№2 практикалық жұмыс «Бір елдің геосаяси жағдайына баға беру»

Күні: 21.11.2016ж	10 класс	Пәні: география
Сабақтың тақырыбы	№2 практикалық жұмыс «Бір елдің геосаяси жағдайына баға беру»
Сабақтың түйінді мақсаттары және оқыту талабына қол жеткізу тәртібі	Оқушылар «Геосаясат», «геосаяси жағдай» ұғымдарының мағынасын түсінеді. Алған білімдерін практикада қолдануға үйрену.
Белсенді сабақ беру тәсілдері мен сабақтағы жұмыс түрі	картамен жұмыс, жеке жұмыс,
Сабақтың нәтижесі	Білу: Оқушылар «Геосаясат», «геосаяси жағдай» ұғымдары туралы біледі, олардың саяси-экономикалық маңызын түсінеді Қолдану: Географиялық карта бойынша геосаяси жағдайы өте қолайлы немесе қолайсыз елдерді анықтай алады  Бағалау: Кез келген елдің геосаяси жағдайына баға беріп, оның халықаралық жағдайлар әсерінен өзгеру мүмкіндігін сипаттай алады
Реурстар мен жабдықтар	оқулық, карта, постер,суреттер, интернет материалдары
Кіріспе	1.Психологиялық ахуал қалыптастыру үшін мұғалім оқушылармен амандасады, сергіту сәтін жасайды
Тұсаукесер	1.Мұғалім бүгінгі сабақта практикалық жұмыс жасайтынын және оның тақырыбын хабарлайды. 2.Тақырып айқындағаннан кейін мұғалім оқушыларға төмендегі жоспар бойынша тапсырма береді
Негізгі бөлім	1 тапсырма. Термин сөздерге анықтама бер: Геосаясат- адамдардың белгілі бір мақсатқа жету үшін билікті қалайша тудырып оны сақтауын бейнелеу үшін қолданылатын әдіс болып табылады. Мемлекет деңгейінде бұл әдіс мемлекеттің мүдделеріне жету және қызметін атқаруда саясат, экономика және әскери күшті қалайша қолданатынын көрсетеді. Саяси география- саяси үрдістердің кеңістік жағдайындағы аумақтық, экономикалық-географиялық, климаттық және т.б. табиғи факторлармен өзара байланысын зерттейді. Саяси география географиялық түрге баса көңіл бөле отырып, оларға саяси түсініктеме береді, саяси аспектілеріне талдау жасайды. Геосаяси жағдай- елдің стратегиялық маңызы бар шет елдік мемлекеттерге, олардың одақтарына және дүние жузінің  аудандарына қатысты алғандағы  саяси картадағы орнын анықтайды. Бірак «елдің орны » дегенде, оның географиялық мекенжайы туралы түсінік қарастырылмайды. ГСЖ-ға баға беру - қоршаған әлемге елдің мемлекеттік(ұлттық)мүддесі тұрғысынан қалыптасатын көзқарас болып табылады. Бұл үшін ұлттық мүддені «көре білу», мүмкін болатын қауіп-қатерді айқындау және оларды болдырмауды қамтамасыз ету қажет. Метрополия- Біраз уақыт аса ірі отар иеленуші мемлекетттер - метрополиялар (грекше metropolis – қала) болып есептеліп келген Испания мен Португалияның қатарына кейіннен Ұлыбритания, Франция, Нидерланд, Германия келіп қосылды. Осылайша Америкада, Африка мен Азияда отарлық аумақтар пайда болды. Мысалы, XX ғасырдың басына қарай отарлық иеліктер Африка жерінің 90% - ын, Азия аумағының 56% - ынан астамын, Америка жерінің 27% - ын алып жатты. 2 тапсырма. Қалауы бойынша бір елдің геосаяси жағдайына баға беріп, оның халықаралық жағдайлар әсерінен өзгеру мүмкіндігін сипаттау. 3 тапсырма. Саяси карта бойынша геосаяси жағдайы өте қолайлы немесе қолайсыз елдерді анықтап, олардың тізімін дәптерге жазу. ( қолайлы елдер қатарына:Ресей, Австралия, Ұлыбритания РЕсей- территориясының аумағы үлкен. Австралия- өзімен-өзі бөлек орналасқан мемлекет), (қолайсыз елдер қатарына:ыстық неүктеде орналасқан елдер) Геосаяси жағдайы қолайсыз елдер? - Cұ Сұрақ-жауап  жұмысы 1.«Шанхай ұйымы» құрамына неше мемлекет кіреді?    A. 5 2. Қазақстаннан сыртқа шығарылатын өнімді не дейміз?  A. Экспорт 3. Ресейдің мемлекеттік құрылымы?  B. Федерациялы 4. Нешенші жылдан бастап орыс мемлекеті империя деп атала бастады?  1721 жыл 5 “Африка жылы” болып есептелетін жыл, неше мемлекет өз тәуелсіздігін алды?:   1960 жыл 6. Еуропаның саяси картасында І д/ж соғыс әсерінен  қандай өзгерістер болды? Бірінші дүниежүзілік соғыстан соң болған ірі оқиғалар қатарына 1917 жылғы Қазан революциясы нәтижесінде Ресейде мемлекеттік құрылым мен басқару жүйесінің түбегейлі өзгеруі, Аустрия – Венгрия монархиясы мен Осман империясының ыдырауы, Германияда монархияның құлатылуы және үкімет басына фашистердің келуі, Еуропада мемлекеттік шекаралардың өзгеруі жатады. Дүние жүзінің саяси картасында КСРО, Чехословакия, Ирландия, Исландия, Ватикан сияқты жаңа мемлекеттер пайда болып, Финляндия, Польша, Балтық бойы елдері тәуелсіздігін жариялады. Бұл кезеңде Африкада тәуелсіз мемлекттер қатары (Египет, Эфиопия, Либерия, ОАР) санаулы ғана болды. 7. Федерациялық мемлекеттің үлгісі болатын мемлекеттер АҚШ, Ресей 8. Тәуелді аумақтарды қандай топтарға бөлуге болады? отарлар, протектораттар, мандаттық аумақтар, шалғайдағы департаменттер мен аймақтар, ассоциацилық мемлекеттер. 9 Еуропаның саяси картасында ІІ д/ж соғыс әсерінен  қандай өзгерістер болды? Дүние жүзінің қазіргі заманғы саяси картасының қалыптасуында Екінші дүниежүзілік соғыс қарсаңы мен одан соң болған маңызды өзгерістер, XX ғасырдың 50 – 60 - жылдарындағы отарлық жүйенің күйреуі, 80 – 90 жылдарындағы социалистік жүйенің ыдырауына байланысты оқиғалар айрықша рөл атқарды. 1939 – 1940 жылдары Балтық бойы елдері мен көршілес аумақтарды қосып алу есебінен КСРО аумағы кеңейе түсті. Екінші дүниежүзілік соғыс барысында Польша, Югославия, Грекия аумақтары бөліске түсіп, Германия Еуропаның көптеген елдерін басып алды. Соғыста жеңіліске ұшыраған Германияның, сондай – ақ Италияның, Югослаияның Польша мен КСРО – ның мемлекеттік шекаралары өзгеріп, саяси картада Югославия Федеративтік Республикалар Одағы (ЮФРО), ГФР мен ГДР мемлекеттері пайда болды. Румыния, Болгария, Венгрия, Финляндияның соғысқа дейінгі шекаралары қалпына келтірілді. Шығыс Еуропада пайда болған социалистік мемлекеттер біртұтас блокқа бірікті. Еуропада осы жылдары басталған шекараларды қалпына келтіру жұмысы қазірге дейін жалғасын табуда 10 Жаңа индустриялық елдер:  E) Корея, Сингапур, Тайвань 11 Дүние жүзінің саяси картасындағы заңдылықтар мен өзгерістерді зерттейді   D) Саяси география 12 ХХ ғ/дың ұлы ойшылдарының бірі, Этногенез теориясын жасаған әйгілі орыс ғалымы   Л.Н. Гумилев 13.  ҚР Президенті Н.Ә Назарбаевтың Семей ядролық сынақ полигонының жабылғандығы туралы жарлыққа қол қойған уақыт  1991 жыл 29 тамыз
Қорытынды	Д/ж саяси картасынан әр дүние бөлігіндегі тәуелді аумақтарды, картадан көрсету
Бағалау	Оқушылардың жауап беру деңгейлері бойынша бағалау.
Үйге тапсырма	Бөлімді қайталау