План-конспект урока "Сызықтық алгоритмдерді программалау. Жылу машиналары".

Сабақтың тақырыбы: Физика пәні бойынша:«Жылу машиналары» тарауын қайталау. Информатика пәні бойынша: «Сызықтық алгоритмдерді программалау».

Сабақтың мақсаты: «Жылу машиналары» тарауын қорытындылау арқылы оқушылардың физикалық шамалар, сызықтық алгоритмдерді программалаудағы  білімдері мен дағдыларын қалыптастыру.

Дамытушылық: Ойлау қабілеттері мен танымын дамыту арқылы оқушылардың физика және информатика пәндеріне деген сүйіспеншіліктерін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушылардың ой-өрісін кеңейте отырып, оларды ұқыптылыққа, адамгершілікке, өз бетінше ізденуге баулу.

Көрнекіліктер және құрал-жабдықтар: плакаттар, 4 тактілі іштен жану қозғалтқышының макеті, слайдтар, бағалау парақшасы, тестік тапсырмалар парақшасы, дербес компьютер.

Сабақ түрі: Қайталау, қорытындылау

Қолданған әдіс- тәсілдер: Топтық жұмыс, АКТ қолдану, көрнекілік, тәжірибелік, миға шабуыл, ойын, рефлекциялық бағалау.

 Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру 1. (психологиялық әзірлік)

А) ой сергіту: Сәлемдесу тренингі

Сәлем достым!          (амандасады)

Сен қалайсың?          (иықтарынан қағады)

Қайда болдың?          (құлақтарынан тартады)

Мен сені сағындым! (қолдарын жүректеріне қояды)

Сен келдің,                (қолдарын жаяды)

Жақсы болды!           (бір-бірін құшақтайды)

 Б) Мұғалімнің кіріспе сөзі:

- Бірде атақты философ Сократтан : «Сіздің ойыңызша адам өміріндегі ең жеңіл нәрсе не?» - деп сұрапты. Сонда ғұлама: «Ең жеңілі – басқаны үйрету, ең қиыны – өзіңді өзің танып білу», - деген екен.

Бүгінгі сабақта біз дүниені танып білудің  бір қырын сендер арқылы көріп, өз қабілет – мүмкіндіктеріңді, шығармашылық, ұйымшылдық қабілеттеріңді «Жылу машиналары» тарауын қайталай отырып және  информатикадан алған білімдеріңді қолдану арқылы практикалық тұрғыда  көрсетеміз.

В) топқа бөлу (мозаиканы құрастыру: 1 топ- машина суреті, 2 топ – компьютер суреті). Топ басшысын сайлау.

2. Мақсат қою (тақтада слайд арқылы сабақ мақсатын көрсету)

II. Мағынаны тану: 1. Сен білесің бе? (ойын)

1-топ

1.                                    Термодинамиканың І-заңы қалай жазылады?

2.                                    Программалау тілін ұсынған ғалым кім?

2-топ

1.                                    Термодинамикада жұмыс қалай анықталады, формуласы қалай жазылады?

2.                                    Алгоритм деген не?

1-топ

1.                                    Жылу машиналары қандай үш құрамды бөліктен тұрады?

2.                                    Алгоритмнің түрлері қандай?

2-топ

1.                                    Конденсация деген не?

2.                                    Алгоритмнің қасиеттеріне не жатады?

1-топ

1.                                    Изотермиялық процесте қандай физикалық шама тұрақты?

2.                                    Алгоритм сөзі қай ғалымның атынан шықты?

2-топ

1.                                    Ішкі энергия формуласы қалай жазылады?

     2.                 Программа неше бөліктен тұрады?

2. Ассоциациялық картаға қарап, сұраққа жауап беру:

I-топ

1. Жылу қозғалтқыштарының кеңінен тараған түрі?

2. Іштен жану қозғалтқышы деп қандай қозғалтқыштарды айтады?

3. Қозғалтқыш неге іштен жану деп аталады?

4. Пайдаланылған газ не арқылы сыртқа шығады?

5. ІЖҚ –да қандай отын түрлері қолданылады?

6. ІЖҚ – ның құрылысы қандай?

7. Бір жұмыс циклі қанша такті ішінде жүзеге асырылады?

8. Поршеннің бір жүрісінің нәтижесінде иінді білік неше айналым жасайды?

II- топ

1. Электрстансыларында қолданылатын қозғалтқыш?

2. Қандай қозғалтқыштарды бу турбиналары деп атайды?

3. Жұмыстық дене ретінде не алынады?

4. Бу турбиналарында қандай отын түрлері қолданылады?

5. Қарапайым бу турбинасының негізгі жұмыс бөліктері қандай?

5. Бу турбинасының қандай артықшылықтары бар?

6. Жұмыстық дене ретінде алынған газ неше градусқа дейін қызады?

7. Бу қазандығынан не арқылы бу ротор қалақшаларына бағытталады?

8. Бу турбиналарының пәкі неше пайызға жетеді?

3.   Венн диаграммасы ( Paint программасын қолданып, дербес компьютерде  топтарға  іштен жанатын қозғалтқышпен бу турбинасының артықшылығын және  ұқсастығын көрсету) 

4. Үй тапсырмасын тексеру: Жылу машиналарының тарихы жайлы  реферат қорғау.

5. Есептер шығару (топтарға есептер беру). Тақтаға  1 оқушы шығарады, қалған оқушылар орындарында орындайды. Осы шығарған есептің программасын компьютерде құрып, тақтада жазып, көрсетеді.

1 топ: Белгілі процесс кезінде газ  5МДж жұмыс атқарады. Осы кезде ішкі энергия 2МДж  – ға кемітсе газға қандай жылу мөлшері берілген? (3 МДж)

2 топ: Егер бу турбинасына температурасы 100⁰С су буы еніп, сыртқа шыққанда 300⁰С –ға дейін өзгеретін болса, онда бу турбинасының ПӘК-і неге тең? (37,5%)

Program Pak;

Var P, T1, T2: real;

Begin

Read (T1, T2);

P=(T2-T1)/T2;

Wrire (‘P=’,P);

End.

III. Ой толғаныс: 1. Плакат, дайын макет бойынша 4 тактілі іштен жанатын қозғалтқыштың және бу турбинасының жұмыс істеу принципін түсіндіреді.

2. Жасырын сөзді табу: (Жауаптардың бас әріптерінен «Жолдау» сөзін шығару).

№	Сұрақтар	Жауаптар
1	Траектория ұзындығы	Жол
2	Түрлі әрекет (нұсқау, жарлық) орындай алатын сөйлемдер Паскаль тілінде қалай аталады?	Операторлар
3	Сүттің сапасын анықтау үшін қолданылатын аспап	Лактометр
4	Алгоритмнің үзік модульдерге бөліну қасиеті	Дискреттік
5	Жердің тарту салдарынан болатын күш	Ауырлық
6	Белгілі бір қызмет атқаруға керекті программалар тобы (мысалы: антивирус, архивтеу, компьютерді тексеру программалары)	Утилита

30 қараша 2015 жылы Елбасы Н.Назарбаев Қазақстан халқына жолдауында былай деген: «Қазақстанның жас азаматтары! Білімді, еңбекқор, бастамшыл, белсенді болуға қазірден бастап дағдыланыңдар. Қазіргі техникалық мамандықтардың ғылым мен инновацияның күні туған заман. Ерінбей оқыған, талмай ізденген, жалықпай еңбектенген, техниканы меңгерген адам озады» Ендеше біз осы заманға саймыз ба, тексерейік.

3. Тест шешу. (10 сұрақ, 3 жауаптан)

I- нұсқа

1. Қандай құрылғылар жылу машиналарына жатады?

А)Жылулық энергияны механикалық энергияға айналдыратын         

Б) Механикалық энергияны жылулық энергияға айналдыратын        

С)Электр энергиясын механикалық энергияға айналдыратын

2. Жылу қозғалтқышының қай элементі жұмыс жасайды?

А) Клапандар      

Б) Газ немесе бу  

С) Қыздырғыш

3. Алгоритм дегеніміз не?

А) Ізделінді нәтижені алу   

Б) Атқарылған әрекеттердің орындау реті    

С) Ізделінді нәтижені алу мақсатында мәліметтермен атқарылатын әрекеттердің орындалу ретін анықтайтын нұсқау

4.Қозғалтқыш цилиндрінің жанғыш қоспаға толып, қақпақша жабылған кездегі такт қалай аталады?

А) Сору                 

 Б) Сығу          

 С) Шығару

5. Алгоритмнің негізгі қасиеттері

А) Алгоритмнің айқындылығы, түсініктілігі, тиістілігі

Б) Алгоритмнің айқындылығы, үздіктілігі, жалпыға бірдейлігі, нәтижелігі, формальді орындалуы

С) Алгоритмнің үздіктілігі, түсініктілігі, тиістілігі, мақсаттылығы

6. Жылу мөлшерінің өлшем бірлігі

А) Кл                       

Б) Дж                       

С) А

7. Программада шығару операторының жазылуы

А) :=              

B) read, readln                      

C) write, writeln

8. Мылтықты жылу қозғалтқышына жатқызуға бола ма?

А) Жоқ            

Б) Дұрыс жауап жоқ     

С) Ия

9. Паскаль программалау тілінің авторы кім?

А) Блез Паскаль   

Б) Никлаус Вирт     

С) Н. Верджино                        

10. Алғашқы бу турбинасы қашан жасалды?

А) 1887 ж               

Б) 1903 ж         

С) 1912 ж

II- нұсқа

1. Жылу қозғалтқышының пәкі әрқашан

А) 1 ден көп     

Б) 1 ден аз               

С)1 ге тең

2. Реактивті машинаның дамуына үлес қосқан ғалым:

А) Королев                           

Б) Папен                  

С) Уатт

3. Алгоритмнің түрлері

А) Сызықтық, тармақталу, көрсеткіштік    

Б) Тармақталу, қайталану, шарттық

С) Сызықтық, тармақталу, циклдік  

4. Поршень жоғары жылжып, қақпақша арқылы жану өнімі сыртқа шығатын кездегі такт қалай аталады?

А) Сору                                      

Б) Сығу                                 

С) Шығару

5. Программада меншіктеу операторының жазылуы

А) :=              

Б) read, readln           

C) write, writeln

6. Ішкі энергияның өлшем бірлігі

А) Кл                                   

Б) Дж                            

С) А

7. Программада енгізу операторының жазылуы

А) :=              

Б) read, readln           

C) write, writeln

8. Генераторы иінді біліктің жәрдемінсіз тікелей айналатын жылу машинасы

А) Іштен жанатын қозғалтқыш             

Б) Бу турбинасы            

С) Реактивті қозғалтқыш

9. Write  операторы

А) Параметрлі цикл  

Б)  Енгізу операторы      

С) Шығару операторы                

10. ИЛ-62 ұшақтарында қандай қозғалтқыш орнатылған?

А) Турбореактивті                          

Б) Іштен жанатын                      

С) Турбобұрандалы     

 Сергіту сәті. «Ауадағы сандар»

IV.Қорытынды: 1. Компьютерлік модель қорғау: «Жылу машиналары және экологиялық мәселелер, қоршаған ортаны қорғау»

2. Рефлексия:

Бүгінгі сабақтың қай сәті ұнады? Неліктен?

Сабақта ерекше ат салысқан, белсенділік танытқан кім деп ойлайсыңдар?

V.Үйге тапсырма беру:

1) №337, №350 (есептер жинағынан) Осы есептердің программасын құру.

2) «Менің туған өлкемнің экология лық мәселелері, оны шешу жолдары» тақырыбына шығарма жазу, осы тақырыпта компьютерде слайд жасау.

VI. Бағалау

1. Оқушылардың бағалау парақшасына өздерін бағалауы.

2. Топ жетекшісінің бағалауы.

3. Жиынтық баға.

«Рыков атындағы орта мектебі» КММ

Физика- информатика пәндері бойынша интегралданған сабақ

Сабақтың тақырыбы: «Жылу машиналары, сызықтық алгоритмдерді программалау»

Пән мұғалімдері: К.Сакеева, Г.Тоқсанбаева

2015-2016 оқу жылы

«Рыков атындағы орта мектебі» КММ

Физика- информатика пәндері бойынша интеллектуалдық ойын сайысы

Сайыс тақырыбы: «Ойлы болсаң озып көр»

Өткізгендер: К.Сакеева, Г.Тоқсанбаева

2015-2016 оқу жылы