батпайды. Өйткені оның іші ауамен толтырылған.






(т) «Резеңке ойыншық суға неге батпайды?» деген сұрақты талқылау.



(Ұ, Ұ) Педагогтің көмегімен бақылау кезеңдерімен таны- сады. (бақылау кезеңдері қайда?)






(Ұ) Сергіту сәті.

Топтағы әр бала бір-бір заттан алып, өздерінің болжамдарын айтады: мына зат суға батады немесе батпайды. Осы болжам- дарын іс жүзінде тексереді.

Қорытынды: кейбір заттар су бетінде қалқып жүреді. Зат- тың су бетінде қалқуы оның ... (көлеміне) және ... (пішініне) байланысты емес, оның қандай материалдан жасалғанына бай- ланысты.


Резеңке ойыншық суға батпайды, өйткені ... (резеңкеден жасалған, ішіне ауа толтырылған).


Резеңке ойыншықтың неліктен суға батпайтындығын түсіндір.



Тәжірибе жүргізген кезде қауіпсіздік ережелерін сақтау қажет: тәжірибе ересектердің көмегімен жүргізіледі. Үшкір заттарды ауызға салуға; белгісіз заттарды иіскеуге; пышақпен кесуге, сіріңке жағуға болмайды.



(Ұ) Балалар қорытындыны өз беттерімен шығарады.


(Ұ) Балаларды қорытынды нұсқамен таныстыру.

Қорытындыны көрсету.



(Ө) Дәптермен жұмыс (түрлі деңгейдегі тапсырма).

Қалыптастырушы бағалау: өз- дігінше орындай алу деңгейі.


рефлексивтік бағалау.

Қорытынды жасай отырып: балалар мына түсінікті ұғынуы қажет:

Тәжірибелік жұмыс – бұл да ақпарат дереккөзі.



  1. Суға батпайтын заттарды белгілейді.

  2. Қауіпсіздік белгілерінің сурет- терін салады.


Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыс- тарын өздері бағалауды ұсыну: колбаны әртүрлі түспен бояйды. 1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқа- ларға да түсіндіріп бере аламын.



0.1.1.5. Күнделікті өмірдегі табиғат туралы білімнің маңыздылығын түсіндіру

5. табиғат деген не?


(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызыңыз.

Табиғат құбылыстары мен

өсімдіктер, жануарлар бейне- ленген суреттер.

Табиғат – біздің өміріміздің тіре- гі болып тұрған әсем дүние.


Табиғат адам өмірінің барлық қажеттілігін өтейтін болған- дықтан, ол ешқашан ештеңемен ластанбауы тиіс.



Балалар сурет бойынша ҰОҚ тақырыбын болжамдап ай- тады. ҰОҚ соңында қандай мақсатқа жететіндіктерін анықтайды.












Карточкаларды тарату арқылы жылдың қай мезгілі екендігін анықтату және «Жыл мезгілде- рі» атты бейнеролик көрсету. Бейнеролик бойынша сұрақтар қою:

Неше жыл мезгілі бар? Жыл мезгілінің ерекшеліктері қан- дай? Әр жыл мезгіліне сәйкес адамдар қалай киінеді? Қандай өзгерістер болады?

Табиғат тазалығын сақтайтын да, оны бүлдіретін де – адам. Табиғат – тіршілік көзі, біздің өмірімізде маңызды орын ала- тындығын түсіну.

Табиғатты қорғау заңын тек үлкендер ғана емес, балалар да сақтауы тиіс.


Нәтижесінде балалар бізді қор- шаған орта: жан-жануарлар мен өсімдіктер, Жер мен Ай, Күн мен алыстағы жұлдыздар – осылар- дың барлығы да табиғат деген ұғымды білдіретіндігін түсінуле- рі қажет.


Жыл мезгілін анықтайды.




Балалар жеке немесе топ болып жұмыс істейді.



Төрт жыл мезгілінің бізге ға- жайып күй сыйлайтынын түсіну.



Балаларға сурет бойынша әңгіме құрастыруға тапсырма беру.




Суретпен жұмыс. Табиғаттағы ағаштарға назар- ларын аудару. Ағаштардың ерекшелігімен таныстыру. Та- биғаттың сұлулығы мен әсем- дігін көре білуге үйрету.


Сұрақтарға жауап береді. Суреттерге мұқият қарайды. Жануарлар тіршілігіндегі өзгерістерді айтады.


Сурет.


Сұрақтар қойылады: Балалар, қазір жылдың қай мезгілі? Ауа райы қандай? Жапырақтардың түсі қандай болады? Табиғат дегеніміз не? Адамдар қалай киінген? Құстар не істейді?

Жыл мезгілдерінің айыр- машылығы неде?




Балалардан адамның айна- ладағы дүниемен қарым-қа- тынасы жайлы ойланып жауап берулерін сұрау.


Әліппе-дәптердегі тапсырма- ларды орындайды.



(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну: өсімдікті әртүрлі түспен бояйды.

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

1, 2 және 3-(үш) деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсін- діріп бере аламын.


1.2 Өсімдік- тер әлемі

0.1.2.1 Өсімдіктің тірі табиғат бөлігі екендігін анықтай отырып, өсімдік тіршілігіне қажет- ті жағдайдарды анықтау

6. Өсімдіктің өсуі үшін не қажет?

(Ұ) ҰОҚ-ға қолайлы жағдай орнату. Әртүрлі өсімдік-

тер бейнеленген суреттер ұсынылады.

ҰОҚ-ның тақырыбын балалар өздері табады.


Балалардың білімдеріне сүйе- ніңіз.



Өсімдіктердің суреттері.



(Ұ) Өсімдіктер туралы жұм- бақтар шешкізу.

Балалар бір-біріне сұрақтар қо- яды, қиналған сәтте бір-біріне көмектеседі.

«Өсімдіктер әлемі» бейне- таспасы.



(Ұ) Жұмбақтардың жауап-су- реттерін көрсету. Бұл өсімдік- тердің қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар? Өсімдіктерді неге жанды та- биғат қатарына жатқызамыз?

Өсімдіктер балаларға таныс бол- мау керек.

Әртүрлі өсімдік түрлері.



(Ұ) Сұрақтар:

Өсімдікке су не үшін қажет? Өсімдіктер топырақсыз өсіп- өне ала ма?




Тәжірибе жасау:

1-тәжірибе: «Өсімдік тіршілі- гі үшін қажетті жағдайлар». Бір өсімдікті жабық ыдысқа салып, бақылау жүргізу.

Оның ауасыз, сусыз, топырақсыз, жарықсыз тірші- лік ете алмайтынын дәлелдеу.




2-тәжірибе: «Әртүрлі жағ- дайдағы өсімдік тіршілігін бақылау». Өсімдіктің бірін жарық, екіншісін қараңғы бөл- меге қойып, бақылау жүргізу. Өсімдікке қажетті жағдайлар болмаса, оның өсіп жетілмей- тінін түсіндіру.


(т) «Бау-бақша» ойыны. Көп карточкалардың ішінен бір өсімдіктің суреті бар карточ- каны алып, сызба бойынша өсімдіктің бөліктерін, олардың қызметін сипаттайды.


Бірінші кезеңде әрбір қатысу- шыға бір өсімдікті бақылау ұсынылады. Оларды мұқият қа- рап, өзгерістерін бақылату.

Әліппе-дәптермен жұмыс жүр- гізіледі.

Дәптермен жұмыстан кейін балалардан өздерінің ҰОҚ- дағы іс-әрекеттерін бағалауды сұраңыз.


Күн сәулесінің өсімдік тірші- лігінде алатын орнын анықтау. Өсімдіктің тіршілігі маусымдық өзгерістерге байланысты екенін тұжырымдау.

Маусымдық өзгерістер өсімдік- тердің тіршілігіне қалай әсер ететінін айтады.


Үлгі сұрақтар:

Өсімдіктердің тіршілігі үшін не қажет?

Өсімдіктердің бір-бірінен ерек- шелігі неде?

Өсімдік қандай жағдайда өмір сүре алмайды?


Өсімдіктің бір түрі, жабық ыдыс.













Тақырып бойынша сурет.


Өсімдік әлемінің түрлерін атайды.



Әліппе-дәптермен жұмыс. Балаларға сурет бойынша өсімдіктің бөліктерімен танысады.




Тірек сөздермен жұмыс. Өсімдіктердің адамға тигізетін пайдасы жайлы ойланып жауап берулерін өтіну.



(Ұ) Сергіту сәті.


(Ұ) Адамдардың өсімдік тірші- лігіне, өсуіне қандай әсері бар екенін болжамдап айту.


(Ұ) Балаларға өсімдіктерді қалай ажыратуға болатындығы туралы сұрақтар қою. Олардың бөліктерін және әр бөліктері қандай қызмет атқаратынын айтады.

Қорытынды жасай отырып: балалар мына түсінікті ұғынуы қажет:


Бізді қоршап тұрған жасыл әлем өсімдік деп аталады. Өсімдік – жер бетінің ажарын ашып, сәнін келтіретін жасыл әлем.

Өсімдік – денсаулыққа қажетті дәрі-дәрмек қоймасы.

Өсімдік – адам организміне нәр беретін дәруменнің (витаминнің) көзі.

Өсімдік – адамдар мен ұшқан құс, жүгірген аңға баспана.




Балалар әліппе-дәптермен жұмыс жасайды: өсімдік жанды табиғат бөлігі екендігін түсінеді; өсімдік бөліктерімен танысады; өсімдік тіршілігіне қажетті жағ- дайларды белгілейді.

Түймедақтың суретін салады.



Өсімдіктің жерасты және жерүсті бөліктерін атай білуі.


Өсімдік тіршілігіне қажетті жағдайларды белгілейді: су, күннің жылуы, ауа, топырақ. Түймедақ гүлін бояйды.


(Ө) рефлексивтік бағалау: сипаттамалары белгіленген өсімдіктердің аттарын атай білу іскерліктері.


.






Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну: өсімдікті әртүрлі түспен бояйды.

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын.

Музыкалық сүйемелдеу.






Дәптер, түрлі түсті қарын- даштар.


0.1.2.2. Өсімдік- терді ағаштар, бұталар, шөптер тобына ажырату

7. Өсімдіктердің қандай түрлерін білесің?


(Ұ) ҰОҚ өткізу үшін қолайлы жағдай туғызу.


(Ұ) Балалар берілген су- рет бойынша ҰОҚ-ның тақырыбын болжамдап ай- тады.

Суретке қарап өсімдіктердің айырмашылығын айтады. Нелік- тен түрлерге бөлінетінін түсін- діре алады.

Ерекшелігін атай отырып, атау- ларын есте сақтауға тырысады.

Әртүрлі өсім- діктердің сурет- тері.


(Ұ) Сұрақтар қойылады: Ағаш туралы не білесіңдер?




Үлгі сұрақтар: Өсімдік дегеніміз не?

Ағаштың қандай түрлерін біле- сіңдер?

Ағаштар, бұталар шөптектес өсімдіктер түріне жатады.

Ағаштарға: емен, қайың, қарағаш, тал, жөке, жеміс ағаштары.

Шөптесін өсімдіктерге: бақбақ, раушангүл, құлпынай, қоңырау- гүл, қалампыр, қызғалдақ жа- тады.

Бұталарға: шырғанақ, жыңғыл, бөртегүл жатады.

Мектептің айналасында өсіп тұрған өсімдіктерді бақылау.


(Ұ) Ағаш тектес өсімдіктер- дің суретін көрсету, олардың аттарымен, ерекшеліктерімен таныстыру, бұта және шөпте- сін өсімдіктердің Қазақстанда өсетін түрлерін көрсету.

Шөптесін өсімдіктердің ерек- шелігі қандай?

Музыкалық әуен.

Бұта арқылы өсетін өсімдік- терді кім атап береді?


Тәжірибе жасау:


1-тәжірибе: «Ерекше өсімдікті ата». Өсімдіктер арасынан ерекше болып тұрған өсімдікті таңдап, неге ондай таңдау жа- сағанын түсіндіру (шөптесін өсімдіктердің арасында тұрған бір ағашты таңдау).

Тірек карточка- лар.

2-тәжірибе: «Өсімдік құрылысының ерекшеліктері». Өсімдіктер не үшін топтарға бөлінетіндігін, бір-бірінен қа- лай ерекшеленетінін айту.



Өсімдіктердің әр түрін ұстап көріп, бақылау арқылы оларды сипаттап беру.




(Ұ) Өсімдік топтары туралы түсініктерін бекіту үшін серу- енде бақылау жасау.

Әліппе-дәптермен жұмыс жүр- гізіледі.




Әліппе-дәптердегі тапсырмалар- ды орындайды.



(Ө) Рефлексивтік бағалау


Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыс- тарын өздері бағалауды ұсыну: гүлді әртүрлі түспен

бояйды.

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқа- ларға да түсіндіріп бере аламын.


Әліппе-дәптер.


0.1.2.3. Бөлме және жабайы өсетін өсімдік- терді салыстыру

8. Қай өсімдік қандай жерде өседі?


(Ұ) ҰОҚ-ға қолайлы жағдай туғызыңыз.

Өсімдіктердің ортақ айыр- машылықтарын бақылап, оларды сипаттап айтып беруге үйрету:

Кесілген сурет- тер, пазлдар.


(Ұ) Балаларға мынадай сұрақтар қойылады: Мен өсім- дік туралы не білемін және осы өсімдіктерді қандай топ- тарға бөлуге болады?

Не себепті бөлме өсімдіктері деп аталады? Жабайы өсімдік- терді үй жағдайында өсіруге бола ма?




(Ұ) Өсімдік барлық жерде өсетіндігі түсіндіріледі: шөлде де, тауда да, орманда да, дала- да да, тіпті судың астында да өседі. Сондықтан шөлде өсетін өсімдіктерді шөл өсімдігі не- месе тауда өсетін өсімдіктер деп атайды.


Тәжірибе: Гүлдің са- бақтарының ұштарын кесіп, оларды үш түсті суы бар стақандарға салып қою. Осы гүлдерде қандай өзгерістер болатындығын бақылауға тапсырма беру. Ересектердің көмегімен үйде орындалады.

Мысалы:

  • Адамдар ағашты отын ретінде пайдаланады.

  • Алмаағашының жемісі адам- дарға өте пайдалы. Айырмашылығы:

  • Орманда өседі.

  • Бақта өседі.

  • Алмаағашын адам күтеді.

  • Ағаш өздігінен өседі. Осылайша басқа өсімдіктер салыстырылады.


Балалардың назарын өсімдіктер- дің өнуіне аударып қана қоймай, сонымен қатар осы өсімдіктер- ден қандай тағам дайындауға болатынын айту.

Әр топтың балаларына көмек- тесіңіз:



Балаларға деңгейлік тапсырма- ларды күрделілігіне қарай таңдауға көмектесу.










Интерактивті тақта, флип- чарттар (сурет- тер).








Әр топқа:

Суы бар стақан- дар, 3 ақ қа- лампыр немесе басқа үш ақ гүл, ыдыстар, азық- түлік бояуы.


«Жұп гүлдер» атты лото ойынын ойнату.

(Ұ) Өсімдіктер туралы мақал-мәтелдер айтып, оның

мағынасын ашу. Өсімдіктердің суреттерін көрсетіп, олардың атауларын есте сақтауға көмек- тесу.


(Ұ) Сергіту сәті.

(Ө) Рефлексивтік бағалау.



Көрсетіліп отырған өсімдіктің адамға қаншалықты пайда кел- тіретінін айтады.




Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну: гүлді әртүрлі түспен бояйды.

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын.









Музыкалық сүйемелдеу.


0.1.2.4. Пиязшық арқылы көбейетін өсімдік түрле- рінің өсіп-өнуін бақылау

9. Бөлме өсімдігі деген не?


(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу. Өсімдіктер туралы өлең оқу.


(Ұ) Педагог балалардың білім- дерін белсендіреді. Балалар үлестірмелі материалдан бөл- ме өсімдіктерінің аттарын атай алуы тиіс.

Балалар сурет бойынша ҰОҚ- ның тақырыбын болжамдап айтады.

Үлгі сұрақтар:

  • Бөлме өсімдігі дегенді қалай түсінесің?

  • Өсімдікті адам қолымен қалай көбейтуге болады?

  • Бөлме өсімдігін қалай күтуге болады?

  • Бөлме өсімдігі қандай жағдай- да пайдалы?


Музыкалық әуен.





Табиғат құбылыстары бейнеленген суреттер.


Өсімдіктерді үйде өсіру үшін қажетті жағдайлар жасалады. Бөлмеде жарық және оның топырағы құнарлы болу керек. Суреттен бөлме өсімдіктерінің аттарын атайды: қазтамақ, как- тус, алоэ. Қазтамақ – шалғын өсімдігі. Кактус – шөлді

аймақ өсімдігі. Бізге Америка және Африка елдерінен алып келінген. Алоэ – Африка мен Арабия елдерінде өседі.

Кез келген бөлме өсімдіктерін өсіру үшін жабайы өсімдіктердің ішінен іріктеп алады.

Бөлме өсімдігі – қазтамақты қалай көбейтуге болатындығы түсіндіріледі:

  • қалемшесін кесіп алып, оны су құйылған ыдысқа салып қояды;

  • суын ауыстырып, тамырының шығуын бақылап жүру;

  • гүлді отырғызатын ыдысты таңдау;

  • ұсақ тас, құм және құнарлы топырақ дайындау;

Баланың бойына байқағыштық қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.

Бөлме өсімдігі дегеніміз – тұқымы алыстағы ыстық елдер- ден әкелініп, үй ішінде өсуге бейімделген өсімдік.

Өсімдік – өз өмірін пиязшықтан немесе топыраққа себілген тұқымнан бастайды.

Балалармен бірлесіп гүлдерді қалай күту керектігі туралы қорытынды жасалады. Өсімдік- тердің өсуіне мейірімділік ке- ректігі де айтылады. Мейірімді адамның қолынан өсімдіктер қаулап өседі.



Пиязшық арқылы көбейе- тін өсімдіктер- дің суреттері.


ыдыс түбіне ұсақ тасты, сонан соң құм, сонан соң топырақты салу керек;

ыдыстың ортасын шұңқырлау етіп, оған гүлді отырғызу;

аздап су құю қажет.

(Ұ) Бөлме өсімдіктерінің атауларын атай алу. Олардың құрылысын түсіндіру. Бөлме өсімдігінің адамға тигізер пай- дасын сипаттау.

Өсімдіктерді қалай суғару, шаңнан қалай тазарту керектігі түсіндіріледі. Өйткені өсімдіктің пішіні мен жапырақтарының мөлшері де осыған байланысты.


Қорытынды жасату: бөлме өсімдіктері бізге пайда әкеледі. Олар әдемі болу үшін, оларды күтіп-баптау қажет.

Тірек карточка- лар.

Өсімдіктердің өсуіне нелер әсер ететіндігін және қалай әсер ететіндігін дәлелдеуге тапсырма беріледі.

Бөлме өсімдіктері – адамдар өз қолдарымен әртүрлі мақсатта өсіретін өсімдіктер.



Әліппе-дәптер.

Әліппе-дәптермен жұмыс жүр- гізіледі.

Дәптермен жұмысты орындап болған соң, өз жұмыстарын баға- лауды ұсыныңыз.



(Ө) Рефлексивтік бағалау.


Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну: гүлді әртүрлі түспен бояйды.



1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-(үш) деңгей – бәрін түсіндім,

басқаларға да түсіндіріп бере аламын.



0.1.3.1. Жануар- дың жанды та- биғат бөлігі екен- дігін анықтау

10. Қандай жануарларды білесің?


(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызыңыздар. Бейнетаспа арқылы жануарлар әлемі ту- ралы ақпарат көрсету


(Ұ) Балалар ұсынылған сурет бойынша жанды табиғатқа нелер жататынын болжамдап айтады.


(Ұ) Педагог балаларға ҰОҚ тақырыбын, мақсатын анық- тауға көмектеседі.




ҰОҚ барысында берілген мақса- тқа оралып отыру.

Үлгі сұрақтар:

  • Жануарларды қанша топқа бөлеміз?

  • Жануарлар неліктен жанды табиғатқа жатады?

  • Жабайы жануарларға не жа- тады?

  • Үй жануарларына не жатады?


Жануар – жанды табиғаттың бір бөлшегі, өсіп-өнеді, қоректенеді. Жануарлар екі үлкен топқа бөлінеді: үй жануарлары және жабайы жануарлар.

Жабайы жануарлар: аю, қасқыр, түлкі, қоян, барыс, жолбарыс, арыстан. Олар тауда, орманда, далада тіршілік етеді.




«Қызықты жа- нуарлар» деген бейнетаспа.


Жануарлар әлемі туралы бейнетаспа.





Әуен ойнатқыш.




Жануарлардың суреттері.


Үй жануарлары: қой, ешкі, сиыр, түйе, жылқы.

Балалардың жануарлар туралы білетін білімдеріне сүйеніңіз.


(Ұ, Ж) Үй жануарларының тіршілігі үшін қажетті жағ- дайларды атап беріңдер? Үй жануарлары мен жабайы жану- арлардың айырмашылықтары қандай?

Үй жануарларының адамға ти- гізер пайдасы қандай?

«Ең ақылды» ойынын жүргізіңіз. Балалар бір-біріне сұрақ қояды, қиналған жағдайда тірек сөздер- ді қолданады.

Балалар бір-біріне сұрақтар қо- яды, қиналған сәтте бір-біріне көмектеседі.

Балалар берілген суреттер бойынша әңгіме құрастыруға үйренеді.


(Ұ) Сергіту сәті.





Бақылау:

Үй жануарларының тіршілігін бақылау (қоректенуі, мекен ету ортасы) (ит, мысық).




Балалар өздері білетін жабайы және үй жануарларының ат- тарын атайды.




Жануарлардың тіршілігі, мекен ету ортасы ту- ралы суреттер.

топсаяхат ұйымдастыру

Мүмкін болса балаларды хайуанаттар бағына апарып, жабайы жануарлардың тірші- лігіне бақылау жүргізу.

Мекен ету орталары, қоректе-

нетін азықтары туралы әңгіме- лейді.



Жабайы және үй жануарлары бейнеленген суреттер беру, сол бойынша әңгіме құрастырту.


(Ұ) Сергіту сәті.


Әліппе-дәптермен жұмыс: 1-тапсырма: Бұлар – үй

жануарлары. Олардың төлдері: бота, құлын, бұзау, қозы, лақ.

2-тапсырма: Бұлар – жабайы жануарлар. Қоян, қасқыр, жолбарыс, арыстан жылдам жүгіреді. Ең жай жүретін – тасбақа. Ең биіктері – керік, піл, аю. Ең кішкентайы – кірпі, тышқан.


(Ө) Үй жануарлары мен жа- байы жануарлардың мекені туралы түсінік беру.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Жабайы жануарлардың үй жа- нуарларынан айырмашылығын түсінеді, жануарлардың түрлерін сипаттап айта алады.



Жабайы жануарлар: тістері өт- кір, етпен қоректенеді.

Үй жануарлары: үйдің жанында өздеріне арналған баспаналарда өмір сүреді. Шөптекті заттармен қоректенеді.










Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну:

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере

аламын.



Суреттер.





Әліппе-дәптер.



0.1.3.2. Үй жану- арлары мен жа- байы жануарлар- ды атап, сипаттау

11. Жануарлар қайда мекен- дейді

(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу. Үй жануарлары мен жабайы жануарлар бейнеленген сурет- тер ұсынылады.




) Суреттер бойынша жану- арлардың қайда мекендейтінін табу.






(Ж) «Артығын тап!» ойынын ойнату. Үй жануарлары мен жабайы жануарларды бір-бі- рінен ажыратуға үйрету. Мы- салы:

  • аю, қоян, қой.

  • балық, тауық, кит.



Рефлексия кезеңінде берілген мақсатқа оралып отыру.

Суреттерге қарап жануарлар- дың айырмашылығын айтады. Неліктен түрлерге бөлінетінін түсіндіре алады. Ерекшелігін айтып, атауларын есте сақтауға тырысады.


Үлгі сұрақтар:

  • Үй жануарлары қайда мекен- дейді?

  • Жабайы жануарлар қайда ме- кендейді?

  • Үй жануарлары немен қорек- тенеді?

  • Жабайы жануарлар немен қо- ректенеді?

  • Үй жануарлары адамдарға қандай пайда келтіреді? Жабайы аңдар табиғатта өз бе- тімен тіршілік етеді.

Үй жануарларын адамдар күтіп- бағады.

Үй жануарлары мен жабайы жа- нуарлар туралы мақал-мәтелдер, өлең, тақпақтар арқылы білімде- рін дамытады.



(Ұ) Сұрақтар қойылады:

Үй жануарлары туралы не білесіңдер? Не себепті үй жа- нуарлары деп аталады?

Жабайы жануарлар туралы не білесіңдер? Үй жануар- ларының жабайы жануарлар- дан айырмашылығы неде?

Түйе мен пілді қандай топқа жатқызуға болады?

(Ж) «Төлдерді ажырат» ойынын ойнату.

Үй жануарларына байланысты тақпақ, мақал-мәтелдерді қай- талай отырып, сұрақ-жауап арқылы тіл байлығын дамыту.

Балалар өздері білетін жану- арларға бақылау жасап, сипат- тайды.


Қазақстанда кездесетін жабайы және үй жануарларының ат- тарын атап, әңгіме құрастырып үйренеді.


(Ұ) Төлдер әнін айтқызу.

Балалар музыканың сүйемелде- уімен төлдер әнін орындайды.

Бақылау.

Табиғат бұрышындағы немесе үйдегі үй жануары туралы, оның мекендейтін жері мен тіршілігіне бақылау жасау.


(Ұ) «Күлкі» этюді

Үнтаспадан тыңдайды.

(т) Бейнетаспаны көру арқылы жабайы және

үй жануарлары туралы

Бейнетаспаны көру арқылы жабайы және үй жануарлары ту- ралы әңгіме құрастырады.


әңгіме құрастырту. Олардың қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар?


Әліппе-дәптердегі тапсырма- лар орындатылады.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.




Жануарлардың мекенін, қорегін анықтайды.


Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну:

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын.



0.1.3.3. Қыстап қалатын құстар мен жыл құстарды атау

12. Құстар қайда қыстайды?


(Ұ) ҰОҚ-ға қолайлы жағдай туғызыңыз. Әртүрлі құстардың суреттері бейнеленген сурет- тер, пазлдар ұсынылады.


(Ұ) Балаларға мынадай сұрақтар қойылады: Сен құстар туралы не білесің және осы құстар қандай, қайда ме- кендейді? Не себепті қыстап қалатын құстар деп аталады? Жыл құстары деп аталу себебі неде?



Құстардың ортақ белгілері мен айырмашылықтарын байқап, оларды сипаттай білуге үйрету.



Үлгі сұрақтар:

  • Құстар дегеніміз не?

  • Құстарды неше топқа бөлеміз?

  • Үй құстарына не жатады?

  • Дала құстарына не жатады?

  • Қыстап қалатын құстар деген- ді қалай түсінеміз?

  • Жыл құстары дегеніміз не?



Кесілген сурет- тер, пазлдар.




Интерактивті тақта (сурет- тер).


Құстарымызға қыста тоңып қалмауларына не көмектеседі?


(Ұ) Құстар туралы мақал-мәтелдер айту.

Құстардың суреттерін көрсе- тіп, олардың атауларын есте сақтауға көмектесу. Көрсетіліп отырған құстардың адамға қаншалықты пайда келтіреті- нін түсіну.




(Ұ) Жақын жерге саяхатқа шығып қоршаған ортадағы құстарды атау, салыстыру, бақылау жүргізуге болады.




1-бақылау: Құстарды бақылау. Серуен кезінде табиғат аясын- дағы құстардың тіршілігін бақылау.

Құстар – қанатты жануарлар тобына жататын тіршілік иелері. Құстар екі үлкен топқа бөлінеді: үй құстары және жабайы құстар. Үй құстарына – тауық, қаз, үй- рек, күркетауық жатады.

Жабайы құстарға сауысқан, тырна, қарға, торғай, шымшық т.б. жатады.

Қыстап қалатын құстар – жыл- дың маусымдық өзгерістеріне төзімді, жергілікті бір жерде тір- шілік ететін құстар.

Жыл құстары – суыққа төзе алмай, жылы жақтарға ұшып ке- тетін құстар.

Балаларға «Неліктен кейбір құстар жылы жаққа ұшып ке- теді?» деген болжамды айтуға көмектесу.


Балалар берілген суреттер бойынша құстардың түрле- рін ажырата білуге үйренеді. Құстардың суреттеріне қарап, атауларын есте сақтауға тыры- сады. Педагогтің көмегімен

балалар топпен жұмыс жасауға

ұмтылады.

Музыкалық сүйемелдеу.


(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс.

Әліппе-дәптердегі тапсырмалар- ды орындайды.

Әліппе-дәптер.

(Ұ, т) Құстардың дыбыстарын тыңдату.

Жыл құстарының суреттерін рет-ретімен қойып, құстардың неліктен жылы жаққа ұшып кететін себептерін табу.

Құстардың дыбыстарын тыңдап, ажыратуға үйренеді.

Құстардың суреттерін қарап, табиғатта кездесетін құстарды бақылап сипаттау арқылы педа- гогпен бірге тәжірибе жүргізеді.

Құстардың дыбыстары басылған үн- таспа.


Құстар туралы бейнетаспа.

(Ұ) Өзекті сұрақ: Жыл құстары қайда қыстайды?



(Ұ) Сергіту сәті.



Тәжірибелік жұмыс ұйым- дастыру: «Біздің құстарға суықтан қорғану үшін не көмектеседі?»


Әліппе-дәптер.

(Ұ) Қыс түсуіне бай- ланысты Қазақстандағы жыл құстарының жылы жаққа ұшып кетуін білуі.



(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыс- тарын өздері бағалауды ұсыну:



1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқа-

ларға да түсіндіріп бере аламын.



0.1.4.1. Адам- ның негізгі дене мүшелерін атап, олардың қызметін білу

13. сенің денеңнің құрылысы қандай?


(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу. Адамның дене мүшелері бей- неленген суреттер ұсынылады.



(Ұ) Педагог балаларға сұрақтар қоя отырып, ҰОҚ тақырыбын, мақсатын анық- тауға көмектеседі, білімдерін белсендіреді, ҰОҚ тақырыбын ашатын суреттер көрсету.


(Ұ) Біздің денеміздің құрылысы қандай? Барлық адамдар бір-біріне несімен ұқ- сайды? Несімен ерекшеленеді? Cендер қандай дене мүшелерін білесіңдер?

Қандай қызмет атқарады?




Балалар сурет бойынша ҰОҚ- ның тақырыбын болжамдап айтады.

Педагогтің сұрақтарына нақты жауап беруге тырысады.


Үлгі сұрақтар:

  • Сенің денеңнің құрылысы қандай мүшелерден тұрады?

  • Қатты дыбыс адамның құлағына қандай зиян келтіреді?

  • Құлақты қалай күту керек?

  • Тісті қалай күтуге болады?

  • Иісті қалай ажыратамыз?

  • Көзді қалай сақтау керек?



Баланың бойына байқағыштық қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.




Музыкалық әуен.

Адамның дене мүшелері бейнеленген суреттер.



Дене мүшеле- рінің суреттері бар карточка- лар.





Әліппе-дәптер.


(Ұ) Балаларды айнаға қаратып, дене мүшелеріне назар аударту.

Адам – табиғаттың бір бөлігі. Ол өзін қоршаған ортаны көру, есту, сезіну арқылы танып бі- леді.

Құлақ – есту мүшесі.

Адам мұрнымен иісті ажыра- тады және тыныс алады.

Көздің көмегімен қоршаған дү- ниені көруге болады.

Тілмен ащы-тұщыны, тәтті мен қышқылды ажыратуға болады. Тері-сипап сезу мүшесі.


Педагог ойлануды ұсынады («Мен өзім»): Неге дене мүшелерінің қызметі туралы білу керек? Ұжымдық қорытынды: Денсаулықты сақтау үшін.

Балаларда дене мүшелері туралы түсінік қалыптасқан соң, «Адам» сұлбасын жасауға тырысады.




(т) Кестемен жұмыс. Біздің денеміз қандай мүше- лерден тұрады?


Адам сұлбасының суреттері.



Әліппе-дәптер.



Балаларға дене мүшелерінің қызметі туралы белгілі зат- тарды айтқан соң, «Адам» схемасын (сұлбасын) жасауын ұсыныңыз.


(Ұ) Сергіту сәті.

(Ұ) «не істей алатынын айт және көрсет!» ойыны Адамның дене мүшелерінің атауларын атай алу, көрсете алу, қызметтерін сипаттау.



Әліппе-дәптермен жұмыс жүр- гізіледі.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Әліппе-дәптердегі тапсырмалар- ды орындайды.


Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну:

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқа- ларға да түсіндіріп бере аламын.



0.1.4.2. Сезім мүшелерін атап, олардың қызметін білу

14. сезім мүшелерінің қызметі қандай?

(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу. Сезім мүшелері бейнеленген суреттер ұсынылады.


(Ұ) Педагог балалардың білім- дерін белсендіреді. Мақсатты тұжырымдау. Балалар үлестірмелі материалдардан

«сезім мүшелерін» табады.


(Ұ) ҰОҚ-ның тақырыбын ашуға көмектесетін суретті карточкалар таратып беру.



Балалар сурет бойынша ҰОҚ- ның тақырыбын болжамдап айтады.



Үлгі сұрақтар:

  • Сезім мүшелері дегеніміз не?

  • Қатты дыбыс адамның құлағына қандай зиян келтіре- ді?

  • Иісті қалай ажыратуға бо- лады?

  • Аңшы аң аулауға шыққанда жанына неге ит ертеді?



Сезім мүшелері бейнеленген суреттер.

Үлестірмелі дидактикалық материалдар.


(Ұ) Сұрақтар қойылады: Адамның сезім мүшесі деген не? Сезім мүшелеріне нелер жатады? Біздің сезім мүшеле- ріміздің қызметтері қандай?
  • Көзді қалай сақтау керек?

  • Құрттың қышқыл, алманың тәтті екенін қалай білуге бо- лады?


Миға ақпаратты жеткізетін мүшелерді – сезім мүшелері дейміз.

Сезім мүшелеріне құлақ, көз, мұрын, ауыз, қол жатады.

Құлақ – есту мүшесі. Мұрын – иіс сезу мүшесі. Көз – көру мүшесі.

Тіл – дәм сезу мүшесі.

Қол – сипап сезу мүшесі.


Баланың бойына байқағыштық қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.

  • Көру мүшесі арқылы айна- ламызда орын алатын өзгерістер- ді көре алу іскерлігі;

  • Табиғат аясындағы өзгерістер- ді байқай білу іскерлігі, есту мү- шесі арқылы ести алу қабілеті;

  • Сұрақ қоя білу іскерлігі.


Сезім мүшелерінің адам өмірі үшін маңыздылығын балаға ұғындыру.


Үнтаспа, суреттер.

(Ұ) Жұмбақ шешкізу.



(Ұ) Балаларды айнаға қара- тып, сезім мүшелеріне назар аударту.



(Ұ) Серуенге аулаға шығып, таза ауаны сезіну, сезім мү- шелерінің қызметтерінің маңыздылығын ұғындыру.



(Ұ) Әртүрлі дыбыстарды үнтаспа арқылы тыңдату, мысалы (судың сылдыры, құстардың үні, жануарлардың дыбыстары).

Егер адамның құлағы естімей- тін болса, оған өмір сүру қиын

болатынын ұғындыру.



(Ұ) Әліппе-дәптермен жұмыс жүргізіледі.

(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Әліппе-дәптердегі тапсырмалар- ды орындау.

Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну: баспалдақты әртүрлі түспен бояйды.

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере

аламын.


Әліппе-дәптер.


0.1.4.3. Адамның өмір сүруіне қа- жетті жағдайлар- ды білу

15. сенің өмір сүруіңе не қажет?

(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу. Сурет арқылы адамның өмір сүруіне қажетті жағдайлар, заттар туралы түсінік беру.



Сурет бойынша әңгіме құрау ұсынылады. Адамның өмір сүруіне қажетті жағдайлар ту- ралы түсінік беріледі.



(Ұ) Адам өмір сүру үшін қа- жетті шараларды біліп, бала- ларға адамға өмір сүру үшін қажетті сұраныстарды анықта- тып, түсіндіру.

Балалар сурет бойынша ҰОҚ тақырыбын болжамдап айтады. ҰОҚ соңында қандай мақсатқа жеткендерін байқауға болады.


(Ұ) Сұрақтар қойылады: Адам- ның өмір сүруіне қандай жағ- дайлар қажет?

Үлгі сұрақтар:

  • Адамның өмір сүруі үшін ауа неге қажет?


Осы сұрақтарға жауап іздеу.





(Ұ) Педагог балалардың білімдерін белсендіреді. Мақсатты тұжырымдау. Балалар үлестірмелі дидактикалық материалдардан

«өмір сүруге қажетті жағдайларды», «ауаның»,

«күннің», «судың»,

«жарықтың», «тамақтың» суреттерін көрсетеді.


(Ұ) «Адам өміріне қажетті жағдайлар» деген түсінікті түсіндіру.

(Ұ) Сергіту сәті. Бақылау: Күнді бақылау Мақсаты: Балаларға күннің

неге ұқсайтынын, адам өміріне

пайдасын, неге қажеттігі ту- ралы бақылатып әңгімелеу.

  • Су неге қажет?

  • Күннің жарық болуы неге қа- жет?

  • Тамақ не үшін қажет?



Әліппе-дәптерімен жұмыс жүр- гізеді.

Адамның өмір сүруіне қажетті жағдайларды суреттерден тауып белгілейді.














Баланың бойына байқағыштық қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.



Әліппе-дәптермен жұмыс жүр- гізіледі.



(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Күнделікті көріп жүрген күнді бақылайды және сипаттап әң- гімелейді, түсініктерін кеңей- теді.


Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну:

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқа-

ларға да түсіндіріп бере аламын.



2-БӨлІМ: ЖАнсыЗ тАБИҒАт

Алдын ала ұсынылатын бөлім

Балалар табиғаттағы жансыз заттарды атай біледі. Жансыз денелер мен заттарды анықтай алады. Жансыз заттардың пайдасын түсінеді. Табиғат құбылыстары туралы қарапайым түсініктері қалыптасады.

Контекст

Балалар контекст тақырыптарындағы «жансыз табиғат» пен «табиғат құбылыстары» деген түсініктерді біледі. Та- биғаттың бақылау нысаны екендігі туралы ойлануға мүмкіндік алады, жаңадан алған және бұрынғы мәліметтерді салыстырып айтуды үйрену нәтижесінде өздерінің жеке көзқарастары қалыптасады.

Берілген бөлімнің тілдік мақсаттары

Оқытудың тілдік мақсаты

Пәндік лексика мен терминологиялар

Диалогтер/мәтіндер үшін маңызды сөйлемдер топтамасы

Балалар:

  • Балалардың жансыз денелер мен заттар туралы белсенді түрде диалог жүргізе алуы;

Келесі терминдер мен сөз тіркестерін ендіреді:

  • жансыз табиғат, жансыз де-

нелер мен заттар, әліппе;

Талқылауға арналған сұрақтар:

  • Жансыз табиғат дегеніміз не? Жансыз табиғат пен жанды табиғаттың айыр- машылығы неде?


талқылау барысында «қалай?», «неге?»,

«не үшін?», «бұл немен байланысты?»,

«егер ... болса, онда...» деген еске түсіре- тін сұрақтар қоя алуы;

  • сурет бойынша сұрақтар қоя алуы;

  • табиғат құбылыстары туралы талқылай білуі;

  • табиғат құбылыстарын бақылау барысында сұрақтар қоя алуы;

  • жанды табиғат пен жансыз табиғатты ажырата білуі;

Су мен ауаның қасиеті туралы зертха- налық жұмыстың нәтижесін талқылай

алуы тиіс.

  • табиғат құбылысы, бақылау әліппе-дәптер;

  • маусымдық өзгерістер;

  • табиғат құбылыстары;

  • бақылау кезеңдері, тақырып, мақсат, болжам, мәлімет жи- нау, мәліметтерді өңдеу, нәти- желерін шығару.

  • Су мен ауаның қандай қасиеті болады?

  • Жансыз табиғаттың пайдасы қандай?

  • Табиғат құбылыстарының ерекшелігі неде?

  • Әр маусымда қандай өзгерістер бо- лады?

  • Маусымдық өзгерістерді бақылау кезін- дегі қызықтар?

Қысқаша шолу

Балалар «Жаратылыстану» сабағынан «жансыз табиғат», «су», «ауа», «табиғат құбылысы», «маусым», «маусымдық өзгерістер» ұғымдарымен танысады; тәжірибе жасау кезінде әліппе-дәптеріндегі кейіпкерлердің суреттері тәжірибелік жұмыстар жүргізетін «тәжірибе зертханаға» жол көрсетіп отырады.

«Әліппе-дәптеріндегі» берілген табиғат құбылыстары туралы негізгі шартты белгілермен танысады. Жансыз табиғат- тың жанды табиғаттан айырмашылығын ажыратады. Тәжірибелік бөлімде табиғаттағы құбылыстарды бақылау, тәжіри- бе жұмыстары сияқты іс-шаралар қарастырылады.

Пән бағдар- ламасына сілтеме


Оқу мақсаттары

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Педагогке арналған ескертпелер

Оқыту ресурстары

2. Жанды табиғат

2.1. Жансыз та- биғат денелері мен заттары

16. Жансыз табиғатқа не жатады?

(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс

үшін қолайлы жағдай туғызу.



Рефлексия кезеңінде берілген мақсатқа оралып отыру.



Жансыз табиғат денелері мен заттары бейнеленген сурет ұсынылады.



(Ұ) Балалар берілген су- рет бойынша ҰОҚ-ның тақырыбын болжамдап ай- тады.


(Ұ) «Жанды табиғаттың пай- дасы қандай?» тақырыбында әңгімелесу.

Балаларға жансыз табиғат ту- ралы түсінік беру, олардың жан- ды табиғаттан айырмашылығын ұғындыру.


Жансыз заттардың пайдасы ту- ралы түсініктерін қалыптастыру. Адамзаттың өмір тіршілігінде жансыз табиғатты қолдану аясымен таныстыру.

Балаларға түсінікті және қара- пайым суреттерді қолдану.

Үлгі сұрақтар:

  • Жанды және жансыз табиғатқа не жатады?

  • Жансыз табиғатты адамдар не үшін пайдаланады?

  • Неге жансыз денелер деп атаймыз? т.б.

Қорытынды жасай отырып: ба- лалар мына түсініктерді ұғынуы қажет:


Жансыз табиғат – өспейтін, өн- бейтін табиғаттың бір бөлшегі. Жансыз табиғат – ауа, су, топырақ, құм, тау, тас т.б.

Тәжірибе – бұл табиғат құбылыстары мен заттарды

танып-білудің әдіс-тәсілдері.



Тәжірибе жасау:

1-тәжірибе: «Жанды зат- тар мен жансыз заттарды салыстыру»

Жанды табиғат ретінде өсімдік түрі мен тасты салыстыру.

Балалар өсімдікке су құйып, күтім жасағанда оның әдемі болып өсетінін анықтайды. Ал тасқа су құйса да, өсіп-өн- бейтіні туралы тұжырым жа- сайды.


2-тәжірибе: «Су сұйық, ал құм сусымалы»

Енді стақанға құм салу. Ол да стаканның пішініндей. Сонда құм сұйық зат болғаны ма?

Осыны тексеріп көз жеткізу. Суды жалпақ табаққа төгу, су жайылып кетті. Су – сұйық зат. Құмды төккенде, ол үйіліп қалды.

Құмның сұйық емес, сусы- малы зат екенін анықтау. Су мен құм әртүрлі заттар екен. Құм – сусымалы зат.

Су – сұйық зат.

Балалар жеке немесе топ болып жұмыс істейді.

Балаларға қорытынды жасауға көмектесу.











Мұқият тыңдайды, көреді, тұжырым жасайды.








Құм мен судың жансыз табиғат екенін түсінеді.






Бөлме өсімдігі, тастар.







Су құйылған және құм салынған ыдыстар, бос ыдыстар.


3-тәжірибе: «Құм суда ериді ме?» (4-тапсырма)

Бір стақанға су құйып, құмды салу, келесі ыдысқа қант салу. Екі ыдысты да араластыру.


Нәтижесінде қанттың суда еритінін және құмның суда ері- мей, түбінде тұнып қалатынын анықтау. Балалар құмның суда ерімейтіні туралы тұжырым жасайды.



(Ұ, Ж) Балалар Әліппе-дәптер- мен жұмыс жасайды.

Балаларға сурет бойынша тірек сөздердің көмегімен сұрақтар құрастыруға тапсыр- ма беру.



(Ұ) Сергіту сәті.

Адамдардың табиғат аясында қалай жұмыс істейтінін, тәжі- рибелерді қайда өткізетіндігін болжамдау.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.













Әліппе-дәптермен жұмыс жүр- гізіледі. 1-ші және 2-ші тапсыр- маны орындайды.











Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну:



1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім,

басқаларға да түсіндіріп бере аламын.



0.2.1.2. Күнделікті өмірдегі жансыз табиғат денелері мен заттарының қолданылу аясын атау

17. Жансыз табиғаттың пай- дасы қандай?

(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу. Сурет арқылы жансыз табиғат- тың пайдасы туралы түсінік беру.


(Ұ) Балалар үлестірмелі ди- дактикалық материалдардан

«Жансыз заттар мен денелер- ді» табады.



(Ұ) Сұрақтар қойылады: Жан- сыз табиғаттың пайдасы қан- дай? Жансыз заттарды жанды заттардан қалай ажыратамыз? Жансыз заттар мен денелерді адамдар не үшін қолданады? Жансыз заттардан не жасауға болады?



Сурет бойынша әңгіме құрау ұсынылады. Адамға жансыз табиғаттың пайдасы туралы түсінік беріледі.



Балалар сурет бойынша ҰОҚ- ның тақырыбын болжамдап ай- тады. ҰОҚ-ның соңында қандай мақсатқа жеткендерін байқауға болады.


Үлгі сұрақтар:

Жансыз табиғатқа не жатады? Жансыз табиғаттың қандай пай- дасы бар?

Жансыз заттардың күнделікті өмірде не үшін пайдаланыла- тыны туралы сурет бойынша әңгімелеу.



тәжірибе: Сазбалшықтан не жасауға болады?

Балаларға топырақтың илен- гіш, жансыз дене екенін тү- сіндіру арқылы сазбалшықтан белгілі бір пішіндерді мүсіндеуге болатындығы көрсетіледі (ыдыс, қуыршақ, жануарлар т.б.)

Баланың бойына байқағыштық қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.

  • Жанды табиғат пен жансыз табиғаттың ерекшелігін байқай білу іскерлігі;

  • Табиғат аясындағы өзгерістерді байқай білу іскерлігі;

  • Сұрақ қоя білу іскерлігі;

  • Бақылауының қорытындысын жеткізе білу іскерлігі;

  • Байқағанын шығар- машылықпен

жеткізе білу шеберлігі.


1-бақылау: Құмның ұсақ, сусымалы зат екенін, адамдар- дың құмды не үшін пайдала- натынын бақылату. Сонан соң құмнан ыдыс жасалынатынын және оның құрылыста қол- данылатынын айту.

Жоспар бойынша жұмыс жүргі- зу. Бақылау бойынша қорытын- дыны бірлесіп шығару.

Суреттер, бейнефильм.


2-бақылау: Тастан не жасауға болады?

Тастан жасалған үйлердің құрылысына және тас қамал- дарға бақылау жасау.


Жансыз табиғат туралы танып-білуге деген құштар- лықтарын ояту, талпындыру.



Қорытынды сұрақтар: Сазбалшықтың пайдасы қандай? Адамдар тастан не жасайды? Құм не үшін қажет? Суды неге жансыз табиғатқа жатқызамыз?


(Ұ) Балаларға жансыз табиғат- тың түрлерін көрсету, сипатта- ма беру.


(Ұ) Жанды табиғат пен жансыз табиғат түрлеріне салыстыр- малы талдау жүргізу.

Әліппе-дәптермен жұмыс жүр- гізіледі.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.



Осы сұрақтарға жауап іздеу.








Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну:

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқа-

ларға да түсіндіріп бере аламын.



2.1.3. Су мен ауаның қасиеттерін сипаттау

18. су мен ауаның қандай қасиетін білесің?

(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу. Сурет арқылы су мен ауа және олардың қасиеттері туралы түсінік беру.


(Ұ) Педагог балалардың қызығушылығын оятып, білім- дерін белсендіреді.

Сурет бойынша әңгіме құрастыру ұсынылады. Адамға ауа мен судың пайдасы туралы түсінік беріледі.

Балалар сурет бойынша ҰОҚ- ның тақырыбын болжамдап айтады. ҰОҚ-ның соңында қандай мақсатқа жеткендерін байқауға болады.



Мақсатты тұжырымдау. Бала- лар үлестірмелі дидактикалық материалдардан «су», «ауа» деген суреттерді табады.


(Ұ) Сұрақтар: Су дегеніміз не? Судың қандай қасиеті бар? Адам үшін ауа мен судың

пайдасы қандай? Адам ауа мен сусыз өмір сүре ала ма? Судың түсі бола ма? Ауа көзге көріне ме? Ауаны біз қалай сезіне аламыз?


(Ұ) Серуенде – аулаға шығып таза ауаны сезіну, судың қасие- тіне бақылау жасау.


Мұз қалай пайда болады? Қай мезгілде су мұзға айналады? Ауа райы қай мезгілде ыстық, қай мезгілде қатты суық бо- лады? Жаңбыр қалай буға ай- налады? Осы сұрақтарға жауап іздеу.





Баланың бойына байқағыштық қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.

  • Су мен ауаның ерекшелігін байқай білу іскерлігі;

  • Табиғат аясындағы өзгерістер- ді байқай білу іскерлігі;

  • Сұрақ қоя білу іскерлігі;


  • Бақылауының қорытындысын жеткізе білу іскерлігі;

  • Байқағанын шығармашы- лықпен жеткізе білу шеберлігі. Бақылау кезінде қойылатын сұрақтар:

  • Бөлмеде мұз неге еріп кетті?

  • Судың түсі қандай?

  • Ауа неге көзге көрінбейді?

  • Адам ауасыз өмір сүре ала ма?


Табиғаттағы су мен ауаның маңызы туралы танып-білуге деген ұмтылысын тәжірибе арқылы жасап көрсету.



Тәжірибе жасау.

1-тәжірибе: Тәжірибе жасау арқылы судың түссіз, мөлдір, дәмсіз, иіссіз екенін анықтау.

    1. Судың түсі қандай?

Екі стақандағы су мен сүтті салыстыру. Сүттің түсі ақ. Ал судың түсі мөлдір. Нәти- жесінде судың түссіз мөлдір, ал сүт ақ түсті болатынын анықтау.

    1. Екі стақаның біріне су құйып, екіншісіне апельсин шырынын құйып салыстыру.



2-тәжірибе: Судың үш күйін анықтау.

2.1. Су – сұйық зат.

Суды мөлдір стақанға құю. Дауысын естірту. Нәтижесін- де балалардың судың сұйық болатыны туралы түсініктерін қалыптастыру.

1.2. Су қай кезде қатты денеге айналады?

Судың түссіз болатыны туралы жүйелі түсінік беру.








Апельсин шырыны мен суды салыстыру арқылы балаларды өзіндік тұжырым жасай білуге жетелеу.




Судың үш күйін жүйелі түр- де түсіндіру, тәжірибе жасату арқылы балалардың бақылай білу қабілеттерін дамыту.
















Суреттер, бейнефильм, қатырылған мұз.


Стақанға суды құйып, бір күнге мұздатқышқа қойып, нәтижесінде судың төмен тем- пературада қатты денеге айна- латындығын дәлелдеу.


1.3. Су буға қалай айналады? Суды қайнатқанда буға айнала- тынын түсіндіру (бейне үзінді, сурет арқылы).


3-тәжірибе: Ауасыз тіршілік жоқ екенін және ауаның көзге көрінбейтінін анықтау.


    1. Ауасыз өмір сүре аламыз ба?

Ол үшін тыныс мүшелерін бекітіп, тыныс алмау керектігі ұсынылады. Нәтижесінде адам ауасыз өмір сүре алмайтыны туралы тұжырым жасалады.


    1. Ауа көзге көріне ме? Ауаның түсі жоқ болған- дықтан, көзге көрінбейтінін, тек адамға сезілетінін анықтау.






Ауаның адам үшін маңыздылығын балаға ұғындыру.



Әліппе-дәптермен жұмыс жүр- гізіледі.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.



Әліппе-дәптердегі 4-5-тапсырма- ларды орындау.

Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну:

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқа-

ларға да түсіндіріп бере аламын.



0.2.2.1. Табиғат құбылыстарын сипаттау (жел, тұман, найзағай, жаңбыр және т.б.)

19. табиғат құбылыстарының ерекшелі- гі неде?

(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу. Табиғат құбылыстары туралы сурет бойынша түсінік беру. (Ұ) Педагог балалардың білім- дерін белсендіреді. Мақсатты тұжырымдау.

Балалар үлестірмелі дидак- тикалық материалдардан

«табиғат құбылыстарының»,

«желдің», «тұманның», «най- зағайдың», «жаңбырдың»,

«қардың» суреттерін көрсе-

теді. «Табиғат құбылыстары» тақырыбында әңгімелеу.

Сурет бойынша әңгіме құрау ұсынылады. Табиғат құбылыстары туралы түсінік беріледі.

Балалар сурет бойынша ҰОҚ- ның тақырыбын болжамдап айтады. ҰОҚ-ның соңында қандай мақсатқа жеткендерін байқауға болады.

Үлгі сұрақтар:

  • Табиғат құбылыстары деген не?

  • Өзің тұрған жерден қандай та- биғат құбылыстарын бақылауға болады?

  • Жылдың қай мезгілінде жаңбыр жауады?



(Ұ) Сұрақтар қойылады: Та- биғат құбылыстары дегеніміз не? Табиғат құбылыстарына нелер жатады? Қар қай мез- гілде жауады? Жаңбыр қалай пайда болады? Найзағай қай кезде пайда болады?













Суреттер арқылы табиғат құбылыстары туралы мағлұмат беру.

Табиғатта болып тұратын өзгерістер табиғат құбылыстары деп аталады. Олар: жел, боран, кемпірқосақ, қар, жаңбыр,

бұршақ жауу т.б.

  • Қай мезгілде қар жауады?

  • Найзағай қай мезгілде пайда болады?

ҰОҚ барысында табиғат құбылыстарын бақылату, әңгімелет.

Баланың бойына байқағыштық қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.

  • Су мен ауаның ерекшелігін байқай білу іскерлігі;

  • Табиғат аясындағы өзгерістерді байқай білу іскерлігі;

  • Сұрақ қоя білу іскерлігі;

  • Бақылауының қорытындысын жеткізе білу іскерлігі;

  • Байқағанын шығар- машылықпен

жеткізе білу шеберлігі.


Аспандағы бұлтты бақылаған кездегі әсерлерін айтады.




















Сурет.


1-сурет: «Бұлт». Бұлт та табиғат құбылысы екенін түсіндіру.

Бұлт – ұсақ су тамшылары. Биік аспанда қалықтап жүреді. Ауа райы жылы мезгілдерде жаңбыр болып жауады. Ал суық кезде бұршақ және қар болып жерге түседі.




2-сурет: «тұман».

Тұман – табиғат құбылысы. Ол да – ұсақ су тамшылары. Ол жерге таяу жиналады.

Қатты тұман көлік қатынастарына бөгет жасайды. Мысалы: ұшақтар ұша алмайды т.б.



Тұман болған күні даладағы заттар анық көрінбейтіндігін айтады.



Сурет.


3-сурет: «Жаңбыр».

Жаңбыр – бұлттан бөлініп жерге түсетін су.



Жаңбырдың суреті, үні жазылған үнтаспа.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну:

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім,

басқаларға да түсіндіріп бере аламын.



0.2.2.2. Маусым- дық өзгерістердің жанды табиғатқа тигізер ықпалын анықтау

20. Әр жыл мезгілінде қандай өзгерістер болады? (Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу,

«Психологиялық дайындық».

«Маусымдық өзгерістер» ту- ралы мәтін оқу.


(Ұ) Мақсатты тұжырымдау. Балалар үлестірмелі дидакти- калық материалдар арқылы

«маусымдық өзгеріс» деген суретті табады.






Қызығушылықты ояту.


Балалар берілген сурет түрлері бойынша өз ойын еркін жеткізіп ҰОҚ тақырыбын болжамдап айтады.

Орманға ойша саяхат құруды ұсыну.

Баланың бойына «байқағыштық» қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.

  • Табиғат құбылыстарының ерекшелігін байқай білу іскерлі- гі;

Тақырып бойынша сұрақ қоя білу іскерлігі;



Үнтаспадан ормандағы құс- тардың шуылын тыңдату. (Ұ) Сұрақтар қойылады: Маусымдық өзгеріс деген не? Қандай жыл мезгілдерін біле- сің? Жылдың қай мезгілінде жаңбыр жауады? Қай мезгілде қар жауады? Қай мезгілде күн ыстық болады?

Ертегі: «Жыл атайдың төрт баласы»

Ертегінің желісі бойынша маусымдық өзгерістер туралы түсініктерін қалыптастыру.


(Ұ) «Маусымдық өзгерістерді бақылау»

Қазір қай жыл мезгілі? Күзде ауа райы қандай болады? Қыс мезгілінің басқа мезгілдерден айырмашылығы неде? Жазда қандай маусымдық өзгерістер болады? Көктемде алғаш қан- дай гүл шығады?

Әр жыл мезгіліндегі жануар- лар мен өсімдіктердің тіршілігі қандай?

  • Табиғат аясындағы өзгерістер- ді өз бетінше пайымдап, дәлел- дер келтіре білу іскерлігі;

  • Байқағанын шығар- машылықпен

жеткізе білу шеберлігі. Табиғат құбылыстарын танып-білуге деген құштар- лықтарын ояту, талпындыру.


Сұрақтарға жауап береді, бірін-бірі толықтырады.








Жоспар бойынша жұмыс жүргі- зу. Әр жыл мезгіліндегі өзгеріс- терді айтады.


















Суреттер, бейнетаспа.


Төрт жыл мезгілі бар. Олар: қыс, көктем, жаз, күз. Әр мезгілде ауа райы әртүрлі болады. Жазда болатын табиғат құбылыстарын қыста байқай алмаймыз. Сондықтан оны маусымдық өзгерістер деп атайды.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Балалар әр мезгілдің өзгешілігін айтады. Үлгі жауаптар: қыста күн суық болады. Аяз тұрады. Қар жауады, боран соғады. Өзен- көлдерде мұз қатады.





Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну:

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-(үш) деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын.

Суреттер, жыл мезгілдерін бейнелейтін бейнетаспа.


3-БӨлІМ: ФИЗИКАлыҚ ҚҰБылыстАр

Алдын ала ұсынылатын бөлім

Жарық, жылу, қозғалыс туралы түсініктері болады.

Контекст

Балаларға «Физикалық құбылыстар» туралы түсініктер беріледі. «Физикалық құбылыстар» туралы ойлануға мүмкін- дік алады, жаңадан алған және бұрынғы мәліметтерді салыстырып айтуды үйрену нәтижесінде өздерінің жеке көзқа- растары қалыптасады.

Берілген бөлімнің тілдік мақсаттары

Оқытудың тілдік мақсаты

Пәндік лексика мен термино- логиялар

Диалогтер/мәтіндер үшін маңызды сөйлемдер топтамасы

Балалар:

  • физикалық құбылыстар туралы белсен- ді түрде диалог жүргізе алуы;

  • талқылау барысында «қалай?», «неге?»,

«не үшін?», «бұл немен байланысты?»,

«егер ... болса, онда...» деген еске түсіре- тін сұрақтар қоя алуы;

  • сурет бойынша сұрақтар қоя алуы;

  • физикалық құбылыстарды талқылай білуі;

  • бақылау барысында сұрақтар қоя алуы;

  • болжамдарын айтып, түсініктеріне анықтама беріп, бақылау жұмысының нәтижесін талқылай алуы тиіс.

Келесі терминдер мен сөз тіркестерін ендіреді:

  • бақылаушы, тәжірибе, бақылау, әліппе;

  • әліппе-дәптер;

  • физикалық құбылыстарды бақылау жұмысы, тәжірибе;

  • физикалық құбылыстарды бақылау, бақылаушы адамның қасиеттері, бақылауға арналған құралдар;

  • физикалық құбылыстарды бақылау кезеңдері, тақырып, мақсат, болжам, мәлімет жи- нау, мәліметтерді өңдеу, нәти- желерін шығару.

Талқылауға арналған сұрақтар:

  • Балалар физикалық құбылыстар кезінде қандай ережелерді естен шығармауы тиіс? Олардың қайсысын қатаң сақтау керек?

  • Қозғалыс дегеніміз не?

  • Қозғалатын және қозғалмайтын заттар- дың қандай айырмашылығы бар?

  • Жылу және жарық деген не?

  • Сұрақтарға жауапты қалай іздейсің?


Қысқаша шолу

Балалар «Жаратылыстану» сабағында «бақылау», «бақылаушы», «тәжірибе жасаушы» ұғымдарымен танысады; тәжі- рибе жасау кезінде әліппе-дәптердегі кейіпкерлердің суреттері тәжірибелік жұмыстар жүргізетін «тәжірибе зертханаға» жол көрсетіп отырады.

«Әліппе-дәптердегі» берілген негізгі шартты белгілермен танысады. Жұмыстың соңында балаларға «білімпаз»,

«бақылаушы-балдырған» деген ат беріліп қорытындыланады. Тәжірибелік бөлімде табиғатты бақылау, тәжірибе жұмыстары сияқты іс-шаралар қарастырылады.

Пән бағдар- ламасына сілтеме


Оқу мақсаттары

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Педагогке арналған ескертпелер

Оқыту ресурстары

3.1. Қоз- ғалыс және күш

0.3.1.1. Қозғал- малы және қозғалыссыз дене- лерді ажырату

21. Қозғалыс және күш деген не?

(Ұ) ҰОҚ барысында қолайлы жағдай туғызу. Қозғалыс пен күш бейнеленген суреттер ұсыну.



(Ұ) Балалар берілген су- рет бойынша ҰОҚ-ның тақырыбын болжамдап ай-

тады. ҰОҚ-ның соңында қан- дай мақсатқа жететіндіктерін анықтайды.


(Ұ) «Көліктер» мультфильмі- нен үзінді көруді және «Кім күшті» әңгімесін ұсыну.


Қозғалыс пен күштің пай- дасы туралы түсініктерін қалыптастыру. Қозғалыс пен күштің табиғатта қолданылу аясымен таныстыру.


Балаларға түсінікті және қара- пайым суреттерді пайдалану.


Үлгі сұрақтар:

  • Қозғалмалы және қозғалыссыз денелерге не жатады?

  • Неге қозғалмалы және қозғалыссыз денелер деп аталған?

  • Неге барлық денелер қозғал- майды?


Әуен ойнатқыш.




Қозғалыс пен күш бейнелен- ген суреттер.


Тәжірибе жасау:

1-тәжірибе: «Қозғалмалы және қозғалыссыз денелерді салыстыру». Қозғалмалы дене ретінде көлік пен ғи- маратты салыстыру. Көлікті адам басқарғанда оның орын ауыстыратынын анықтайды.

Ал ғимарат қозғалмайтыны ту- ралы тұжырым жасайды.



Практикалық жұмыс:

«Қозғалуға көмектесетін дене мүшелерін көрсет». «Сәй- кестендір» дидактикалық ойыны арқылы қозғалыс мү- шелері көрсетіледі.

Адамға – аяқтары, құстарға – қанаттары, балықтарға – жүзу қанаттары.

Қорытындыда балалар мына тү- сініктерді ұғынуы қажет: Қозғалыс – бір орыннан екінші орынға ауысу.

Күш – бір дененің екінші денеге әрекет етуі.

Қозғалмалы денелер – адам- дарға, құстарға, балықтарға және жануарларға тән құбылыс.

Қозғалыс тудыратын әре­ кеттер: секіру, жүгіру, орын ауыстыру т.б.

Қозғалыссыз денелер – өздігінен қозғала алмайтын денелер: ғима- рат, парта, тас т.б.


Балалар жеке немесе топ болып жұмыс істейді.

Балаларға қорытынды жасауға көмектесу.



«Кім күшті» әңгімесін ба- яндау және

«Көліктер» мультфильмінен үзінді көрсету.








Әліппе-дәптер- дегі сурет.


Әліппе-дәптермен жұмыс. Балаларға сурет бойынша тірек сөздердің көмегімен сұрақтар құрастыруға тапсыр- ма беру.

Әліппе-дәптермен жұмыс жүр- гізіледі.

Әліппе-дәптер. Қозғалмалы және қозғалыс- сыз денелер мен заттардың суреттері.

(Ұ) Сергіту сәті.

Қозғалысты және күшті қалай басқаратынын анықтау.



Әліппе-дәптер- дегі суреттер.

(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыс- тарын өздері бағалауды ұсыну: мәшинені әртүрлі түспен бояйды.

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқа-

ларға да түсіндіріп бере аламын.

Әртүрлі қозғалыстағы денелердің су- реттері.

3.2. Жарық

0.3.2.1. Жарық шашатын нысан- дарды атау: от, Күн, шам.

22. Жарық қайдан шығады?


(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу. Суреттер арқылы жарық ша- шатын нысандар туралы түсі- нік беру.

(Ұ) Балалар пазлдар арқылы

жарықты, отты, Күнді, шамды құрастырады.



Балалар сурет бойынша ҰОҚ- ның тақырыбын болжамдап айтады.

Үлгі сұрақтар:

Күн неге орын ауыстырады? Жарық деген не?

Жарық көздері қандай болады?



Жарық шаша- тын нысандар туралы суреттер (күн, от, шам).


(Ұ) Сұрақтар қойылады: Күн, шам, от дегеніміз не? Жарық қалай пайда болады? Күн қай уақытта пайда бо- лады?

Шамды қай кезде жағамыз? От қалай жанады?





Педагог жарықтың не екендігі туралы ойлануды ұсынады.

Жарық туралы не білесіңдер? Таңертең жарық көзіне ерек- ше назар аударады. Балаларға жарықтың жасанды және табиғи көздері туралы түсінік береді.

От қалай жарық шашады? Электр шамын не үшін пайда- ланамыз?




Тәжірибе жасау.

1-тәжірибе жасау арқылы электр шамын қалай қосу ке- ректігін анықтау.

Жасанды және табиғи жарық көздерін ата?

Жарық – энергия. Табиғи жарық көздеріне Күн, Ай жатады.

Күн дегеніміз – жылу, жарық, энергия көзі.

Балаларға жарықтың көзге көрінбей, басқа заттардың көрі- нуіне себепші болатын сәуле екенін түсіндіру.

Баланың бойына байқағыштық қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.

  • Жарықтың, Күннің, оттың, шамның ерекшеліктерін байқай білу іскерлігі;

  • Сұрақ қоя білу іскерлігі;

  • Бақылай білу іскерлігі;

  • Байқағанын жеткізе білу іс- керлігі.







Жарықтың маңызын танып бі- луге деген ұмтылысын тәжірибе арқылы жасап қөрсету.

Тірек карточка- лар.



Әліппе-дәптер- мен жұмыс.



















Тәжірибе жасау.


2-тәжірибе. Қолшам мен май- шамды салыстыру. Қолшам да, майшам да жарық таратады.

Нәтижесінде қол шам ыңғай- лы, тиімді екені анықталады. 3-тәжірибе. От жағып ба- лаларға көрсету. От қызған сайын жарық және жылулық қасиетін анықтау.

Практикалық жұмыс: «Мен бақылап үйренемін».


(Ұ) «Жарық» туралы түсінікте- рін бекіту.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Электр шамының пайдасы ту- ралы түсінік беру.

Қолшам мен майшамды салыстыру арқылы балалар- ды тұжырым жасай білуге машықтандыру.



Тәжірибе жасау арқылы бала- лардың бақылай білу қабілетін дамыту.





Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну: майшамдарды әртүрлі түспен бояйды.

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын.

Тәжірибеге ар- налған заттар: қолшам, май- шам, сіріңке.


3.3. Дыбыс

0.3.3.1. Табиғат- тағы дыбыс көзде- рін анықтау

23. Дыбыс қайдан шығады? (Ұ) ҰОҚ барысында бала- лармен тиімді жұмыс жүр- гізу үшін ұжымдық ынты- мақтастық қарым-қатынас орнату. Сурет арқылы дыбыс туралы түсінік беру.



(Ұ) Педагог балалардың қызығушылығын оятып, бі- лімдерін белсендіреді. Балалар сурет және тәжірибе жасау негізінде дыбыстың мәнін түсінеді. Үлестірмелі мате- риалдардан дыбыс шығаратын нысандарды табады.




(Ұ) Сұрақтар қойылады: Дыбыстың табиғаттағы пай- дасы қандай?

Дыбыс қалай шығады? Дыбысты не үшін қолда- намыз?

Жаңғырық дегеніміз не? Жаңғырық қалай пайда бо- лады?


Сурет бойынша әңгіме құрау ұсынылады. Балаларға

дыбыстың қажеттілігі туралы түсінік беріледі. Балалар сурет бойынша ҰОҚ-ның тақырыбын болжамдап айтады. ҰОҚ-ның соңында қандай мақсатқа жет- кендерін байқауға болады.

Үлгі сұрақтар:

  • Дыбыс дененіміз не?

  • Дыбыс қайдан пайда болады?

  • Жаңғырық дегеніміз не? Дыбыс – адам мен жануарларға тән есту мүшесі арқылы қабыл- данатын құбылыс.

Жаңғырық – дыбыстардың қан- дай да бір кедергіге ұшырап, бастапқы орнына қайта келуі екенін балаларға түсіндіру.

Дыбыстарды не үшін пайдала- натыны туралы сурет бойынша әңгімелеу.




Рефлексия кезеңінде берілген мақсатқа оралып отыру.


Әуен ойнатқыш.












Әліппе-дәптер- дегі суреттер.




Әліппе-дәптер. Дыбыс шығара- тын заттардың суреттері.


тәжірибе: Балаларға алаңқай- да айғайлап, дыбыстардың өздеріне қайта келетіндігін түсіндіру.

Балалар жеке немесе топ болып жұмыс істейді.

Балаларға қорытынды жасауға көмектесу.


Тапсырмаларды орындайды. Сұрақтарға жауап береді.












Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыс- тарын өздері бағалауды ұсыну: қоңырауды әртүрлі түспен бояйды.

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім,

басқаларға да түсіндіріп бере аламын.

Әуен ойнатқыш

(Ұ) Әліппе-дәптермен жұмыс. Балаларға сурет бойынша тірек сөздердің көмегімен сұрақтар құрастыруға тапсыр- ма беру.

Тірек сөздермен жұмыс. Балалардан дыбыстың не үшін қажет екендігі туралы ойланып жауап берулерін өтіну.

Әліппе-дәптер.

(Ұ) Сергіту сәті. Балалармен бірігіп, ребус шешу.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.



3.4. Жылу

0.3.4.1. Жылу көздерін атау

24. Жылу не үшін қажет?

Қызығушылықты ояту.




(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу,

«психологиялық дайындық». (Ұ) Педагог балалардың білім- дерін белсендіреді. Мақсатты тұжырымдау.

(Ұ) Сұрақтар қойылады: жылу дегеніміз не?

Жылу қалай пайда болады? Жылу тіршілік үшін қажет. Біздің ғаламшарымызды жы- лытып тұрған – Күн. Ол үй мен ғимараттарды жылытады.

Балалар берілген сурет түрлері бойынша өз ойын еркін жеткізіп ҰОҚ-ның тақырыбын болжам- дап айтады.



Бақылау: «Жылу»

Күнді бақылау. Күн жерге қалай жылу тарататынын бақылау.

Қорытынды сұрақтар:

«Жылу» деген түсініктің мағынасын түсіндіру.

Қай мезгілде күн жылы бо- лады? Жылу қайдан пайда болады?

Неге Күн сәулесі жерге біркел- кі түспейді?

Баланың бойына «байқағыштық» қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.

  • Физикалық құбылыстарды байқай білу іскерлігі;

  • Тақырып бойынша сұрақ қоя білу іскерлігі;

  • Байқағанын шығар- машылықпен

жеткізе білу шеберлігі. Бақылау кезінде қойылатын сұрақтар:

  • Күн неліктен жылы?

  • Жылу қайдан пайда болды?


Практикалық жұмыс «Жылы заттарды бақылау».


Әліппе-дәптермен жұмыс жүр- гізіледі.



(Ө) рефлексивтік бағалау.

Жылу – жер бетіне түсетін Күн сәулесінің энергиясы.


Жоспар бойынша жұмыс жүргі- зу. Бақылау бойынша қорытын- дыны бірлесіп шығару.


Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыс- тарын өздері бағалауды ұсыну: 1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын.


3.4. Элек- трлік және магниттілік

0.3.5.1. Электр тогының табиғи көздерін атау

25. Электр тогы не үшін керек?

ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу.

Электр тогы бейнеленген сурет ұсынылады.

(Ұ) Балалар берілген сурет бойынша ҰОҚ тақырыбын бо- лжамдап айтады.

Жұмбақ шешу ұсынылады:

«Аяқсыз жүреді, отсыз жа- нады». (Электр тогы)

Рефлексия кезеңінде берілген мақсатқа оралып отыру.

Балаларға электр тогы туралы түсінік беру.



Электр тогы бейнеленген суреттер.



Тоңазытқыш, үтік, теледидар, ұялы телефон т.б.


(Ұ) «Электр тогының пайдасы қандай?» тақырыбында әңгіме- лесу.




Үлгі сұрақтар: Электр тогы дегеніміз не?

Электр тогы қалай пайда бо- лады? т.б.






(Ұ) Дидактикалық ойын. Педагог тақтаға үй тұрмысына қажетті құралдардың суретін іледі, балалар құралдардың атын атап, не үшін қолдана- тынын айтады.

Үтікпен киім үтіктейді. Шаңсорғышпен үйді шаң- тозаңнан тазалайды.

Тоңазытқышта азық-түлікті сақтайды.

Қысқа толқынды пеште тамақ ысытады.

Шәйнекте су қайнайды. т.с.с.

Педагогтің айтқанын тыңдайды. Сұрақтарға жауап береді.

Қорытынды жасай отырып, ба- лалар мына түсініктерді ұғынуы қажет:

Электр тогы сым арқылы жеткізіледі. Электр тогы – бұл электр энергиясының берілу тәсілі. Біз жарықты жаққан кезде электр сым арқылы өтіп, шамға сәуле береді. Электр желісі сым- дарын ұстамаңдар! Бұл адам өмірі үшін өте қауіпті.




Балалар жеке немесе топ болып жұмыс істейді.

Балаларға қорытынды жасауға көмектесу.

Тоңазытқыш, үтік, теледидар, ұялы телефон.


Әліппе-дәптер- дегі суреттер.










Электр құрал- дарының сурет- тері.


Бейне үзінді көрсету: Ғаламтордан «Электр қуаты туралы бала тілімен» мультфильмі.


Әліппе-дәптермен жұмыс.


Балалардан адамдардың электр тогын не үшін пайдаланатыны жайлы ойланып жауап беруле- рін өтіну.

Қалыптастырушы бағалау: Танымдық белсенділік.


(Ұ) Сергіту сәті.

Адамдардың электр тогын не үшін пайдаланатынын, электр тогын кім басқаратынын бол- жамдау.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Электр тогының қасиеттері ту- ралы түсінік беру.




Тапсырмаларды орындайды.


Балалардың жауаптары тыңда- лады.











Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну:

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім,

басқаларға да түсіндіріп бере аламын.





Әліппе-дәптер.




Электр құрал- дарының сурет- тері.


0.3.5.2. Магнит- терді қолдану жолдарын пайым- дау

26. Магниттің ерекшелігі қандай?

(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу. Сурет арқылы магниттің қа- сиеті туралы түсінік беру.


(Ұ) Педагог балалардың қызығушылығын оятып, білім- дерін белсендіреді. Мақсатты тұжырымдау. Балалар үлес- тірмелі дидактикалық мате- риалдардан «магнит» суретін табады.

(Ұ) Сұрақтар қойылады: Маг- нит деген не?

Магнит бізге қалай көмекте- седі?

Күнделікті өмірде магнитті қай жерлерде кездестіреміз?

Магниттің көмегімен қандай игі істер істеуге болады?


Педагог балаларға сиқырлы дорба көрсетеді. Сиқырлы дор- бада көптеген металл заттар бар. Металл заттарды алса да, олар жерге құламайды.



Сурет бойынша әңгіме құрастыру ұсынылады. Нәтиже- сінде адамға магниттің пайдасы туралы түсінік беріледі.


Балалар сурет бойынша ҰОҚ тақырыбын болжамдап айтады. ҰОҚ соңында қандай мақсатқа жеткендерін байқауға болады.












Дорба ішіндегі магнитке темір- ден жасалған заттар жабысып тұр.



Магнит тарта- тын металдар бейнеленген суреттер.


Неге? Балалар өз ойларын ай- тады (магнит).


(Ұ) Балаларға магнитті көр- сетіп, сұрақтар қояды: Магнит не істей алады? Магнит неге металдарды өзіне тартады?


Практикалық жұмыс Педагог балаларға бірнеше металл және металл емес заттар береді.



(Ұ) «Магнит» туралы түсінік- терін бекіту.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.




Балалардың жауаптары.





Балалар топтарға бөлініп маг- нитке тартылатын заттарды оң жаққа бөлек, магнитке тартыл- майтын заттарды сол жаққа жинайды.




Әліппе-дәптердегі тапсырмалар- ды орындау.

Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыс- тарын өздері бағалауды ұсыну: 1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқа- ларға да түсіндіріп бере аламын.




Магнит, метал- дар.




Бейнебаян, сурет.


4-БӨлІМ: тАБИҒАтты ҚОрҒАу

Алдын ала ұсынылатын бөлім

Балалар табиғатты аялап, қалай қорғау керектігі туралы түсініктерін қалыптастырып, дамытады.

Контекст

Балалар контекст тақырыптарындағы «табиғатты қорғау», «табиғатты аялау», «Қызыл кітап», «қамқорлық жасау» деген түсініктерді біледі. Табиғатты қалай қорғаймыз, қалай сақтап қалатынымыз туралы және Қызыл кітап туралы ой- лануға мүмкіндік алады, жаңадан алған және бұрынғы мәліметтерді салыстырып айтуды үйрену нәтижесінде өздерінің жеке көзқарастары қалыптасады.

Берілген бөлімнің тілдік мақсаттары

Оқытудың тілдік мақсаты

Пәндік лексика мен термино- логиялар

Диалогтер/мәтіндер үшін маңызды сөйлемдер топтамасы

Балалар:

  • «табиғатты қорғау», «табиғатты аялау»,

«Қызыл кітап», «қамқорлық жасау» кезін- дегі белсенді диалог жүргізе алуы;

  • бақылау барысында «қалай?», «неге?»,

«не үшін?», «бұл немен байланысты?»,

«егер ... болса, онда...» деген еске түсіре- тін сұрақтар қоя алуы;

  • сурет бойынша сұрақтар қоя алуы;

  • «табиғатты қорғау», «табиғатты ая- лау», «Қызыл кітап», «қамқорлық жасау» іс-әрекеттерін талқылай білуі;

  • болжамдарын айтып, түсініктеріне анықтама бере алуы;

  • өзіндік дәлелдер келтіріп айта білуі; Бақылау жұмысының нәтижесін талқылай алуы тиіс.

Келесі терминдер мен сөз тіркестерін ендіреді:

  • «табиғатты қорғау», «та- биғатты аялау», «Қызыл кі- тап», «қамқорлық жасау»;

  • әліппе-дәптер;

  • «табиғатты қорғау»,

«қамқорлық жасау» «табиғат- ты аялау» бағытындағы пай- далы іс-әрекет;

  • бақылау кезеңдері, тақырып, мақсат, болжам, мәлімет жи- нау, мәліметтерді өңдеу, нәти- желерін шығару.

Талқылауға арналған сұрақтар:

  • Табиғат аясында «табиғатты қорғау»,

«табиғатты аялау», «қамқорлық жасау» әрекеттерін естен шығармауы тиіс? Олар- дың қайсысын қатаң сақтау керек?

  • Әрбір жыл мезгілінде табиғатта қандай өзгерістер болады?

  • Табиғатқа қамқор адам қандай қасиет- терге ие болуы керек?

  • Қызыл кітап туралы не білеміз және оның пайдасы қандай?

  • Сұрақтарға жауапты қалай іздейсің?

  • Табиғат аясында табиғатты күту ереже- лерін сақтау не үшін қажет?


Қысқаша шолу

Балалар «Жаратылыстану», «табиғатты қорғау», «пайдалы іс-әрекет», «жанды және жансыз заттар», «Қызыл кітап»,

«қамқорлық жасау» ұғымдарымен танысады; іс-әрекет жасау кезінде әліппе-дәптеріндегі

кейіпкерлердің суреттері тәжірибелік жұмыстар жүргізетін «тәжірибе зертханаға» жол көрсетіп отырады.

«Әліппе-дәптерінде» берілген негізгі шартты белгілермен танысады. Жұмыстың соңында балаларға «білімпаз»,

«табиғат қамқоршысы» деген ат беріліп қорытындыланады. Тәжірибелік бөлімде табиғатты қорғау, тәжірибе жұмыстары сияқты іс-шаралар қарастырылады.

Пән бағдар- ламасына сілтеме


Оқу мақсаттары

Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Педагогке арналған ескертпелер

Оқыту ресурстары

4.1. Таби- ғатқа қамқорлық

0.4.1.1 Табиғатқа зиян келтіруі ықтимал жағдаят- тар мен іс-әрекет- терді атау.

27. сен табиғатқа қандай пайдалы іс-әрекет жасадың? (Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу. ҰОҚ-ға кіріспе ретінде мәтін не өлең жолдарын оқу.








(Ұ) Балалар сурет бойынша ҰОҚ тақырыбын болжамдап айтады. ҰОҚ соңында қан- дай мақсатқа жететіндіктерін анықтайды.

Рефлексия кезеңінде берілген мақсатқа оралып отыру.

Мәтін не өлең жолдарын оқу. Балаларға, адамдардың бір нәр- сені білуге құмарлығының нәти- жесінде қоршаған ортадағы көп- теген заттардың адам қолымен жасалғанын түсіндіру.

Бір нәрсені білу, үйрену – бұл адамның бойындағы ең жақсы қасиет. Адам ерте кезден-ақ табиғатты бақылап, білімін жетілдіріп, оны кейінгі ұрпаққа үйретіп отырған.

Балаларға түсінікті және қара- пайым суреттерді қолдану.

Табиғат ту- ралы жазылған өлеңдер жи- нағы.










Табиғат бейне- ленген сурет.


(Ұ) «Әли мен Айя Ағаш отырғызу» мультфильмінен үзінді көруді ұсыну.

Бақылау. Педагог балаларға тіршілік үшін бәріміз бірге табиғатты қорғамасақ не болатындығы туралы БОЛ- ЖАМДАР ұсынуды сұрайды. Ағаштарды кесу. (Ағаштың суреті бар карточка тақтаға бекітіледі). Ағаштарды кесіп азайтып, не тіпті жойып жібер- сек, не болады? (Болжамыңыз). Ал егер ағаштарды көптеп отырғызып жүрсек, не болады? (таза ауа, желден қорғайды).

Сонымен жануарларды аялап, сақтауға тырысу табиғатты қорғауға жатады ма? (Қо- шақанды емізіп жатқан бала. Сөз жазылған карточка тақтаға бекітіледі). Өсімдіктерді қорғау үшін не керек? («Жарық», «су» сөздері жазылған карточкалар тақтаға бекітіледі).

Өзекті мәселе. Жануарларды қорғау үшін керектінің бәрін өсімдіктер- ді қорғауға не керектігімен

салыстырамыз.

Үлгі сұрақтар:

  • Табиғатқа зиян келтіретін қан- дай іс-әрекеттер бар?

  • Пайдалы іс-әрекет дегеніміз не?

  • Табиғатты қалай қорғауға бо- лады?

  • Табиғатқа қамқорлық дегенді қалай түсінесіңдер?


Жануарларды қорғау үшін қажеттіліктерді өсімдіктерді қорғау үшін не керектігімен салыстырамыз. (Жануарларға ке- ректінің бәрі өсімдікке де қажет деген қорытындыға келеді).


Қорытынды жасай отырып: ба- лалар мына түсініктерді ұғынуы қажет:


Табиғат – күн, ауа, жер-су, өсім- діктер, жануарлар.

Табиғатқа қамқорлық – табиғат- ты зиянды заттардан қорғап, оны сақтап қалу.

Пайдалы іс­әрекет нәтижесін- де жақсы көрсеткіштер болатын іс-әрекет.

«Әли мен Айя, Ағаш отырғы- зу» мультфиль- мінен үзінді.




Ағаш, су, күн сәулесі, қо- шақан, лақ бейнеленген карточкалар.




Әліппемен жұмыс: өсімдік пен жануардың суреті.


(Жануарларға керектінің бәрі өсімдікке де қажет деген қорытындыға келеді.)

Зиян келтіретін амалдар – өзі- нен кейін жамандық қана қал- дыратын амалдар.

Ағаш қоқым- дары, қағаздар.


табиғат өзін қалай сақтайды?

Жануарлар жыл мезгіліне қарай түсін ауыстырады. Өсім- діктер өсетін жеріне қарай бейімделеді.


Балалар жеке немесе топ болып жұмыс істейді.

Балаларға қорытынды жасауға көмектесу.


Табиғатқа қа- тысты суреттер.


тәжірибелік жұмыс іс-әре- кеті «Қағаз неден жасалады». Нәтижесінде балалар қағаздың ағаштан жасалынып, оны көп ысырап етпеуін үйренуі керек. Әр тәжірибенің элементі ту- ралы сипаттау керек.


Әртүрлі тапсырмалар. Балаларға зиянды және пайдалы іс-әре- кеттерді түсіндіру, соған бай- ланысты тапсырма беріңіз.


Тірек сөздер карточкалары.


(Ұ, Ж) Балаларға сурет бойын- ша тірек сөздердің көмегімен сұрақтар құрастыруға тапсыр- ма беру.



(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну: жапырақты әртүрлі түспен бояйды.



1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім,

басқаларға да түсіндіріп бере аламын.



0.4.1.2 Ауа, судың ластану себепте- рін білу, оларды атау

28. Ауа мен суды ластамау үшін не істеу керек?

(Ұ) ҰОҚ барысында бала- лармен тиімді жұмыс жүр- гізу үшін ұжымдық ынты- мақтастық қарым-қатынас орнату.


(Ұ) Педагог балалардың қызығушылығын оятып, білім- дерін белсендіреді. Ауа мен судың маңызы мен қасиетін мәтін және сурет арқылы тү- сінеді.


Ауа мен суды ластамауға бағытталған үлестірмелі мате- риалдарды пайдаланады.


(Ұ) «Көзге көрінбейтін сиқыр- шы?» әңгімесін баяндап беру.

Рефлексия кезеңінде берілген мақсатқа оралып отыру.

Балаларға табиғатта ауа мен судың ластануы адамдардың және зауыт фабрикалардың әсерінен болатынын түсіндіру.



Табиғатқа қамқорлық жасап, ауа мен суды ластамау – бұл адам- ның бойындағы ең жақсы қасиет. Адам ерте кезден-ақ табиғатты аялап, кейінгі ұрпаққа ағаш отырғызып, ауаны ластамауға үйретіп отырған.




Педагог баяндаған «Көрінбейтін сиқыршы» әңгімесі негізінде бала «ауаның қасиеті» бойынша өз ойын еркін жеткізіп болжам- дап айтады.

Әуен ойнатқыш.






Әліппе-дәптер.




Судың ласта- нып балшық болған сурет- тері.

Су, қар, мұздың суреттері.

«Көзге көрін- бейтін сиқыр- шы» әңгімесі.


Балалардан ауа мен суды лас- тамаудың не үшін қажет екен- дігі туралы ойланып жауап берулерін өтіну.

Үлгі сұрақтар:

  • Адам немен тыныс алады?

  • Ауа туралы не білесіңдер?

  • Ауасыз өмір сүру мүмкін бе?

  • Су қалай пайда болады?

  • Судың қандай күйлерін білесіңдер?

  • Суды табиғатта кездесетін түрінде іше аламыз ба?

  • Суды ластамау үшін не істеу қажет?

Қорытынды жасай отырып: ба- лалар мына түсініктерді ұғынуы қажет:

Ауа – түссіз, иіссіз, көзге көрін- бейді.

Ауаның ластануы – ағаштар отырғызбау, қоқыстар тастау, өрт нәтижесінде болатынын.

Таза ауа – өсімдіктердің оттегі бөлуі арқылы тазарады.

Су – қар, мұз, жаңбыр күйінде жерге түсіп пайда болады.

Ауызсу – адамдарға арнайы қон- дырғылар арқылы тазаланып беріледі.

Балалар жеке немесе топ болып жұмыс істейді.

Балаларға қорытынды жасауға

көмектесу.




(Ұ) Сергіту сәті.



Үнтаспа.

«Табиғат дауыстары» үнтаспасын тыңдату.



Балаларға табиғат аясын қалай таза ұстап, ауасын ластамауды, топ ауасын табиғат бұрышы арқылы тазартып тұруды тәжі- рибе жүзінде жүргізу.

Әртүрлі тапсырмалар.

«Егер мен ... болсам, ...» Бақылау әрекеті барысында әрбір топқа өздерін «судың, ауаның» орнында болған жағ- дайда адамдар үшін қандай пай- да әкелетіндігін айтуға тапсырма беру.

Төмендегі тірек сөздер пайда- ланылады:

Қызықты болды … Шамам жетпейді …


Мен түсіндім…

  1. ештеңе түсінбедім – қызыл қарындаш.

  2. түсіндім, бірақ түсіндіре ал- маймын – сары қарындаш.

  3. бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіре аламын – жасыл қарындаш.


Тәжірибелік жұмыс: «Мен ауаны ластамаймын».



Әліппе-дәптермен жұмыс.


Әліппе-дәптер.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.



0.4.1.3. Жанды және жансыз табиғаттың өзара байланысын тү- сіндіру

29. Жанды және жансыз та- биғаттың айырмашылығы неде?

(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу.


(Ұ) Педагог балалардың білім- дерін белсендіреді. Мақсатты тұжырымдау.




Табиғат аясында жанды және жансыз табиғатпен жанасу тиім- дірек әрі түсініктірек болады.

Балалар серуенге шыққанда ҰОҚ тақырыбын болжамдап

айтады.





Жанды және жансыз та- биғатқа тиесілі заттар.


Балалар үлестірмелі мате- риалдардан «жанды табиғат» және «жансыз табиғат» деген сөздерді бөліп айтады.




(Ұ) Сұрақтар қойылады: Жан- ды табиғат деген не? Жансыз табиғат деген не? Жанды та- биғатқа қандай мысал келтіре аласыз? Жансыз табиғатқа қан- дай мысал келтіре аласыз? т.б.


Балабақшаның айналасындағы бірнеше заттарды бақылап, жанды және жансыз табиғаттың айырмашылығын қарау.


(Көрнекі құрал- дар: тас, құм, өсімдік түрлері т.б.)


(Ұ) Жанды және жансыз та- биғатты бақылау.

«Жанды табиғат» және

«Жансыз табиғат» деген түсі- ніктің мағынасын түсіндіру.

Жаңбырды қандай табиғатқа жатқызамыз? Ағашты қандай табиғатқа жатқызамыз? Жа- нуарларды қандай табиғатқа жатқызамыз? Осы сұрақтарға жауап іздеу.


Баланың бойында байқағыштық қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.

  • Жанды және жансыз табиғат ұғымдарын түсіне білу іскерлігі;

  • Сұрақ қоя білу іскерлігі;

  • Бақылауының қорытындысын жеткізе білу іскерлігі;

  • Байқағанын шығар- машылықпен жеткізе білу ше- берлігі.



(Ұ) Тәжірибелік жұмыс: Ұзақмерзімді бақылау. Қаз- тамақ гүліне қарап, оған су құйып, оның өсуін бақылау. Жанды (өсімдік) және жансыз (топырақ) табиғат байланысын түсіндіру.




(Ұ) Жаңбырдан кейін ағаш бұтақтарының бүршіктеріне қарау, нені байқадыңыз? Жан- сыз және жанды табиғаттың жанасу процесін талдау.

Өзекті ойын жағдайы: Жанды және жансыз табиғат байланысы туралы қысқа бейнебаянды көрсетіп, олар- дың арасындағы байланысын түсіндіреді. (Педагог бейне- роликті өзінің қалауына қарай таңдайды).

Қандай жанды табиғат ком- поненттері дыбыс шығара алады? Ал қандай жансыз табиғат компоненттері дыбыс шығара алады. Қорытынды.


Бақылау кезінде қойылатын сұрақтар: Жанды және жансыз табиғатқа күннің әсері қандай? Жансыз табиғат жанды табиғат- қа айнала алады ма? Жанды табиғат жансыз табиғатқа айнала алады ма?




Табиғатты танып-білуге деген құштарлықтарын ояту, талпын- дыру және «Жанды және жан- сыз табиғат» ұғымдарымен таныстыру.

Жоспар бойынша жұмыс жүргі- зу. Бақылау бойынша қорытын- дыны бірлесіп шығару.


.


Қазтамақ гүлі









Жаңбырдан кейінгі ағаш бұтақтары (сурет, бейне- баян).





Музыкалық сүйемелдеу (Әртүрлі та- биғат құбы- лыстарының, жануарлардың дыбыстарынан үзінді).


Топқа келген соң, әліппе-дәп- термен жұмыс жүргізіледі.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Әліппе-дәптеріндегі тапсырма- ларды бос уақыт кезінде орын- дауға болады.

Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну: жапырақты әртүрлі түспен бояйды.

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқа- ларға түсіндіріп бере аламын.



Әліппе-дәптер.


0.4.3.2. «Қызыл кітаптың» маңыздылығын түсіндіру

30. Қызыл кітап не үшін қажет?


(Ұ) ҰОҚ барысында жұмыс үшін қолайлы жағдай туғызу.

«Қызыл кітапты» көрсету. Ол туралы айтып беру.


(Ұ) Педагог балалардың білім- дерін белсендіреді. Мақсатты тұжырымдау. Балалар үлестірмелі материалдарды қолданып, «Қызыл кітап» деген ұғымға көңіл бөледі.


(Ұ) Сұрақтар қойылады: Қызыл кітап туралы естігенде- ріңіз бар ма?

Рефлексия кезеңінде берілген мақсатқа оралып отыру.

Балаларға Қызыл кітап ту- ралы түсінік беру, оның маңыздылығын ұғындыру. Балабақшада бар жануарлар мен өсімдіктерді атап, олардың

айырмашылығын қарау, қайсысы Қызыл кітапқа енген деп ойлай- тынын болжамдау.

Баланың бойында байқағыштық қасиеттерді қалыптастыруға көмектесу.

  • Қызыл кітап ұғымын тез әрі түсініктірек байқай білу іскерлі- гі;

  • Сұрақ қоя білу іскерлігі;





Қызыл кітап.




Көрнекі құрал- дар: әртүрлі жануарлар

мен өсімдіктер бейнеленген суреттер, ойын- шықтар т.б.


Неге оны біз оқып, білуіміз ке- рек? «Қызыл кітапты» білудің маңыздылығы неде? т.б.





(Ұ) «Қызыл кітап» деген тү- сініктің мағынасын түсіндіру. Не үшін Қызыл кітап деп ата- лады?

Қызыл кітапқа жануарлардың қандай түрлері енді? Қызыл кітапқа өсімдіктердің қандай түрлері енгізілген? Үй жану- арлары Қызыл кітапқа енген бе? Енбесе, неге енбеген? Осы сұрақтарға жауап іздеу.


Педагог суреттердің көмегімен

«Адам өміріндегі өсімдіктер мен жануарлардың мәні» жай- лы кестені түсіндіріп беруді сұрайды.

  • Үйренген ақпараттың қорытындысын жеткізе білу іскерлігі;

  • Байқағанын шығар- машылықпен жеткізе білу ше- берлігі.



Үлгі сұрақтар:

  • Қызыл кітап дегеніміз не?

  • Ол бізге не үшін қажет? Жануарлар мен өсімдіктерді танып-білуге деген құштар- лықтарын ояту, талпындыру және Қызыл кітап ұғымымен таныстыру.




















Кесте.


(Ұ) Үй жануарларының Қызыл кітапқа енген жану- арлардан айырмашылығын байқадыңыз ба? Қандай айырмашылықтары бар? Неге Қызыл кітапқа енген өсімдік- терді біз үйде өсірмейміз?


(Ұ) Балаларға жануарлардың дыбысы бар жазбаны қосып, қандай жануар екенін табуға тапсырма беру. Тапсырма барысында мынадай сұрақтар қою: Аталған жануарлар туралы не білесіңдер? Олар қандай жерлерді мекендейді? Қазақстанда қандай жануарлар мекендейді? Топқа келген соң, әліппе-дәптермен жұмыс жүр- гізіледі.


(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Топсаяхатқа шығу ауа райының қолайлы кезінде ғана ұйым- дастырылады. Жақын маңдағы жануарлар саябағына бару.




Қызыл кітапқа енген?, т.б. Жақын маңдағы жануарлар саябағына бару. Қызыл кітапқа енген қандай жануарларды көр- генін айтып беру.




Әліппе-дәптердегі тапсырмалар- ды орындайды.



Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыста- рын өздері бағалауды ұсыну:

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім,

басқаларға да түсіндіріп бере аламын.

Жануарлардың дыбысы бар аудиожазба.














Әліппе-дәптер.


4.1. Таби- ғатқа қамқорлық

0.4.3.3. Өсімдіктер мен жануарларға күтім жасаудың тәсілдерін түсін- діру, оларды атай білу.

31. табиғат бұрышында еңбектің қандай түрлерін атқаруға болады?


(Ұ) ҰОҚ барысында жағымды көңіл күй орнықтыру үшін қолдау-ойын.




(Ұ, Ж) Табиғат бұрышындағы өсімдіктер мен жануарлар әле- мінің тіршілігін мысалға ала отырып, қоршаған ортадағы табиғатқа қамқор болу, оларды арнайы күтіп баптау керек еке- нін айтады.



(Ұ) Педагог табиғат бұрышын- дағы өсімдіктерге су құйып, түбін қопсытып, құстарға жем беріп, оларды күтіп, баптаудың маңызын мәтін мен суреттер арқылы түсіндіреді.

Рефлексия кезеңінде берілген мақсатқа оралып отыру.



Балаларға «Табиғат бұрышы» туралы түсінік беру.

Табиғат бұрышына: аквариум- дағы балықтар, тордағы үй қо- яндары, тоты құстар және бөлме өсімдіктері жататындығын айту.


Балаларды еңбек түрлерімен таныстыру:

  • гүлге су құю;

  • гүлзарларды тазарту;

  • ағаштардың топырақтарын қопсыту;

  • қурап қалған бұталарды кесу,

  • құстарға жем беру үшін жеміс- тердің қалдықтарын жинастыру;

  • қол еңбегіне табиғат материал- дарын іздестіру, т.б.

Балаларға түсінікті және қара- пайым суреттерді қолдану.

Үлгі сұрақтар: Гүлдерді неге су- ару қажет? Бөлме өсімдіктерінің қандай пайдасын білесіңдер?

Құстарға қандай азық түрлерін береміз? т.б.

Табиғат құбылыстары бейнеленген суреттер.







Дидактикалық материалдар.


(Ұ) Барлық шаралардың мағынасын түсіндіру, балалар сұраққа жауап іздеу арқылы, өсімдіктерге не қажет екенін анықтай алады, қажетті бар- лық іс-әрекеттерді орындайды.







Ертегі желісі бойынша, гүлді үзудің орнына оны күтіп бап- таудың дұрыс екенін ұғындыру.


Балалар жеке немесе топ болып еңбек атқарады.

Балаларға қорытынды жасауға көмектесу.

Әліппе-дәптердегі тапсырмалар- ды бос уақыт кезінде орындауға болады.


Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну:

1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере

аламын.

Суреттер. Пайдалы бөлме өсімдіктері.

(Ұ) «Айжан және оның гүлі» ертегісін оқып береді.



«Табиғат бұрышында» тәжіри- белік жұмыс.


Ертегі: «Айжан және оның гүлі».


Әліппе-дәптермен жұмыс.



(Ө) Рефлексивтік бағалау.


Әліппе-дәптер.


0.4.1.5. Өсімдіктер мен жануарларға күтім жасаудың тәсілдерін түсін- діру

32. «Қамқорлық жасау» де- генді қалай түсінесің?


(Ұ) ҰОҚ барысында қолайлы жағдай туғызу. «Қамқорлық жасау» ұғымы туралы түсінік қалыптастыру мақсатында әзірленген суреттер ұсынылады.




Балаларға «Қамқорлық жасау» ұғымы туралы түсінік беру, табиғатты бұзу мен оған қамқор- лық жасаудың айырмашылығын ұғындыру.

Балаларға түсінікті және қара- пайым суреттерді қолдану.




«Қамқорлық жасау» туралы үлестірмелі ма- териалдар.

Музыкалық әуен.

Үлестірмелі ма- териалдар.



(Ұ) Балалар берілген сурет бойынша ҰОҚ-ның тақыры- бын болжамдап айтады.


(Ұ) Тәжірибелік жұмыс: Ба- лаларға қыс мезгілінде жылы жаққа ұшпайтын құстарға ұя жасауды көрсетеді.


Топтағы бөлме өсімдіктерінің сынып немесе құлап қалған ҰОҚ-сын түзетіп көрсетеді.


Үлгі сұрақтар:

  • Қандай құстар қыстап қалады?

  • Біз оларға не жасадық?

  • Ұяны неден жасадық? Гүлдің сынып қалған сабағын немен түзеттік?, т.б. Қорытынды жасай отырып, ба-

лалар мына түсініктерді ұғынуы қажет:

Қамқорлық жасау – тіршілік ие- леріне бей-жай қарамауды неме- се алаңдаушылықты айтамыз.



«Құстарға қамқорлық» бұрышы.



Балалар жеке немесе топқа бөлі- ніп жауап береді.



(Ұ) Балаларға бағыт-бағдар бере отырып, ой-өрісін, ойлау қабілеттерін дамыту, өздікте- рінен өсімдіктер мен жану- арларға қамқорлық жасауға бейімдеу.

Қызығушылығын ояту: Ойын-өлең: торғай.





Балаларға қорытынды жасауға көмектесу.



Әліппе-дәптеріндегі тапсырмаларды бос уақыт кезінде орындауға болады.







Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыс- тарын өздері бағалауды ұсыну: 1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсін- діре алмаймын.

3-деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын.





Әліппе-дәптер

(Ұ) Педагог Б. Соқпақбаевтың

«Қамқорлық» әңгімесін айтып береді.

Әңгімені қорытындылау мақ- сатында балаларға сұрақ-жау- ап ойыны.

Б. Соқпақ- баевтың

«Қамқорлық» әңгімесі.

Әліппе-дәптерімен жұмыс.

Кейіпкерлердің суреттері.

(Ө) Рефлексивтік бағалау.


ҚысҚАМЕрЗІМДІ ЖОсПАрлАу

№ 1.


тАҚырыБы: Мен табиғатты бақылай аламын ба?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.1.1. «Бақылау» ұғымын және оны өткізу кезеңдерін түсіну

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • бақылаудың не екенін айта алады;

  • бақылаушылардың немен айналысатынын айтады;

  • тірек сөздерді пайдалана отырып, сұрақтарды құрай біледі;

  • қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтайды.

Көпшілік балалар:

  • бақылауды оқып-үйреніп жатқандарын айқындай алады (2-3);

  • Әліппе-дәптермен жұмыс істей алады;

  • тәжірибенің не екенін айтады.

Кейбір балалар:

  • қосымша ақпаратты қолдана алады;

  • бақылаушылардың қызметін белгілі бір бақылаумен байланыстыра алады.

тілдік мақсат

Балалар:

мультфильмнен үзінді көрген соң, белсенді диалогті қолдай алады;

талқылау барысында «қалай?», «неге?», «не үшін?», «ол немен байланысты?», «егер..., не болар еді?» сұрақтары бар сөздерді пайдалана алады;

суреттер бойынша сұрақтар құрастырады;

бақылаушылардың қалай жұмыс жасайтындары туралы пікірлеседі; бақылаушылар қызметінің алгоритміне анықтама жасай алады.


Көптілділік: жанды табиғат – живая природа – wildlife


негізгі терминдер мен сөз тіркестері. Бақылаушы, тәжірибе, әліппе-дәптер. Ғажайыптар зертханасы.

Тәжірибе жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасының ережелері.

Пікір алмасу сұрақтары.

Мына жануарларды бақылай отырып, адам не ойлап тапты? Білімге құштарлық адам бойындағы жақсы қасиет пе?

Бақылаушылар өздерінің сұрақтарына жауапты қалай табады? Бақылаушының бойында қандай қасиеттер болуы тиіс?

Зертханада жұмыс жасағанда қандай ережелерді сақтау керек? Олардың ішінде қайсыларын біз сақтауымыз қажет?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Қоршаған әлемнің әртүрлілігі туралы түсініктері.

Жанды және жансыз табиғат нысандарына жүргізілген бақылаудың дағдылары.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.

3–5 мин.

(Ұ) ҰОҚ-да жұмыс жасау үшін педагог жағымды атмосфера туғызады. Біреу кездескенде «Қайырлы таң!» деп амандасуды жай және даналықпен ойлап тапқан.

(Ұ) Әліппе-дәптердегі 4-5-беттердегі суреттер бойынша балалар ҰОҚ-да әңгіменің не жайында болатыны туралы болжамдайды. ҰОҚ-ның соңында жетуге тиіс мақсатты анықтайды (оған рефлексия кезеңінде қайта орала- ды).





Әліппе-дәптердегі сурет.

ҰОҚ-ның ортасы

III. тақырып бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) «Қарлығаштың құйрығы неге айыр?» мультфильмінен үзінді көру. Білімге құштарлық болмағанда – бізді қоршап тұрған заттардың көбі қазір болмаған болар еді деген түсінікті педагог балаларға қалыптастырады. Білу, сынау, ашу, жаңаны ойлап табуға талпыну – адамға тән қасиет.

«Қарлығаштың құйрығы неге айыр?» мульт- фильмінен үзінді.


Ежелгі кезден бастап адам табиғатты бақылаған, өзінің білімін жинақтап, оны балаларына тапсырып отырған.

(Ұ, Ө) Әліппе-дәптермен танысу: кейіпкерлермен, шартты белгілермен.

(Ұ, т) Әліппе-дәптер (1-тапсырма).

Педагог балалардың еске түсіру қабілеттеріне сүйене отырып, суреттерге қарап, сөздерден сұрақтар құру біліктерін жетілдіреді.

Мысалы, Жұлдыздар неге құлайды? Күн неге жарқырайды? Шөл далада құмнан қалай сақтануға болады? Кемпірқосақ қай кезде шығады? Аралар балды қалай жасайды? Қандай бұлттардан жаңбыр жауады? және т.б.

(Ұ, т) Өзекті мәселелер.

Жануарларды бақылай отырып, адамның не ойлап тапқаны жайында педа- гог балалардың ойланып жауап берулерін сұрайды.

Қорытынды жасай отырып, балалардың былай түсінуіне әкеледі: Нәтижесінде балаларда мынадай түсініктер қалыптасады:

бақылаушы – жаңа білімдер тудыратын адам;

тәжірибе – бұл заттарды, табиғи құбылыстарды тану және зерттеу тәсілі.

(Ұ) Динамикалық кідіріс. Өзекті мәселелер.

Педагог балаларға бақылаушылардың қалай жұмыс істейтіндігі жайын- да болжам жасауларын ұсынады, бақылау мен зертханалық жұмыс тура- лы түсінік береді. Балаларға қорытынды тұжырым жасауға көмектеседі: бақылаушылар қоршаған ортада болып жатқан өзгерістерді бақылайды және тәжірибелер мен зертханалық жұмыстар жасайды.

Балалар зертханалық жұмыстарға арналған көп аспаптар тұрған бөлменің қалай аталатыны туралы болжамдар айтады.

(Пт, Ұ) Тәжірибе, зертханалық жұмыс.

Педагог балаларды зертханаға шақырады, онда олар бақылаудың қандай болатыны жайында ақпарат алады.

Тапсырма: жанды және жансыз табиғатты анықтаңдар.



Әліппе-дәптер.


Әліппе-дәптер су- ретті материалы.







Тәжірибе жасап жатқан бақылау- шылардың сурет- тері.

Музыкалық сүйемелдеу. Аспаптар, зертхана картиналары.


(Ө) Әліппе- дәптермен жұмыс (2-3-тапсырма).

Балаларға дәптердің айқарма бетінде жұмыс жасауды ұсыныңыз.


Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.


28-30 мин.

(Ө) Рефлексивтік бағалау.

Балалардың ҰОҚ-да өзінің жұмысына баға беруін және шыны сауытты (колба) кез келген түсті қарындашпен бояуын сұраңыз:

  1. ештеңе түсінбедім – қызыл қарындаш.

  2. түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын – сары қарындаш.

3– қысқасы – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіре аламын – жасыл қарындаш.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарын- даштар.

hello_html_m6ea654af.png



№ 2.



тАҚырыБы: табиғат құбылыстарын қалай байқауға болады?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.1.2. Табиғат нысандары мен құбылыстарына қысқа уақыт аралығында бақылау жүргізу.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • бақылауға қатыса алады;

  • күздің келуімен табиғатта болатын өзгерістерді анықтай алады;

  • 5-6 ағашты атай алады;

  • жапырағына қарап, ағаштың атын анықтай алады.

Көпшілік балалар:

  • бақылаушы адамның қасиеттерін анықтай алады;

  • өсімдік тіршілігі маусымдық өзгерістерге тәуелді болатынын дәлелдей алады;

  • тәжірибелік жұмысты орындай алады.

Кейбір балалар:

  • бақылау үдерісін талқылай алады және қорытынды шығара алады.


тілдік мақсат

Дағдыны дамыту: бақылау үдерісінде сұрақ қоя білу, болжамдар айту, ұғымдарға анықтама беру, жүйелеу, бақылау, қорытындылау және ойша тұжырым жасау.


Көптілділік: кемпірқосақ – радуга – rainbow.

негізгі терминдер мен сөз тіркестері

Бақылау, бақылаушы адамның қасиеттері, алтын күз, бақылауға арналған аспаптар.

ҰОҚ-да диалог/хатта пайдаланылатын тіл:

Талқылауға арналған сұрақтар.

Күздің келуімен табиғатта не өзгерді? Жапырақтар неге сарғаяды және түседі? Өсімдіктерге түскен жапырақтары керек пе?

Ауа таза болу үшін біз сіздермен не істей аламыз? Бақылаушы адамның қандай қасиеттері болуы керек?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Өсімдік тіршілігінің жағдайлары жөнінде қарапайым білімдер; су, жарық және жылу ұрықтың өсіп шығуына көмектесетіндігі туралы ұғымдар; қарапайым зерттеу дағдылары.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Ғ. Қайырбековтің «Алтын күз» өлеңін оқиды.


Алтын, алтын, сары алтын, Алтын күзде нұр жатыр.

Біз мектепке баратын, Алақай-ау, күн жақын! Жемісі мол теретін, Күз дос екен бізбенен. Бәрін тауып беретін, Жомарт екен күз деген.



II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.

3–5 мин.

(Ұ) Бақылаушылар кімдер екенін еске түсірейікші. (Бақылаушы – қор- шаған орта мен табиғат құбылыстарын арнайы танып білуші адам).

Ал бақылау дегеніміз не?

Бүгін біз сендермен бақылауға тағы бір қадам жасағалы отырмыз. Біздің сабағымызда әңгіме не жайлы болады деп ойлайсыңдар? Мақсатты бол- жам. (Бақылау туралы)


(Ұ) Балалар ҰОҚ-да әңгіме не жайында болатындығын кестедегі сурет бойынша болжамдайды. ҰОҚ-ның соңында қол жеткізетін мақсат айқын- далады. (Оған рефлексия кезеңінде қайтып оралады).


ҰОҚ-ның ортасы

(Ұ) Өзекті мәселелер.






Табиғаттағы маусымдық өзгерістер бейнеленген әліппе-дәптердегі суреттер.

III. тақырып

Қазір жылдың қай мезгілі? (Күз)

бойынша жұмыс

(Ұ) Өзекті мәселе.

6 – 28 мин.

Балалардан күз мезгілінің ерекшелігін сұрау.


Педагог топта отырып-ақ осыны біле аламыз ба деген қызығушылық біл-


діреді.


Педагогтің түсіндіруі. Ағаштардың қаншалықты сұлу екенін көру үшін,


түрлі түсті жапырақтардың сыбдырын есту үшін, көк шөптің, иісін сезіну


үшін күзгі саябаққа бару қажет.


Балалардан не істейміз деп сұрау (Бақылау).


(Ұ) «Бақылағыш» деген жаңа ұғым бойынша жұмыс.


Табиғаттағы осы кезеңнің ерекшеліктерін білу үшін не қажет.


Бақылағыш адамның қасиеттері бақылау барысында қалыптасады және


карточкалар көмегімен белгіленеді:


  • нысандардың, құбылыстардың ерекшеліктерінің барлығын байқау епті-


лігі;


  • елеусіз заттардың өзін байқау шеберлігі. Арнайы аспаптарды қолдана


білу іскерлігі;


сұрақтарды қоя білуі;

бақылау қорытындылары бойынша жазбаларды жүргізе білуі;

бақылаулар бойынша қорытындылар жасай білуі.

(Ұ) Бақылау

Педагог күздің келуімен табиғатта қандай өзгерістер болғандығы жайын- да балалардың еске түсіруін, жапырақтардың сыбдырын тыңдап, мынадай сұраққа жауап берулерін өтінеді: Саябақта тағы да қандай өзгеріс бар? (Жарық бола түскендей) .

(Ұ) Өзекті мәселелер. Қалайша жарық болып тұр?

Жапырақтар неге сарғаяды және түседі? Қазір жарық пен жылу жеткілікті ме? Түскен жапырақтар өсімдіктерге керек пе?


ҚОрытынДы: Жерге түскен жапырақтар құс төсек іспетті, шөпті және әртүрлі өсімдіктердің тамырларын суықтан қорғайды. Түскен жапырақтар- дың арқасында жер тереңінен мұздамайды, бұл топырақты қопсытып, оны құнарлы ететін топырақтағы түрлі тіршілік иелері үшін маңызды. Ал көк- темде түскен жапырақтар жаңбыр астында жатып шіріп, топырақты тыңай- тады және ағаштардың өсуі үшін пайдалы заттармен азықтандырады.

Педагог ағаш бұтақтарындағы бүршіктерді мұқият қарап алуларын және таза ауамен терең дем алып, саябақтың ішінен нені байқап тұрғандарын анықтауды сұрайды.


(Ө) «МЕН БАҚЫЛАП ҮЙРЕНЕМІН» тәжірибелік жұмысы. Педагог жоспар бойынша жұмыс істеуді ұсынады:

  • Ағаштың бұтақтарын қара.

  • Оларда жапырақтар бар ма?

  • Бұрын жапырақ болған жерін тап.

  • Жапырақтардың орнында не бар?

  • Бұтақтардың бүршіктерін тап. Оларды қарап ал. Олар бірдей ме?





Карточкалар.


Бұтақтың бір бүршігін жеке бөліп ал.

Бүршік қандай түсті?

Оны жауып тұрған тығыз қабыршықтарға назар аудар.

Қабыршықтарын ашып көр. Бүршіктің ішінде не бар екен?

Қалай ойлайсың, бүршікке мұндай тығыз қабыршықтар не үшін қажет? Айтып бер (Суықтан, құрғап қалудан және зиянды заттардан қорғайды). Бақылау нәтижелері бойынша бірлескен қорытынды шығарылады: Қыста өсімдік ұйықтайды, тыныштық күйінде болады.

Бүршіктерде жас жапырақтар тығулы жатыр. Бүршік – болашақта өсетін және дамитын балауса бұтақ.


(Ұ, Ө) Топта жұмысты әліппе-дәптер бойынша жүргізуге болады.











Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.


28-30 мин.

(Ө) рефлексивтік бағалау – өз жұмысыңды бағалап қорыту. Балалардың ҰОҚ-да өзінің жұмысына баға беруін және шыны сауытты (колба) кез келген түсті қарындашпен бояуын сұраңыз:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере аламын.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарын- даштар.

hello_html_m6ea654af.png


№ 3.


тАҚырыБы: Бақылау кезіндегі әсерің қандай?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.1.3. Алынған ақпаратты ұсыну және қорытынды жасау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • «тәжірибелік жұмыс» ұғымына анықтама бере алады;

  • қарапайым тәжірибелер жүргізеді.


Көпшілік балалар:
  • тәжірибелік жұмыс нәтижелері бойынша қорытынды жасайды;

  • тәжірибелік жұмыс үдерісінде жеке тәжірибені қолданады.

Кейбір балалар:

  • тәжірибелік жұмыс қорытындысын белгілейді.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту: «кемпірқосақ» метафорасын қолдану, сұрақтарға жауап алудың жол- дарын талқылау (топта), бақылау кезеңдерін дұрыс атау, ғылыми терминологияны пайдалана отырып, тәжірибелік жұмыс нәтижелерін түсіндіру кезінде толық, ашық түрде жауап беру.

Көптілділік: бақылау – наблюдение – watching


негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

тәжірибелік жұмыс, тәжірибе кезеңдері, гипотездің (болжамның) тақырыбы, мақсаты, ақпарат жинау, ақпараттарды өңдеу, нәтижелерді ұсыну.


Талқылауға арналған сұрақтар.

Тәжірибелік жұмыс дегеніміз не? Қандай тәжірибелік жұмыстарды сен өз бетіңмен жасай аласың? Тәжірибелік жұмыс кезінде қандай ережелерді сақтау керек?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Судың қасиеті жөнінде қарапайым түсініктер. Тәжірибелік жұмыстың ең оңай дағдыларын мең- геру.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Педагог ҰОҚ-ны жүргізу үшін қолайлы жағдай жасайды.

«Өтірік-ау» демеңіз, Болбыр еді денеміз. Секіртпені күнде алып, Секірумен келеміз.

Секіртпеге сенеміз,



II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.

3–5 мин.

Шымыр болды денеміз, Біз секіре береміз.

Сонау Айға бір саны Тиеді ғой төбеміз!


ҰОҚ-ның ортасы

III. тақырып бойынша жұмыс

6 – 27 мин.

(Ұ) Дәптердегі (1-тапсырма) сурет бойынша жұмыс: табиғатты бақылау үшін, мысалы, алмаағашын бақылау үшін не істеу керектігі сұралады. Балалардың жауаптары тыңдалғаннан табиғатты бақылауға сезім мүшелері көмектесетіні түсіндіріледі. (Көзбен көреді, мұрынмен иіс сезеді, қолмен ұстап көреді, құлақпен естиді, тілмен дәмін сезеді).

Табиғатты арнайы құралдармен де бақылауға болады. Мысалы үлкейткіш әйнекпен ұсақ заттарды көруге болады.

Әліппе-дәптер


(Ө) Үлгі жауаптар: алмаағашының жапырақтары жасыл, діңі қоңыр, жемісі қызыл. Жемісінің дәмі тәтті.



(Ө) 2-тапсырма бойынша адам тіршілігі үшін қажетті заттарды атайды: ауа, су, жылу, тамақ, киім, баспана.

Адамның жануарлардан айырмашылығын айтады.

Үлгі жауап: Адам – табиғаттың бір бөлігі. Адамның жануарлардан айырмашылығы: ол ойлайды, сөйлейді, еңбек етеді.


Әліппе-дәптері.

ҰОҚ-ның соңы

IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.


28-30 мин.

Балалардың ҰОҚ-да өзінің жұмысына баға беруін және шыны сауытты (колба) кез келген түсті қарындашпен бояуын сұраңыз:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере аламын.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарын- даштар.

hello_html_m6ea654af.png

№ 4.


тАҚырыБы: тәжірибені қалай жасауға болады?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.1.4. Педагогтің көмегімен болжамдар жасау және оларды өздігінен/топта шешу.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • тәжірибе жүргізудің кейбір кезеңдерін атайды;

  • жауабы бар кестеге сүйене отырып, жүргізілген тәжірибелік жұмысқа қорытынды жасайды.

Көпшілік балалар:

  • тәжірибенің 3-4 кезеңін атай алады;

  • жүргізілген тәжірибелік жұмыс қорытындысын өз бетімен түсіндіре алады.

Кейбір балалар:

  • Әліппе-дәптерге сүйене отырып, тәжірибенің барлық кезеңдерін (6) атайды;

  • ойша тәжірибелік жұмыс жасайды және оның қорытындыларын түсіндіреді.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту: «кемпірқосақ» метафорасын қолдану, сұрақтарға жауап алудың жол- дары; сұрақтарға жауап алу жолдарын талқылау (топта), ғылыми терминологияны қолдана оты- рып, тәжірибенің кезеңдерін дұрыс атау, тәжірибенің жұмыс қорытындысын түсіндіру кезінде толық және кең түрде жауап беру.


Көптілділік: тәжірибе – опыт – experiment.

негізгі терминдер мен сөз тіркестері.

тәжірибе кезеңдері, гипотездің (болжамның) тақырыбы, мақсаты, ақпарат жинау, ақпараттарды өңдеу, тәжірибелік жұмыс нәтижелерін ұсыну.


талқылауға арналған сұрақтар. Сұрақтарға жауапты қалай іздеу керек? Резеңке баллон суға батып кете ме?


Хатқа арналған сөздер:

Резеңке баллонның суға батпайтындығын түсіндір.

Балалар, жазда суға шомылуға барғанда міндетті түрде қастарыңда үлкен адам болуы ке- рек. Жалғыз суға баруға болмайды. Суда жүзе білмесеңдер, теңіз толқыны алып кетуі мүмкін, сондықтан суға түсуге арналған резеңке баллонды пайдаланған жөн. Резеңке баллон сендерді суға батып кетуден сақтайды, себебі резеңке баллон суға батпайды.

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Суға бататын және батпайтын заттарды білу.

Өз әрекеттеріңді жоспарлауда қарапайым түсініктердің болуы.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Педагог ҰОҚ-да жұмыс істеу үшін қолайлы жағдай жасайды.

  • Көңіл күй қалай?

  • КҮШТІ!!! (Балалар бас бармақтарын жоғары көрсетеді)

  • Түгеліміздің!

  • Біз де сондай пікірдеміз!



II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.

3–5 мин.

Педагог баллонның суға неліктен батпайтындығын сұрайды.

Сонымен баллон суға батып кете ме, жоқ па?

Педагог балаларға әртүрлі жорамал жасағанша, бұл мәселені талқылап көруді ұсынады.

ҰОҚ-ның ортасы

(т) Қойылған сұраққа қалай жауап беру керектігін талқылау (Өзендегі


III. тақырып

суға баллон неге батып кетпейді?).

бойынша жұмыс

(Ұ) Әліппе-дәптермен жұмыс.

6 – 28 мин.

Балалар педагогтің жетекшілігімен бір көрсеткіштен екінші көрсеткішке


жол бойымен қозғала отырып, тәжірибе жүргізудің кезектілігін анықтайды


(«тәжірибе кезеңдерімен танысады»).


1-көрсеткіш – тәжірибе тақырыбы

Педагог тәжірибе тақырыбын анықтап алуды ұсынады. Тәжірибе тақырыбы: судағы баллон.

2-көрсеткіш – тәжірибе мақсаты

Балалар педагогтің көмегімен тәжірибе мақсатын анықтайды – біз не білгіміз келеді? (Өзен суына баллон батады ма, жоқ, батпайды ма?)

3-көрсеткіш – болжам

Суға баллонның бататыны, батпайтыны жөнінде балалардың қандай да бір болжамдары барына педагог қызығушылық танытады (Балалардың пікірлері).

Артынан келтірілген болжамдардың бәрі болжам екендігін айтып, қорытындылайды. Тәжірибе барысында оларды тексеру қажет. Олардың ішінде біреуі расталса, балалардың біреуі дұрыс айтқан болып шығады. (Ұ) Динамикалық кідіріс.

(Ұ) 4-көрсеткіш – ақпарат жинау

Бақылаушылар өздерінің тәжірибеде жасайтын затын өте мұқият тексереді. Олар өздері жасаған болжамдармен шектеліп қалмайды және ақпаратты алуға болатын жерден жинайды.

Балалар ақпаратты қайдан алуға болатыны жайында өздерінің болжамда- рын айтады.

(Ө, т) Педагог балаларға тәжірибелік жұмыс жүргізуді ұсынады. Тәжірибелік жұмыс – ол да ақпарат көзі.

Топтағы әр бала бір заттан алып, болжам құрайды: аталмыш зат қалқып жүре ме немесе батып кете ме? Бұл болжамды олар тексереді.

Қорытындыларды жалпы кестеге енгізеді. (Фотоаппарат көмегімен тәжірибелік жұмыс қорытындыларын фотоға түсіру).


(Ұ) Жүргізілген зертханалық жұмыс нәтижелері бойынша қорытынды.

Сызба-үлгілер (тақтада немесе слайдта).












Әліппе-дәптер.


5-көрсеткіш – ақпараттарды өңдеу

Көптеген ақпарат алғаннан кейін, ғалымдар оларды өңдейтінін және қорытынды жасайтынын педагог балаларға хабарлайды. Балаларға қорытынды жасауды ұсынады.

Қорытынды: (бәрі емес/бәрі) заттар судың бетінде тұрады. Заттың қалқымалылығы оның ................көлеміне және ..…………… (пішініне) байланысты емес, қандай материалдан жасалғанына байланысты.

Доп суға батпайды, өйткені … , (ол резеңкеден жасалған, жеңіл. Сондай- ақ, ол ауамен толтырылған).


6-көрсеткіш – қорытындыларды ұсыну

Балаларға баллонның суға батпайтындығын айтып түсіндіріңіз.





(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс

1-тапсырма. Суға батпайтын заттардың суретін салады. Себебін түсіндіреді.

2-тапсырма. Суға батпайтын суреттерді белгілейді. Резеңке ойыншақ

неліктен суға батпайтындығын түсіндіреді.

Су құйылған ыдыстар, тәжірибелік жұмысқа арналған заттар –

ағаш тақтай, та- стар, пластмасс қуыршақ, орташа келген резеңке доп, металл болт және т.б. жүргізілген тәжірибелік жұмыстардың нәтижесін белгілейтін кесте, маркерлер.

Фотоаппарат. Әліппе-дәптері

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.


28-30 мин.

(Ө) Балалардың өз жұмысын оқу іс-әрекетінде бағалауын, шыны сауытты кез келген түсті қарындашпен бояуын сұраңыз:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере ала- мын.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарын- даштар.

hello_html_m6ea654af.png

№ 5.


тАҚырыБы: табиғат деген не?Күні:

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.1.5. Күнделікті өмірдегі табиғат туралы білімнің маңыздылығын түсіндіру

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • табиғатта болатын өзгерістерді анықтай алады;

  • жыл мезгілдерін атай алады;

  • табиғатта болатын өзгерістерді түсіндіре алады.

Көпшілік балалар:

  • «бақылағыш» адамның қасиеттерін анықтай алады;

  • табиғаттағы тіршілік маусымдық өзгерістерге тәуелді болатынын дәлелдей алады;

  • тәжірибелік жұмысты орындай алады.

Кейбір балалар:

  • бақылау үдерісін талқылай алады және қорытынды шығара алады.

тілдік мақсат

Дағдыны дамыту: бақылау үдерісінде сұрақ қоя білу, болжамдар айту, ұғымдарға анықтама беру, жүйелеу, бақылау, қорытындылау және ойша тұжырым жасау.

Көптілділік: тіршілік – жизнь – life.

негізгі терминдер мен сөз тіркестері.

«Бақылағыш» адамның қасиеттері, табиғат, бақылауға арналған аспаптар.

талқылауға арналған сұрақтар.

Табиғат дегеніміз не?

Неше жыл мезгілі бар?

Жапырақтардың түсі қандай болады? Жыл мезгілдерінің айырмашылығы неде?

Ауа таза және самалды болу үшін біз сіздермен не істей аламыз?

«Бақылағыш» адамның қандай қасиеттері болуы керек?


Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Табиғат – тіршілік көзі екендігін, төрт жыл мезгілінің бізге ғажайып күйін сыйлайтынын түсіну.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Табиғат құбылыстары, өсімдіктер, жануарлар бейнеленген суреттер.

«Бақылағыш» дегеніміз не?

Біздің ҰОҚ-да әңгіме не жайында болады деп ойлайсыңдар? Мақсатты болжам.

сендердің үстелдеріңде тапсырмасы жазылған карточкалар бар.



hello_html_m2237f954.jpg hello_html_5689222d.jpg



Әліппе-дәптердегі суреттер.

II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.

3–5 мин.

(Ұ) Балалар ҰОҚ-да әңгіме не жайында болатындығын кестедегі сурет бойынша болжамдайды. ҰОҚ-ның соңында қол жеткізетін мақсат айқын- далады (Оған рефлексия кезеңінде қайтып оралады).

Әріптер жазылған карточкалар.

ҰОҚ-ның ортасы


III. тақырып бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) Өзекті мәселелер.

Қазір жылдың қай мезгілі? (Күз)

(Ұ) Өзекті мәселе.

«Жыл мезгілдері» бейнеролигін көрсету. Бейнеролик бойынша сұрақтар қою.

Неше жыл мезгілі бар? Жыл мезгілінің ерекшеліктері қандай? Жыл мезгі- ліне сәйкес адамдар қалай киінеді? Қандай өзгерістер болады?

Әліппе-дәптердегі жыл мезгілінің суреттері.


Табиғат құбылыс- тарының, күннің, бұлттың суреттері.


Балаларға сурет бойынша әңгіме құрастыруға тапсырма беру. Топпен саяхатқа шығу.

Табиғаттағы ағаштарға назарларын аудару. Ағаштардың ерекшелігімен таныстыру. Табиғаттың сұлулығы мен әсемдігін көре білуге үйрету.

Сұрақтар қойылады: Балалар қазір жылдың қай мезгілі? Ауа райы қан- дай? Жапырақтардың түсі қандай болады? Табиғат дегеніміз не? Адамдар қалай киінген? Құстар не істейді? Жыл мезгілдерінің айырмашылығы неде?

Табиғатты бақылаудан алған әсерімен бөлісу. Әр баладан табиғаттан қан- дай әсер алғандығын сұрау.

Балалардан адамның айналадағы дүниемен қарым-қатынасы жайлы ой- ланып жауап берулерін сұрау.


Педагогтің түсіндіруі. (1-тапсырмадағы сурет бойынша жұмыс). Табиғат – біздің өміріміздің тірегі болып тұрған әсем дүние.

Табиғат адам өмірінің барлық қажетін өтейтін болғандықтан, ол ешқашан ештеңемен ластанбауы тиіс.

Табиғат тазалығын сақтайтын да, оны ластайтын да – адам.

Әр адам табиғаттың қорғаушысы болу жолдарын іздестіруі керек.

Табиғат – тіршілік көзі, біздің өмірімізде маңызды орын алатындығын тү- сіну.

Табиғатты қорғау заңын тек үлкендер ғана емес, балалар да сақтауы тиіс. Балалардан күз мезгілінің ерекшелігін сұрау.

Табиғаттың қаншалықты сұлу екенін көру үшін, түрлі түсті жапырақтар- дың сыбдырын есту үшін, көк шөптің, саңырауқұлақтың дымқыл иісін се- зіну үшін күзгі серуенге шығу қажет.

(Ұ) «Бақылағыш» деген ұғымды қайталау бойынша жұмыс.

Табиғаттағы осы кезеңнің ерекшеліктерін білу үшін не қажет.

Бақылағыш адамның қасиеттері бірге қалыптасады және карточкалар көмегімен белгіленеді:














Әліпппе-дәптер.


нысандардың, құбылыстардың ерекшеліктерінің барлығын байқау епті- лігі;

елеусіз заттардың өзін байқау шеберлігі. Арнайы аспаптарды қолдана білу іскерлігі;

сұрақтарды қоя білуі;

бақылау қорытындылары бойынша жазбаларды жүргізе білуі;

бақылаулар бойынша қорытындылар жасай білуі.


(Ұ) Бақылау

Педагог табиғаттың сұлулығын, табиғатта қандай өзгерістер болатан- дығын еске түсіріп, мынадай сұраққа жауап берулерін өтінеді: Табиғат біздің өмірімізде қандай орын алады?



(Ұ) Өзекті мәселелер.

Табиғаттың әсемдігіне назар аударту. Неше жыл мезгілі бар?

Жыл мезгілінің ерекшеліктері қандай?

Жыл мезгіліне сәйкес адамдар қалай киінеді? Қандай өзгерістер болады?


ҚОрытынДы: Табиғатта серуендеу арқылы қоршаған ортаның таңға- жайыптарын, жыл мезгілдерінің ерекшелігін байқап, түрлі табиғат құбылыстарының арасындағы байланыстарды ажыратуды үйренеді. Сонымен қатар табиғатпен танысу балалардың өз елдерін сүюге, табиғат- ты аялауға үйретеді, бақылағыш қасиетін дамытады. Табиғат сұлулығы мен дыбыстарының бірлестігін, оның қайталануын не өзгеруін, яғни оның ритмін білуге ықпал жасайды.


(Ұ, Ө) Әліппе-дәптер бойынша жүргізуге болады (2-3-тапсырмалар).



ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.


28-30 мин.

(Ө) рефлексивтік бағалау.

Қалыптастырушы бағалау өз жұмысыңды бағалаудан тұрады.


(Ө) Егер бала тақырыпты түсінсе және білімі мен ісмерлігін қолдануға қабілетті болса, ол гүлшанақты (бітеугүлді) және екі гүлді бояйды.

Мақсатқа жартылай қол жеткен болса, онда – гүлшанақ пен гүлді, мақсатқа қол жетпеген болса – гүлшанақты бояйды.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарын- даштар.

hello_html_fe81a6e.png


№ 6.


тАҚырыБы: Өсімдік өсуі үшін не қажет?күні :

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.2.1. Өсімдіктің жанды табиғат бөлігі екендігін анықтай отырып, өсімдік тіршілігіне қажетті жағдайдарды анықтау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • өсімдік түрлерін атап бере алады;

  • өсімдікке қажетті жағдайларды атап бере алады;

  • ҰОҚ-да бақылау тақырыбын анықтай алады;

  • өз төңірегіндегі өсімдіктерді атай алады.

Көпшілік балалар:

  • 3-4 ағаштар және соншама бұталар мен шөпті өсімдіктерді атай алады;

  • тіршілік үшін өсімдіктерге не қажет екенін анықтай алады;

  • өсімдік түрлерін салыстырады және оларды ажырата алады, олардың ұқсастықтары мен ерекшеліктерін таба алады.

Кейбір балалар:

  • өсімдік бөлігін, олардың қызметін атай алады;

  • бақылау іс-әрекеті барысында талқылай алады.


тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

Өзінің жинақтаған білімінің нәтижесінде балалардың, ҰОҚ-ның тақырыбын, танымдық іс- әрекетінің мақсатын анықтай білуін дамыту. Талқылау кезінде «қалай?», «неге?», «не үшін?»,

«бұл немен байланысты?», «егер..., не болады? деген сұрақтарды еске түсіру сөздерімен пайда- лану.

Сыни тұрғысынан ойлауды дамыту.

Көптілділік: өсімдік – растение – plant.


негізгі терминдер мен сөз тіркестері: бақылау тақырыбы, сұрақтар, өсімдіктер, бағбан.

талқылауға арналған сұрақтар:

  • Өсімдік тіршілігі үшін қандай жағдайлар қажет?

  • Өсімдік жылу, жарықты қайдан алады?

  • Өсімдік тыныс ала ма?

  • Адам өмірінде өсімдіктің пайдасы қандай?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Өсімдік тіршілігінің жағдайы туралы қарапайым білім; ағаштардың, бұталардың, шөптердің айрықша қасиеттері; қарапайым бақылау дағдылары.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Шаттық шеңбері.

Кел, балалар, күлейік, Күлкіменен түлейік! Қабақ түйген не керек, Көңілді боп жүрейік! Кел, балалар күлейік, Күлкіменен түлейік! Күлкі көңіл ашады, Күліп өмір сүрейік!

Өлең.


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.

3–5 мин.

(Ұ) Педагог балаларға жұмбақ шешуді ұсынады:

Бұтақта ілініп тұрамын,

Піскенде себетке құладым (Жеміс).

Өсірдім ұлпа қар,

Шешуін кім табар? (Мақта).

Ашулы қонақ бұл анық,

Тонын шешсе, жыладық (Пияз).



(Ұ) Өсімдік дегеніміз не? Неліктен оны жанды табиғат бөлігі деп атай- мыз? (Өсімдік дегеніміз – құрлықтың барлық жерінде өсетін, суда да кездесетін түрлері бар, тыныс алатын, қоректенетін жанды табиғат бөлігі) Бұл жұмбақтардың барлығын не біріктіреді? (Бәрі де өсімдіктер жайын- да.)

Педагог суреттерге назарларын аударады.


Қорытынды: Өсімдіктер – біздің ғаламшарымыздың жасыл киімі. Өсімдік әлемі бай және әртүрлі.

Өсімдік тіршілігіне қажетті жағдайлар. Педагог балаларға өздерінің бол- жамдарын дәлелдеп беруге ұсыныс жасайды.

Талдап қорыту: өсімдік өседі, қоректенеді, дем алады, көбейеді, өледі. Өсімдіктер жайлы мағлұмат:

Өсімдіктің жерүсті бөлігі – жер астында қалған бөліктен жыл сай- ын жерүсті бөлігі өсіп шығады. Олар: ҰОҚ және жапырақ. Жапырақ

тыныс алу, ал ҰОҚ – арқаулық, тасымалдаушы қызметті атқарады. Өсімдіктің жерасты бөлігі – тамыр. Тамыр – өсімдікке қоректік заттар- ды тасымалдаушы, өсімдікті топыраққа берік орнықтырушы, көбеюге қатысатын негізігі бөлігі. Жеміс – тұқымды сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларынан сақтайтын, өсімдіктің таралу мүшесі.



ҰОҚ-ның ортасы


III. ҰОҚ-ның тақырып

бойынша жұмыс

6 – 27 мин.

(Ұ) Өзекті мәселелер.

Педагог балалардың сұраққа жауап беруін сұрайды.

  • Сендер өсімдіктер жайында не білесіңдер?

Толықтырып қорыту: өсімдік өседі, қоректенеді, дем алады, көбейеді, өледі. Өсімдік – жанды табиғаттың бір бөлігі.

  • Өсімдікке су не үшін қажет?

  • Өсімдіктер топырақсыз өсіп-өне ала ма?

Өсімдікердің суреттері.


«Өсімдіктер әлемі» бейнетаспасы.


(Ұ) Өсімдіктер туралы бейнетаспа көрсету.

«Бау-бақша» ойыны. Көп карточкалардың ішінен бір өсімдіктің суреті бар карточканы алып, сызба бойынша өсімдіктің бөліктерін, олардың қызметін сипаттайды.

(Ұ) Динамикалық кідіріс.

Ал, балалар, тұрайық. Алақанды ұрайық.

Оңға қарай иіліп, Солға қарай иіліп.

Бір отырып, бір тұрып, Бір тынығып алайық!

(Ұ, Ө) Практикалық жұмыс: «Өсімдік тіршілігі үшін қажетті жағдайлар».

Бір өсімдікті жабық ыдысқа салып, бақылау жүргізу. Оның ауасыз, сусыз, топырақсыз, жарықсыз тіршілік ете алмайтынын дәлелдеу.

Жұмыс барысы. Бірінші кезеңде әрбір қатысушыға өсімдіктің бір түрінің бірнеше жапырақтарын бақылау ұсынылады. Оларды мұқият қарауға, қолмен сипалауға, иіскеуге, қолмен жұмарлауға, салмағын алақанда сезінуге болады. Әрі қарай ойынға қатысушылар бұл өсімдікті жабық ыдысқа салады. Келесі кезеңде балалар өсімдіктерді бақылауға алады. Сусыз, ауасыз, жарықсыз, топырақсыз оларда қандай өзгерістер

болғанын бақылайды.



Музыкалық сүйемелдеу.









Әртүрлі өсімдік түрлері.



Өсімдіктің бір түрі, жабық ыдыс.


Қорытынды: Өсімдіктің бастапқы қалпы мен кейінгі өзгерістерін салыстыра отырып, өсімдіктер тіршілік ету үшін белгілі бір жағдайлардың болу керектігі анықталады.

(Ұ, Ө, Ж) Бақылау іс-әрекеті. «Әртүрлі жағдайдағы өсімдік тіршілігін бақылау». Өсімдіктің бірін жарық, екіншісін қараңғы бөлмеге қойып, бақылау жүргізу. Өсімдікке қажетті жағдайлар болмаса, оның өсіп жетілмейтінін түсіндіру.

Ұзақмерзімді жұмыс барысы:

Балаларға үрме бұршақтың тұқымын отырғызып, мынадай түрлі жағдайлар жасауға көмектесу:


  • Суғару және суғармау;

  • Жарыққа жақын және қараңғы жерге қойып қою;

  • Жылы және суық жерге қою;

  • Тұқымдарға толығымен су құю.

Қорытынды: Тұқымның әртүрлі жағдайда қалай өсіп, дамығанын салыстыру. Олардың тіршілігіне ең қажетті жағдайларды анықтау.

(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс.

  1. Өсімдік бөліктерімен танысады (1-тапсырма).

  2. Өсімдік өсіп, дамуы үшін не қажет екенін белгілейді (2-тапсырма).

  3. Түймедақты бояйды (3-тапсырма).












Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.


28-30 мин.

(Ұ) Педагог сұрақтарға жауап беруді ұсынады.

Балалар, өсімдіктер тіршілігі үшін қажетті жағдайларды атап беріңдер? Өсімдіктердің бір-бірінен ерекшелігі неде? Олар қандай жағдайларда өмір сүре алмайды?

(Ө) Егер бала тақырыпты түсінсе және білімі мен ісмерлігін қолдануға қабілетті болса, ол гүлшанақты (бітеугүлді) және екі гүлді бояйды.

Мақсатқа жартылай қол жеткен болса, онда – гүлшанақ пен гүлді, мақсатқа қол жетпеген болса – гүлшанақты бояйды.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарын- даштар.

hello_html_fe81a6e.png

№ 7.


тАҚырыБы: Өсімдіктердің қандай түрлерін білесің?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.2.2. Өсімдіктерді ағаштар, бұталар, шөптер тобына ажырату.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • әр топтан (шөпті, бұталар, ағаштар) 5-6 өсімдікті атай алады;

  • органдардың құрылысы мен орналасу ерекшелігін көрсете отырып, өсімдікті сипаттай алады;

  • өсімдік дамуының бірізділігін түсінеді.

Көпшілік балалар:

  • тірек көмегімен мақсатты құруды түсінеді;

  • өсімдіктің әрбір органы атқаратын қызметтерді санап шығады;

  • өсімдікті кесте бойынша сипаттайды.

Кейбір балалар:

  • жаңа ақпаратты білу үшін сұрақтарды дұрыс қоя біледі;

  • бақылау іс-әрекеті барысында талқылай алады.

тілдік мақсат

Дағдыларды жетілдіру.

Өзінің жинақтаған білімінің нәтижесінде баланың осы ҰОҚ-ның тақырыбын, танымдық іс- әрекетінің мақсатын анықтай білуін дамыту. Талқылау кезінде «қалай?», «неге?», «не үшін?»,

«бұл немен байланысты?», «егер..., не болады? деген сұрақтарды пайдалану.


Көптілділік: шөптесін – травянистый – gramineous

негізгі терминдер мен сөз тіркестері: өсімдік топтары, ағаш, бұта, шөптектес өсімдіктер.

талқылауға арналған сұрақтар.

Өсімдіктердің топтарын қалай ажыратуға болады? Ағаш туралы не білесіңдер?

Бұта арқылы өсетін өсімдіктерді кім атап береді?

Шөптектес өсімдіктердің ерекшелігі қандай?


Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Өсімдіктің табиғаттағы, адам өміріндегі рөлі және олардың тіршілік қарекетіндегі үдерістердің ерекшеліктері; өсімдік түрлері туралы білім.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Шаттық шеңбері.

Қуанамын мен де, Қуанасың сен де, Қуанайық достарым, Арайлап атқан күнге! Армысың, Жер-ана, Армысың, алтын күн, Армысыңдар, балалар! Көңіл күйлерің қалай?

Әртүрлі өсімдіктердің суреттері.

II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.

3–5 мин.

  • Қазір жылдың қай мезгілі?

  • Ауа райы бүгін қандай болып тұр?

  • Сендер ағаш түрлерін атап бере аласыңдар ма?

(Ұ) Педагог балаларға тақырыптың не жайында екенін түсіндіреді.

Музыкалық әуен. Тірек карточкалар.


Еске түсіру сөздері: бар ма?, қалай?, қайтіп?, неге?, бұл немен байланысты?, егер... не болады?


(Ұ) «Кесте»


ҰОҚ-ның ортасы

III. тақырып бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) «Кім жылдам?» ойыны.

  • Ағаштар, гүлдер, шөп – бұлар …..

  • Қайың, қарағай, шаған, үйеңкі – бұлар …..

  • Сексеуіл, итмұрын, сирень, таңқұрай – бұлар …..

  • Боз, жусан, бақбақ, бәйшешек – бұлар …..


(Ұ) Өзекті мәселелер.

Өсімдіктерді қалай ажыратасың?

Өсімдіктің қандай бөліктерін көріп тұрмыз? Олар қандай жұмыс атқарады? Өсімдіктің қандай бөліктерін біз көрмейміз? Өсімдік түрлеріне: ағаштар, бұталар, шөптесін өсімдіктер жатады. Ағаштарға: емен, қайың, қарағаш, тал, жөке, жеміс ағаштары жатады.

Шөптесін өсімдіктерге: бақбақ, раушангүл, құлпынай, қоңыраугүл, қалампыр, қызғалдақ жатады.

Бұталарға: шырғанақ, жыңғыл, бөртегүл жатады.

Анықтама: өсімдіктің тіршілігінде көктемде қандай өзгерістер болады? Гүлдерден қандай пайда бар?

Гүлдердің бәрі неге хош иісті?

Гүлі мен тұқымдық дәндері бар ұрық – бұл өсімдік бөліктері.












Өсімдік суреттері.



Сергіту сәті:

Ормандағы аюдың, Құлпынайы көп екен. Теріп, теріп алайық, Қалтамызға салайық!


(Ұ) Педагог сөзі.

Балаларға өсімдік топтары туралы мәтінді түсінуге көмектесіңіз. Бала- ларды не қызықтырғаны, сұрақтарға жауап табу үшін не істеу керектігі жайында әңгімелесіңіз.


(Ө, т) 1-тәжірибе: «Ерекше өсімдікті ата». Өсімдіктер арасынан ерекше болып тұрған өсімдікті таңдап, неге ондай таңдау жасағанын түсіндіру (шөптесін өсімдіктердің арасында тұрған бір ағашты таңдау).

2-тәжірибе: «Өсімдік құрылысының ерекшеліктері». Өсімдіктер не үшін топтарға бөлінетіндігін, бір-бірінен қалай ерекшеленетінін айту.













Әліппе-дәптер.


(Ұ, Ө) «Алақан соғу-үндемеу» ойыны.

Педагог ағашты атайды, егер ол біздің өлкеде өссе – балалар алақандарын соғады, егер біздің орманда, далада кездеспесе – үндемейді.

Алмаағашы, алмұрт, таңқурай, мимоза. Шырша, сексеуіл, шырғанақ (бүрген), қайың. Шие, қызыл шие, лимон, апельсин,

Жөке, үйеңкі, баобаб, мандарин.


(Ұ, Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс.

  1. Ағаштардың аттарын айтады.

  2. Бұталарды айтады.

  3. Шөптесін өсімдіктердің аттарын атайды.

Әліппе-дәптер


ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.


28-30 мин.

(Ө) «табыс себеті» рефлексиясы.

Педагог ҰОҚ тақырыбы бойынша сұрақтарға жауап беруді ұсынады: Өсімдіктер қандай топтарға бөлінеді? Адам өмірінде, жануарлар тіршілігінде гүл қандай рөл атқарады?

Сабақтан соңғы көңіл күйіңіз қандай? Парақ таңдаңыз: жасыл алма – менің қолымнан бәрі келді, сары – кейде қиналатынмын, қызыл – менің ішім пысатын.

Әліппе-дәптердегі гүлшанақтарын бояңдар.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_fe81a6e.png



№ 8.


тАҚырыБы: Қай өсімдік қандай жерде өседі?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.2.3. Бөлме және жабайы өсетін өсімдіктерді салыстыру

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • әр топтан 3-4 өсімдікті атайды;

  • өсімдік тобын анықтай алады;

  • әр топтағы өсімдіктердің ерекше қасиеттері мен ұқсастықтарын атайды.

Көпшілік балалар:

  • өз төңірегіндегі 5 өсімдікті атай алады;

  • нақты сұрақтарға жауап бере біледі.

Кейбір балалар:

  • «жабайы өсетін өсімдіктер», «бөлме өсімдіктері» ұғымдарына анықтама береді;

  • өз бетімен тәжірибелер жүргізеді;

  • жаңа ақпараттарды білу үшін сұрақтарды дұрыс қоя біледі.


тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

Көкөністер мен жеміс-жидектер туралы сұрақтар құрастыру. Мәселе бойынша болжамдар айту.

Сөйлеуді дамытуды белсендіру.

Қысқа суреттеу әңгімелерін құрастыру.


Көптілділік: шөл – пустыня – sahara


негізгі терминдер мен сөз тіркестері: бөлме және жабайы өсетін өсімдіктер, бағбандар, бағбаншылық.


Талқылауға арналған сұрақтар.

Жемісті ағаштарды өсіретін адамдарды қалай атайды? Ағаш отырғызумен айналысатын адамдардың қызметі қалай аталады?

Бөлме өсімдіктерін адам қайда өсіреді?

Бөлме өсімдіктерін адам не үшін отырғызады? Бізге жабайы өсетін өсімдіктер керек пе?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Табиғаттағы, адам өміріндегі өсімдіктің рөлі және олардың тіршілік әрекетіндегі үдерістердің ерекшеліктері; өсімдік түрлері туралы білім.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Педагог ҰОҚ-дағы жұмыс үшін қолайлы атмосфера жасайды. Шаттық шеңбері

Қуанамын мен де, Қуанасың сен де,

Қарсы, алайық, достарым!

Келді қонақтар бізге.

Әртүрлі өсімдіктердің суреттері.


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.

3–5 мин.

(Ұ) Педагог балалардан өсімдіктер туралы не білетіндерін сұрайды. Осы өсімдіктерді топтарға бөлуге бола ма? (Балалардың пікірі).

Балаларға мына сұрақтар қойылады: Мен өсімдік туралы не білемін және осы өсімдіктерді қандай топтарға бөлуге болады? Не себепті бөлме өсімдіктері деп аталады? Жабайы өсімдіктерді үй жағдайында өсіруге бола ма?

Балалардан үйлерінде немесе мектепте қандай бөлме өсімдіктері өсетіндігін сұрау. Оларды қалай күтеді? Олар неге бөлме өсімдіктері деп аталады?

не білгілерің келеді?



Суреттер.

ҰОҚ-ның ортасы

III. тақырып бойынша жұмыс

6 – 27 мин.

Өсімдік барлық жерде өсетіндігі түсіндіріледі: шөлде де, тауда да, орманда да, далада да, тіпті судың астында да өседі. Сондықтан шөлде өсетін өсімдіктерді шөл өсімдігі немесе тауда өсетін өсімдіктер деп атайды.


(Ұ, т) Өзекті мәселелер. (МК, ЖЖ) Бақылау қызметі.

ОРТАҚ: Ағаштар. Пайдасын тигізеді.

ЕРЕКШЕЛІГІ: Орманда өседі. Бақта өседі. Алма ағашына адам күтім жа- сайды.

Осындай әдіспен қарлыған мен жаңғақ ағашы, қызанақ пен бақбақ салыстырылады.

ОРТАҚ: Бұталар. Пайдасын тигізеді.

ЕРЕКШЕЛІГІ: Бақшада өседі. Оған адам күтім жасайды. Орманда өседі.

Жемісті ағаштарды өсіретін адамдарды қалай атайды? (Бағбан.) ОРТАҚ: Шөптесін өсімдіктер.

ЕРЕКШЕЛІГІ: Бақшада өседі. Адам отырғызады, күтім жасайды, өнімін жинайды. Барлық жерде өседі.




Гүлдің сабақтары, үш түсті суы бар стақандар.






Өсімдіктердің суреттері бейне- ленген карточка, карточкаларға арналған хатқалталар.


(Ұ) талқылау.

Қандай қорытынды жасаймыз? Қалай ойлайсыңдар, бұл топтарды қалай атауға болады? Жабайы өсетін және бөлме өсімдіктеріне мысал келтіріңдер.


(Ұ) Өзекті мәселелер.

Адамдар бөлме өсімдіктерін не үшін отырғызады?

Яғни бізге жабайы өсетін өсімдіктер керек болмағаны ма? (Балалар өз ой- ларын айтады).



  • Қорытынды№. Табиғаттағы барлық өсімдіктер бізге қажет. «Пайдасыз» өсімдіктер болмайды. Олар адам мен жануарлар үшін азық, үй, сән, дема- лыс орны.


(Ұ) Динамикалық кідіріс.

Көлдің беті кілегей, Жер сап-сары бірегей, Тырау-тырау тырналар

Түстікке бетті бұрды олар. Қара суық жел есті, Күннің көзі көмескі.


(Ұ) Әліппе-дәптермен жұмыс.

1-тапсырма. Өсімдік өсетін жерлер: өсімдік барлық жерде де өседі. Тек аязда қыс мезгілінде ғана өспейді.

2-тапсырма. Сексеуіл шөлде өседі.



Әліппе-дәптер.


ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.


28-30 мин.

(Ө) Рефлексия кезеңінде бала не білді, неге үйренді, яғни оқу іс-әрекеті басында қойылған мақсатқа жете алды ма, осының бәріне анализ жасауы тиіс.

Педагог орындалған тапсырманың деңгейін бағалауды ұсынады. Балалар бояйды: 1-деңгей – 1 гүлшанақ, 2-деңгей – гүлшанақ пен гүл, 3-деңгей – гүлшанақ пен 2 гүл.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарын- даштар.

hello_html_fe81a6e.png


№ 9.


тАҚырыБы: Бөлме өсімдігі деген не?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.2.4. Пиязшық арқылы көбейетін өсімдік түрлерінің өсіп-өнуін бақылау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • бөлме өсімдіктерінің 2-3 түрін атайды;

  • адам өмірі үшін бөлме өсімдіктерінің мәнін атап шығады;

  • бөлме өсімдіктерін өсіру не үшін қажет екенін түсіндіре алады.

Көпшілік балалар:

  • тірек сөздер көмегімен болжамдарды айта алады;

  • бөлме өсімдіктерін күту бойынша алгоритм құрастырады.

Кейбір балалар:

  • «жабайы өсетін өсімдіктер», «бөлме өсімдіктері» ұғымдарына анықтама береді;

  • жаңа ақпарат алу үшін сұрақтарды дұрыс қоя біледі;

  • өз бетімен бақылау жұмысын жүргізе алады.


тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

Мәселелерді көре білу, сұрақтар қою, болжамдарды айту, бақылау, қорытынды және ой тұжырымдау, мәтінмен жұмыс жасау, дәлелдеу және өз идеясын қорғай білуді дамытады.


Көптілділік: бөлме өсімдігі – комнатное растение – houseplant

негізгі терминдер мен сөз тіркестері: бөлме өсімдіктері, қазоты, алоэ, кактус, хлорофитум, жылу сүйгіш өсімдіктер.

талқылауға арналған сұрақтар.

Бөлме өсімдіктерін неге осылай атайды? Адамдарға бөлме өсімдіктері не үшін керек? Бөлме өсімдіктерін қалай күтеміз?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Өсімдік тіршілігінің жағдайлары туралы, олардың даму сатылары, қайсылары мәдени және жабайы өседі, өсіп жетілу орны туралы, әртүрлі маусымдардағы тіршілік ерекшеліктері туралы қарапайым білімдер, қарапайым бақылау дағдылары.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Педагог ҰОҚ-дағы жұмыс үшін қолайлы атмосфера жасайды. Шаттық шеңбері.

Қуанамын мен де, Қуанасың сен де, Қуанайық, достарым, Арайлап атқан күнге! Армысың, жер-ана, Армысың, алтын күн, Армысыңдар, балалар!



II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.

3–5 мин.

(Ұ) Педагог өсімдік туралы жұмбақ жасырады. Балалардың өсімдік ту- ралы білетіндері қызықтырады.

Ауаны ол тазартып, Үйдің сәнін кіргізер. Терезеде гүлдейді, Қыста қызыл гүл берер. (Бөлме өсімдіктері)


ҰОҚ-ның ортасы

III. тақырып бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) Өзекті мәселелер.

Сіздің үйде бөлме өсімдіктері бар ма? Оларға кім күтім жасайды? Олар неге бөлмелік деп аталады?

Педагог балалардың білімдерін белсендіреді. Балалар үлестірмелі мате- риалдан бөлме өсімдіктерінің аттарын атай алуы тиіс.

Балалармен бірлесіп гүлдерді қалай күту керектігі туралы қорытынды жасалады. Өсімдіктердің өсуіне мейірімділік керектігі де айтылады. Мейірімді адамның қолынан өсімдіктер қаулап өседі.

Бөлме өсімдіктері немесе

әртүрлі бөлме гүлдері бейнеленген суреттер.


(Ұ) Өзекті мәселе:

Қандай бөлме гүлдерінің атын білесіңдер? Адамдарға бөлме гүлдері не үшін қажет?

Бөлме гүлдерін біз не үшін өсіреміз?

Бөлме гүлдері болмай қалған жағдайда не болады?

Қорытынды жасау: бөлме гүлдері бізге пайдалы болсын, әдемі және жақсы гүлдесін, оларға күтім қажет.



(Ұ) Өзекті мәселе.

Біз сендермен бөлме өсімдіктерін қалай күтіп ұстаймыз? Күтіп ұстаудың әдістерін атаңдар.



(Ө, т) Бақылау іс-әрекеті.

Педагог гүлдер отырғызылған қыш құмыраларды қояды, оларға біршама уақыт бойы (әдейі) күтім жасалмаған, балаларға гүлдерді си- паттап берулерін сұрайды.

Өсімдіктерді қалай суғару, шаңнан қалай тазарту керектігі түсіндіріледі. Өйткені өсімдіктің пішіні мен жапырақтарының мөлшері де осыған бай- ланысты.

Қорытынды жасату: бөлме өсімдіктері бізге пайда әкеледі. Олар әдемі болу үшін, оларды күтіп-баптау қажет.


(Ұ) Бөлме өсімдіктерін күту бойынша алгоритм құрастыру.

Гүлдер тұнжырап қалмауы үшін біз не істей аламыз?

  • Суғарамыз

  • Су шашамыз

  • Жуамыз

  • Қопсытамыз

  • Кеуіп қалған жапырақтарын жұламыз

  • Басқа ыдысқа отырғызамыз

  • Тыңайтамыз


Осы тармақтардың әрқайсысы өсімдіктің өсуіне және сыртқы түріне қалай әсер ететінін дәлелдеп беруді балалардан сұраңыз.

Қорытынды. Гүлдерге міндетті түрде күтім керек. Оларға біздің қамқорлығымыз бен сүйіспеншілігіміз қажет. Өсімдіктер мейірімділікті жақсы сезінеді. Мейірімді адамға өсімдіктер тартылады, одан қорықпайды. Гүлдер де аялы алақанды, мәпелеп айтқан сөзді жақсы көреді.


Кейбір гүлдердің құмырасына көңілсіз смайликтер жапсырылған.






Жазуы бар тақтайша: суғарау,

су шашу, жуу, қопсыту.

Кеуіп қалған жапырақтарын жұлу.




Басқа ыдысқа отырғызу.

Тыңайту.


(Ұ) Динамикалық кідіріс. (т) Практикалық жұмыс.

Педагог әр топқа гүлдері бар қыш құмыраларды таратады және балалардың бөлме гүлдеріне қалай күтім жасайтындарын көрсетуді сұрайды.


(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс

1-тапсырма. Жабайы кактус – бөлме кактусы т.б.

2-тапсырма. Сурет бойынша қазтамақ гүлін көбейту жолын цифрмен көрсетеді.

3-тапсырма. Бөлме өсімдігін отырғызу ретін әңгімелеу.


Бөлме өсімдіктері, су сепкіштер, сулықтар, шаң сүрткіштер, ша- ралар, клеенкалар, субүркуіштер, бала- лар алжапқыштары.


Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.


28-30 мин.

(Ө, Қ) Егер бала тақырыпты түсінсе және білімі мен ісмерлігін қолдануға қабілетті болса, онда ол гүлшанақты және екі гүлді бояйды, егер мақсат жартылай орындалған болса – гүлшанақ пен гүлді, ал егер мақсатқа қол жетпеген болса – гүлшанақты ғана бояйды.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_mc4ee54e.png


№ 10.


тАҚырыБы: Қандай жануарларды білесің?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.3.1. Жануардың жанды табиғат бөлігі екендігін анықтау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • жануарлардың жанды табиғатқа жататынын;

  • жануарлардың түрлерін ажыратуды.



Көпшілік балалар:
  • құстардың жылы жаққа неге ұшып кететінін түсіндіреді;

  • жануарлардың қысқа қалай бейімделетінін айтады;

  • жануарлардың түрлерін сипаттап айта алады.

Кейбір балалар:

  • «жабайы өсетін өсімдіктер», «бөлме өсімдіктері» ұғымдарына анықтама береді;

  • жануарлардың мекендейтін жерін неге ауыстыратынын дәлелдейді;

  • жабайы жануарлар мен үй жануарларын қандай белгілері арқылы ажырататынын әңгімелейді.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

  • Болжамдар ұсыну үшін тіректер пайдалану.

  • Жануарлар мен өсімдіктердің тіршілігін салыстыру.

  • Жабайы жануарлар мен үй жануарларын қандай белгілері арқылы ажырататыны туралы әңгімесі.

  • Жануарлар мен құстар қысқа қалай бейімделетіні туралы әңгіме.

Көптілділік: жануар – животное – animal.

негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Жануарлар, зоология, болжам, бейімделу, ұйқыға кету;

тұратын жері, мекендейтін ортасы, үй жануарлары, жабайы жануарлар.


талқылауға арналған сұрақтар:

Үй жануарлары тіршілігі үшін қажетті жағдайларды атап беріңдер?

Үй жануарлары мен жабайы жануарлардың айырмашылықтары қандай? Үй жануарларының адамға тигізер пайдасы қандай?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Жануарлардың түрлері туралы қарапайым түсініктер; жануарлардың пайдасы мен зияны тура- лы, жануарлар тіршілігінің жыл маусымдарына біршама тәуелділігі.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар


I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Дұрыс көңіл күй орнату

Ормандағы аюдың Құлпынай көп екен. Теріп-теріп алайық, Қалтамызға салайық.

Музыка ойнайды.

II. Өмірлік

(Ұ) Педагог балаларға бүкіл топ ішінде жайылып қойылған суреттерді


тәжірибені маңыздандыру. Мақсатты болжам.

3–5 мин.

жинауды және онда бейнеленгендерді бір сөзбен атап берулерін сұрайды (Жануарлар). Балалар ұсынылған сурет бойынша жанды табиғатқа не- лер жататынын болжамдап айтады. ҰОҚ соңында қандай мақсатқа жететіндіктерін анықтайды. Балаларға жануарлардың жанды табиғат



бөлігі екендігін ұғындыру.



Жануарлар неліктен жанды табиғатқа жатады?

Тышқандар, кірпілер,


Олардың айырмашылықтарын анықтайды. Мекен ететін ортасын айтады.

қояндар, аюлар,


Жануарлар – жанды табиғаттың бір бөлшегі, өсіп-өнеді, қоректенеді.

тиіндер, бейнеленген


Жануарлар екі үлкен топқа бөлінеді: үй жануарлары және жабайы жа-

суреттер.


нуарлар.



Жабайы жануарлар – тауда, орманда, далада тіршілік етеді. Олар: аю,



қасқыр, түлкі, қоян, барыс, жолбарыс, арыстан.



Үй жануарлары деп біз үйде ұстайтын жануарларды айтамыз. Олар мы-



налар: қой, ешкі, сиыр, түйе, жылқы.



Балалардың жануарлар туралы білетін білімдеріне сүйеніңіз.




hello_html_m434f1cd2.jpg hello_html_m4940d0f2.jpg



ҰОҚ-ның ортасы

III. тақырып бойынша жұмыс

6 – 27 мин.

(Ұ) Бейнетаспа арқылы жануарлар әлемі туралы ақпарат көрсету. Педагог балалардан жануарлар туралы көргендерін әңгімелеуді сұрайды. (т) Балаларды зоология ғылымымен таныстыру. Педагог зоология ғылымы жайлы түсінік береді. Зоология – жануарлар және олардың тіршілігі туралы ғылым.

(Ұ, т) Әліппе-дәптермен жұмыс.

1-тапсырма. Жануарларды төлдермен сәйкестендіреді. (2-тапсырма)

Ең жылдам жүгіретін, ең жай жүретін, ең биік және ең кішкентай жану- арды атау.

Бақылау:

Үй жануарларының тіршілігін бақылау (ит, мысық).

Үй жануарларының тіршілігіне бақылау жүргізу (қоректенуі, мекен ету ортасы). Балаларға табиғатта көрген жануарларының жанына дөңгелектерді фишкамен белгілеп қою ұсынылады.

топсаяхат ұйымдастыру

Балаларды хайуанаттар бағына апарып, жабайы жануарлардың тіршілігіне бақылау жүргізу.


(Ұ) Өзекті мәселе.

Үй жануарлары мен жабайы жануарлардың айырмашылықтары қандай? Болжамдар.

Жабайы жануарлар: тістері өткір, етпен қоректенеді.

Үй жануарлары: үйдің жанында өздеріне арналған баспаналарда өмір сүреді. Шөптекті заттармен қоректенеді.

(Ұ) Динамикалық кідіріс. ((Ұ) Өзекті мәселе.

Үй жануарларының адамға тигізер пайдасы қандай?

(Үй жануарларының жүнін киім ретінде пайдаланатынымызды, сүтін, етін тағам ретінде пайдаланатынымызды түсінеді).

Жануарлар әлемі туралы бейнетаспа.




Әліппе-дәптер.













Үй жануарла- ры мен жабайы жануарлардың суреттері.




Музыкалық сүйемелдеу.


(Ө) Өзекті мәселе.

Үй жануарлары тіршілігі үшін қажетті жағдайларды атап беріңдер? (Балалардың болжамдары: үй жануарлары – ол үйде ұстайтын жану- арлар. Олар мыналар: қой, ешкі, сиыр, түйе, жылқы. Оларға қажетті жағдайлар: баспана, тамақ т.б.


(Ө) Қазақстанда тіршілік ететін жануарларды ата.

Бірінші деңгей. Жанды табиғат бөлігін атау.

Екінші деңгей. Қазақстанда тіршілік ететін жануарларды ата.

Үшінші деңгей. Үй жануарлары мен жабайы жануарлардың тіршілігіндегі айырмашылықтарды атау.



Үй жануарларының суреттері.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.


29-35 мин.

(Ө) Педагог балаларды қорытынды жасауға әкеледі. Жануарлар екі үлкен топқа бөлінеді: үй жануарлары және жабайы жануарлар. Жабайы жану- арлар – тауда, орманда, далада тіршілік етеді. Олар: аю, қасқыр, түлкі, қоян, барыс, жолбарыс, арыстан.


Үй жануарлары деп адам күтіп-баптайтын жануарларды айтамыз. Олар мыналар: қой, ешкі, сиыр, түйе, жылқы.

Жабайы жануарлардың үй жануарларынан айырмашылығын түсінеді, жануарлардың түрлерін сипаттап айта алады.

Рефлексивті бағалау.

Педагог балаларды бойөлшегішті кез келген түсті қарындашпен бояп шығуға ұсыныс жасайды:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіріп бере алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере ала- мын.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.







hello_html_m738e0001.png


№ 11.


тАҚырыБы: Жануарлар қайда мекендейді?22.11.17.

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.3.2. Үй жануарлары мен жабайы жануарларды атап, сипаттау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • үй және жабайы жануарларды;

  • жайлауда жайылатын жануарларды;

  • жануардың сыртқы түрін суреттейді.

Көпшілік балалар:

  • Қазақстанда өсірілетін үй жануарларын;

  • Қазақстан аумағында мекендейтін жабайы жануарларды;

  • Жабайы және үй жануарларының ұқсастықтары мен айырмашылықтарын айтады.

Кейбір балалар:

  • «Жабайы өсетін өсімдіктер», «бөлме өсімдіктері» ұғымдарына анықтама береді;

  • Үй жануарларының мекендейтін ортасын;

  • Жабайы жануарлардың мекендейтін ортасын айтады.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

«Үй және жабайы жануарлар» ұғымдарын түсіндіру; жабайы жануарлардың үй жануарлары- нан қандай айырмашылығы барын талқылау; жабайы және үй жануарлары қоғамдастығының өкілдері туралы қысқа әңгімелер құрастыру. Болжамдар ұсыну.


негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Үй жануарлары, жабайы жануарлар, зоология, мекендейтін жері, қора, орман, тағам, жем.

Көптілділік:

мекен – обиталище – habitation


талқылау үшін сұрақтар:

Үй жануарлары туралы не білесіңдер? Не себепті үй жануарлары деп аталады? Жабайы жануарлар туралы не білесіңдер?

Үй жануарларының жабайы жануарлардан айырмашылығы неде?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Жабайы және үй жануарлары туралы, олардың айрықша ерекшеліктері туралы түсініктер; жану- арлар денесінің құрылысын білу; жануарлардың мекендейтін жерлері, адамның үй жануарларын күтуі туралы қарапайым түсініктер.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

Шаттық шеңбері

(Ұ) Сабағымыз басталып

Көңіл күйді сыйласын. Өлең оқып, ән салып, Мейірімділік жайласын. Айтқанның бәрін түсініп, Күнде бестік алайық!

Үйімізге кешкісін

Қуанышпен барайық!

Музыка ойнап тұрады.


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) Педагог үй жануарлары мен жабайы жануарлар бейнеленген суреттерді ұсынады. Балалар суреттер бойынша жабайы жануарлар мен үй жануарларын ажыратады, пайдасы мен зияны туралы әңгімелейді.

Сонан соң балалар ҰОҚ тақырыбын анықтайды: «Жабайы және үй жа- нуарлары, мекендейтін жерлері».

Педагог балалардың жабайы және үй жануарлары туралы білетіндігін

анықтайды. Нені білу керек? (Мақсатты болжам). Жабайы және үй жа- нуарлары несімен ұқсас және несімен ерекшеленеді?

Үй жануарлары мен жабайы жану- арлар бейнеленген суреттері.


Болжам ұсына білулерімен жұмыс.

Болжамдаймыз… Солай дейік… Егер …

Мүмкін … Болуы мүмкін


hello_html_1392a961.jpg hello_html_m4940d0f2.jpg





ҰОҚ-ның ортасы

III. тақырып бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) Педагог жабайы және үй жануарларына анықтама береді. Жабайы және үй жануарларына мысал келтіруді сұрайды. Жайлаудың көк майса шөбінде мал жайылып жүр – қойлар, сиырлар, жылқылар.



Жануарлардың суреттері.


(Ж) Көршісімен «Артығын тап!» ойынын ойнауды ұсынады. Бұл ойын үй жануарлары мен жабайы жануарларды ажыратуға үйретеді.

(Ұ) Өзекті мәселе (болжамдармен жұмыс):

Қалай ойлайсыңдар, жануарлардың қайсысына өмір сүру қиынырақ: жа- байыларына ма, жоқ, үй жануарларына ма? Неге олай ойлайсыңдар?

  • Қандай жануарлар қауіптірек? Неге?




Ойын.


(Ұ, т) Педагог жабайы және үй жануарларының арасында қандай айырмашылық барлығын анықтау мақсатында бақылау жүргізуді ұсынады. Болжамдар.



Бақылау.

Педагог суретті материалды пайдалана отырып, балаларға жабайы және үй жануарлары арасындағы айырмашылықты анықтауға көмектеседі.

Педагог қорытынды жасауды ұсынады. Үй жануарлары адамның қасында тұрады, ал жабайылар – орманда. Адам үй жануарлары үшін қорасын, күркесін т.б. үйшігін салып дайындаса, ал жабайылар індерін өздері қазады, қуыс жасап, апанын төсейді. Адам үй жануарларына жем- шөбін беріп асыраса, жабайылар – тамақты өздері тауып жейді. Адам үй жануарларының ұрпағы туралы ойлап, қамқорлық білдірсе, жабайы жануарлар өз төлдерін өздері асырап өсіреді.


Жабайы және үй жануарларының суреттері, флипчарт.


(Ұ) «Күлкі» этюді

Педагог балалардан күнде отырған мысықтай, кербезденген қу түлкі сияқты жымиып немесе «сендерге кішкентай сүйкімді күшік сыйлады» дейік, сол кездегідей қуанып күлгендерін сұрайды.



(Ұ) Өзекті мәселе.

Түйе мен пілді қандай топқа жатқызуға болады?

Түйе – үй жануарларына жатады, ал піл – жабайы жануар.


(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс

Педагог жануарлардың әрқайсыларының үйі қайда екенін табуға көмектесулерін сұрайды. Сызып көрсету.

Үй жануарларының қоректері туралы әңгімелеу. Жануарларды қоректерімен сәйкестендіру: түйе – жантақ, жылқы – шөп, қоян – орамжапырақ т.б.


Әліппе-дәптер.


ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.


28-30 мин.

(Ө) Рефлексия кезеңінде бала өзінің не білгендігін, не үйренгендігін, ҰОҚ-ның басында қойылған мақсатқа қол жеткізілді ме, жоқ па, талдап жіктеуі тиіс.

Педагог балаларды бойөлшегішті кез келген түсті қарындашпен бояп шығуға ұсыныс жасайды:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіріп бере алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере аламын.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_7667a77b.png




№ 12.



ТАҚырыБы: Құстар қайда қыстайды?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.3.3 Қыстап қалатын және жыл құстарды атау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • құстардың тіршілігіне қажет жағдайларды атайды;

  • құстардың түрлерін ажыратады.

Көпшілік балалар:

  • құстардың жылы жаққа неге ұшып кететінін түсіндіреді;

  • қыстап қалатын құстардың қысқа қалай бейімделетінін айтады.


Кейбір балалар:

  • үй құстары мен дала құстарын ажырата алады;

  • қыстап қалатын құстар мен жыл құстарын ажырата алады.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

«4 бұрыштың стратегиясы (сынау тұрғысынан ойлауды дамыту)» технологиялық тәсілі шегінде болжамдар ұсыну.

Болжамдар ұсыну үшін тіректер пайдалану.


Балаларға «Неліктен кейбір құстар жылы жаққа ұшып кетеді?» деген болжамды айтуға көмектесу.

Көптілділік: құс – птица – bird


негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

ауа, су, тағам, болжам, бейімделу, ұшып кету,

тұратын жері, мекендейтін ортасы, жыл құстары, қыстап қалатын құстар, үй құстары мен дала құстары


талқылауға арналған сұрақтар:

Сен құстар туралы не білесің және құстар қайда мекендейді? Не себепті қыстап қалатын құстар деп аталады?

Жыл құстары деп аталу себебі неде?

Үй құстары мен дала құстарының айырмашылығы неде?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Құстар туралы қарапайым түсініктер; жыл мезгілдерін білуі, құстар тіршілігінің жыл маусым- дарына біршама тәуелділігі.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Тағы ҰОҚ басталды,

«Бес» алуға аз қалды. Бәрін айтып жасқанбай, Риза қылғын басқаны. Үлгілі де бола біл, Жақсыны сен көре біл! Таңдандырып үй-ішін Жақсылық сыйлап, өсе біл!

Музыкалық әуен.


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) Педагог балаларға бүкіл топ ішінде жайылып қойылған суреттерді жинауды және онда бейнеленгендерді бір сөзбен атап берулерін сұрайды (Құстар). Кейіннен ҰОҚ тақырыбы тұжырымдалады: «Құстар қайда қыстайды?». Әртүрлі құстардың суреттері бейнеленген суреттер, пазл- дар ұсынылады. Мен құстар туралы не білемін және осы құстар қандай, қайда мекендейді? Құстардың тіршілігі үшін не қажет және кейбір құстар неге жылы жаққа ұшып кетеді?





Әртүрлі құстар бей- неленген суреттер.


Болжамдар:

  • Құстарға тіршілік ету үшін ауа, су, қорек керек шығар.

  • Құстар жылы жаққа суықты ұнатпағандықтан ұшып кететін болар. Қандай дереккөзден біз мұны біле аламыз? Кітаптардан.




hello_html_634ee464.jpg hello_html_m4940d0f2.jpg


ҰОҚ-ның ортасы

(Ұ) суреттер бойынша жұмыс.

Әртүрлі құстар

III. ҰОҚ-ның

Әртүрлі құстар бейнеленген суреттер, пазлдар ұсынылады. Педагог

бейнеленген сурет-

тақырыбы бойын-

балаларға суреттердегі құстарды сипаттап, әңгіме құрастыруларын

тер, пазлдар,

ша жұмыс

сұрайды.


6 – 28 мин.

Педагог балалардың назарын болжамдар ұсынуды үйренуіне аударады.



Балалар бұл кезде осы тіректі пайдалануына болатындығын ескертеміз:



  • ықтимал



  • болжамдайық



  • мүмкін



солай дейік

ал, егер…

Балаларға табиғатта көрген құстарының қасына дөңгелектерді фишка- мен белгілеп қою ұсынылады. Педагог жылдың қай мезгілінде кейбір құстардың жылы жақтарға ұшып кететінін сұрайды, балалар болжамдап жауап береді.

Педагог балаларға кейбір құстардың неге ұшып кететініне болжам жасауға (болжамдар айтуға) көмектеседі.

(т) Құстардың неге ұшып кететінінің себебін табу қажет, суреттерді тәртібімен қойып шығу.

Педагог балаларға жыл құстарының күннің суып кетуінен ұшып кететіндігінде деген қорытындыға әкеледі. Суық түсуімен құстарға жейтін қоректері болмайтындықтан оңтүстікке қарай ұшып кетеді. Себебі оңтүстік жақтар жылы болады.

(Ұ) Өзекті мәселе.

Жыл құстары қайда қыстайды? БОЛЖАМДАР. Бақылаушылар бұл жайында құстардың аяқтарына сақина кигізіп білді.

(Ұ) Динамикалық кідіріс. (Ұ, т) Бақылау.

Жақын жерге саяхатқа шығып қоршаған ортадағы құстарды атау, са- лыстыру, бақылау жасау.

Құстардың суреттерін көрсете отырып, олардың аттарын есте сақтауға көмектесу. Көрсетіліп отырған құстардың адамға қаншалықты пайда келтіретінін түсіндіру.


(Ұ) Құстар туралы мақал-мәтелдер айта отырып, оның мағынасын ашу. Мақалдар

Аққуды атпа, Досыңды сатпа.

Қарға баласын «аппағым» дер, Кірпі баласын «жұмсағым» дер.











Құстардың суреттері.


(Ұ) Өзекті мәселе.

Құстарымызға қыста тоңып қалмауларына не көмектеседі? (Балалардың болжамдары: олар ұшады, жылынады, олардың қауырсындары жылы, адамдар оларға жем береді…).


(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс. Деңгейлік тапсырмалар.

1-тапсырма. Қыстап қалатын құстарды табады.

2-тапсырма. Құстарды ұяларымен сәйкестендіреді.

3-тапсырма. Үй құстары мен жабайы құстарды ажыратады.


ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.


28-30 мин.

(Ө) Педагог балаларды қорытынды жасауға әкеледі: Құстарға тіршілік үшін жылу, тамақ, су және ауа керек. Құстар – қанатты жануарлар тобы- на жататын тіршілік иелері. Құстар екі үлкен топқа бөлінеді: үй құстары және дала құстары.

Үй құстары: тауық, қаз, үйрек, әтеш, күркетауық.

Дала құстары: сауысқан, тырна, қарға, торғай, шымшық т.б.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.


Қыстап қалатын құстар – жылдың маусымдық өзгерістеріне төзімді, жергілікті бір жерде тіршілік ететін құстар. Жыл құстары – суыққа төзе алмай, жылы жақтарға ұшып кететін құстар тобын айтамыз.

Рефлексивті бағалау.

Педагог балаларды бойөлшегішті кез келген түсті қарындашпен бояп шығуға ұсыныс жасайды:


1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіріп бере алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере ала- мын.


hello_html_127b7170.png

№ 13.


тАҚырыБы: сенің денеңнің құрылысы қандай?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.4.1 Адамның негізгі дене мүшелерін атап, олардың қызметін білу.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • адамның дене мүшелерін және олардың атқаратын қызметін атайды;

  • суреттен дене мүшелерінің орналасуын көрсетеді.

Көпшілік балалар:

  • дене мүшелерінің жұмысын түсіндіреді, олардың маңыздылығын атайды;

  • орналасуын өзіңде көрсету.

Кейбір балалар:

  • мидың бүкіл организм жұмысын қалай басқаратынын түсіндіру; адам денесінің құрылысын қандай ғылымдар зерттейтінін атау.

тілдік мақсат

Балалар:

Адам мүшелері қалай жұмыс істейтінін талқылау, қорытынды жасау – өз денсаулығыңды күшейту және сақтау үшін организмді білу қажет, топтағы балалардың ұқсас және ерекше белгілерін талқылау, барлық адамдардың бірдей құрылысын белгілеу.

«Мен өзім» ақпарат көзін қолдану.

негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Дене мүшелері, анатомия, пішін мен құрылыс, организм, бірдей және әртүрлі, құрылысы, адам денесі, сезім мүшелері.

Көптілділік: дене мүшелері – части тела – body parts


талқылау үшін сұрақтар:

Біздің денеміздің құрылысы қандай?

Барлық адамдар бір-біріне несімен ұқсайды? Несімен ерекшеленеді?

Қандай дене мүшелерін сендер білесіңдер? Қандай қызмет атқарады?


Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Адам денесінің мүшелерін ажыратады және атай алады, адам құрылысы туралы қарапайым білімдер.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Педагог ҰОҚ-ға арнайы жағымды атмосфера жасайды.

«Барлықтарың амансыңдар ма!»

Әр бала белгіленген уақыт ішінде балалардың максималды санымен қол берісіп амандасып шығуы тиіс.

Мұнда басты назар қолды мейірімділікпен қысқанға, адамның көзіне қарай отырып өзіңнің атыңды атауға аударылады.

Музыкалық әуен.

II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) Бақылау тақырыбына, бақылау нысанына көңіл аудару. Назарды сұраққа аудару: бір-бірімізді не үшін бақылаймыз?

Мүмкін нұсқаларды таңдау:

  • Танысу үшін.

  • Бақылап үйрену үшін.

  • Кіммен отыруды таңдау үшін.

  • Бір-бірін жақсы білу үшін.

  • Өзіңді білу үшін.

Топтағы балалар несімен ұқсас және бір-бірінен қандай айырмашылығы бар?

Балаларға адамның дене мүшелері бейнеленген суреттер ұсынылады, сол суреттер бойынша бақылау тақырыбын болжамдайды. ҰОҚ соңына дейін қол жеткізілетін мақсатты анықтайды. (Оған рефлексия кезеңінде қайта оралады). Бұл кезеңде барлық ақпараттар көздерін еске түсіруі қажет. Бұл ҰОҚ-да «Мен өзім» ақпарат көзіне назар аудару.



hello_html_m372dadb6.jpg hello_html_4534679b.jpg


ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы бойын-

ша жұмыс

6 – 27 мин.

(Ұ) Өзіне айнадан қарау ұсынылады. Өмірде бәрінен де ең қымбаты – адам екеніне баса назар аударту. Өлең оқуға болады:

Айнам менің асыл ғой, Тек шындықты айта ғой. Бұл әлемде ең қымбат, Бәрінен ең сымбат

Кім екенін айта ғой. Көңілімді жайлай ғой! Сөйлеп кетті айнасы: Әркімге­ақ қымбат баласы, Қолындағы данасы.

Балалардан айнадан қандай дене мүшелерін көріп тұрғандарын сұрау.

(т) Кестемен жұмыс.

Біздің денеміз қандай мүшелерден тұрады?

Балаларға дене мүшелерінің жұмысы туралы белгілі заттарды айтқан соң, «Адам» сұлбасын жасауын ұсыныңыз.

Ұғымдар: сыртқы құрылысы, ішкі құрылысы. (Ұ) Динамикалық кідіріс.

Қуыршағым, тыныш тұр,

Дәрігер аю, дұрыс тұр.

Айна.








«Адам» сұлбасы.


Қызыл добым, секірме, Мазамды көп кетірме. Ал дөтілдек мәшинем, Ұзап кетпе қасымнан.


(Ұ) «не істей алатынын айт және көрсет!» ойыны

Педагог дене мүшесін айтады, балалар оны көрсетеді және оның не үшін керек екенін айтады. Қол – бірдеңені алады, ұстайды, көтереді, түсіреді, басқа жерге қояды, бірдеңені немесе біреуді көрсетеді, шапалақтайды… Аяқ – тұрады, жүреді, аттап өтеді, секіреді, тебеді…


Қорытынды жасауды ұсынады: дененің әрбір мүшесі өзінің жұмысын атқарады.

Педагог дене мүшелерінің қозғалысымен денені шынықтыруға ұсыныс жасайды.

  • Аяқтарды түзу ұстап кім тез жүгіре алады.

  • Түзу қолмен үстел үстіндегі алманы ал.

  • Қарындашты аяқ саусақтарының арасына қойып, сурет сал.

  • Аяқтар мен қолдарды кезектестіріп тапсырманы орында. Педагог ойлануды ұсынады («Мен өзім»): Неге дене мүшелерінің жұмысы туралы білу керек? Ұжымдық қорытынды: Денсаулықты сақтау үшін.


(Ұ, Ө) Өзекті мәселелер («Мен өзім»). Педагог «Біз бәріміз әртүрліміз» ойыны барысында адамдар несімен ерекшеленетінін анықтауды ұсынады. Допты лақтыра отырып, оны ұстаған балаға жоспар бойынша өзі туралы айтып беруін ұсынады.

Балалардың болжамдар айтуына түрткі болады:






Дене мүшелерінің суреттері бар карточ- калар.


(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс.

1-тапсырма. Балалардың суреттерін бояйды. Дене мүшелерін атайды (оның ішінде жұп мүшелер: екі көз т.б.)

2-тапсырма. Төртбұрыш ішіне дене мүшелерінің суреттерін салады.

Олардың атқаратын қызметін айтады.


Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө) Рефлексия кезеңінде бала өзінің не білгендігін, не үйренгендігін, ҰОҚ-ның басында қойылған мақсатқа қол жеткізілді ме, жоқ па, талдап жіктеуі тиіс.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.


№ 14.


тАҚырыБы: сезім мүшелерінің қызметі қандай?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.4.2 Сезім мүшелерін атап, олардың қызметін білу

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • адамның дене мүшелерін және олардың атқаратын қызметін атайды;

  • адамның кейбір органдарын атайды;

  • схемадан дене мүшелерінің орналасуын көрсетеді.

Көпшілік балалар:

  • дене мүшелерінің жұмысын түсіндіреді, олардың маңыздылығын атайды;

  • орналасуын өзіңде көрсету.

Кейбір балалар:

  • мидың бүкіл организм жұмысын қалай басқаратынын түсіндіру;

адам денесінің құрылысын қандай ғылымдар зерттейтінін атау, сезім мүшелерінің маңыздылығын ұғыну.


тілдік мақсат

Балалар істей алады: Адамның сезім мүшелеріқалай жұмысістейтінінталқылау, қорытындыжасау– өзденсаулығыңды күшейту және сезім мүшелерінің атауларын, олардың қызметін білу.


негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Дене мүшелері, сезім мүшелері, анатомия, дене құрылысы, организм, бірдей және әртүрлі құрылысы, адам денесі, иіс сезу мүшесі, көру мүшесі, дәм сезу мүшесі, есту мүшесі.


Көптілділік:

қауіпті – опасно – dangerously


талқылау үшін сұрақтар: Адамның сезім мүшесі деген не? Сезім мүшелеріне нелер жатады?

Біздің сезім мүшелеріміздің қызметтері қандай?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Адам денесінің сезім мүшелерін ажырата алады және атай алады, адамның сезім мүшелерінің қызметтері туралы қарапайым білімдер.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Педагог ҰОҚ-да жұмыс жүргізу үшін қолайлы жағдай жасайды.

«Өтірік-ау» демеңіз, Болбыр еді денеміз. Секіртпені күнде алып, Секірумен келеміз.

Секіртпеге сенеміз



II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

Шымыр болды денеміз. Біз секіре береміз.

Сонау Айға бір сәтте Тиеді ғой төбеміз!


Мақсатты тұжырымдау. Педагог балалардан үлестірмелі материалдардың арасынан «сезім мүшелерін» бөліп алуды тапсырады. (Ұ) ҰОҚ тақырыбын ашуға көмектесетін суретті карточкалар таратып береді.

Балалар ұсынылған суреттер бойынша бақылау тақырыбын болжам- дайды. ҰОҚ соңына дейін қол жеткізілетін мақсатты анықтайды. (Оған рефлексия кезеңінде қайта оралады). Бұл кезеңде барлық ақпараттар көздерін еске түсіру қажет. Бұл ҰОҚ-да «Мен өзім» ақпарат көзіне назар аудару.



hello_html_m372dadb6.jpg hello_html_4534679b.jpg




Сезім мүшелері бей- неленген суреттер.

ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

(Ұ) Өзіне айнадан қарау ұсынылады. Өмірде бәрінен де ең қымбаты – адам екеніне баса назар аударту. Өлең оқуға болады:

Айнам менің асыл ғой, Тек шындықты айта ғой. Бұл әлемде ең қымбат,

Бәрінен ең сымбат

Айна.


Кім екенін айта ғой. Көңілімді жайлай ғой! Сөйлеп кетті айнасы: Әркімге­ақ қымбат – баласы, Қолындағы данасы.

Балалардан айнадан қандай сезім мүшелерін көріп тұрғандарын сұрау.

(т) Жұмбақ шешкізу.

Жақсы-жаман нәрсенің Ол бәрін де көреді.

Жақсыларын ішінен Саған айтып береді (Көз).

суретпен жұмыс.

Біздің денеміз қандай сезім мүшелерінен тұрады?

Балаларға сезім мүшелерінің қызметтері туралы әңгіме құрастырту.


(Ұ, Ө) Ұғымдар: сезім мүшелері, қызметтері


(Ұ) Динамикалық кідіріс.

(Ұ) Мақалдардың мағынасын түсіндіру.

Көз – таразы, көңіл – қазы. Көз – қорқақ, қол – батыр.

Қорытынды жасауды ұсынады: дененің әрбір мүшесі өзінің жұмысын атқарады.

(Ұ) Педагог сезім мүшелерін ажырату мақсатында балаларға әр мүшенің суретін жеке көрсетіп, суретін салуға тапсырма береді (көз, құлақ, қол, мұрын т.б.).

Бақылау.

Педагог серуенде аулаға шығып, таза ауаны сезінуге жағдай жасайды, сезім мүшелерінің қызметтерінің маңыздылығын ұғындырады. Педагог баланың бойына байқағыштық қасиеттерді қалыптастыруға көмектеседі.











«Адам» сұлбасы.






Сезім мүшелерінің суреттері бар карточ- калар.


Көру мушесі арқылы айналамызда орын алатын өзгерістерді көре алу іскерлігі;

Табиғат аясындағы өзгерістерді байқай білу іскерлігі, есту мүшесі арқылы ести алу қабілеті;

Сұрақ қоя білу іскерлігі.


(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс

1-тапсырма. Сезім мүшелері туралы әңгімелейді. Суреттерден көрсету. 2-тапсырма. Сурет бойынша сезім мүшелеріне қауіп төндіретіндерді тауып, қаншалықты зиянды екенін әңгімелейді.

3-тапсырма. Сезім мүшелерін үлгі бойынша белгілейді.





Әліппе-дәптер

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө) Рефлексия кезеңінде бала өзінің не білгендігін, не үйренгендігін, ҰОҚ-ның басында қойылған мақсатқа қол жеткізілді ме, жоқ па, талдап жіктеуі тиіс. Есту мүшесі арқылы еститінімізді, көру мүшесі арқылы көретінімізді, иіс мүшесі арқылы иіс сезе алатынымызды түсінеді. Сезім мүшелерінің адам өмірі үшін маңыздылығын ұғынады.

Кейіннен адамды баспалдаққа орналастырады. Бала тапсырманы дұрыс орындаған сайын, оның фигурасы да баспалдақпен жоғары көтеріледі. Сөйтіп педагог бүкіл топтың ақпаратты қабылдауын талдайды.

Әліппе - дәптер, түрлі түсті қарын- даштар.

hello_html_m8484741.png


№ 15.


тАҚырыБы: сенің өмір сүруіңе не қажет?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.1.4.3. Адамның өмір сүруіне қажетті жағдайларды білу.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • Адамның өмір сүруі үшін қажетті жағдайларды;

  • Өзінің қажеттіліктерін біледі.


Көпшілік балалар:
  • Негізгі қажеттіліктерді;

  • Адамға қажетті жағдайларды;

  • Ауасыз, сусыз, жылусыз, жарықсыз өмір сүре алмайтындығын біледі.

Кейбір балалар:

  • Ғылыми терминдерді пайдалана отырып, адамның өміріне қажетті жағдайларды түсіндіре алады.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

Адамның өмір сүруі үшін қажетті жағдайларды анықтау. Адамның қалай өсетінін және жетілетінін бақылау талдамасы.

Адам өмір сүруі үшін қажетті шараларды біліп, балаларға адамға өмір сүру үшін қажетті сұраныстарды анықтатып, түсіндіру.

Көптілділік:

пайдалы – полезный – useful

негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Қажетті жағдайлар, ауа, су, күн, жарық, жылу, тіршілік.

талқылауға арналған сұрақтар.

Адамның өмір сүруіне қандай жағдайлар қажет? Адамның өмір сүруі үшін не қажет?

Адам қалай өседі және жетіледі?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Адамның өмір сүруіне қажетті жағдайлар туралы қарапайым түсініктер.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Дұрыс көңіл күй орнату

Тағы ҰОҚ басталды,

«Бес» алуға аз қалды. Бәрін айтып жасқанбай, Риза қылғын басқаны.

Музыка ойнап тұрады.


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) Сурет арқылы адамның өмір сүруіне қажетті жағдайлар, заттар тура- лы түсінік беру.

Педагог балаларға «Сенің өмір сүруің үшін не қажет?» тақырыбын ұсынады. Балалар сұрақтарға жауап бере отырып, өз бетімен ойланады. Берілген тақырып бойынша менің білетінім (Сұрақтар қояды).

  • Менің білмейтінім не?

  • Осы тақырып бойынша мен не білгім келеді? (Бақылау мақсаты).

  • Менде қандай болжамдар туындайды?

  • Мен қайдан біле аламын? Педагог балаларды басқалардан білуге бола- ды деген түсінікке әкеледі.

Балалар басқа да ақпарат көздерін атаулары мүмкін. Бірақ біз әзірше

«Басқа адамдарға» тоқталамыз.


hello_html_21027557.jpg hello_html_m3fc310f4.png








Әртүрлі құстар бей- неленген суреттер.







Өмір сүруге қажетті жағдайлардың суреттері.

ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) топпен жұмыс.

Педагог балалардың білімдерін белсендіреді. Мақсатты тұжырымдау. Балалар үлестірмелі дидактикалық материалдардан «өмір сүруге қажетті жағдайлар», «ауаның», «күннің», «судың», «жарықтың»,

«тамақтың» суреттерін көрсетеді.


(Пт) Педагог бақылау жүргізуді ұсынады: адамның өмір сүруіне не қажет деп ойлайсыңдар?

Тақырыбы: «Адамның өмір сүруіне не қажет?».

Музыкалық сүйемелдеу.




Суреттер: су, жарық, қараңғы бейнеленген суреттер.


Мақсаты: Адамның өмір сүруіне қажетті жағдайларды білу және маңыздылықтарын түсіндіре білу.

Болжам: Адамның өмір сүруіне қажетті жағдайлар: ауа, су, күн, жарық, жылу, тамақ. Осылар арқылы адам жай өсіп қана қоймайды, ол жетіледі. (Ұ) Динамикалық кідіріс

(Ұ) Өзекті мәселе.

«Егер ауа, су, жарық болмаса, не болар еді…» Балалардың болжамдары: Жер бетінде тіршілік болмайтын еді.

«Бақылау: «Күнді бақылау»

Мақсаты: Балаларға күннің неге ұқсайтынын, адам өміріне пайдасын, неге қажеттігі туралы бақылатып әңгімелеу.

Өмір сүру үшін сендерге не қажет? (Тамақ, су, жылу, жақындарыңның сүйіспеншілігі мен қамқорлығы және т.б.) «Мен өзім» ақпарат көзі.

(Ұ) Өзекті мәселе.

Адамның өмір сүруі үшін не қажет? Маңызды жағдайларды ата?

(Пт) Жұмбақ

Жылт-жылт етеді, Жылғадан өтеді.

(Су)





Музыка.








Суреттер.


(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс. Деңгейлік тапсырмалар.

1-тапсырма. Өмір сүруге қажетті және зиянды заттарды атайды. Адам мен жануардың тіршілігін салыстырады.

2-тапсырма. Денсаулыққа пайдалы заттардың суреттерін белгілейді.


ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө) Педагог қорытынды жасайды. Сендердің әрқайсыларың алдарыңа мақсат қойып, соған жетуге әрдайым ұмтылсаңдар, қол жеткізулерің әбден мүмкін. Ойланыңдар және айтыңдар, адамның өмір сүруіне қандай жағдайлар қажет?

Қорытынды: Адамның өмір сүруіне ауа, су, жарық, жылу, тамақ қажет.

Рефлексивті бағалау.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_m8484741.png

№ 16.


тАҚырыБы. Жансыз табиғатқа не жатады?10.01.18.

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.2.1.1. Жансыз табиғатқа жататын денелер мен заттарды анықтау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • бақылауға қатыса алады;

  • жансыз табиғат туралы мағлұмат алады;

  • жансыз табиғатқа не жататынын атай алады;

  • жансыз табиғат пен жанды табиғаттың айырмашылығын көрсете алады.

Көпшілік балалар:

  • жансыз табиғаттың қасиеттерін анықтай алады;

  • жансыз табиғаттың табиғаттағы маңызын анықтай алады;

  • практикалық жұмысты орындай алады.

Кейбір балалар:

  • бақылау үдерісінде жансыз табиғат туралы талқылай алады және қорытынды шығара алады.

тілдік мақсат

Дағдыны дамыту: бақылау үдерісінде сұрақ қоя білу, болжамдар айту, ұғымдарға анықтама беру, жүйелеу, бақылау, қорытындылау және ойша тұжырым жасау.

Көптілділік: құм – песок – sand

негізгі терминдер мен сөз тіркестері.

Табиғат, жансыз табиғат, жансыз заттар мен денелерді бақылау.


талқылауға арналған сұрақтар.

Жансыз табиғат дегеніміз не? Жансыз табиғатқа не жатады?

Жансыз табиғаттың жанды табиғаттан айырмашылығы қандай? Жансыз денелер өсе ме?

Жансыз табиғатты адамдар не үшін пайдаланады?

Неге жансыз денелер деп атаймыз?


Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Адамның өмір сүруіне қажетті жағдайларды білу; ауа, су, азық, жарықтың адам үшін қажеттілігі туралы ұғымдар; қарапайым бақылау дағдылары.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Шаттық шеңбері.

Армысың, ардақты Аспан ата, Армысың, мейірімді Жер ана. Армысың, шуақты Алтын Күн, Күліп шықты күн бүгін, Қайырлы таң, қайырлы күн Қуанатын күн бүгін.


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) Табиғаттың не екенін еске түсірейікші. (Табиғат – жанды және жан- сыз денелерден тұратын бізді қоршаған әлем)

Бүгін біз сендермен табиғаттың бір бөлшегі жансыз табиғат туралы түсінік алатын боламыз.

Балалар, жансыз табиғат дегеніміз не? Қалай ойлайсыңдар? Мақсатты болжам.

Жансыз табиғат түрлері бейнеленген суреттерге назар аударту. Балалар, суретте нені көріп тұрмыз?

(Су, құм, тас, топырақ, күн, ауа, аспан т.б.)

(Ұ) Балалар ҰОҚ-да әңгіме не жайында болатындығын тақырып аясындағы сурет бойынша болжамдайды. ҰОҚ-ның соңында қол жеткізетін мақсат айқындалады. (Оған рефлексия кезеңінде қайтып оралады).

Әліппе-дәптердегі 36-37-беттердегі сурет.




Жансыз табиғат бей- неленген суреттер. Тас, құм, су, топырақ, т.б.

hello_html_58365a2f.jpg

ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) Өзекті мәселелер.

Балалар, сонымен жансыз табиғатқа анықтама беріп өтейік. Жансыз табиғат деп – өсіп-өнбейтін, көбеймейтін, бірақ тіршілік иелеріне елеулі пайдалы денелер мен заттарды айтамыз.

(Ұ) Бейнебаян көрсету: «табиғат»

src="https://www.youtube.com/ embed/0ssLjkBEYyw" frameborder="0" allowfullscreen>

  • Балалар, бейнебаяннан нені тамашаладыңдар?

  • Дұрыс, табиғаттың бейнесі.

  • Қандай табиғат бейнеленген екен?

  • Жансыз және жанды табиғат.

  • Жансыз табиғаттың жанды табиғаттан айырмашылығы қандай екен?

(Ұ) Өзекті мәселе.

Балаларға жанды және жансыз денелердің айырмашылығын анықтату үшін тәжірибе жасау ұсынылады.



тәжірибе жасау:

1-тәжірибе: 2-тапсырма бойынша жансыз табиғатқа жатпайтын денені табады. «Жанды заттар мен жансыз заттарды салыстыру»

Жанды табиғат ретінде өсімдік пен тасты салыстыру. Балалар өсімдікке су құйып, күтім жасағанда оның әдемі болып өсетінін анықтайды. Ал тасқа су құйса да, өсіп-өнбейтіні туралы тұжырым жасайды.

2-тәжірибе: 2-тапсырма: «Су сұйық, ал құм сусымалы»

Енді стақанға құм салу. Ол да стақанның пішініндей. Сонда құм сұйық зат болғаны ма?

Осыны тексеріп көз жеткізу.

Суды жалпақ табаққа төгу, су жайылып кетті. Су – сұйық зат.























Әліппе-дәптер, құм, су, ыдыстар, қант.


Құмды төккенде, ол үйіліп қалды.

Құмның сұйық емес, сусымалы зат екенін анықтау. Су мен құм әртүрлі заттар екен. Құм – сусымалы зат.

Су – сұйық зат.

3-тәжірибе: 4-тапсырма: «Құм суда ериді ме?»

Бір стақанға су құйып құмды салу, келесі ыдысқа қант салу. Екі ыдысты да араластыру. Нәтижесінде қанттың суда еритінін және құмның суда ерімей, түбінде тұнып қалатынын анықтау. Балалар құмның суда ерімейтіні туралы тұжырым жасайды.

Тәжірибе – бұл табиғат құбылыстары мен заттарды танып-білудің әдіс- тәсілдері.

Қалыптастырушы бағалау: көңіл күй пікірлері.

Бейне үзінді көрсету: «Тас пен құм» туралы аңыз-әңгіме

(Ұ) «Байқағыштық» деген жаңа ұғым бойынша жұмыс.

Жансыз табиғат денелеріне серуен кезінде табиғат аясында бақылау жа- сату:

  • нысандардың, құбылыстардың ерекшеліктерінің барлығын байқау ептілігі;

  • елеусіз заттардың өзін байқау шеберлігі. Арнайы аспаптарды қолдана білу іскерлігі;

  • сұрақтарды қоя білуі;

  • бақылау қорытындылары бойынша өз ойларын жеткізе білуі;

  • бақылаулар бойынша қорытындылар жасай білуі.

(Ұ) Өзекті мәселелер.

Жансыз табиғаттарға не жатады? Неге оларды жансыз дейміз? Жансыз табиғаттың қандай пайдасы бар?

ҚОрытынДы: Жансыз табиғат өспейді, өнбейді. Бірақ жанды табиғат денелеріне әсері мол. Мысалы, өсімдіктер топырақсыз көбеймейді. Бүкіл тірі денелер сусыз өмір сүре алмайды.

(Ө) «МЕН БАҚЫЛАП ҮЙРЕНЕМІН» практикалық жұмысы.

Педагог жоспар бойынша жұмыс істеуді ұсынады:











Үнтаспа.


Топырақтың түсі қандай?

Топырақта өсімдіктер өсу үшін не қажет?

Сусыз, топырақсыз, күннің жарығынсыз гүлдер өсе ала ма?

Қалай ойлайсың, гүл қандай топырақта жақсы өседі?

Құнарлы топырақ дегеніміз не?

Ал, енді гүлге су құйып көр.

Су қайда сіңіп кетті?

Қалай ойлайсың, жансыз табиғат пен жанды табиғат бір-бірімен тығыз байланысты ма? Неліктен?

Бақылау нәтижелері бойынша бірлескен қорытынды шығарылады: Жанды табиғат пен жансыз табиғат бір-бірімен тығыз байланысты.


(Ұ, Ө) Әліппе-дәптердегі 1-тапсырманы орындайды.












Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө) Қалыптастырушы бағалау.

Қалыптастырушы бағалау өз жұмысыңды бағалаудан тұрады. Балалардың өз жұмысын бағалауын, зымыранды кез келген түсті қарындашпен бояуын сұраңыз:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере аламын.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_5192c37.png


№ 17.


тАҚырыБы: Жансыз табиғаттың пайдасы қандай? 17.01.18.

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.2.1.2. Күнделікті өмірдегі жансыз табиғат денелері мен заттарының қолданылу аясын атау.


Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • бақылауға қатыса алады;

  • жансыз табиғат туралы мағлұмат алады;

  • жансыз табиғатқа не жататынын атай алады;

  • күнделікті өмірдегі жансыз табиғат денелері мен заттарының қолданылу аясын атай алады.

Көпшілік балалар:

  • жансыз табиғаттың қасиеттерін анықтай алады;

  • жансыз табиғаттың табиғаттағы маңызын анықтай алады;

  • практикалық жұмысты орындай алады.

Кейбір балалар:

  • бақылау үдерісінде күнделікті өмірдегі жансыз табиғат денелері мен заттарының қолданылу аясы туралы талқылай алады және қорытынды шығара алады.

тілдік мақсат

Дағдыны дамыту: бақылау үдерісінде сұрақ қоя білу, болжамдар айту, ұғымдарға анықтама беру, жүйелеу, бақылау, қорытындылау және ойша тұжырым жасау.

Көптілділік:

жансыз табиғат – неживая природа – inanimate nature


негізгі терминдер мен сөз тіркестері.

Табиғат, жансыз табиғат, жансыз заттар мен денелерді бақылау.


талқылауға арналған сұрақтар.

Жансыз табиғат дегеніміз не? Жансыз табиғаттың пайдасы қандай?


Жансыз заттарды жанды заттардан қалай ажыратамыз? Жансыз заттар мен денелерді адамдар не үшін қолданады? Жансыз заттардан не жасауға болады?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Су мен ауаның қасиеті мен маңызы туралы ұғымдар; қарапайым бақылау дағдылары.

Жоспар


Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Шаттық шеңбері.

Амансың ба, аспаным Амансың ба, Жер Ана. Сәлем менің достарым, Сендерді көріп қуанам.


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) табиғаттың не екенін еске түсірейікші (табиғат – жансыз және жанды денелерден тұратын бізді қоршаған әлем).

Ал жансыз және жанды табиғат дегеніміз не?

(Жанды табиғат – өсіп-өнетін, көбейетін табиғаттың бір бөлшегі. Жансыз табиғат – өсіп-өнбейтін, көбеймейтін, бірақ тіршілік иелеріне елеулі пайдалы денелер мен заттарды айтамыз).

Бүгін біз сендермен жансыз табиғаттың пайдасы туралы түсінік алатын боламыз.

  • Балалар, жансыз табиғаттың пайдасы қандай? Қалай ойлайсыңдар? Мақсатты болжам.

Жансыз табиғат түрлері бейнеленген суреттерге назар аударту.


  • Балалар, суретте нені көріп тұрмыз? (Су, құм, тас, топырақ, күн, ауа, аспан т.б.)

  • Оларды адамдар не үшін пайдаланады деп ойлайсыңдар?






Жансыз табиғат бей- неленген суреттер. Тас, құм, су, топырақ,

т.б.


(Ұ) Балалар әңгіме не жайында болатындығын тақырып аясындағы су- рет бойынша болжамдайды. ҰОҚ-ның соңында қол жеткізетін мақсат айқындалады. (Оған рефлексия кезеңінде қайтып оралады)


hello_html_m6b661c89.jpg

ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) Өзекті мәселелер.

Балалар, сонымен жансыз табиғаттың пайдасына тоқтала кетейік. Жансыз табиғатты адамдар күнделікті өмірде пайдаланады. Мысалы, тас, құм, топырақ сияқты жансыз заттарын үй құрылысына қажет етеді. Ал, су мен ауасыз адам, тіпті бүкіл тіршілік иелері өмір сүре алмайды. (Ұ) Өзекті мәселе.

Балаларға жанды және жансыз денелердің айырмашылығын анықтату үшін тәжірибе жасау ұсынылады?



тәжірибе жасау:

1-тәжірибе: Топырақтан не жасауға болады?

Балаларға топырақтың иленгіш, жансыз дене екенін түсіндіру арқылы сазбалшықтан илеу, жұмсарту арқылы белгілі бір пішіндерді бейнелету (ыдыс, қуыршақ, жануарлар т.б.)

Нәтижесінде топырақ иленгіш, жансыз дене екенін анықтау.

Тәжірибе – бұл табиғат құбылыстары мен заттарды танып-білудің әдіс- тәсілдері.

Қалыптастырушы бағалау: көңіл күй пікірлері.


(Ұ) «Байқағыштық» деген жаңа ұғым бойынша жұмыс.

Жансыз табиғат денелеріне серуен кезінде табиғат аясында бақылау жа- сату.

1-бақылау:

Құмның ұсақ, сусымалы зат екенін, адамдардың құмды не үшін пайда- ланатынын бақылату.

2-бақылау: Тастан не жасауға болады?

Тастан жасалған үйлердің құрылысына және тас қамалдарға бақылау жасау.



Қорытынды сұрақтар:

Топырақтың пайдасы қандай? Адамдар тастан не жасайды? Құм не үшін қажет? Суды неге жансыз табиғатқа жатқызамыз? Осы сұрақтарға жауап іздеу:

  • нысандардың, құбылыстардың ерекшеліктерінің барлығын байқау ептілігі;

  • елеусіз заттардың өзін байқау шеберлігі. Арнайы аспаптарды қолдана білу іскерлігі;

  • сұрақтарды қоя білуі;

  • бақылау қорытындылары бойынша өз ойларын жеткізе білуі;

  • бақылаулар бойынша қорытындылар жасай білуі.


ҚОрытынДы: Жансыз табиғаттың адам үшін, бүкіл тіршілік иелері үшін пайдасы зор.

Бақылау нәтижелері бойынша бірлескен қорытынды шығарылады: Жанды табиғат пен жансыз табиғат бір-бірімен тығыз байланысты. Жанды табиғат сияқты жансыз табиғаттың маңызы зор.

(Ұ, Ө) Әліппе-дәптер бойынша тапсырмаларды орындайды.


ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө, Қ) Қалыптастырушы бағалау.

Қалыптастырушы бағалау өз жұмысыңды бағалаудан тұрады. Балалардың өз жұмысын бағалауын, зымыранды кез келген түсті қарындашпен бояуын сұраңыз:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере аламын.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_5192c37.png


№ 18.


тАҚырыБы: су мен ауаның қандай қасиетін білесің?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.2.1.3. Су мен ауаның қасиеттерін сипаттау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • «Зертханалық жұмыс» ұғымына анықтама бере алады;

  • қарапайым тәжірибелер жүргізеді.

Көпшілік балалар:

  • зертханалық жұмыс нәтижелері бойынша қорытынды жасайды;

  • зертханалық жұмыс үдерісінде жеке тәжірибені қолданады.

Кейбір балалар:

  • пиктограмма көмегімен зертханалық жұмыс қорытындысын белгілейді.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту: сұрақтарға жауап алудың жолдарын талқылау (топта), бақылау кезеңдерін дұрыс атау, ғылыми терминологияны пайдалана отырып зертханалық жұмыс нәтижелерін түсіндіру кезінде толық, ашық түрде жауап беру.


Көптілділік: ауа – воздух – air


негізгі терминдер мен сөз тіркестері.

Зертханалық жұмыс, бақылау кезеңдері, тақырыбы, мақсаты, ақпарат жинау, ақпараттарды өңдеу, нәтижелерді ұсыну.


талқылауға арналған сұрақтар.

Тәжірибелік жұмыс дегеніміз не? Қандай тәжірибе жұмыстарын сен өз бетіңмен жасай аласың? Тәжірибелік жұмыс кезінде қандай ережелерді сақтау керек?


Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Жансыз табиғат жөнінде қарапайым түсініктер. Тәжірибелік жұмыстың ең оңай дағдыларын меңгеру.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

  • (Ұ) Педагог ҰОҚ жүргізу үшін қолайлы жағдай жасайды.

Сылдырлайды мөлдір су, Мөлдір суға қолыңды жу. Жусаң сен әрдайым, Аппақ бетің, маңдайың. Тазалықтың досы,

Су деген осы.


Өлең.

II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

  • (Ұ) Педагог жұмбақ шешуді ұсынады.

Жылт-жылт етеді, Көзге ілінбейді,

Жылғадан өтеді. Жұтсаң білінбейді. (Су) (Ауа)


hello_html_m4578ae4b.jpg hello_html_373e8e13.jpg



  • Балалар кестедегі суретке қарап, оқу іс-әрекетінде әңгіме не жайында болатынын болжамдайды. Оқу іс-әрекетінің соңына қарай қол жеткізілетін мақсат анықталады. (Оған рефлексия кезеңінде қайтып ора- лады)






Кестедегі сурет.


ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 27 мин.

  • (Ұ) Педагог балаларды мәтінмен таныстырып, сұрақтарды талқылауды ұсынады.

Тәжірибелік жұмыс шеңберінде жұмыстың қауіпсіздік ережелерін талқылау.

  • (Ұ, Ө) Балалар тәжірибелік жұмысқа қатысуға шақыру қағазын алады.


  • (Ұ, т, Ж, Ө)

1-тәжірибе. Тәжірибе жасау арқылы судың түссіз, мөлдір, дәмсіз, иіссіз екенін анықтау.

1.1. судың түсі қандай? (1-тапсырма)

Екі стақандағы су мен сүтті салыстыру. Сүттің түсі ақ. Ал судың түсі мөлдір. Нәтижесінде судың түссіз мөлдір, ал сүт ақ түсті болатынын анықтау.

2.2. судың дәмі қандай? (2-тапсырма)

Су мен апельсин шырынын салыстыру. Шырында апельсин жемісінің дәмі бар. Ал судың дәмі жоқ. Нәтижесінде судың дәмсіз екені анықталады. 2-тәжірибе: судың үш күйін анықтау

2.1. су – сұйық зат.

Суды мөлдір стақанға құю. Даусын естірту. Нәтижесінде балалардың судың сұйық болатыны туралы түсініктерін қалыптастыру.

    1. су қай кезде қатты денеге айналады? (3-тапсырма)

Стақанға суды құйып, бір күнге тоңазытқышқа қойып, нәтижесінде судың төмен температурада қатты денеге айналатынын дәлелдеу.

    1. су буға қалай айналады?

Суды қайнатқанда буға айналатынын түсіндіру (бейнеүзінді, сурет арқылы)

3-тәжірибе: Ауасыз тіршілік жоқ екенін және ауаның көзге көрінбейтінін анықтау.



Тақта немесе флип- чарт.



Суға арналған ыдыс, су.


Біржолғы ыдыс, су, сүт.



Стақан, су, апельсин шырыны.



Ыдыс, су.



Стақан, су, мұз.


Ауасыз өмір сүре аламыз ба?

Ол үшін тыныс мүшелерін бекітіп, тыныс алмау керектігі ұсынылады. Нәтижесінде адам ауасыз өмір сүре алмайтыны туралы тұжырым жаса- лады.



    1. Ауа көзге көріне ме?

Ауаның түсі жоқ болғандықтан, көзге көрінбейтінін тек адамға сезілетінін анықтау.

  • (Ұ) Динамикалық кідіріс.

  • (Ұ) Педагог ойындар ұсынады:

  • егер:

  • Жер бетінен барлық су жоғалып кетсе;

  • тұщы су тұзды суға айналса;

  • суды аязға шығарып қойса;

  • шәйнектегі суды көп уақытқа отқа қойса, не болар еді?


(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс.

4-5-тапсырмаларды орындайды.







Бейнеүзінді, сурет.









Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

Қалыптастырушы бағалау өз жұмысыңды бағалаудан тұрады. Балалардың өз жұмысын бағалауын, зымыранды кез келген түсті қарындашпен бояуын сұраңыз:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере аламын.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_5192c37.png



№ 19.


тАҚырыБы: табиғат құбылыстарының ерекшелігі неде?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.2.2.1. Табиғат құбылыстарын сипаттау (жел, тұман, найзағай, жаңбыр және т.б.)

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • бақылауға қатыса алады;

  • табиғат құбылыстарын атай алады;

  • табиғатта болатын өзгерістерді анықтай алады;

  • жыл мезгілдеріне байланысты табиғат құбылыстарының ерекшеліктерін көрсете алады.

Көпшілік балалар:

  • табиғат құбылыстарының ерекшеліктерін анықтай алады;

  • маусымдық өзгерістерге байланысты табиғат құбылыстарының өзгермелілігін айта алады;

  • практикалық жұмысты орындай алады.

Кейбір балалар:

  • бақылау үдерісін талқылай алады және қорытынды шығара алады.

тілдік мақсат

Дағдыны дамыту: бақылау үдерісінде сұрақ қоя білу, болжамдар айту, ұғымдарға анықтама беру, жүйелеу, бақылау, қорытындылау және ойша тұжырым жасау.


Көптілділік: табиғат құбылысы – природное явление – a natural phenomenon

негізгі терминдер мен сөз тіркестері.

Табиғат, құбылыс, мезгіл, табиғат құбылысы және т.б.


талқылауға арналған сұрақтар.

Табиғат құбылыстары дегеніміз не?

Табиғат құбылыстарына қандай құбылыстар жатады? Қар қай мезгілде жауады?

Жаңбыр қалай пайда болады?

Найзағай қай кезде пайда болады?


Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Күнделікті өмірдегі жансыз табиғат денелері мен заттарының қолданылу аясы туралы ұғымдар; қарапайым бақылау дағдылары.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) «Нөсер» өлеңінің көмегімен дұрыс әсерлі көңіл күй жасау.

Найзағайлар атылды, Жерге бұршақ шашылды. Нөсер жауып бір кезде, Жұртты әуреге салдырды.

Өлең.

II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

Қозы-лақтар маңырап, Бұзаулар да аңырап. Айналаға қарасаң, Көрінбейді атырап.

Нөсер жаңбыр жауады, Сай-саладан ағады.

Жердің бәрі балшық боп, Бассаң, балқып барады.


(Ұ) Балалар, табиғат дегеніміз не? Есімізге түсірейікші.

табиғат – жанды және жансыз денелерден тұратын бізді қоршаған әлем. Бүгін біз сендермен табиғат құбылыстары туралы айтатын боламыз. Табиғат құбылыстары дегеніміз не? Қалай ойлайсыңдар? Мақсатты болжам.

(Ұ) Балалар ҰОҚ-да әңгіме не жайында болатындығын сурет бойынша болжамдайды. ҰОҚ-ның соңында қол жеткізетін мақсат айқындалады.

(Оған рефлексия кезеңінде қайтып оралады)










Табиғаттағы құбылыстар бейне- ленген суреттер.


ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) Өзекті мәселелер.

Жұмбақтарды шешу арқылы табиғат құбылыстары туралы түсінік беру.

Қанаты жоқ, ұшады, Аяғы жоқ, жетеді.

Аузы жоқ, ұлиды (Боран).


Арыстан арқырады,

Орман жарқырады (Найзағай).


Қанаты жоқ – ұшады, Аяғы жоқ – қашады (Жел).


Қыста ғана болады,

Ұстасаң, қолың тоңады (Қар). Сырылдатады шәйнегін, Ұнатпаса да жұрт, мейлі.

Тереземіздің әйнегін Жуады,

Бірақ сүртпейді (Жаңбыр).

Балалар, қандай табиғат құбылыстарын білесіңдер? Табиғат құбылыстарына анықтама беріп көрейікші.

табиғат құбылыстары – әр маусымда болатын табиғи өзгерістер (жаңбыр, қар, жел, боран, найзағай т.б.).


(Ұ) «табиғат құбылыстары» тақырыбында сурет бойынша әңгімелеу

  • Балалар, суреттен нені байқадыңдар?

  • Қандай табиғат құбылыстарын атай аласыңдар?

  • Бірінші суретте қай мезгіл бейнеленген?

  • Күз мезгілінде ауа райы қандай болады?


Жұмбақтардың жа- уабына байланысты суреттер.



















Жыл мезгілдерінің суреті.


Екінші суретте не бейнеленген?

Көктем мезгілі бейнеленген.

Көктем мезгілінде қандай табиғат құбылысы болады?

Күн күркіреп, жаңбыр жауады.

Ал, қыста қандай құбылыс болады?

Қар жауады.

(Ұ) «Байқағыштық» деген жаңа ұғым бойынша жұмыс.

Табиғаттағы табиғат құбылыстарын бақылату.

Серуенде аулаға шығып табиғат құбылыстарына бақылау жасау.

(Пт) Суреттер арқылы табиғат құбылыстары туралы мағлұмат беру.

  • Табиғатта болып тұратын өзгерістер табиғат құбылыстары деп аталады. Олар: жел, боран, кемпірқосақ, қар, жаңбыр, бұршақ жауу т.б. (Ұ) Аспандағы бұлтты бақылаған кездегі әсерлерін айтады.

(Пт) 1-сурет: «Бұлт». Бұлт та табиғат құбылысы екенін түсіндіру.

  • Бұлт – ұсақ су тамшылары. Биік аспанда қалықтап жүреді. Ауа райы жылы мезгілдерде жаңбыр болып жауады. Ал суық кезде бұршақ және қар болып жерге түседі.

2-сурет: «тұман».

  • Тұман – табиғат құбылысы. Ол да ұсақ су тамшылары. Ол жерге таяу жиналады. Қатты тұман көлік қатынастарына бөгет жасайды. Мысалы: ұшақтар ұша алмайды т.б.

3-сурет: «Жаңбыр».

Жаңбыр – бұлттан бөлініп жерге түсетін су.

Байқағыш адамның қасиеттері қалыптасады және карточкалар көмегімен белгіленеді:

  • нысандардың, құбылыстардың ерекшеліктерінің барлығын байқау ептілігі;

  • елеусіз заттардың өзін байқау шеберлігі. Арнайы аспаптарды қолдана

білу іскерлігі;
















Сурет. Сурет.



Сурет.


сұрақтарды қоя білуі;

бақылау қорытындылары бойынша өз ойларын жеткізе білуі;

бақылаулар бойынша қорытындылар жасай білуі.

(Ұ) Өзекті мәселелер.

Жаңбыр қайдан пайда болады?

Неге қыста қар жауады деп ойлайсыңдар? Күн қай кезде ыстық болады? Найзағай қай мезгілде жарқылдайды? Күзде неге көп жаңбыр жауады? ҚОрытынДы: Әр мезгілдің өзіндік ерекшеліктеріне қарай өзіндік табиғат құбылыстары болады. Ауа райына байланысты олар өзгеріп, құбылып отырады. Мысалы, күзде жауын-шашын көп болады. Ал, қыста күн суық болғандықтан қар жауады. Қар аспан әлемінен қар түйіршіктері болып жерге түседі. Көктемде күн жыли бастайды, бірақ күн күркіреп, найзағай жиі жарқылдайды. Ал, жаз мезгілінде күн өте ыстық болады. (Ө) «МЕН БАҚЫЛАП ҮЙРЕНЕМІН» практикалық жұмысы.

Бақылау нәтижелері бойынша бірлескен қорытынды шығарылады: Табиғат құбылыстары – жыл мезгілдеріндегі маусымдық өзгерістерге байланысты ауысып отырады.

(Ұ) Өзекті мәселе.

«Табиғат құбылысы» дегенді ғылыми тұрғыдан қалай түсіндіресіңдер?

(Ұ, Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс жүргізіледі.





Жыл мезгіліне қарай бақылау түрін таңдау.












Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө) Қалыптастырушы бағалау.

Қалыптастырушы бағалау өз жұмысыңды бағалаудан тұрады. Балалардың өз жұмысын бағалауын, кез келген түсті қарындашпен бояуын сұраңыз:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере аламын.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_5192c37.png

№ 20.


тАҚырыБы: Әр жыл мезгілінде қандай өзгерістер болады?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.2.2.2. Маусымдық өзгерістердің жанды табиғатқа тигізер ықпалын анықтау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • бақылауға қатыса алады;

  • маусымдық өзгерістерді атай алады;

  • табиғатта болатын өзгерістерді анықтай алады;

  • жыл мезгілдеріне байланысты маусымдық өзгерістердің ерекшеліктерін көрсете алады.

Көпшілік балалар:

  • маусымдық өзгерістердің ерекшеліктерін анықтай алады;

  • маусымдық өзгерістерге байланысты табиғат құбылыстарының өзгермелілігін айта алады;

  • практикалық жұмысты орындай алады.


Кейбір балалар:

  • бақылау үдерісін талқылай алады және қорытынды шығара алады.

тілдік мақсат

Дағдыны дамыту: маусымдық өзгерістерді бақылау үдерісінде сұрақ қоя білу, болжамдар айту, ұғымдарға анықтама беру, жүйелеу, бақылау, қорытындылау және ойша тұжырым жасау. Көптілділік:

жыл мезгілдері – времена года – seasons


негізгі терминдер мен сөз тіркестері.

Маусым, маусымдық өзгерістер, жыл мезгілдері, табиғат құбылысы, т.б.

талқылауға арналған сұрақтар.

Әр маусымда қандай өзгерістер болады? Маусым дегеніміз не?

Маусымдық өзгерістер дегеніміз не?

Маусымдық өзгерістер неге байланысты құбылады?

Маусымдық өзгерістердің жанды табиғатқа тигізер ықпалы қандай?


Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Маусымдық өзгерістер туралы ұғымдар; қарапайым бақылау дағдылары.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) «Мен жерімді сүйемін» өлеңінің көмегімен дұрыс әсерлі көңіл күй жасау.

Мен жерімді сүйемін, Жеріме дән себемін. Ауа таза болсын деп,

Жылда ағаш егемін.

Өлең.

II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) Балалар, табиғат құбылысы дегеніміз не? Есімізге түсірейікші. Бүгін біз сендермен әр маусымдағы өзгерістер болатыны туралы айта- тын боламыз. Маусымдық өзгерістер дегеніміз не? Қалай ойлайсыңдар? Мақсатты болжам.

(Ұ) Балалар ҰОҚ әңгіме не жайында болатындығын сурет бойынша болжамдайды. ҰОҚ соңында қол жеткізетін мақсат айқындалады. (Оған рефлексия кезеңінде қайтып оралады).

Маусымдық өзгерістер бейне- ленген оқулықтағы суреттер.

ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) Өзекті мәселелер.

Жұмбақтарды шешу арқылы маусымдық өзгерістер туралы түсінік беру.

1. Аяз қысып, өрнек сызып, Терезені торлайды. Қарға омбығып,

Бет домбығып,

Сырғанап жастар ойнайды. Бөбектерім, айтыңдаршы Бұл қай кезде болады? (Қыс).


Жұмбақтардың жауабына байланысты суреттер.


Қар, мұз еріп, су көбейіп, Сай-салаға толады.

Бүршік жарып, жарық ашып, Гүл бәйшешек басады.

Бөбектерім, айтыңдаршы

Бұл қай кезде болады? (Көктем).


  1. Өрік, алма,

Жидек жүзім піседі. Қауын-қарбыз,

Қияр, сәбіз дүкендерге түседі. Астық пісіп, орақ түсіп, Қырман дәнге толады.

Бөбектерім, айтыңдаршы Бұл қай кезде болады? (Жаз)


  1. Бұлттар төніп, жерге төгіліп, Дымқыл тұман басады.

Шөп сарғайып, өңі тайып, Дала нұры қашады.

Ойнай алмай,

Денең мұздап тоңады. Бөбектерім, айтыңдаршы Бұл қай кезде болады? (Күз)


Балалар, қандай жыл маусымдарын білесіңдер? Жылдың төрт мезгілі бар: қыс, көктем, жаз, күз. Маусымдық өзгерістерге анықтама беріп көрейікші.



Маусымдық өзгерістер – әр жыл мезгілінде өзіне тән табиғат құбылыстары мен өзгерістері.

Ертегі: «Жыл атайдың төрт баласы»

Ерте, ерте, ертеде Жыл атай өмір сүріпті. Ол бүкіл табиғат құбылыстарының иесі болыпты. Табиғаттың әрбір мүшесі Жыл атайдың құзырында екен. Жыл атайдың мінездері әртүрлі төрт баласы болып- ты. Бірінші баласының аты – Қыс екен. Оның мінезі өте қатал, ашушаң болған екен. Мінезінің қатты болғанымен, көңілі пәк, ниеті түзу екен. Бірақ ашуланса, бүкіл әлемді өзінің суық ызғарымен тоңдырып тастай- тын көрінеді.

Ал үлкен баласынан кейінгі баласының аты – Көктем екен. Көктем өте көңілді, жайдары, жан-жағына шуағын, нұрын төгіп жүреді екен. Қыс ағасының ашуланған кезінде осы Көктем ашуын басып, сабырға келтіріп отыратын көрінеді. Көктемнің ерекшелігі бүкіл тіршілік иелеріне мейірлене қарап, жан бітіреді екен. Сондықтан оны жануарлар мен өсімдіктер патшалығы ерекше құрметтейді екен. Бірақ Көктем кейде мұңайып та қалады екен.

Осындай мұңайған сәтте көмекке келетін үшінші баласы Жаз екен. Жаз Жыл атайдың барлық балаларының ішінде ең жайдары, ең мейірімдісі екен. Жаз бүкіл жер бетіне өзінің ыстық шуағын төгіп, жеміс-жидектердің пісуіне септігін тигізеді екен. Жазға бүкіл гүлдер патшалығы бағынатын көрінеді. Бүкіл жәндіктер мен жануарлар да оған дән риза.

Жыл атайдың ең кенже баласы Күз екен. Күз үнемі мұңайып, томсырай- ып жүреді екен. Бірақ кейде қуанышты сәттері де болады. Томаға тұйық мінезіне қарамастан, Күз өте жомарт, қолы ашық екен. Әсіресе, оған Адамдар патшалығы дән риза. Өйткені астықпен, жеміс-жидектермен, көкөністермен қамтамасыз ететін осы Күз екен.

Жыл атай әр баласының мінездерінің ерекшеліктеріне қарамастан, олар- ды өте жақсы көріпті.


Жыл мезгілдерінің суреті.


Ертегі не жайында айтылған?

Жыл атайдың қанша баласы бар екен?

Ертегіде қандай мезгілдер туралы айтылған?

(Ұ) «Маусымдық өзгерістер» тақырыбында сурет бойынша әңгімелеу (1-тапсырма)

  • Балалар, суреттен нені байқадыңдар?

  • Қай мезгілді көріп отырсыңдар?

  • Қыс мезгілінде қандай өзгерістер болады?

  • Жаз мезгілінің басқа мезгілдерден айырмашылығы қандай?

  • Күз мезгілінде ағаштардың жапырақтары неге сары түске енеді деп ойлайсыңдар?

  • Көктем мезгілінде алғаш жер бетіне шығатын қандай гүл? (Ұ) «Байқағыштық» деген жаңа ұғым бойынша жұмыс. Маусымдық өзгерістерді бақылату.

Серуенде аулаға шығып табиғат құбылыстарына бақылау жасау. Бақылау: «Маусымдық өзгерістерді бақылау»

Қазір жылдың қай мезгілі? Күзде ауа райы қандай болады? Қыс мез- гілінің басқа мезгілдерден айырмашылығы неде? Жазда қандай маусым- дық өзгерістер болады? Көктемде алғаш қандай гүл жарып шығады? Әр жыл мезгіліндегі жануарлар мен өсімдіктердің тіршілігі қандай?

Жақын маңдағы саябаққа баруға ұсыныс тастаңыз. Осы сұрақтарға жауап іздеу.

Байқағыш адамның қасиеттері бірге қалыптасады және карточкалар көмегімен белгіленеді:

  • нысандардың, құбылыстардың ерекшеліктерінің барлығын байқау ептілігі;

  • елеусіз заттардың өзін байқау шеберлігі;

  • арнайы аспаптарды қолдана білу іскерлігі;

  • сұрақтарды қоя білуі;



Әліппе-дәптер.


бақылау қорытындылары бойынша жазбаларды жүргізе білуі;

бақылаулар бойынша қорытындылар жасай білуі.

(Ұ) Өзекті мәселелер.

Жаз мезгілінде адамдар қалай киінеді? Қыста ауа райы неге суық бола- ды? Астық пен жеміс-жидектің толық пісіп-жетілетін кезі қай мезгіл? Өрік пен құлпынай жемісі қай кезде піседі?

ҚОрытынДы:

Маусымдық өзгерістердің жанды табиғатқа тигізер ықпалы зор. Көктемде жан-жануарлар мен өсімдіктер тіріліп, тіршілік басталады.



Жануарлардың кейбір түрі жаз, күз мезгілдерінде азықтарын жинап, қыста қысқы ұйқыға кетеді. Адамдар да әр маусымдық өзгерістерге байланысты киім киеді. Көктемде жерді жыртып, дәнді-дақылдар мен көкөністерді, жемістерді отырғызып, жазда күтіп-баптап, күзде жинап алады.

Әр маусымдық өзгерістердің өзіндік ерекшеліктері бар.

(Ө) «МЕН БАҚЫЛАП ҮЙРЕНЕМІН» практикалық жұмысы. Бақылау нәтижелері бойынша бірлескен қорытынды шығарылады: Маусымдық өзгерістердің – жанды табиғат иелеріне тигізер ықпалы зор. (Ұ) Өзекті мәселе.

«Маусымдық өзгеріс» дегенді ғылыми тұрғыдан қалай түсіндіресіңдер?

(Ұ, Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс жүргізуге болады (2-3-тапсырмалар).






Жыл мезгіліне қарай бақылау түрін таңдау.



Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө) Қалыптастырушы бағалау.

Қалыптастырушы бағалау өз жұмысыңды бағалаудан тұрады. Балалардың өз жұмысын бағалауын, кез келген түсті қарындашпен бояуын сұраңыз:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере аламын.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_5192c37.png

№ 21.


тАҚырыБы: Қозғалыс және күш деген не?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.3.1.1. Қозғалмалы және қозғалыссыз денелерді ажырату.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • қозғалыс ұғымын түсіндіре алады;

  • денелердің қозғалысына мысал келтіре алады;

  • Күш туралы түсінік бере алады.

Көпшілік балалар:

  • қозғалысқа не келтіретінін түсіндіре алады;

  • адам және жанды организмдер өміріндегі қозғалыс маңыздылығын дәлелдей алады.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

Болжамдар айту және оларды сөйлемде дұрыс қолдану; белгілі бір сұрақтарды ашу және түсіндіру; сөздікті өзектендіру.

Көптілдік: қозғалыс – движение – motion


негізгі терминдер мен сөз тіркестері: қозғалыс, физикалық құбылыс, күш.

ҰОҚ барысында сөйлесу/жазу үшін қолданылатын тіл:

Талқыланатын сұрақтар.

Билеп, жүгіріп, секіріп, ойнап жүрген балаларды не біріктіреді? Заттардың кеңістіктегі орында- рын не өзгертеді?

Адам үшін қозғалыс неге соншалықты маңызды?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Барлық заттардың орнын ауыстыруы мүмкін екендігі туралы негізгі білімдер; доппен ойнау, ойыншық машинаны жүргізу. Шынықтырылған физикалық дағдылар мен білімдер.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар


I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Педагог жұптық эстафета «допты беру»?

Мақсаты: Жылдам қозғалып, допты дәл қолға беруге, шапшаңдыққа үйрету.

Кұрал-жабдықтар: доптар, топтардың санына байланысты.

Ойын барысы:

Ойыншылар бір-біріне қарама-қарсы жұп-жұбымен тұрады. Бір ойын- шыда доп. Ойыншылар жүгіріп келе жатып, бір-біріне допты беріп оты- руы тиіс. Эстафеталық ойынды бірінші аяқтаған топ жеңімпаз атанады.



Әуен ойнатқыш.

II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) Педагог балалардан қандай әрекет жасағанын сұрайды. (Жаттығулар орындады, қозғалды). Айналамызда тағы не қозғалады? (Балалардың болжамдары тыңдалады). Қозғалыс деген не? Бұл ҰОҚ-ның тақырыбы. Біз бұл туралы не білеміз? Қозғалыс деген не және адамдардың өмірінде оның рөлі қандай... Ойланайық…

…… қозғалыс – заттардың орнын ауыстыруы.

күш – бір дененің екінші денеге әрекет етуі …… қозғалыс пен күш жанды табиғат әлемінде үлкен рөл атқарады деп ойласақ?


ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ, т) Педагог балаларға сұрақтар ұсынады. Бұл сұрақтар денелер мен заттардың қасиеттерін және де қозғалыс, күш, жарық, дыбыс, жылу сияқты қызықты құбылыстарды бақылайды. Бұл құбылыстар не деп ата- лады?

(Ұ) Өзекті сұрақтар.

Ойланыңдар, қозғалмалы және қозғалыссыз денелерге не жатады? Неге қозғалмалы және қозғалыссыз денелер деп аталған. Неге барлық денелер қозғалмайды? Күш дегеніміз не? Балаларға «Кім күшті?» әңгімесін баян- дау және «Көліктер» мультфильмінен үзінді көрсеткен жөн.

Қозғалатын және қозғалмайтын заттардың суреті.



«Көліктер» мультфильмінен үзінді.


(Пт) Балалар, жаңа білім алудың тағы бір қызықты әрі қолжетімді тәсілі – бақылау. Адамның қоршаған ортаны танып білуге ұмтылуы көптеген құрылғыларды ойлап тапты. Бақылауды көптеген құрылғылар көмегімен жүргізуге болады. Қарапайым лупалар ұсақ нысандарды көруге арналған құрылғы. Микроскоп – көзге көрінбейтін нысандарды бірнеше есе үлкейтіп көрсететін құрылғы.


(т, Ө) Кіші топтарда жұмыс жасау: педагог балалардың 3 топқа бөлінулерін ұсынады – «адамдар», «құстар», «балықтар». Дайындалған карточкаларда әр топ аттарының бейнелері салынған (адамдар, құстар және балықтар), алайда олардың қозғалыс жасайтын маңызды мүшелері жоқ. Балалар топта олардың ненің көмегімен қозғалатынын талқылап, олардың суретін қосып салуы керек (аяқтар, қанаттар, жүзбе қанаттар). Презентация, қорытындылар.

  • тірі организмдер қандай дене мүшелерімен қозғалады? Аяқтары, қанаттары, жүзбе қанаттары көмегімен.

  • көлік түрлерінің қозғалысына не көмектеседі? Дөңгелектер, қанаттар.

  • сендер қандай қозғалыс түрлерін пайдаланасыңдар? Жүру, жүгіру, секіру және сырғу. Ал олар қозғалу үшін күш қажет. Егер күш болмаса, онда қозғалу мүмкін емес.


(Ұ) Өзекті жағдай.

Қозғалыстың көлік түрлеріне қандай пайдасы бар? (Баратын жерге тез жеткізеді және т.б.). Жанды табиғат әлеміне ше? (көбейеді, өседі ...).

(Ұ) Ал адам не істей алады? (Балалардың болжамдары)

Педагог ақпараты: адам табиғатынан қозғалысқа икемделген. Сондықтан біз кеңістікте орын ауыстырамыз, жүгіреміз, адымдаймыз, секіреміз, еңбектейміз. Оның барлығын қозғалыс аппараты қамтамасыз етеді. Қозғалыс жасауға күш қажет.







Көрнекі құралдар.














Мультимедиялық презентация.


(Ұ) сергіту сәті.

Педагог балаларға жаттығу жасатады. Педагог балаларға жаттығу түрлерін көрсетеді. Күнделікті жаттығулар кешенін ұсынады.

Әліппе-дәптермен жұмыс. (1-2-3-тапсырмалар).

Әуен ойнатқыш. Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө) Педагог балалардың бүгін қандай физикалық құбылыстар түрлерін өткенін сұрайды. Қозғалмалы және қозғалыссыз денелер туралы не білесіңдер? Күш туралы не айта аласыңдар?


Педагог балалардан жұмыстарын бағалауды сұрайды, ол үшін мәшинені кез келген түсті қарындаштармен бояу керек:

1-деңгей – ештеңе түсінген жоқпын.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

3-деңгей– барлығын түсіндім, басқа адамға түсіндіре аламын.

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_72497769.png



№ 22.



тАҚырыП: Жарық қайдан шығады?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.3.2.1. Жарық шашатын нысандарды атау: от, Күн, шам.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • табиғи және жасанды жарық көздерін атайды;

  • от, Күн, шам туралы түсініктері қалыптасады.

Көпшілік балалар:

  • жарық – энергия екендігін айтады;

  • табиғи және жасанды жарықты айырады.

Кейбір балалар:

  • жарық туралы айтады;

  • ҰОҚ тақырыбы бойынша қосымша ақпаратты есіне сақтайды.


тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

Жарықтың не екендігін түсіндіру, ғылыми терминдерді қолдана отырып, толық жауап беру.

негізгі терминдер мен сөз тіркестері: жарық, табиғи және жасанды жарық көздері. Көптілділік: жарық – свет – light.


ҰОҚ барысында сөйлесу/жазу үшін қолданылатын тіл:

Талқыланатын сұрақтар.

Жарық деген не?

Жарық көздері қандай болады?

Жасанды және табиғи жарық көздерін ата.

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Табиғи жарық көздерін білу – Күн, Ай. Қарапайым тәжірибелерді өткізе алу.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Педагог ҰОҚ-да жұмыс жасау үшін жағымды ортаны ұйымдастыру. Армысың, Әлем!

Армысың, Жарық күн! (Қолдарын жайып, көкке көтереді)

Армысың, абзал Адам! (Қолдарын алға созады)

Армысың, менің досым!


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

Педагог сандықша алады, сол арқылы сұрақ қояды. Сандықта не бар? Неге көрінбейді? Көру үшін не қажет? Сандықты аштық, ішіне жарық түсті, балалар ішінен қолшамын көреді.

Балалардан біз сандықты ашпай ішіндегісін көру үшін не істеуіміз керек деп сұрауға болады (қолшамын жағып, сандыққа салу).

Балалар сандыққа қолшамын жағып, сандықтан суреттер көреді.



Енді сандықтың ішіндегі суреттер неге көрінетін болды? (Сандықтың іші жарық болды).

Біз бүгін нені бақылаймыз? (Жарық)

Бақылау тақырыбы анықталады – жарық. Мақсат. Кесте бағандары толтырылады.


ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) Педагог жарықтың не екендігі туралы ойлануды ұсынады. Жарық туралы не білесіңдер?

Таңертең негізгі жарық көзіне ерекше назар аударады. Балаларға жарықтың жасанды көздері туралы түсінік береді.

Жарықтың жасанды және табиғи болатыны туралы қорытындылайды. Балалар табиғи және жасанды жарық көздерін атайды.

(т) Суреттерді топтарға таратып, «Жарық әртүрлі болады» безендіруді ұсыну. Балалар өз таңдауын түсіндіреді.


сергіту сәті.

(Пт) Балауыз бен қолшамның жарықтылығын салыстырады.

Ақпарат көздерін атайды. Педагог ақпарат көзі ретінде тәжірибе өткізуді ұсынады.

(Пт) Педагог майшаммен алыстан жарық түсіреді. Бөлмеге жарықтың жақсы түскенін анықтайды.

Бөлмеге жарықтың дұрыс түскенін білу үшін жарықты арттырады. Екі нұсқаны да көру керек, қорытынды жасаймыз:

Жарықтандыру көзіне байланысты: ол жақын және жарықты арттырса,

онда жарық көбірек болады және керісінше.


Суреттер: Күн, Ай, жұлдыз, шам, қолшам, майшам, от, жарық балық, жарқырауық қоңыз. қолшам, майшам.



Түрлі қуатты шам- дар, сурет.


(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс жасау (түрлі тапсырмаларды орындау). 1-тапсырма. Табиғи және жасанды жарық көздерін салыстыру.

2-тапсырма. Табиғи жарық шығаратын жануарларды атайды: тасбақа, жарық қоңыз, мысық, теңіз ұлуы.

3-тапсырма. Жасанды жарық шашатын ойыншықтарды атайды.

Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө, Қ) Балалардан бағалауды сұраңыз.

Әліппе-дәптер.



№ 23.


тАҚырыБы: Дыбыс қайдан шығады?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.3.3.1. Табиғаттағы дыбыс көздерін анықтау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • түрлі заттардың көмегімен дыбыстар шығарып, салыстырады;

  • құлақ – есту мүшесі екенін айтады;

  • түрлі дыбыстарды ажыратады.


Көпшілік балалар:

  • табиғи және жасанды дыбыс көздерін атайды;

  • әр заттан шыққан дауыстың өзгеше болатынын түсінеді;

  • Табиғаттағы дыбыстарды ажыратып үйрену, дыбыс шығарып, тәжірибе жасайды.


Кейбір балалар:

  • сабақтан алған мағлұматтарды пайдаланып, дыбыс туралы түсінік береді;

  • дыбыстың таралуын бейнелеп көрсетеді.


тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту:

Дыбыспен тәжірибелер жүргізу барысында белсенді диалогтер құра білу, дыбыстың таралуын достарына түсіндіру.


Көптілділік: дыбыс – звук – sound

негізгі терминдер мен сөз тіркестері: Дыбыс, жаңғырық.


Талқыланатын сұрақтар.

Билеп, жүгіріп, секіріп, ойнап жүрген балаларды не біріктіреді? Заттардың кеңістіктегі орында- рын не өзгертеді?

Адам үшін қозғалыс неге соншалықты маңызды?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім


Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Педагог ҰОҚ-ға жағымды көңіл күй тудырып, баулиды.

Мына сұлу әлемде, Адам өмір сүреді. Үлкен менен кішіге, Күн сәулесін төгеді.

Күнге қол бұлғайық!


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.

2–5 мин.

Үнтаспадан судың сылдырын, құстың дауысын, мәшиненің гүрілін, адамның т.б. дауыстарын тыңдату.

  • Бұлар не?

  • Дыбыс.

Үнтаспа.


ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ, Ө) Сұрақтар:

Дыбыс дегеніміз не?

Балалар тұжырымдама жасайды.

(Ұ, Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс.

Әліппе-дәптердегі дыбыс туралы суреттерге көңіл бөлу. Балалардың алдына мәселе қою:

  • Дыбыс қайдан шығады?

(Ө, От) Музыкалық аспаптармен тәжірибе жасау:

  • Музыкалық аспаптармен тәжірибе жасау. Аспаптардан дыбыс шығару.

  • Не естідік? (Дыбыс)

  • Балалардың бәрінде бірдей дыбыс шықты ма? (Әртүрлі) Педагогтің хабарламасы:

  • Музыкалық аспаптарды тартқан кезде дірілдеді де, содан дыбыс пайда болды.

(Ұ, Ө) Тамағымызға қолымызды қойып, дыбыс шығарып көріп, адамның дауысы қалай шығатынын тәжірибе жасап бақылау.

(Пт) Педагог балаларға бейнеролик көрсетеді. Алуан түрлі дыбыстар шығарады.

«Балаларға арналған анатомия» бейнефильмін көрсету.

(т) Топтарға бөліп, дыбысқа байланысты сұрақтарды талдау ұсынылады.


(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс

1-тапсырма. Дыбыс шығаратын табиғат құбылыстарын белгілейді. 2-тапсырма. Табиғат құбылыстарын сипаттайды.

3-тапсырма. Шешуі: дыбыс.


Әліппе-дәптер.






Музыкалық аспаптар.







Бейнеролик.





Әліппе-дәптер.


Өзекті сұрақ: Адам дыбыс шығара ма?

  • Адам сөйлейді.

  • Ән айтады.



ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө) Балаларға өз жұмысын қоңырау сыңғырымен бағалау ұсынылады. 1 – «ештеңе түсінбедім»;

2 – «түсіндім, бірақ айтып бере алмаймын»;

3– «бәрін түсіндім, достарыма түсіндіре аламын».

Әліппе-дәптер, түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_m4a8a60f1.png


№ 24.


тАҚырыБы: Жылу не үшін қажет? 14.03.18.

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.3.4.1. Жылу көздерін атау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • Тұрмыста қолданылатын жылыту құралдарын атайды;

  • Қарапайым тәжірибелер жүргізеді.

Көпшілік балалар:

  • Жылуға түсінік береді;

  • Жылытқыш құралдардың тарихын айтып береді;

  • Тәжірибелерді түсіндіреді.

Кейбір балалар:

  • Жылыту құралдарының қажеттігін түсіндіреді;

  • Жылу қалай таралатынын айтып түсіндіру, дәлелдеп мысал келтіреді;

  • Заманауи жылытқыш құралдарын атайды.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту:

Жылу ұғымын түсіндіру, жылытқыш құралдары жасалатын материалдарды талқылау. Балалар өз ойын тұжырымдап, жылытқыш құралдар туралы шағын әңгіме құрастырады. Көптілділік: жылу – тепло– heat.


негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Жылу, қуат, энергия, жылыту, жылытқыш құралдар.

Талқылауға арналған сұрақтар.

Жылу не үшін қажет?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Жылу көздері, жылытқыш құралдар.

Бақылау барысында байқағандарын айтып, мәлімет жинай алады.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

Шаттық шеңбері.

Жарқырап күн де ашылды, Айналаға гүл шашылды Қайырлы күн!

Біз нәзік қыздармыз! Қайырлы күн!

Біз ер жүрек ұлдармыз!


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ, Пт) Педагог екі стақанда тұрған суды балаларға ұсынады:

Жылы су қай стақанда тұр?

Балалардың жауаптарын тыңдап алып, су бетінен шыққан буды көруге болатынын, температурасын өлшеу, сондай-ақ, ұстап сезуге болатынына назар аударады.

ҰОҚ тақырыбы мен мақсатын айқындау.



ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) Мәселе сұрақ:

Жылудың бар-жоғын қалай анықтаймыз?

(Ұ) Әліппе-дәптермен жұмыс.

Әліппе-дәптердегі суреттермен жұмыс. (1-тапсырма)

Заттың жылы екенін қалай білеміз?

(Ө, т) «Жылы-суық».

Жылудың қасиеттерімен танысу, жылу тарататын заттарды салыстыру. Заттардың ішіндегі ең жылы затты табу.


Педагог жылу дегенге түсініктеме береді.



Әліппе-дәптер.


(Пт, т) «Жылу дегеніміз не?»

Әрекет: Педагог балаларға ермексаз береді. Ермексаздан мүсін жасау ұсынылады. Балалар ермексазбен жұмыс жасау үшін оны қолмен, күнге қойып жылытады. Қалай жұмсартқанын түсіндіреді.

Жылу көздерін атап айтады.

Балалар қорытынды жасайды.


(Ұ) сергіту сәті:

(Ұ, Ө) Жылытқыш құралдарының аттарын айтады, өздері қолданатын жылыту құралдары туралы әңгімелейді.


(Ұ) Мәселе сұрақ:

Жылытқыш құралдарын атайды? (Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс. Деңгейлік тапсырмалар.

2-тапсырма. Жылыту құралының суретін салады. 3-тапсырма. Жылыту құралдарын белгілейді.

Ермексаз.











Әліппе-дәптер.


ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө)

  • Бүгінгі ҰОҚ-да нені білдік?

  • Бүгін менің білгенім: Қызықты болды ........

Менің орындай алмағаным...... Менің түсінгенім…...

Үйден өзім жасап көргім келетінім…

(Ө) Педагог балаларға өз жұмысын өздері бағалауды ұсынады. Жылу радиаторын бояу:

1-деңгей – «түк түсінбедім» – қызыл қарындашпен;

2-деңгей – «түсіндім, бірақ, түсіндіре алмаймын» – сары қарындашпен; 3-деңгей – «бәрін түсіндім, білгенімді қолдана аламын» – жасыл қарындашпен бояймыз.


Әліппе-дәптер.

hello_html_6e81886d.png






№ 25.


тАҚырыБы: Электр тогы не үшін керек?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.3.5.1. Электр тогының табиғи көздерін атау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • Тұрмыста қолданылатын электр құралдарын атайды;

  • Қарапайым тәжірибелер жүргізеді.

Көпшілік балалар:

  • Электр тогы туралы түсінік бере алады;

  • Электр тогы деген не екенін айта алады;

  • Оны қайда қолданатынын түсіндіре алады.

Кейбір балалар:

  • ғаламтор қорын пайдаланады;

  • білім біліктерін практикада қолданады.


тілдік мақсат

Дағдыларды қалыптастыру:

Электр тогы деген не, оны неге көре алмайтынымыз туралы ой толғау, талдау; жасаған тәжірибелер бойынша қорытынды шығару; сөздік қорын толықтыру, жандандыру.

Көптілділік:

құрылғы – устройство – device

негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Электр тогы, электр қуаты, электрик, қауіп, қауіпсіздік техникасы.

талдауға арналған сұрақтар:

  • Электр тогы деген не?

  • Электр тогын көру мүмкін бе?

  • Электр қуаты өмірімізде қалай көмектеседі?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Электр қуатымен жұмыс істейтін құралдар туралы түсініктері бар. Қарапайым қауіпсіздік ережелерін біледі.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

Шаттық шеңбері

Қол алысып, кәне, біз, Достасайық бәріміз. Айтарым бар сендерге, Тез тұрыңдар шеңберге. Қандай жақсы бір тұру, Достарменен бір жүру!

Әуен ойнатқыш.

II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) Педагог балаларға пазл құрастыртып, құрастырған пазлдағы суреттерді ататады.

(Тоңазытқыш, үтік, теледидар, ұялы телефон т.б.)

  • Бұл күнделікті өмірде тұтынатын заттарды не деп атаймыз?

  • Мәселе сұрақ:

Электр тогы дегеніміз не?



Электр тогы қалай пайда болады? Жұмбақ шешу ұсынылады:

«Аяқсыз жүреді, отсыз жанады» (Электр тогы).


ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) Әліппе-дәптермен жұмыс (1-тапсырма)

сұрақ: Электр тогын күнделікті өмірде не үшін пайдаланатыны туралы сурет бойынша әңгімелеу

(Пт) Педагогтің түсіндірмесі.

Электр тогын ерте замандарда ғалымдар зерттей бастады. Олар электр тогын құбылыс деп есептеді. Екі сымды бір-бірімен біріктіріп, кейін араларын бірнеше миллиметрге ажыратса, өткізгіштердің шеттерінде жарық сәуле пайда болады. Ал екі сымның орнына ұштары ұшталған көмір өзекше қолданылса, жарықтану одан әрі жарық, әдемі болып шығады. Өткізгіштегі ток жоғары болса, сәулелену соғұрлым жарық бо- лады. Электр тогының пайдасы мен қолданылу аясы өте үлкен.

(Ұ) Дидактикалық ойын.

Педагог тақтаға үй тұрмысына қажетті құралдың суретін іледі, балалар құралдардың атын атап, не үшін қолданатынын айтады.

Үтікпен киім үтіктейді.

Шаңсорғышпен шаң-тозаңды тазалайды. Тоңазытқыш азық-түлікті салқын етіп сақтайды. Қысқа толқынды пеште тамақ ысытады.

Шәйнекте су қайнатады т.с.с.

Қорытынды: Электр құралдарының көмегімен адамдардың өмірі жеңілденеді, уақыт үнемдейді.

Әліппе-дәптер.




Көрнекі құралдар.







Электр құралдарының суреттері.


(Ұ) Мәселе сұрақ:

Электр тогын біз көре аламыз ба?

Педагогтің хабарламасы.

Біз электр тогын көре алмаймыз. Ол мүмкін емес. Электр тогын тек ар- найы аппараттар мен ток өлшегіш құралдармен ғана көре аламыз.

Балалар, электр тогы өте қауіпті. Токпен ойнауға болмайды. Электр сымдарына жолауға болмайды. Электр тогын тек электриктер басқарады.


(Ұ, Пт) Ғаламтордан «Электр қуаты туралы бала тілімен» деген сияқты мультфильмдер көрсетуге болады. (Ақпарат көзі – Ғаламтор) https://www.youtube.com/watch?v=rDmFOwExsgE https://www.youtube.com/watch?v=fV4-CdOc7JA

(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс. (2-3-тапсырмалар)




Музыкалық сүйемелдеу.




Мультфильм:

«Электр қуаты тура- лы бала тілімен».


Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө) Бүгін қандай физикалық құбылыс туралы білдік? Менің бүгін білгенім: ...

Қызықты болғаны: ... Менің жасай алмағаным: ... Менің түсінгенім: ...


(Ө) Педагог балаларға өз жұмысын өздері бағалауын ұсынады. Шыны шамды бояу:

1-деңгей – «түк түсінбедім» – қызыл қарындашпен;

2-деңгей – «түсіндім, бірақ, түсіндіре алмаймын» – сары қарындашпен; 3-деңгей – «бәрін түсіндім, білгенімді қолдана аламын» – жасыл қарындашпен бояймыз.

Әліппе-дәптер. Түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_23948f09.png






№ 26.


тАҚырыБы: Магниттің ерекшелігі қандай? 11.04.18.

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.3.5.2. Магниттерді қолдану жолдарын пайымдау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • магнит деген не екенін айта алады;

  • оны қайда қолданатынын түсіндіре алады.

Көпшілік балалар:

  • магниттік қасиеті бар денелерді айта алады.

Кейбір балалар:

  • ғаламторды пайдалана алады;

  • алған білімдерін іс жүзінде қолдана алады;

  • алған білімдерін бақылаудың барлық кезеңдерінде қолдана алады.

тілдік мақсат

Дағдыларын дамыту:

Пікірлер қалыптастыру; болжамдарды дамыту; материалдарды талқылау және түсіндіру. Бақылаудың барлық кезеңдеріндегі коммуникативтік өзара байланыс.


Көптілділік:

тартады – тянет – pulling

негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Магнит, металл заттар, магниттік қасиеттер, тәжірибелер, зертханалық жұмыстар, магниттік күш.

талдауға арналған сұрақтар:

Магнит деген не?

Магнит бізге қалай көмектеседі?

Күнделікті өмірде магнитті қай жерлерде кездестіреміз? Магниттің көмегімен қандай игі істер істеуге болады?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Магнит туралы қарапайым түсініктер.


Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) «Ұшқыштар»

Ойын алаңын төрт бөлікке бөліп, жалаушалар мен белгі қойылады. Жалаушалардың артына балалар төрт топқа бөлініп қатарға тұрады. Балалар тікұшақ жүргізушісі болады. «Ұшуға дайындал!» деген кезде, балалар қолдарын майыстырып ұшуға дайындалып «бж,бж,бж» ете бастайды. Енді «Ұш!» деген бұйрық берілгенде, қолдарын түзу ұстап ойын алаңын айналып ұшады.

Біраз ұшқаннан кейін «Қонамыз!» деген бұйрық беріледі. Сол кез- де ұшқыштар өз орындарына келіп қонады. Қай топ бірінші болып

қонғанын педагог байқайды.

Әуен ойнатқыш.

II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.

(Ұ) Педагог балаларға сиқырлы дорба көрсетеді. Сиқырлы дорба- да көптеген металл заттар бар. Металл заттарды алса да, олар жерге құламайды. Неге? Балалар өз ойларын айтады (магнит).

Дорба, магнит, ме- талл заттар.

2–5 мин.



ҰОҚ-ның ортасы

(Ұ) Магнитті қалай қолданатыны туралы әңгіме жүргізу


III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

Балалар, магниттің қайдан шыққанын білесіңдер ме? Өте ерте заманда адамдар таудан қара түсті, металл тәрізді жарқыраған минерал-тас та- уып алады. Оны магнетит деп атайды. Ғалымдар «магнетит» деген сөз тас табылған жерге жақын тұрған Магнезия деген қаланың атына байла-

Әліппе-дәптер.


нысты деп санайды. Адамдар одан сырға, білезік, моншақ тәрізді әшекей



заттар жасады. Тіпті оның емдік, яғни адамға күш беріп, тыныштанды-



ратын қасиеті бар деп те санады.



Магнетиттің кесектерін табиғи магнетит деп атайды, бірақ адамзат магнитті жасанды түрде жасап шығаруды ойлап тапты. Және оны көптеген мақсаттар үшін қолданады.


(Ұ) Өзекті сұрақтар:

Адам магнитті не үшін пайдаланады? Сендердің үйлеріңде магнит бар ма? Топта ше?


(Ұ, Ө) Бақылаудың барлық кезеңдері қайталанады: тақырып, мақсат, болжам, дереккөздермен жұмыс, нәтижелерді ұсыну.




Суретті

материал (немесе мультимедиялық тұсаукесер).


Педагог балаларға бірнеше металл және металл емес заттар береді. Ба- лалар топтарға бөлініп, магнитке тартылатын заттарды оң жаққа бөлек, магнитке тартылмайтын заттарды сол жаққа жинайды.

Сонан соң балалардан магнитке тартылатын заттарды бірден аңғарған балалар болған-болмағанын анықтайды (Құрамында темірі бар заттар). (Ұ) сергіту сәті.


(Ұ) Өзекті сұрақ: Магниттің көмегімен металл түймелердің қайсысы металл, ал қайсысы жай зат екенін қалай анықтауға болады?

Балалар дұрыс жауап береді: магнитке тартылған түйме – металл, ал тартылмаған түйме – жай зат.

Ал тартылған денелер магнитке бірдей тартылды ма, әлде әртүрлі тар- тылды ма? (Денелер әртүрлі тартылды).


(Ұ, Ө) Педагог балаларды екі топқа бөледі. Балалар денелердің магнитке тартылуын тексереді. Бірнеше ауыр және жеңіл металл заттарды қояды. Магнитті металдарға жақындатады. Қорытынды: жеңіл заттар ауыр заттарға қарағанда жылдам тартылады.







Магниттер, заттар (түймелер, жапсырма шеге (кнопка), қағаз қыстырғыш).


(Пт, Ұ) Педагогтің ақпараты: Магниттерді техника мен тұрмыста қолданады. Магниттік құралдармен зауыттарда ауыр жүктерді көтереді, магниттік құралдарды ауруханаларда емдеу мен диагностика жа-

сау үшін пайдаланады, магниттер адамдарға кеңістікті бағдарлауға көмектеседі, магниттің көмегімен телефон трубкасынан дауыс естіледі және теледидар, компьютер де магниттің көмегімен жұмыс істейді, сонымен қатар пластик карточкаларға магниттеу арқылы ақпараттар жазылады.


(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс. (1-2-3-тапсырмалар).









Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө)

Бүгін қандай физикалық құбылыстар туралы білдік? Бүгін мен … білдім.

Мыналар … қызықты болды. Мен … түсіндім.

Үйде өзім … орындап көремін.

Рефлексивтік бағалау. Педагог балаларға өз жұмыстарын бағалауды сұрайды. Магнитті бояу:

1-деңгей – қызыл қарындашпен – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – сары қарындашпен – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

3-деңгей – жасыл қарындашпен – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіре аламын.

Әліппе-дәптер. Түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_279aeb72.png





№ 27.


тАҚырыБы: сен табиғатқа қандай пайдалы іс-әрекет жасадың? 18.04.18.

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.4.1.1. Табиғатқа зиян келтіруі ықтимал жағдаяттар мен іс-әрекеттерді атау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • «Табиғатты қорғау» деген ұғымды түсіндіре алады.

Көпшілік балалар:

  • Табиғатқа пайдалы іс-әрекеттерді атайды.

  • Табиғатқа зиян келтіруі ықтимал жағдаяттарды атайды.


Кейбір балалар:

  • Табиғатты қорғау не үшін керек екенін айтып бере алады;

  • Қоршаған ортаға зиян келтіретін жағдаяттармен және іс-әрекеттермен күрес жолдарын айтып береді.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

«4 бұрыштың стратегиясы (сыни тұрғыдан ойлауды дамыту)» технологиялық тәсілі шегінде бол- жамдар ұсыну.

Болжамдар ұсыну үшін тіректер пайдалану.

Табиғатқа пайдалы іс-әрекеттер мен зиян келтіруі ықтимал жағдаяттарды салыстыру.

Табиғатқа пайдалы іс-әрекеттер мен

зиян келтіруі ықтимал жағдаяттардың маңыздылығы туралы әңгіме.

Көптілділік: көмек – помощь – help


негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Табиғат қорғау, табиғатты сақтау, пайдалы іс-әрекет, зиянды іс-әрекет; Ағаш отырғызу, гүлге су құю, қоқысты тастау, ағаш сындыру. талқылауға арналған сұрақтар.

Табиғатқа пайдалы және зиянды іс-әрекеттер?

Сен табиғатқа қандай пайдалы іс-әрекет жасадың?


Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Табиғат туралы қарапайым түсініктер; табиғатты сақтап қалу, табиғаттың зиянды амалдар жасамауға және пайдалы іс-әрекеттерге біршама тәуелділігі.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Ұсынылатын мәтін (мысал ретінде)

Табиғат – бізді қоршаған орта, ол адам санасынан тыс, өздігінен пайда болған дүние. Адамсыз табиғат, табиғатсыз адам өмір сүруі мүмкін емес. Табиғат адам үшін – асыл ана. Табиғаттағы жануарлардың мүйізінен, өсімдіктердің тамырынан дәрі-дәрмектер жасаймыз. Қазіргі таңда табиғаттың ластануы үлкен мәселе. Бұл адам өміріне қауіпті.

Қазақта «Бір тал кессең, он тал ек» деген сөз бар. Адамның қоршаған ортасы таза болуы тиіс. Табиғаттың қорғаны – жас ұрпақ.

Біз киетін киімді, оқитын кітапты, тағамды – бәрін де табиғаттан ала- мыз. Табиғатты қорғау – адамның өзін-өзі қорғауы.


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) Педагог балаларға бүкіл топ ішінде жайылып қойылған суреттерді жинауды және онда бейнеленгендерді бір сөзбен атап берулерін сұрайды. Педагог балалардың табиғатты қорғау жайында не білетінін анықтап, бүгінгі ҰОҚ-да не білгілері келетінін, неге үйренгілері келетінін сұрайды (Балалардың пікірлері тыңдалады).

Болжамдар:

  • Табиғатты қорғауға ағаштарды отырғызу жататын шығар.

  • Табиғатқа зиян келтіретін амалдарға жануарларды қоректендіру жата- тын шығар.

Қандай дереккөзден біз мұны біле аламыз? Кітаптардан.






Табиғатты қорғауға байланысты бейне- ленген суреттер.


hello_html_m26bb22d5.png hello_html_mf95e5c9.png


ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) «Әли мен Айя, Ағаш отырғызу» мультфильмінен үзінді көруді ұсыну.




(т) «Бұрыштар» сыни тұрғыдан ойлау стратегиясы. табиғатты қорғау керек пе, керек емес пе? Топтарда түсіндіріңдер: 1-топ – керек, 2-топ – керек емес (Не үшін? Неге?).

Педагог балалардың назарын болжамдар ұсынуды үйренуіне аударады. Балалар бұл кезде осы тіректі пайдалануына болатындығын ескертеміз:

  • ықтимал

  • болжамдайық

  • мүмкін

  • солай дейік

  • ал, егер…

«Әли мен Айя, Ағаш отырғызу» мультфильмінен үзінді.


(Ұ, т) Әліппе-дәптермен жұмыс. (1-тапсырма)

Балаладың іс-әрекеттерінің қайсысы дұрыс, қайсысы бұрыс екенін түсіндіріп айтады. Әр бала өз ойын айтады.


Әліппе-дәптер.


(Ұ) Өзекті мәселе.

Табиғатқа пайдалы іс-әрекетке ағаш отырғызуды жатқыза аламыз ба? БОЛЖАМДАР. Ойланшы, бұл іс-әрекет табиғатқа қалай көмектесе алды?



(Ұ) Динамикалық кідіріс. (Ұ, т) Бақылау.

Педагог балаларға тіршілік үшін бәріміз бірге табиғатты қорғамасақ, не болатындығы туралы БОЛЖАМДАР ұсынуды сұрайды? (Ағаштарды кесу. Ағаштың суреті бар карточка тақтаға бекітіледі). Ағаштарды кесіп азайтып, не тіпті жойып жіберсек, не болады, болжамдаңыз. Ал егер ағаштарды көптеп отырғызып жіберсек не болады? (Таза ауа, желден).



Ағаш отырғызып жатқан суреттер.


Сонымен жануарларды аялап, сақтауға тырысу табиғатты қорғауға жата- ды ма? (Қошақанды емізіп жатқан баланың суреті бейнеленген карточ- ка тақтаға бекітіледі). Өсімдіктерді қорғауға не керек? (Жарық, судың суреттері бейнеленген карточкалар тақтаға бекітіледі).

(Пт, Ө) табиғат өзін қалай сақтайды?

  • Жануарлар жыл мезгіліне қарай түсін ауыстырады. Өсімдіктер өсетін жеріне қарай бейімделеді.

(Ө) Өзекті мәселе.

Біздің табиғаттың осы қалпында сақталып келе жатқанына не көмектеседі? (Балалардың болжамдары: ағаштардың отырғызылуы, жануарларға адамдардың қамқорлығы,…)

тәжірибелік-зертханалық жұмыс іс-әрекеті мүмкіндігі болып жатса, педагог пен тәрбиеленушілер іс-әрекетінің шапшаңдығына байланыс- ты): «қағаз неден жасалады». Нәтижесінде балалар қағаздың ағаштан жасалынып, оны көп ысырап етпеуін үйренуі керек. Әр тәжірибенің элементі туралы сипаттау керек.

Балаларға сурет бойынша тірек сөздердің көмегімен сұрақтар құрастыруға тапсырма беру.

Балаларға түсінікті және қарапайым суреттерді қолдану.

Үлгі сұрақтар: Табиғатқа зиян келтіретін қандай іс-әрекеттер бар? Пай- далы іс-әрекет дегеніміз не? Табиғатты қалай қорғаймыз? Табиғатқа қамқорлық дегенді қалай түсінесіндер? т.б.





Ағаш, су, күн сәулесі, қошақан, лақ бейнеленген карточкалар.






Әліппе-дәптер.


Өсімдіктерді қорғауға не керектігімен салыстырамыз. (Жануарларға керектінің бәрі өсімдікке де қажет деген қорытындыға келеді)

ҰОҚ-ны қорытындылап, осы ұғымдармен балалар жетік танысуы керек.

Табиғат – күн, ауа, жер-су, өсімдіктер, жануарлар.

Табиғатқа қамқорлық – табиғатты зиян заттардан қорғап, оны сақтап қалу.

Пайдалы іс­әрекет нәтижесінде жақсы көрсеткіштер болатын іс-әрекет





Ағаш қоқымдары, попирустар, қазіргі қағаздар.


Зиян келтіретін амалдар – өзінен кейін жамандық қана қалдыратын амалдар.

(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс. Деңгейлік тапсырмалар.

2-тапсырма. «Табиғатты қорғау» тақырыбында сурет салады. 3-тапсырма. Берілген суретті бояйды. Әңгімелейді.




Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө, Қ) Педагог балаларды қорытынды жасауға әкеледі: Жануарларға тіршілік үшін жылу, тамақ, су және ауа керек. Өсімдіктерге де осы компоненттер қажет. Жануарлар мен өсімдіктерді қорғау арқылы, біз табиғатты қорғаймыз. Сондықтан жануарлар мен өсімдіктер әлемін қорғау біздің парызымыз.

Рефлексивті бағалау.

Педагог балаларға жапырақты кез келген түсті қарындашпен бояп шығуға ұсыныс жасайды:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіріп бере алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере ала- мын.

Әліппе-дәптер. Түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_m64129ef8.png




№ 28.


тАҚырыБы: Ауа мен суды ластамау үшін не істеу керек?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.4.1.2. Ауа, судың ластану себептерін білу, оларды атау.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • «Ауа мен суды ластамау» деген ұғымды түсіндіре алады.

Көпшілік балалар:

  • Табиғатқа пайдалы іс-әрекеттерді атайды;

  • Ауаны ластауға зиян келтіруі ықтимал жағдаяттарды атайды.

Кейбір балалар:

  • Ауаны ластамау не үшін керек екенін айтып бере алады;

  • Ауа мен суға зиян келтіретін жағдаяттармен және іс-әрекеттермен күрес жолдарын айтып береді.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

Сыни тұрғыдан ойлауды дамыту технологиялық тәсілі шегінде болжамдар ұсыну. Болжамдар ұсыну үшін тіректер пайдалану.

Ауаны ластамауға пайдалы іс-әрекеттер мен зиян келтіруі ықтимал жағдаяттарды салыстыру.

Суды таза ұстауға пайдалы іс-әрекеттер мен

зиян келтіруі ықтимал жағдаяттардың маңыздылығы туралы әңгіме.


Көптілділік:

Су – вода – water


негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Табиғат қорғау, ауаны ластамау, суды ластамау, пайдалы іс-әрекет, зиянды іс-әрекет; ағаш отырғызу, гүлге су құю, қоқысты тастау, ағаш сындыру.


талқылауға арналған сұрақтар.

Ауаны ластамауда пайдалы және зиянды іс-әрекеттер?

Сен ауа мен суды ластамауға қандай пайдалы іс-әрекет жасадың?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Табиғат туралы қарапайым түсініктер; табиғатты сүйіп, оған қамқорлық жасап, ауланы ластамау – бұл адамның бойындағы ең жақсы қасиет.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Ұсынылатын мәтін (мысал ретінде)


Ауа және су тіршілік көзі. Ауасыз табиғат, адам өмір сүруі мүмкін емес. Су адам үшін – тіршілік нәрі. Адам ерте кезден-ақ табиғатты аялап, оны кейінгі ұрпаққа ағаш отырғызып, ауаны ластамауға үйретіп отырған.

«Көзге көрінбейтін сиқыршы?» әңгімесін баяндап беру.

«Көрінбейтін сиқыршы». Педагог баяндаған әңгімеден бала «ауаның қасиеті» бойынша өз ойын еркін жеткізіп болжамдап айтады.

Адам немен тыныс алады? Ауа туралы не білесіңдер? Ауасыз өмір сүру мүмкін бе? Су қалай пайда болады? Судың қандай күйлерін білесіңдер? Судың табиғатта кездесетін түрін іше аламыз ба? Суды ластамау үшін не істеу қажет? т.б.


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) Педагог балаларға бүкіл топ ішінде жайылып қойылған суреттерді жинауды және онда бейнеленгендерді бір сөзбен атап берулерін сұрайды. (Ауа). Кейіннен ҰОҚ тақырыбы тұжырымдалады: «Ауа мен суды ласта- мау». Педагог балалардаң табиғатты қорғап, ауаны және суды ластамау жайында не білетінін анықтап, бүгінгі оқу іс-әрекетінде не білгілері келетінін, неге үйренгілері келетінін сұрайды (Балалардың пікірлері тыңдалады).





Табиғатты қорғауға байланысты бейне- ленген суреттер.


Болжамдар:
  • Ауаны таза ұстауға ағаштарды отырғызу жататын шығар.

  • Ауаның ластануына зиян келтіретін амалдарға зауыт, фабрикалар жа- татын шығар.

Қандай дереккөзден біз мұны біле аламыз? Кітаптардан.


hello_html_2faf4651.jpg hello_html_m7b79e72.jpg hello_html_1a07d72b.jpg





Табиғатты қорғауға байланысты бейне- ленген суреттер.

ҰОҚ-ның ортасы

(Ұ) Презентация бойынша жұмыс.

Интерактивті тақта.

III. Cабақтың тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

Педагог балаларға экранға қарап, қандай заң бұзылғандығын анықтауды сұрайды. (Слайдта пайдалы және зиян іс-әрекеттер көрсетіледі. Мыса- лы, ағаш отырғызып жатқан бала мен ағаш сындырып жатқан баланың қайсысы заңды бұзып жатыр?)



(т) «Бұрыштар» сыни тұрғыдан ойлау стратегиясы. Табиғатты қорғау



керек пе, керек емес пе? Топтарда түсіндіріңдер: 1-топ – керек, 2-топ –



керек емес. (Не үшін? Неге?).



Педагог балалардың назарын болжамдар ұсынуды үйренуіне аударады.



Балалар бұл кезде осы тіректі пайдалануына болатындығын ескертеміз:



  • ықтимал



  • болжамдайық



  • мүмкін



  • солай дейік



  • ал, егер…



(Ұ, т) Әліппе-дәптермен жұмыс. (1-тапсырма).

Балаларға табиғат аясын қалай таза ұстап, ауасын ластамауды, топ ауа- сын табиғат бұрышы арқылы тазартып тұруды тәжірибе жүзінде жүргізу. Балаларға ауа мен суды ластайтын іс-әрекеттердің қасына дөңгелектерді қаламмен белгілеп қою ұсынылады. Педагог балаларға кейбір іс- әрекеттердің болуы табиғатты құртатыны туралы болжам жасауға көмектеседі.


(т) Ауаны ластамау не үшін қажет? Зиян амалдар мен пайдалы іс- әрекеттерді бөліп, суреттерді тәртібімен қойып шығу.

Педагог балаларға ауа мен суды ластамау туралы түсініктерін қорытынды жасауға әкеледі.

(Ұ) Өзекті мәселе.

Ауаны таза ұстау іс-әрекетіне ағаш отырғызуды жатқыза аламыз ба? БОЛЖАМДАР. Ойланшы, бұл іс-әрекет табиғатта ауаға қалай көмектесе алды?

(Ұ) Динамикалық кідіріс.


(Ұ, т) Зерттеу.

Педагог балаларға тіршілік үшін бәріміз бірге табиғатты қорғамасақ не болатындығы туралы БОЛЖАМДАР ұсынуды сұрайды. (Ағаштарды кесу. Ағаштың суреті бар карточка тақтаға бекітіледі). Ағаштарды кесіп азайтып, не тіпті жойып жіберсек, не болады, болжамдаңыз. Ал егер ағаштарды көптеп отырғызып жүрсек не болады? (Таза ауа, желден). Со- нымен Жануарларды аялап, сақтауға тырысу табиғатты қорғауға жата- ды ма? (Қошақанды емізіп жатқан бала. Сөз жазылған карточка тақтаға бекітіледі). Өсімдіктерді қорғау үшін не керек? (Жарық, су. Сөздер жазылған карточкалар тақтаға бекітіледі).



Әліппе-дәптер.
















Ағаш отырғызып жатқан суреттер.


(Ұ) Өзекті мәселе.

Практикалық жұмыс: «Мен ауаны ластамаймын».

(Пт) Табиғат өзін қалай сақтайды?

  • Жануарлар жыл мезгіліне қарай түсін ауыстырады. Өсімдіктер өсетін жеріне қарай бейімделеді.

(Ұ) Педагог балалардың назарын экологтардың мамандығына аудара- ды. Балаларға экологтар ауаны қалай қорғайтыны туралы пікірлерін айтқызады, Экологтар әртүрлі зерттеулер жүргізеді – жақсы немесе жа- ман? Неге жаман? Неге жақсы?

(Ө) Өзекті мәселе.

Ауызекі ғылыми жұмыс. «Егер мен ... болсам,»

Ғылыми жұмыста әрбір топ өздерін «су, ауа»-ның орнында болып қалған жағдайда адамдар үшін қандай пайда әкелетіндігін айтып беруге тапсыр- ма беру.

Тәжірибелік-зертханалық жұмыс іс-әрекеті (ҰОҚ уақытының мүмкіндігі болып жатса, педагог пен балалар іс-әрекетінің шапшаңдығына бай- ланысты): ауа мен барлық тіршілік иелерінің тыныс алатынын, онсыз мерт болатынын, су тіршілік үшін олардың көзі болып табылатынын. Нәтижесінде балалар судың қадір-қасиетін түсініп, оны көп ысырап етпеуін үйренуі керек. Әр тәжірибенің элементі туралы сипаттау керек. Балаларға сурет бойынша тірек сөздердің көмегімен сұрақтар құрастыруға тапсырма беру.

Балаларға түсінікті және қарапайым суреттерді қолдану.

Үлгі сұрақтар: Ауаға зиян келтіретін қандай іс-әрекеттер бар? Пайдалы іс-әрекет дегеніміз не? Суды қалай таза ұстаймыз? Табиғатқа қамқорлық дегенді қалай түсінесіңдер? т.б.

Ауаны ластамауға не керектігімен салыстырамыз. (Ауаны қаншалықты таза ұстасақ, соншалықты таза ауамен демалатынымыз туралы қорытындыға келеді, дәл солай суды да.)


Музыкалық сүйемелдеу.







Ағаш, су, ауа,

карточкалар.










Өсімдік пен жануардың суреті.


Қорытынды жасай отырып: балалар мына түсініктерді ұғынуы қажет:

Ауа – түссіз, иіссіз, көзге көрінбейді.

Ауаның ластануы – ағаштар отырғызбау, қоқыстар тастау, өрт нәтижесінде болатынын.

Таза ауа – өсімдіктердің оттегі бөлу арқылы тазаратынын.

Су – қар, мұз, жаңбыр күйінде жерге түсіп пайда болатынын.

Ауызсу – арнайы құрылғылар арқылы тазаланып жасалатынын.


(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс.

2-тапсырма. «Су бізге не үшін қажет?» сұрағы бойынша әңгіме құрастырады.


Ағаш қоқымдары, попирустар, қазіргі қағаздар.




Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө) Педагог балаларды қорытынды жасауға әкеледі: барлық тіршілік үшін су және ауа керек. Өсімдіктерге де осы компоненттер қажет. Ауа мен суды ластамау арқылы біз табиғатты қорғаймыз.

Рефлексивтік бағалау.

  1. ештеңе түсінбедім – қызыл қарындаш.

  2. түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын – сары қарындаш.

Қысқасы – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіре аламын – жасыл қарындаш.

Төмендегі тірек сөздер пайдаланылады: Қызықты болды …

Шамам жетпейді … Мен түсіндім… Үйде көрейін ...

Әліппе-дәптер. Түрлі түсті қарындаштар.



hello_html_m64129ef8.png





№ 29.


тАҚырыБы: Жанды және жансыз табиғаттың айырмашылығы неде? 02.05.18.

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.4.3.1. Жанды және жансыз табиғаттың өзара байланысын түсіндіру.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • Жанды және жансыз табиғат элементтерін атауды;

  • Жансыз және жанды табиғатты салыстыруды;

  • Жанды заттың белгілерін анықтауды (дем алады, қоректенеді, өседі, көбейеді, қозғалады);

  • Жануарлар мен өсімдіктер немен қоректенетіндерін айтып беруді біледі.

Көпшілік балалар:

  • Жанды және жансыз табиғаттың айрықша ерекшеліктерін анықтайды.

  • Өсімдіктер мен жануарлардың жанды табиғатқа жататындығын дәлелдейді.

Кейбір балалар:

  • Жанды және жансыз табиғаттың бір-біріне байланыстылық тізбегін жасауды біледі.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту:

Өзінің болжамдарын талқылап және дәлелдеп беруін;

Жанды және жансыз табиғат туралы қысқаша әңгімелер құрауын;


Көптілділік:

өседі – растет – drows


негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Жанды табиғат, жансыз табиғат, жануар, өсімдік, тас, су, жаңбыр.


талқылау үшін сұрақтар:

Жануарлар мен өсімдіктер неге жатады? (Жанды табиғат)

Неге біз жануарлар мен өсімдіктерді жанды табиғатқа жатқызамыз?


Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Жанды және жансыз табиғат, олардың өзара байланысы туралы қарапайым түсініктер; жанды табиғаттың белгілері туралы түсініктер; жанды және жансыз табиғат элементтерін атай білуі.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Табиғат аясында болып ұйымдастырылған әрекет болғандықтан, табиғатты суреттеумен, сипаттаумен ҰОҚ-ны бастауға болады.

Топсаяхатқа шығу ауа райының қолайлы кезінде ғана ұйымдастырылады. Табиғат аясында жанды және жансыз табиғатпен жанасу тиімдірек әрі

түсініктірек болады.


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) Педагог балаларға табиғат аясында болып жатқан ұйымдастырылған әрекетті және көрнекі заттарды атап, ҰОҚ тақырыбын анықтауды сұрайды: «Жанды және жансыз табиғаттың өзара байланысы». Балалардың жанды және жансыз табиғат жайында білетінін анықтайды. ҰОҚ-да нені білу қажет (мақсатты болжам). Жанды табиғат жансыз табиғаттан несімен ерекшеленеді.

Болжамдарды ұсыну.


hello_html_mb20434b.jpg hello_html_m2deb16.png








Жанды және жансыз табиғатқа тиесілі заттар (Көрнекі құралдар: тас, құм, өсімдік түрлері, т.б.).


ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) Педагог балалардан өсімдіктер мен жануарлар нелер болып табыла- тынын сұрайды (Жанды табиғат компоненттері). Жанды табиғат жансыз табиғаттан несімен ерекшеленетінін еске түсірулерін сұрайды. Балалар естеріне түсіреді және жанды табиғаттың белгілерін атайды: дем алады, қоректенеді, көбейеді, өседі және өледі.

Мектептің айналасындағы бірнеше заттарды бақылап, жанды және жан- сыз табиғаттың айырмашылығын қарап ерекшеліктерін атайды. Оларға жанды табиғат деген не? Жансыз табиғат деген не? Жанды табиғатқа қандай мысал келтіре аласың? Жансыз табиғатқа қандай мысал келтіре аласың? – деген сұрақтар төңірегінде ойланту.



Бақылау кезінде қойылатын сұрақтар: жанды және жансыз табиғатқа күннің әсері қандай? Жансыз табиғат жанды табиғатқа айнала алады ма? Жанды табиғат жансыз табиғатқа айнала алады ма? т.б. сұрақтар қойылады.

Тәжірибелік жұмыс: Педагог балаларға құмырада өсіп тұрған қазтамақ гүлін көрсетеді. Құмырада гүл өсіп тұр, яғни оны жанды табиғат дейді. Өзінің дұрыс айтпай тұрғанын дәлелдеп беруді балалардан сұрайды.

Педагог қорытынды шығарады: балалар жанды табиғат пен жансыз табиғаттың үйлесіп бірге тіршілік ететінін айтып береді. Олардың ұқсастықтары болуы мүмкін бе (қатты, жұмсақ, үлкен, кіші, т.б.? (Балалардың болжамдары).

Қорытынды: жанды табиғат пен жансыз табиғат бір-бірінсіз тіршілік ете алмайды.

(Ұ, т) Әліппе-дәптермен жұмыс (1-тапсырма).

Жанды табиғат пен жансыз табиғат тізбегін тақырыбына сай орналасқан, орналаспағанын тексереді, анықтайды.





Құмырада өсіп тұрған қазтамақ гүлі





Жаңбырдан кейінгі ағаш бұтақтары (сурет, не бейнебаян- нан үзінді).


(Ө, т, Ж) Өзекті ойын жағдайы: жанды және жансыз табиғат байла- нысы туралы қысқа бейнебаянды көрсетіп, оның арасындағы байланы- сын түсіндіреді (Педагог өзінің ықтиярына қарай бейнеролик таңдайды). (Ұ) Динамикалық кідіріс.

(Ұ, т, Ж) Бақылау: Қандай жанды табиғат компоненттері дыбыс шығара алады? Ал қандай жансыз табиғат компоненттері дыбыс шығара алады. Қорытынды.



(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс. (2-тапсырма)

Суреттерді бояйды. Балалардың жауаптары:

Ай – жансыз табиғат бөлігі.

Бейнебаян.




Музыкалық сүйемелдеу (Әртүрлі табиғат құбылыстарының, жануарлардың ды- быстарынан үзінді.


Әліппе-дәптер.


Ағаш – жанды табиғат. Өйткені ол өседі, тыныс алады, жеміс береді.


ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө, Қ) Педагог бағалау өз жұмысыңды бағалаудан тұрады.

Педагогтік балаларға жапырақты кез келген түсті қарындашпен бояуды ұсынады:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіре аламын.

Әліппе-дәптер. Түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_m64129ef8.png


№ 30.


тАҚырыБы: «Қызыл кітап» не үшін қажет?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.4.3.2. «Қызыл кітаптың» маңыздылығын түсіндіру.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • Жануарлар мен өсімдіктерді салыстыруды;

  • Қандай жануарлар мен өсімдіктерді білетінін санап береді;

  • Табиғатты қорғау не үшін қажет екенін түсіндіреді;

  • Қызыл кітап не үшін қажет екенін түсінеді.

Көпшілік балалар:

  • «Өсімдіктерге не зиян келтіреді?» – логикалық тізбек құрайды;

  • «Жануарларға не зиян келтіреді?» – логикалық тізбек құрайды.

Кейбір балалар:

  • Қорғауды қажет ететін өсімдіктерді атайды;

  • Қорғауды қажет ететін жануарларды атайды;

  • Жаңа ақпаратты білу үшін сұрақтарды дұрыс қоя біледі;

  • Тәжірибелерді өз бетімен жүргізеді.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

Мәселені көре білуді дамыту, сұрақтар қою, болжамдар ұсыну, ұғымдарға анықтама беру, топ- тастыру, бақылау, зертханалық жұмыстар жүргізу, қорытындылар мен ойша тұжырым жасау, материал құрастыру, мәтінмен жұмыс, өз идеяларын дәлелдеу және оларды қорғау.

Әлеуметтік дағдыларды қалыптастыру және дамыту.


Көптілділік:

Қызыл кітап – Красная книга – Red Book


негізгі терминдер мен сөз тіркестері: «Қызыл кітап», өсімдікті қорғау, жануарларды қорғау, экология ғылымы, Қызыл кітап, орманды кесу.


талқылауға арналған сұрақтар. Өсімдіктерді сақтап қалу үшін не істеу керек? Қандай өсімдіктер қорғалуға мұқтаж?

Жануарларды сақтап қалу үшін не істеу керек? Қандай жануарлар қорғалуға мұқтаж?

Қазақстанда өсімдіктер мен жануарларды қорғау үшін не істелінуде?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

«Қызыл кітап» туралы түсінік қалыптастыру және ұғымын ашу. Оған енген жануарлар мен өсімдіктердің басқа жануарлар мен өсімдіктерден айырмашылығын ұғыну, қарапайым бақылау дағдылары.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

«Қызыл кітап» туралы түсінік қалыптастыру және ұғымын ашу. Оған енген жануарлар мен өсімдіктердің басқа жануарлар мен өсімдіктерден айырмашылығын ұғыну, қарапайым бақылау дағдылары.


«Қызыл кітап».

II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.

(Ұ) Балалар «Қызыл кітап» ұғымына айрықша көңіл бөліп, мына сұрақтарға жауап береді: «Қызыл кітап» туралы естігендеріңіз бар ма? Неге оны біз оқып, білуіміз керек? «Қызыл кітапты» білудің маңыздылығы неде? т.б.

Бар жануарлар мен өсімдіктерді атап, олардың айырмашылығын атау, қайсысы Қызыл кітапқа енген деп ойлайтынын болжамдау.

Көрнекі құралдар: суреттер, ойыншықтар, т.б.

2–5 мин.


ҰОҚ-ның ортасы

(т) Педагог суреттердің көмегімен «Адам өміріндегі өсімдіктер мен


III. ҰОҚ-ның

жануарлардың мәні» кестесін түсіндіріп беруді сұрайды.

Кесте.

тақырыбы

(Ұ, т) Өзекті мәселелер.


бойынша жұмыс

Педагог қойылған сұрақтарға қандай болжамдары барын балалардан


6 – 28 мин.

сұрайды:



«Қызыл кітап» дегеніміз не? Ол бізге не үшін қажет?



Біз «Қызыл кітапты» неге оқуымыз керек? (Балалардың пікірлері)



(Ұ) Экологиялық әңгіме.

«Барыс» туралы әңгіме …

Барыс жыртқыш жануарлардың бірі. Түсі көк сұр, теңбіл шұбар, сақина тәрізді дөңгелек қара дақтары бар, жүні ұзын әрі қалың. Қазақстан мен Орталық Азияның биік тауларында (2000 м-ден астам) кездеседі. Оның ең көп жүретін жері – басын мәңгі қар басқан тасты тік беткейлер мен қиялар. Қыста қар қалың түскенде, барыс таудың орманды белдеуіне дейін төменге түседі. Барыс тұяқты жануарларды, әсіресе, арқарды, таутекені, тауешкілерін, еліктерді, ал құстардан ұлар мен кекіліктерді ұстап жейді. Қорегін негізінен іңірде немесе түнде аулайды.

Барыстың санының кемуінің негізгі себептері – қасақылық және негізгі қоректік объектілер (таутеке, арқар, елік) санының азаюы.


(Ұ) Әңгімені талқылау.

  • Барыс қандай жануар?

  • Ол неге азайып бара жатыр?

  • Оқыған әңгімеміздің сенің болашақ өміріңде тигізер пайдасы болады деп ой қорытындылауға бола ма?

(Ұ, т) Әліппе-дәптермен жұмыс. (1-тапсырма)

Қандай жануарлар Қызыл кітапқа енген, соларды белгілеп, оларды си- патта.

тәжірибелік жұмыс:

Балаларға жануарлардың дыбысы бар жазбаны қосып, қандай жануар екенін табуға тапсырма беру. Тапсырма барысында мынадай сұрақтар қою: Аталған жануарлар туралы не білесіңдер? Қандай жерлерді мекендейді? Қазақстанда қандай жануарлар Қызыл кітапқа енген?, т.б. Топсаяхатқа шығу ауа райының қолайлы кезінде ғана ұйымдастырылады. Жақын маңдағы жануарлар саябағына бару. Қызыл кітапқа енген қандай жануарларды көргенін айтып беру.


.

















Әліппе-дәптер.



Жануарлардың дыбысы бар аудио- жазба.


(Ұ) Өзекті мәселе.

Қазақстанда өсімдікті қорғау үшін не істелінуде?

  • Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі заң.

  • Сирек кездесетін өсімдіктерді жинауға тыйым салынған.

  • Сирек кездесетін өсімдіктердің көптеген түрлерін бүкіл әлем болып ботаникалық бақтарда өсіруде.

(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс. (2-тапсырма).






Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы

IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну: 1-деңгей – ештеңе түсінбедім.

2-деңгей – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

3-(үш) деңгей – бәрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын.

Әліппе-дәптер. Түрлі түсті қарындаштар.


№ 31.


тАҚырыБы: табиғат бұрышында еңбектің қандай түрлерін білесің?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.4.3.3. Өсімдіктер мен жануарларға күтім жасаудың тәсілдерін түсіндіру, оларды атай білу.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • Табиғат бұрышының элементтерін атауды.

  • Табиғат бұрышындағы өсімдіктер мен табиғаттағы өсімдіктерді салыстыруды.

  • Табиғат бұрышындағы күнделікті іс-әрекеттерді (күту, баптау, су құю, тазалау т.б.).

  • Табиғат бұрышындағы тіршілк иелерінің немен қоректенетіндерін айтып беруді біледі.

Көпшілік балалар:

  • Табиғат бұрышындағы өсімдіктердің көбісі емдік және пайдалы болып ерекшеленетінін;

  • Табиғат бұрышындағы құстар мен жануарлар ерекше күтімді қажет ететіндігін біледі.

Кейбір балалар:

  • Табиғат бұрышындағы өсімдіктердің көбісі бөлме өсімдіктері болатынын біледі.


тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту:

Өзінің болжамдарын талқылап және дәлелдеп беруін; Табиғат бұрышы туралы қысқаша әңгімелер құрастыруын; Көптілділік:

табиғат бұрышы – уголок природы – nature Area

негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Табиғат бұрышы, бөлме өсімдіктері, емдік өсімдіктер, т.б.

талқылау үшін сұрақтар:

Табиғат бұрышындағы өсімдіктердің ерекшелігі?

Неге біз кейбір жануарларды табиғат бұрышына жатқызамыз?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Табиғат бұрышына: аквариумдегі балықтар, тордағы үй қояндары, тоты құстар және бөлме өсімдіктері жататынын түсіндіру.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Өсімдіктер мен жануарлар туралы білімдерін кеңейтіп, балалардың еңбек іс-әрекеттеріне жағымды ықпал жасап, ал еңбек процесінде ба- лалар пайдалы дағдыларды қабылдап алады, табиғатты сүюге және қорғауға дағдыландырады.

Балаларды еңбекке тарту:

  • гүлге су құю;

  • гүлзарларды тазарту;

  • ағаштардың топырақтарын қопсыту;

  • қурап қалған бұталарды кесу;

  • құстарды жемдеу үшін жемістердің қалдықтарын жинастыру;

  • қол еңбегіне табиғат материалдарын іздестіру, т.б.



II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

(Ұ) Педагог табиғат бұрышындағы өсімдіктер мен құстарды су құйып, оларды күтіп-баптауды мәтін мен суреттер арқылы түсіндіреді.

Балаларға түсінікті және қарапайым суреттерді қолдану.

Гүлдерді неге суару қажет? Қандай пайдалы бөлме өсімдіктерін білесіңдер? Құстарға қандай азық түрлерін береміз? т.б.

Болжамдарды ұсыну.

Ақпаратты қайдан біле алатындарын балалардан сұрау. Әртүрлі дереккөздерден.



hello_html_62ecad9e.jpg hello_html_m386e4df1.jpg





ҰОҚ-ның ортасы

(Ұ) «Айжан және оның гүлі» ертегісін оқып береді.


III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

Ертегі желісі бойынша, гүлді үзудің орнына оны күтіп-баптаудың дұрыс екенін ұғындыру.

«Табиғат бұрышындағы» тәжірибелік жұмыс.

Барлық шаралардың мағынасын түсіндіру, сұраққа жауап іздеу арқылы,




Табиғат бұрышы.


өсімдіктерге не қажет екенін анықтай алады, қажетті барлық іс-



әрекеттерді орындайды.



Өзекті жағдай: Педагог балаларға аквариумдағы балықтарды көрсетіп,



балықтар туралы әңгімелеу, олардың тыныс алулары, көбеюлері,



қоректенулері, қимыл-қозғалыстары, тіршілік ету орталарымен



таныстыру.



Балықтар ауасыз өмір сүре алады, себебі олар суда тіршілік етеді деп, өзінің дұрыс айтпай тұрғанын дәлелдеп беруді балалардан сұрайды.

Педагог қорытынды шығарады: балалар тіршілік иелерінің барлығы ауасыз және сусыз тіршілік ете алмайтынын айтып береді (Балалардың болжамдары).

Қорытынды: табиғат бұрышындағы аквариумдағы балықтар өздігінен қорек іздеп таба алмайтындықтан, оларға біз күнделікті көмек беруіміз қажет, сол секілді өсімдіктерге де.

(Ұ, т) Әліппе-дәптермен жұмыс

1-тапсырма. Табиғат бұрышындағы еңбек түрлерін атайды.

2-тапсырма. Табиғат бұрышында орындалатын бір еңбекті орындайды. 3-тапсырма. Табиғат бұрышындағыларды белгілейді.


(Ұ, т, Ж) Өзекті ойын жағдайы: табиғат бұрышы мен табиғат байланы- сы туралы қысқа бейнебаянды көрсетіп, оның арасындағы байланысын түсіндіреді (Педагог ҰОҚ-ның мазмұнына қарай бейнеролик таңдайды).

.





Еңбек әрекеттеріне баулып, тірі табиғатқа деген қамқорлық жа-

сау дағдыларын қалыптастыру.


(Ұ) Динамикалық кідіріс.

(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс.

Тапсырмаларды ретімен орындайды.

Әліппе-дәптер.

ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө) Қалыптастырушы бағалау өз жұмысыңды бағалаудан тұрады. Педагог балаларға жапырақты кез келген түсті қарындашпен бояуды ұсынады:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіре аламын.

Әліппе-дәптер. Түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_m64129ef8.png

№ 32.


тАҚырыБы: «Қамқорлық жасау» дегенді қалай түсінесің?

ҰОҚ-ның оқытылу мақсаты

0.4.3.3. Өсімдіктер мен жануарларға күтім жасаудың тәсілдерін түсіндіру, оларды атай білу.

Күтілетін нәтиже

Барлық балалар:

  • «Қамқорлық жасау» деген ұғымды түсіндіре алады.

Көпшілік балалар:

  • Қамқорлық жасау іс-әрекеттерін атайды.

  • Табиғатқа зиян келтіруі ықтимал жағдаяттарды атайды.

Кейбір балалар:

  • Қамқорлық жасау не үшін керек екенін айтып бере алады;

  • Қоршаған ортаға зиян келтіретін жағдаяттармен және іс-әрекеттермен күрес жолдарын айтып береді.

тілдік мақсат

Дағдыларды дамыту.

Балаларға «Қамқорлық жасау» туралы түсінік беру, табиғатты бұзу мен оған қамқорлық жасаудың айырмашылығын ұғындыру.

Балаларға түсінікті және қарапайым суреттерді қолдану. Болжамдар ұсыну үшін тірек сөздерді пайдалану.

Қамқорлық жасау іс-әрекеттері мен

зиян келтіруі ықтимал жағдаяттарды салыстыру.

Қамқорлық жасау іс-әрекеттері мен

зиян келтіруі ықтимал жағдаяттардың маңыздылығы туралы әңгіме.

Қамқорлық жасау тіршілік иелеріне деген бей-жай қарамауды немесе алаңдаушылықты айтамыз.

Көптілділік: қамқорлық – забота – care

негізгі терминдер мен сөз тіркестері:

Қамқорлық жасау, қамқор болу, пайдалы іс-әрекет, зиянды іс-әрекет, экология; ағаш отырғызу, гүлге су құю, қоқысты тастау, ағаш сындыру.


талқылауға арналған сұрақтар.

Қамқорлық жасау іс-әрекеттерін ата?

Сен табиғатқа қандай қамқорлық жасадың?

Өткен ҰОҚ-дан алған білім

Табиғат бұрышы туралы қарапайым түсініктер; табиғат бұрышындағы іс-әрекеттер, табиғаттың зиянды амалдар жасамауға және пайдалы іс-әрекеттерге біршама тәуелділігі.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекет

ресурстар

I. Дұрыс әсерлі көңіл күй орнату.

0-2 мин.

(Ұ) Ұсынылатын мәтін (мысал ретінде)

Құстардың саябаққа, бау-бақшаға, егістіктер мен бақтарға үйірілуіне мүмкіндік жасап, ұсақ құстарға жем шашу, қыста ұялайтын үйшіктер дайындау арқылы қамқорлық жасау табиғатты көркейтіп, құстарды ая- лап, қамқор болуға үйрету.

Балаларға бағыт-бағдар бере отырып, ой-өрісін, ойлау қабілеттерін дамыта отырып өздіктерінен өсімдіктер мен жануарларға қамқорлық жасауға бейімдеу.

Қызығушылығын ояту:

Ойын-өлең: Торғай.


II. Өмірлік тәжірибені

маңыздандыру. Мақсатты болжам.


2–5 мин.

Педагог Б. соқпақпаевтың «Қамқорлық» әңгімесін айтып береді. (Ұ) Педагог балаларға бүкіл топ ішінде жайылып қойылған суреттерді жинауды және онда бейнеленгендерді бір сөзбен атап берулерін сұрайды. (Қамқорлық). Кейіннен ҰОҚ тақырыбы тұжырымдалады: «Қамқорлық жасау».

Педагог балалардың қамқорлық жасау жайында не білетінін анықтап, бүгінгі ҰОҚ-да не білгілері келетінін, неге үйренгілері келетінін сұрайды (Балалардың пікірлері тыңдалады).

Болжамдар:

Қамқорлық жасауға, ағаштарды отырғызу жататын шығар.





Табиғатты қорғауға байланысты бейнеленген суреттер.


Табиғатқа зиян келтіретін амалдарға жануарларды қоректендіру жата- тын шығар.

Қандай дереккөзден біз мұны біле аламыз?



hello_html_4624d10.jpg hello_html_1f517ed9.jpg





ҰОҚ-ның ортасы

III. ҰОҚ-ның тақырыбы

бойынша жұмыс

6 – 28 мин.

(Ұ) Презентация бойынша жұмыс.

Педагог балаларға экранға қарап, қандай заң бұзылғандығын анықтауды сұрайды. (Слайдта пайдалы және зиян іс-әрекеттер көрсетіледі. Мыса- лы, ағаш отырғызып жатқан бала мен ағаш сындырып жатқан баланың қайсысы заңды бұзып жатыр?)

(т) «Бұрыштар» сыни тұрғыдан ойлау стратегиясы. Қамқорлық жасау керек пе, керек емес пе? Топтарда түсіндіріңдер: 1-топ – керек, 2-топ – керек емес. (Не үшін? Неге?).

Педагог балалардың назарын болжамдар ұсынуды үйренуіне аударады. Балалар бұл кезде осы тіректі пайдалануына болатындығын ескертеміз:

  • ықтимал

  • болжамдайық

  • мүмкін

  • солай дейік

  • ал, егер…


(Ұ, т) Әліппе-дәптермен жұмыс. (1-тапсырма бойынша сұрақтарға жа- уап береді.)

Педагог экология жайында түсінік береді. Бұл – табиғатты, қоршаған ор-

таны зерттеп, қорғауға бағытталған ғылым.

Интерактивті тақта


2-тапсырма. Суреттер бойынша әңгіме құрастырады. 3-тапсырма бойынша ережелер құрастырады.

4-тапсырма бойынша «Табиғатты қорғау» тақырыбына сурет салады.


(т) Табиғатты қорғау неге қажет? Зиян амалдар мен пайдалы іс- әрекеттерді бөліп, суреттерді тәртібімен қойып шығу.

Педагог балаларға табиғатты қорғау туралы түсініктерін қорытынды жасауға әкеледі.

(Ұ) Өзекті мәселе.

Табиғатқа пайдалы іс-әрекетке ағаш отырғызуды жатқыза аламыз ба? БОЛЖАМДАР. Ойланшы, бұл іс-әрекет табиғатқа қалай көмектесе алды? (Ұ) Динамикалық кідіріс.

(Ұ, т) Зерттеу.

Педагог балаларға тіршілік үшін бәріміз бірге табиғатты қорғамасақ не болатындығы туралы БОЛЖАМДАР ұсынуды сұрайды? (Ағаштарды кесу. Ағаштың суреті бар карточка тақтаға бекітіледі). Ағаштарды кесіп азайтып, не тіпті жойып жіберсек, не болады, болжамдаңыз. Ал егер ағаштарды көптеп отырғызып жүрсек, не болады? (Таза ауа, желден). Сонымен жануарларды аялап, сақтауға тырысу табиғатты қорғауға жата- ды ма? (Қошақанды емізіп жатқан бала. Сөз жазылған карточка тақтаға бекітіледі). Өсімдіктерді қорғауға не керек? (Жарық, су. Сөздер жазылған карточкалар тақтаға бекітіледі). Осы іс-әрекеттердің барлығы қамқорлық екенін түсіндіру.


(Ұ) Өзекті мәселе.

Қамқорлық жасауға не керектігін салыстырамыз. (Қандай көмек жасасақ та, бәрі қамқорлық екен деген қорытындыға келеді).





Жарық, су. Сөздер жазылған карточка- лар.







Ағаш отырғызып жатқан суреттер.









Музыкалық сүйемелдеу.


(Ө) Өзекті мәселе.

Біздің табиғат осы қалпында сақталып келе жатқанына не көмектеседі? (Балалардың болжамдары: көмектесу, қорғау, қамқорлық жасау,…) Тәжірибелік-зертханалық жұмыс іс-әрекеті (ҰОҚ уақытының мүмкіндігі болып жатса, педагог пен балалар іс-әрекетінің шапшаңдығына байла- нысты): «Қағаз неден жасалады?». Нәтижесінде балалар қағаздың ағаштан жасалынып, оны көп ысырап етпеуін үйренуі керек. Әр тәжірибенің элементі туралы сипаттау керек.

Балаларға сурет бойынша тірек сөздердің көмегімен сұрақтар құрастыруға тапсырма беру.

Балаларға түсінікті және қарапайым суреттерді қолдану.

Үлгі сұрақтар: қамқорлық не үшін керек екен? Біз оларға қандай қамқорлық жасадық? Табиғатқа қамқорлық дегенді қалай түсінесіңдер? т.б.


ҰОҚ-ны қорытындылап, осы ұғымдармен балалар жетік танысуы керек.

Табиғатқа қамқорлық – табиғатты зиян заттардан қорғап, оны сақтап қалу.

Пайдалы іс­әрекет нәтижесінде жақсы көрсеткіштер болатын іс-әрекет. Зиян келтіретін амалдар – өзінен кейін жамандық қана қалдыратын амалдар.



(Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс.

  1. Сұрақтарға жауап береді.

  2. Суреттер бойынша табиғатқа қандай қамқорлық жасау керектігі тура- лы әңгімелейді.

























Әліппе-дәптер.


ҰОҚ-ның соңы


IV. ҰОҚ-ның қорытындысы.

рефлексия.

28-30 мин.

(Ө) Педагог балалардың өздеріне қорытынды жасатады: Жануарларға тіршілік үшін жылу, тамақ, су және ауа керек. Өсімдіктерге де осы компоненттер қажет. Жануарлар мен өсімдіктерді қорғау арқылы, біз табиғатты қорғаймыз. Сондықтан жануарлар мен өсімдіктер әлемін қорғау біздің парызымыз.

рефлексивті бағалау.

Педагог балаларға жапырақты кез келген түсті қарындашпен бояп шығуға ұсыныс жасайды:

1 (бір) деңгей – ештеңе түсінбедім.

1 және 2 (екі) деңгейлер – түсіндім, бірақ түсіндіріп бере алмаймын.

1, 2 және 3 (үш) деңгейлер – бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере ала- мын.

Әліппе-дәптер. Түрлі түсті қарындаштар.

hello_html_m64129ef8.png





Пайдаланылған әдебиеттер


    1. ҚР Үкіметінің 2016 ж. 13 мамырдағы №292 қаулысына 1-қосымша

«Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты». Астана, 2016 ж.

    1. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы. Астана, 2016 ж.

    2. «Менің алғашқы энциклопедиям», Алматыкітап баспасы, 2014 ж.

    3. «Қазақ энциклопедиясы», VI том. Алматы, 1998 ж.

    4. Қазақстан. Ұлттық энциклопедия. V том. Алматы, 1998 ж.

    5. Магнит. Ғаламтордағы дереккөз.

    6. Жарық. Ғаламтордағы дереккөз.

    7. Жылу. Ғаламтордағы дереккөз.

    8. ҚР Мектепалды даярлық білім беру бағдарламасы. Астана.

    9. А.Е. Манкеш. Табиғатты бағала да аяла. Алматы. 2001.

    10. А.Е. Манкеш. Бастауыш сынып оқушыларына экологиялық тәрбие беру. Алматы. 2005 ж.

    11. А.Е. Манкеш. Экология. Оқулық. Алматы. 2009 ж.





















234

Қосымша



Құрметті мектепалды даярлық сыныбының педагогтері!

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік бағдарламасының не- гізгі міндеттерінің бірі мектепалды даярлық пен бастауыш мектептер- де білім беру сабақтастығын қамтамасыз ету. Мектепке дейінгі даярлық сыныптары мен бастауыш сыныптардағы оқыту және тәрбиелеу жұмысы біртұтас даму үрдісін құраған жағдайда осы міндеттерді орындау мүмкін болмақ. Сонымен қатар мектепке дейінгі даярлық пен бастауыш мектептің үздіксіз сабақтастығының міндетті шарттарының бірі бағдарламалар және оқу­әдістемелік кешендерді құру қағидаларының біртұтастығы. Мектепалды даярлық пен бастауыш мектеп бойынша жаңартылған бағдар- ламаның мазмұнын салыстырмалы талдау көрсеткендей, бұл бағдарлама- лардың құрылымы біртұтас тәсілдерді қамтиды:

  • педагогтерге өз жұмысын жоспарлауға және балалардың жетістік- терін бағалауға мүмкіндік беретін оқу мақсаттары жүйесінің болуы;

  • оқу үрдісін күнделікті өмірге және қарым-қатынас жасауға қажет- ті қабілеттер мен практикалық дағдыларды дамытып, қалыптастыруға бағыттау;

  • балалардың әлеуметтік маңызы бар тақырыптарды терең шолуына бағытталған тақырыптық оқу мазмұнының болуы;

  • пәнішілік және пәнаралық мазмұнының кіріктірілуі;

  • мектепалды даярлық пен бастауыш мектептегі оқу-тәрбие үрдісінің ортақ үлгісін қамтитын әдістемелік қолдауды қамтамасыз ету.

Осы қағидалардың барлығы Қазақстан Республикасы Мектепалды да- ярлық білім беру бағдарламасының мазмұны мен құрылымында және жаңа оқу-әдістемелік кешендерінде қамтылған.

Бастауыш мектеп бағдарламасындағы «Жаратылыстану» сабағы бойынша жетекші идеясы ортақ 4 тақырып: «Жанды табиғат»; «Жансыз табиғат»; «Физикалық құбылыстар»; «Табиғатты қорғау» атты бөлімдер негізінде пәндік мазмұнды кешенді жоспарлау болды.

Барлық тарау тақырыптары мектеп жасына дейінгі баланың сыни ой- лауын көрсететін нақты үлгі ретінде балаларды үнемі толғандыратын: «Бұл не? Қалай? Неге?» т.с.с. сауалдар төңірегінде берілген. Балалар өздері куә болған адамдар әрекетінің, табиғи құбылыстардың, оқиғалардың себепте-


235

рін үнемі білгісі келеді. Бұл сұрақтар баланың миын белсенді жұмыс істете отырып, ойлау қабілетін дамытады.

«Алматыкітап баспасы» мектепалды даярлық және бастауыш мек- теп оқу-әдістемелік кешенінің ерекшелігі, оқулықтар мен әдістемелік оқу нұсқауларының мазмұнында бірдей ортақ тақырыптың қамтылуында бо- лып отыр. Бұл мектепалды даярлық және мектепте білім беру мазмұнын са- палы кіріктіруді толық қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Бұл әдістемелік нұсқау қысқамерзімді жоспар түрінде орындалған ҰОҚ мазмұнынан тұрады. Жоспарлаудың бұл түрі бірінші сыныпқа ар- налған оқу құралдарында да бар, сондықтан ол мектепалды даярлық пен бастауыш мектеп ОӘК-ін әдістемелік қолдаудың бірізділігін тағы да бір рет дәлелдейді.



бар:

Қысқамерзімді жоспардың өзіндік айрықша құрылымы мен ерекшелігі


  1. Оқу мақсаттарының болуы (олар бағдарламада белгілі бір бөлім мен

бөлімшелер ретінде берілген, сондықтан педагогтер оны өзгертпегені жөн).

  1. Жоспарда ҰОҚ-ның сараланған мақсаттары берілген (барлық бала- лар, балалардың көпшілігі және кейбіреулері үшін). Бұл оқу үрдісін ұтым- ды саралай ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Оқу жоспарының құрылымы практикалық жағынан пайдалану үшін айтарлықтай қарапайым және оқу барысы үшін тиімді.

Жоспар 3 бөлімнен тұрады:

Бірінші бөлімде баланың эмоционалдық көңіл күйін қамтамасыз ететін әдіс-тәсілдер қаралған.

Екінші бөлімде негізгі бөлім ретінде оқу мақсаттарын жүзеге асыруға бағытталған әдістер, тәсілдер мен құралдар буынын қамтиды.

Үшінші бөлім рефлексия түрінде қорытынды шығаруға бағытталған. Жоспардың «Ресурстар» атты айрықша тармағында дидактикалық, әдісте- мелік, электрондық сипаттағы әртүрлі ақпарат көздері берілген (кейбірінің электрондық мекенжайы бар). Қысқамерзімді жоспарда әліппе-дәптердің, оның ішінде жұмыс дәптерінің барлық тапсырмалары ескерілген.

Егер әліппе-дәптерде бір ҰОҚ-да 2–4 тапсырма орындау ұсыныл- са, әдістемелік нұсқауда әдістемелік тапсырмалар көлемін 15–20-ға дейін кеңейтеді. Әдістемелік нұсқаудағы тапсырмалар осы әдіс-тәсілдер есебінен барынша қызықты, мазмұнды, ойын түрінде тартымды болады. Онда әдеби


236

сөз де, сурет салу да, сахналық рөл сомдау, ойын, драмалау, ойнау, фольклор, сергіту сәті, практикалық тапсырмалар, шағын зерттеулер және т.б. бар.

Бұл педагог осы оқу құралын пайдаланумен ғана шектеліп, өз тара- пынан қандай да бір тиімді шығармашылық әдістер енгізуге немесе өзді- гінен өзгертуге құқығы жоқ дегенді білдірмейді. Басты шарты: жоспарда қаралған оқу мақсаттарын, тақырыпты, оның жүйелілігін, сондай­ақ әліп­ пе­дәптерде белгіленген тапсырмалар сипатын өзгертпеу.

Қысқамерзімді жоспардың осы үлгісін пайдалану кезінде мектепалды даярлық сыныбының педагогтерінде сұрақтар туындауы мүмкін:

  1. Мектепалды даярлық педагогтерінің көпшілігі пайдаланған техно- логиялық картаның қысқамерзімді жоспардан қандай айырмашылығы бар?

  2. Қысқамерзімді жоспар үлгісін технологиялық карта үлгісіне ауыстыруға бола ма?

Педагог қысқамерзімді жоспарды пайдалана ма, әлде технологиялық картаны пайдалана ма – өзі шешеді.

Бірақ қысқамерзімді жоспар үлгісін технологиялық картаға өзгертпеген жөн, өйткені мектепалды даярлық және бастауыш мектеп жоспарларының бірізділігі мен тұтастығы бұзылады.

Қысқамерзімді жоспардың технологиялық картадан бірнеше айыр- машылығы бар:


технологиялық карта

Қысқамерзімді жоспар

1

Оқу мақсатын педагог таңдайды.

Оқыту және тәрбиелеу мақсаты оқу бағдарламасында айқындалған.

2

3 кезеңнен тұрады:

  • мотивациялық-қозғаушылық;

  • ұйымдастырушылық- ізденушілік;

  • рефлексивтік-түзетушілік.

3 кезеңнен тұрады:

  • ҰОҚ-ның басталуы (ҰОҚ-ға ден қоюды қамтамасыз ету);

  • өмірлік тәжірибені өзектендіру;

  • ҰОҚ-ның соңы (қорытынды, рефлексия).

3

ҰОҚ­ның негізгі бөлімі:

ұйымдастырушылық- ізденушілік.

ҰОҚ­ның негізгі бөлімі:

өмірлік тәжірибені өзектендіру.

4

ҰОҚ әдістемесі педагогтің басқарушылық іс-әрекетін және балалардың іс-әрекетін қарастырады.

ҰОҚ әдістемесі әдістемелік тәсілдер, құралдар, ресурстарды пайдалану мен технология элементтерін қарастырады.

5

ҰОҚ қорытындысы:

рефлексия.

ҰОҚ қорытындысы: рефлексия.


237

Кейбір айырмашылықтарға қарамастан, екі жоспар (қысқамерзімді де, технологиялық карта да) ҰОҚ­ның үш негізгі кезеңін қамтиды, оның барысында белгіленген оқу мен тәрбиелеу мақсаттары жүзеге асырылады. Кезінде технологиялық картаны меңгерген мектепалды даярлық сыны- бының педагогтеріне қысқамерзімді жоспар үлгілерімен жұмыс істеу қиындық туғызбайды, өйткені екі үлгінің құрастыру тәсілдері айтарлықтай ұқсас.

Осылайша, мектепке дейінгі даярлық ОӘК-нің жаңа үлгісіне тиімді өту мектепалды даярлық пен бастауыш мектепте оқыту мазмұнының сапалы сабақтастық байланысын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.






























238

МАЗМҰны

Түсінік хат 3

«Жаратылыстану» ҰОҚ-ның мазмұны 4

«Жаратылыстану» ҰОҚ-ның тұжырымдамалық идеясы, оның ерекшеліктері, мақсаттары мен міндеттерінің қазіргі

білім берумен сәйкестігі 5

Оқу-әдістемелік құрал мазмұнының Қазақстан Республикасының Мектепке дейінгі тәрбие мен

оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкестігі 6

Әдістемелік құралдың әдістемелік

ерекшеліктерінің жаңа мазмұны 8

«Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар» бөліміне әдістемелік нұсқаулар және осы бөлімде берілетін тапсырмалармен

жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру 9

Осы бөлімде берілетін тапсырмалармен жұмыс істеу

дағдыларын қалыптастыру 10

Балалардың әрекеттерін ынталандыратын

сұрақтар мен тапсырмалар 11

Оқу материалдарының мектеп заттарымен, өмірмен

байланысын ашып көрсететін тапсырмалар 11

ҰОҚ-ның қорытынды бөліміндегі рефлексивтік

түрдегі тапсырмалар 12

ҰОҚ-ны құрылымдау технологиясы 12

ҰЗАҚМЕРЗІМДІ ЖОСПАРЛАу

«Жаратылыстану» бойынша күнтізбелік-тақырыптық жоспар. (Барлығы 32 сағ, аптасына 1 сағат) 14

ОРТАМЕРЗІМДІ ЖОСПАРЛАу

ЖАРАТЫЛЫСТАНу. МЕКТЕПАЛДЫ ДАЯРЛЫҚ 17

ҚЫСҚАМЕРЗІМДІ ЖОСПАРЛАу 101

Пайдаланылған әдебиеттер 234





239


Оқулық басылым Учебное издание

Манкеш Ақсәуле Ерженбайқызы


ЖАрАтылыстАну Әдістемелік нұсқау

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламасы бойынша мектепалды дайындық тобы мен сыныбы педагогтеріне арналған


Әдіскер Б.С. Тажинова Редакторы М.Қ. Солтанғазина Корректоры Б.М. Жампейсова Беттеген А.Қ. Әбдіқайымова

Басуға 13.07.2017 ж. қол қойылды. Пiшiмi 60х84 1/ . Әрiп түрi «Times New Roman». Таралымы 1300 дана. Тапсырыс № 1412.

Сапасы жөнінде мына мекемеге хабарласыңыз:

Қазақстан Республикасы,

«Алматыкiтап баспасы» ЖШС, 050012, Алматы қаласы, Жамбыл көшесi, 111-үй, тел. (727) 250 29 58, факс: (727) 292 81 10.

e-mail: alkitap@intelsoft.kz

Сапа және қауіпсіздік стандарттарына сай. Сертификация қарастырылмаған. Сақтау мерзімі шектелмеген.

ЕстЕстВОЗнАнИЕ Методическое руководство

для педагогов

предшкольных групп и классов по Типовой учебной программе

дошкольного воспитания и обучения


Методист Б.С. Тажинова Редактор М.К. Солтангазина Корректор Б.М. Джампеисова Верстка А.К. Абдикайымовой

Подписано в печать 13.07.2017 г.

Формат 60х84 1/ . Гарнитура «Times New Roman». Тираж 1300 экз. Заказ № 1412

С претензиями по качеству обращаться: Республика Казахстан,

ТОО «Алматыкiтап баспасы» 050012, г. Алматы, ул. Жамбыла, 111,

тел. (727) 250 29 58; факс: (727) 292 81 10.

е-mail: alkitap@intelsoft.kz

Соответствует всем стандартам качества и безопасности. Сертификация не предусмотрена.

Срок годности не ограничен.


Кітаптарды «Алматыкітап баспасы» ЖШс-ның кітап дүкендерінен сатып алуға болады.

Астана қаласы: Иманов көшесі, 10, тел.: (7172) 53 70 84, 27 29 54;

Б. Момышұлы даңғылы, 14, тел.: (7172) 42 42 32, 57 63 92; Победа даңғылы, 67, тел. (7172) 51 84 12.

Алматы қаласы: Абай даңғылы, 35/37, тел.: (727) 267 13 95, 267 14 86;

Гоголь көшесі, 108, тел.: (727) 279 29 13, 279 27 86; Қабанбай батыр көшесі, 109, тел.: (727) 267 54 64, 272 05 66;

Жандосов көшесі, 57, тел.: (727) 303 72 33, 374 98 59; Бруно көшесі, 95, тел. (727) 374 34 42;

Әл-Фараби даңғылы, 63/17, тел. (727) 387 17 24; Майлин көшесі, 224 «А», тел.: (727) 222 29 43, 386 15 19;

Фурманов көшесі, 51, тел. (727) 273 51 38.

Қойма есептеу басқармасы: Алматы қ., Ангарская көшесі, 95 А, тел.: (727) 290 49 67, 290 49 66.

Кітаптарды «Кітап-пошта» бөлімдері арқылы алуға да болады:

010000, Астана қаласы, тел. (7172) 53 70 84, е-mail: Nasihat@almatуkitap.kz

050035, Алматы қаласы, тел.: (727) 303 72 33, 374 98 59, e-mail: Jalyn@almatуkitap.kz

050009, Алматы қаласы, тел. (727) 374 34 42, е-mail: Arman@almatуkitap.kz

Интернет-дүкен: www.almatуkitap.kz

Маркетинг бөлімі, тел.: (727) 292 92 23, 292 57 20. e-mail: sale1@almatykitap.kz

Кітаптар мен басылымдар туралы мағлұматтарды www.almatykitap.kz сайты арқылы білуге болады.

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Планирование "Жаратылыстану" ( 0класс)"

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 3 месяца

Руководитель образовательного подразделения

Получите профессию

Няня

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 662 891 материал в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 18.12.2018 4203
    • DOCX 992.9 кбайт
    • 21 скачивание
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Айтжанова Алтын Кизатовна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Айтжанова Алтын Кизатовна
    Айтжанова Алтын Кизатовна
    • На сайте: 5 лет и 4 месяца
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 173934
    • Всего материалов: 52

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Копирайтер

Копирайтер

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Функциональные основы деятельности специалиста по организации и проведению молодежных мероприятий

Специалист по организации и проведению молодежных мероприятий

300 ч. — 1200 ч.

от 7900 руб. от 3650 руб.
Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Организация воспитательного процесса в образовательных организациях в условиях обновленного законодательства

Воспитатель

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3650 руб.
Подать заявку О курсе
  • Этот курс уже прошли 55 человек

Курс повышения квалификации

Использование игровых пособий в обучении (блоки Дьенеша, палочки Кюизенера, круги Луллия, ментальные карты Бьюзена)

36/72 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 443 человека из 70 регионов
  • Этот курс уже прошли 2 738 человек

Мини-курс

Психологические аспекты родительства и развития ребёнка

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Архитектурное творчество для подростков (обучение детей от 12 лет и старше)

6 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Развитие коммуникации и речи у детей раннего возраста

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 31 человек из 17 регионов
  • Этот курс уже прошли 18 человек