Цыппурс
отмечали за неделю до Нового года. Наши предки считали его праздником духовного
очищения.
После
захода солнца разжигали костры. Считалось, что хозяева самого большого и яркого
костра будут отмечены особым счастьем. Все веселились, молодёжь пела, танцевала,
дети прыгали через костёр. Каждой семье хотелось, чтобы утром Цыппурса порог
дома переступила «счастливая нога». Самый удачливый из семьи обходил хлева и
задавал корм скотине. А на рассвете вновь разжигали костры. Соседи, друзья
ходили друг к другу с поздравлениями.
Вообще
Цыппурс – это праздник поворота солнца на лето, праздник возвращения новой
жизни , новых надежд
1.Хæдзар. Фынг.
Фынгылæртæкæрдзыны, бæгæныйыкъус. Пецыартсудзы. Дардæйæрбайхъуысысойгæнджытыхъæлдзæгзарын.
Уалынмææрбахæццæстысойгæнджытæ, кафынцæмæгæппытæкæнынцЦыппурсы арты сæрты,
гæппгæнгæйæдзурынц: «Мæфыдбылызтæацы арты басудзæнт».
Сойы къæртт баппарынц артмæ:
«Нæ Цыппурс сойджын куыд уа …» 2.Сойгæнджытæхæдзармæфæцæуынц.
Ӕртæлæппуйыразæй, сæкъухтылыстытæ, мæнæу, нартхор,
хосæмæсæкъæсæрæймидæмæбакалынц, се ′ппæтдæрзарынц:
«Хæдзаронтæ, хæдзаронтæ!
Фæцæуынцуæмдæрдбæлццонтæ!
Ӕддæмæсæмракæсут!
Уæмæсыгмæсæбакæнут!
Хæдзаронтæ, хæдзаронтæ!
Фацауынцуæмнæуæгбонтæ!
Уæ ал-аз дæрхорзæйуынат
Уæфидæнмæфæрныгдæруат!
Ӕппарынц
сой артмææмæ сын хæдзарыхистæрæрфæтæкæныфыццагкъæхæрбавæрджытæн!
Хистæр: - Мидæмæ, мидæмæ, мæнæнæмдиссæджыуазджытææрбацыднæбæрагбонмæ.
О, хуыцау, Амондджынуæдуæфыццагкъахæрбавæрд! О,ДунерафæлдисæгЦытджынХуыцау!
Абондæ бон у, бирæадæмдæмкувынц, хорздзинæнтæдæкурынц,
æмæхуыздæрæнкæйкувинæгтæ, кæйкуывдайстай, уыйæмбал махдæрфæкæн.
Кæстæртæ: - Оммен, Хуыцау!
Хистæр: Нæфыдæлты Зæронд Уастырджи! Сау хохы
бæрзонд дæ бадæн,быдыр-дæ фæлгæсæн. Хохæй, быдырæй, нæгыццылИрыстондæфæдзæхст,
де уазæг! Лæгтыдзуардæ, æмæИрыстонылæгхъуагмакуыныууадз!
Фæсивæдрæствæндагкуыдуойкæддæриддар.
Бæстæсабыркуыдуа. Адæмкæрæдзикуыдæмбарой
- Оммен!
- Реком,Мыкалгабыртæ! Нæкадæмæ не
гъдаунæхимæкуыдуой,уыцыарфæнынракæнут.
- СтырТутыр, уыйкурæгдæстæм-нæфосырдæмрдæмдæбирæгътæдургомкуыдуой!
- Оммен, Хуыцау!
-Фосыфæлвæра! Нæфосдæ бар сты, фылдæрæйфылдæрнынсæкæн! Хуыцауæмæдзуæрттыбæрæгбæттынæ
бон кусарткæнынкуыдуа!
СтырИунæгКадджынХуыцау!
Нæкуывдтытæнынайс.
- Оммен, Хуыцау!
- Цыдзуæртты кой не скодтам, уыдонæйхуыздæрарфичиракæндзæнис,
уыйхорзахдæрнæуæд!
- Оммен,Хуыцау!
- Афтæмæйуæфысынæйдæр,уазæгæйдæрСтырХуыцауыхорзæхуæд!
- Оммен,хуыцау!
- УæфыдбылызтæЦыппурсыæртытыбасудзæнт!
3.Сойгæнджытæ
кафынц.Симд.
4.Кæстæртæ курынц бар хистæрæй:
- Нæбуцхистæр!Раттнынныр бар æмæ мах æрзилæмсыхбæстыл, æмæфенæмалхæйцыппурсы
арт дæр.
- Ацаут, мæхуртæ, фенут,артæракæнутсыхбæстæндæр,
хъæубæстæндæр. Цыппурсыбæрæгбон у цард та ногæйкæйбазмæлыд, уыйæвдисæн.
Хурзæхмæфæхæстæгдæр. Цардразмæцæуы.
Цаутразмæ, нæкæстæртæ, семæутамондхæссæгнææдæмæн,
нæбæстæйæнæмæнæИрыстонæн.
Уæмæсыгмæсæбакæнут!
Хæдзаронтæ!
Хæдзаронтæ!
Фæцæуынцуæннæуæгбонтæ,
Уæ
ал-аз дæрхорзæйуынат!
Уæфидæнмæфæрныгдæруат!
Ӕппарынц
сой артмææмæ сын хæдзарыхистæрарфæтæкæны (Фыцуагкъхæрбавæрджытæн).
Хистæр: - Мидæмæ, мидæмæ, мæнæнæмдиссаджыуазджытææрбацыднæбæрæгбонмæ.
О, Хуыцау! Амондджынуæдуæфыццагкъахæрбавæрд!
О,ДунерафæлдисæгЦытджынхуыцау! Абондæ бон у, бирæадæмдæмкувынц,
хорздзинæнтæдæкурынц, æмæхуыздæрæнкæйкувинæгтæ, кæйкуывдайстай, уыйæмбал мах
дæрфæкæн.
Кæстæртæ: - Оммен, Хуыцау!
Хистæр: - Хуыцау, Хорздзинадæй
ЮНОША: Иронзæххдиссаг у, мæхуртæ
Йæцинæйцæссыгмæкæлынц
Мæзынаргъбæстæйæнйæдуртæ
Сæхъармæймады
ад кæнынц.
Зынаргъæмбæлттæ,
мах диссаджызæххылцæрæм.
Уыцыдиссаджызæхх – иронзæх у.
ДЕВУШКА:Уыйнæиронзæххылфæлтæрæйфæлтæрмæхæссынцнационæгъдæуттææмæкультурæ.
ЮНОША:
Уыйнæзæххылхъахъхъæдæрцыдысты Нарты цард-уагылтаурæгътææмæкæдджын,
æнæмæлгæдзургæадæмонсфæлдыстад.
ДЕВУШКА:
УæдæнææрдзыРæсугъддзинаддæрдзыхыныхæстæйравдисæннæй, хъæуыйæфенын.
ЮНОША: Аргъæуттыбæстæ.
Митæйæмбæрзтхæхтæй, дидинæгджынфæзтæйцæстатоныннæкомы.
Дæтты,
æхсæрдзæнты, суадæттыæмæмæргътызарджытæйадæймаг не ′фсæды.
Иудзырдæй,
мах цæрæмИрыстоны.
ДЕВУШКА: «МæИрыстон»-
афтæрахуыдтамнæбæрæгбоныиннæ конкурс.
Ам
алы архайæгдæррадзурдзæнахæмИрыстонытыххæй, кæцыйы зоны, уарзыкæцызæрдæмæ у
тынгæввахс.
Уыцыæнкъарæнтæхъуамæчызджытæравдисойтеатралонминиатюрæйыхуызы.
ЮНОША:УӔДӔ ЛӔМБЫНӔГ КӔСӔМ
ФЫЦЦАГ АРХАЙӔГ
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.