"Популяциядағы табиғи сұрыптау түрлері" тақырыбындағы презентация

• 1 слайд

  Популяциядағы табиғи сұрыптау
  Сарысу ауданы Ақтоғай ауылы “Ақтоғай” атындағы орта мектебі
  Дайындаған: 10-сынып оқушысы
  Ақтаев Елдос
  түрлері
  

• 2 слайд

  С
  ТТТ
  П
  Ы
  Р
  А
  У
  Л
  Ұ
  Т
  А
  Б
  И
  Ғ
  И
  Сөзжұмбақ
  1
  3
  4
  5
  6
  2
  15
  14
  13
  12
  11
  10
  9
  8
  7
  

• 3 слайд

  1.Тірі ағзаның ұрық біте басағаннан өлгенге дейінгі даму үдерісі.
  2. Оттегінсіз тыныс алатындар.
  3.Бірқабатты ұрық.
  4.Тұқымқуалау өзгергіштігінің гомологиялық қатарлар заңын тұжырымдады.
  5.Су,тұздар қандай заттарға жатады?
  6.Тұкым қуаламайтын өзгергіш.
  7. “Популяция” терминін кім енгізді?
  8. Эмбрион дегеніміз не?
  9.Химиялық мутагендерлі алғашқы ашқан профессор.
  10.Лихенология нені зерттейді?
  11.Вирустың нәруызды қабықшасы.
  12. Генетикалық материалдың тұқымқуалау өзгерстері.
  13.Эмбриогенез барысында ұрық қатпаршағынан мүшелер қалыптасу үдерісі.
  14.Жасуша туралы ғылым.
  15.Түр және эволюцияның қарапайым өлшем бірлігі.
  Сұрақтар.
  

• 4 слайд

  Чарльз Роберт Дарвин
  (1809-1882)
  Ч.Р.Дарвин 1809 жылы дәрігер отбасында дүниеге келген. Тіршілік үшін күрес және табиғи сұрыпталу бар эволюциялық ілімнің негізін қалаушы. 1831 жылдың көктемінде Чарльз Кэмбридж университетінің дін ілімі факультетін бітіреді, бірақ поп болып істеуден бас тартады. Оны өсімдіктер мен жәндіктерді зерттеу ісі қызықтырады. 1831 жылы натуралист ретінде «Бигль» кемесінде 5 – ші жазғы экспедициясына қатысты. Экспедицияның басты мақсаты- Оңтүстік Американың  топографиялық  суреттері еді. Экспедиция Чили,  Галапагос, Таити аралдарынан Жаңа Зеландия, Тасмания мен Оңтүстік Америкадан өтті. Галапагос аралдарында сол жерлердің флорасы мен фаунасының материктікіне ұқсастығы Дарвиннің назарын аударды. Осы мысал түрлердің өзгере алатындығын дәлелдеді. 1859 жылы Дарвин өзінің негізгі шығармасын - «Табиғи сұрыпталу арқылы өмірдің пайда болуы» жарыққа шығарады. Дарвин , тұқым қуалайтын өзгергіштігі бар даралар тіршілік еткен орта жағдайларына бейімделіп, ал ондай өзгергіштігі жоқтары жойылып отырып, артынан ұрпақ қалдыру мүмкіндігінен айрылады,яғни табиғи сұрыпталуға ұшырайды деп жазды кітабында.
  

• 5 слайд

  Табиғи сұрыпталу
  Белгілі-бір орта жағдайларында ең тиімді белгілерге ие даралар тіршілігін сақтай алып, артынан ұрпақ қалдыру үдерісін айтамыз.
  

• 6 слайд

  Қозғаушы сұрыпталу
  Табиғи сұрыпталу
  Үзілгіш сұрыпталу
  Тұрақтандырушы сұрыпталу
  Жыныстық сұрыпталу
  

• 7 слайд

  Қозғаушы немесе бағыттаушы сұрыпталу
  Қандай да болса бір бағыттағы немесе қандай да болса соңғы бір көрсеткіштегі орташа қалыптан ауытқыған дарақтардың басымдылық алып, сақталып қалған жерінен орын алады
  Мысалға, тұяқтыларда қозғаушы сұрыпталу жүгіру жылдамдығына бағытталады. Жыртқыштарға қарсы күресте және ерекше жағдайларда (өрт) жылдамдық неғұрлым жоғары болса, соғұрлым тірі қалу мүмкіншілігі арта түседі.
  

• 8 слайд

  Орташа көрсеткіштері сақталып, өте ауытқып кеткен дарақтары өліп, біткен жерінен орын алады.
  Тұрақтандырушы сұрыпталу
  Дауыл соңынан тірі қалған құстар бұған мысал бола алады.Дауыл және қар басқан уақыттарда ең үлкен және ең кішкене қанатты құстардың өліп, орташа қанатты құстардың тірі қалғаны байқалды
  

• 9 слайд

  Иван Иванвич Шмальгаузен
  (1884-1863)
  Иван Шмальгаузен - кеңестік биолог, Воронежск, Киев және Мәскеу жоғары оқу орындарының профессоры, КСРО Ғылым академиясының академигі, ХХ ғасырдың эволюциялық теориясының әлемге танымал теоретигі. Киевте 1884 жылы дүниеге келген. Оның әкесі, Иван Федорович Шмальгаузен (1849-1894) - атақты ботаник, Санкт-Петербург және Киев жоғары оқу орындарының профессоры. И.И. Шмальгаузен тұрақтандырушы сұрыпталуды зерттеу бойынша үлкен жұмыс істеді.
  

• 10 слайд

  Үзілгіш сұрыпталу
  Екі немесе одан соңғы көрсеткіштері бар дарақтар сақталып, орташа көрсеткіштері барлары тіршілігін жоя бастағанда өтеді.
  Бұл сұрыпталуға сылдырмақ өсімдігі көрнекі мысал болады.Еуропалық ботаниктердің бақылауы бойынша, қыстаққа жақын шалғында сылдырмақ гүлі мамырдан тамызға дейін гүлдейді. Бірнеше жылдан кейін сылдырмақ екі рет гүлдеген.Біріншісі маусымға дейін гүлдеген.Екіншісі тамыздан кейін гүлдеген.
  

• 11 слайд

  
  
  
  Бұл үдеріс ерекше назар аударуға тұрарлық әрекет, өйткені “эволюциялық жетістік”-көбею және сансыз ұрпақ қалдыру жолы.
  Жыныстық сұрыпталу
  Мысалға, көптеген құс түрлері жабынының әдемілігі, реңі, пішіні және олардың дауысы – осылардың барлығы жыныстық сұрыпталу әрекетінен қалыптасады.
  

• 12 слайд

  Сайып келгенде сұрыпталудың барлық түлері тұқымқуалау өзгерістер негізінде жүреді
  Қорытынды
  

• 13 слайд

  Зейін қойып тыңдағандарыңызға көп-көп рахмет!