Презентация "Қазақ халқының материалдық мәдениеті"

• 1 слайд

  Қарағанды қаласы. №53 мектеп-лицей
  Қазақ халқының материалдық мәдениеті.
  
  
  
  
  Пәні: Қазақстан тарихынан әңгімелер, сыныбы: 5
  Пән мұғалімі: Калекина Бакытгуль Аманжоловна
  

• 2 слайд

  Сұрақтар:
  
  Дін дегенді қалай түсінесіңдер?
  Адам баласы алғашқыда неге табынған?
  Қандай деректердің көмегі арқылы біз жерленген адамдардың нанымдарын анықтай аламыз?
  Адам баласы табиғаттан тыс дүниені не деп атаған?
  Құдайды адамдар қалай елестеткен? Оларды неден жасаған?
  Ежелгі түркілердің негізгі нанымы не болған? Тәңір дегеніміз олардың ұғымында қалай аталды?
  Б.з ҮІ ғ Қазақстан жерінде мекендеген түркі тілдес халықтардың арасында қандай діндер тарады? Будда, ислам діндері қай елдерден келді?
  Қазақстан жерінен Азия елдеріне таралған діннің бірі:
  Заратуштралық ілімді қола дәуірінде қай тайпалар қолданған? Ал дәл сол кезде арилермен бірге Орта Азия жерін мекендеген қай тайпалар осы ілімге қарсы шықты?
  “Зайырлы” дегенді қалай түсінесіңдер?
  
  

• 3 слайд

  Әлемдік беделге ие болған діндер:
  

• 4 слайд

  Сабақтың тақырыбы:
  Қазақ халқының материалдық мәдениеті.
  
  Сабақтың мақсаты:
  А)білімділік:
  Оқушыларды халқымыздың материалдық мәдениетінің түрлерімен таныстыру, жалпы материалдық мәдениет туралы мәлімет бере отырып қазақ халқының мәдениетінің өшпес құндылықтары екеніне көз жеткізу.
  Б)дамытушылық:
  Материалдық мәдениет туралы түсініктерін кеңейту, мәдениетті жан-жақты қырынан тани білуге көмектесу, қазақ халқының материаладық мәдениеті мұражайына саяхат жасата отырып, білімдерін еске түсіру арқылы дамыту, өз көзқарастарын қалыптастыруға көмектесу.
  С)тәрбиелік:
  Қазақ халқының бай мәдениетіне деген қызығушылықтарын одан әрі дамыту, эстетикалық тәрбие беру
  

• 5 слайд

  Мұражайға хош келдіңіздер!
  Қазақ халхының
  баспанасы
  Ұлттық
  қолөнері
  Қазақ халқының
  ұлттық киімдері
  кіру
  шығу
  Сабақтың ұраны:
  “Өткендерін жек көрген - өшкендіктің белгісі,
  Өткендерін ескерген -өскендіктің белігісі”
  

• 6 слайд

  . «Қазақ халқының баспанасы» бөліміне хош келдіңіздер!
  

• 7 слайд

  Алғашқы баспаналар
  

• 8 слайд

• 9 слайд

  Киіз үй
  Киіз үй көшпелі халықтардың қысы-жазы отыратын өте қолайлы және төзімді баспанасы. Ол тез құрылып, тез жиналады. Қыста жылы, ал жазда салқын. Көлеміне және сыртқы кейпіне қарай әртүрлі болып келеді.
  
  Киіз үйдің негізгі қаңқасын – киіз үйдің сүйегі деп атайды.
  
  

• 10 слайд

  Кереге - киіз үйдің қабырғалары. Керегенің көктеліп
  біткен әр бөлігін қанат деп атайды.
  Қанат саны үй көлеміне қарй көбейе берді.
  
  

• 11 слайд

  Шаңырақ - киіз үйдің еңсесін құрап, тұтастырып тұратын күмбез.
  

• 12 слайд

  Сықырлауық (жарма есік)
  - кереге шеңберін тұйықтап,кіріп-шығу қызметін атқарады.
  

• 13 слайд

  Уық – кереге басы мен шаңырақты бекітетін ағаш.
  

• 14 слайд

  Киіз үйді тігу оңай емес. Алдымен керегені жаяды.
  

• 15 слайд

  Керегеден кейін бақанның көмегімен
  шаңырақты көтереді.
  

• 16 слайд

• 17 слайд

• 18 слайд

• 19 слайд

• 20 слайд

• 21 слайд

  Киіз үйдің қандай түрлерін білесіңдер?
  Түрлері
  

• 22 слайд

  Киіз үйдің түрлері
  Орда - салтанатты, жоғары мәртебелі адамдар бас қосатын, елдік мәселе шешетін аса құрметті хан, би сұлтандар отыратын үй.
  Алтын орда – 30 қанаттан тұратын, ханның мәжіліс ордасы.
  Алтын үзік - 24 қанаттан тұратын аса лауазымды хан отбасы тұратын үй.
  Ақ шаңқан -18 қанаттан және 12 қанаттан тұратын елбасылар, бай, билер тұратын киіз үйлер,
  Ақ ала орда - сегіз қанатты, дәулетті бай үйі.
  Ақ үй- 6 қанатты дәулетті адамдар үйі.
  Боз үй, қоңыр үй -4-5 қанатты орташалар тұратын киіз үй.
  Қараша үй- кедей үйі
  Отау –жас жұбайлар үйі.
  

• 23 слайд

  Киіз үйіміз тек баспана ғана емес, ол сәулет, құрылыс, сурет, қолөнер сияқты бірнеше өнердің басын құрайтын ғажайып туынды. Басқа елдердегідей емес, бұл ағаш, киіз, шиден құрастырылады. Дала тұрғындарының тапқырлық шешімін осы тұрғыдан қарап бағалаған әлем ғылымы, мәдениет пен өнердің білімпаз сарапшылары, халықаралық этнографиялық көрмелерде қазақтың осы өнеріне үлкен баға беріп отырған.
  

• 24 слайд

  Мұражайға хош келдіңіздер!
  Қазақ халхының
  баспанасы
  Ұлттық
  қолөнері
  Қазақ халқының
  ұлттық киімдері
  кіру
  шығу
  Сабақтың ұраны:
  “Өткендерін жек көрген-өшкендіктің белгісі,
  Өткендерін ескерген -өскендіктің белігісі”
  

• 25 слайд

  “Қазақ халқының
  ұлттық киімдері” бөліміне хош келдіңіздер!
  
  Қазақ халқының
  ұлттық киімдерінің
  түрі де, үлгісі де,
  еш халықтан кем
  болған жоқ.
  Оның көркем үлгілері әлемнің этнографиялық
  мұражайларымен көрмелерінен
  орын алған.
  

• 26 слайд

  “Орнын тап!”
  

• 27 слайд

  Жаңа сөздермен жұмыс
  Күлпара – жел, су, суық өткізбес үшін басқа жамылатын киімнің түрі
  Сәукеле –қыз балалардың, ұзатылатын қыздың киетін бас киімі
  Қамқа тон – бай, мырзалар киген, әдемеліпі тігілген тон.
  Саптама- іші кигізбен қапталып тігілген ер адамдардың аяқ киімі
  Жақы – жылқы терісіне тігілген ерлер киімі.
  Шекпен- түйе жүнінен тоқылған жаздық сыртқы киім. Шекепеннен су да, жел де өтпейді.
  

• 28 слайд

  “Ең әдемі киім- ұлтыңның киімі”
  

• 29 слайд

  Қазақ халхының
  баспанасы
  Ұлттық
  қолөнері
  Қазақ халқының
  ұлттық киімдері
  кіру
  шығу
  Сабақтың ұраны:
  “Өткендерін жек көрген-өшкендіктің белгісі,
  Өткендерін ескерген -өскендіктің белігісі”
  

• 30 слайд

  “Ұлттық қолөнер” бөліміне
  хош келдіңіздер!
  
  

• 31 слайд

  Қолөнер бұйымдарына нелерді жатқызуға болады?
  Қолөнер
  бұйымдары
  

• 32 слайд

  Төсек орын, ағаш төсек, сырмақ
  

• 33 слайд

  Киіз үйдің төрі
  

• 34 слайд

  Жүкаяқ, қымыз торсық
  

• 35 слайд

  Саба-теріден жасалынған қымыз сақтайтын ыдыс
  

• 36 слайд

  Шебердің қол –алтын”
  Ыдыс аяқтар
  

• 37 слайд

  Әшекей бұйымдар.
  “Қапсырмалар”
  

• 38 слайд

  Білезіктер
  

• 39 слайд

  Сырға, сақиналар
  

• 40 слайд

  Қорытындылау
  Мұражайдан алған білімдерің арқылы қазақ халқының материалдық мәдениетін шетелдік азаматтарға қалай таныстырар едіңдер?
  Шешендік өнер.
  «Мәдениетім-мақтанышым!» (шешендік өнерлерін көрсету)
  

• 41 слайд

  Үйге тапсырма:
  Тақырыпты оқу
  
  «Үй жихаздары», «Тарихи-мәдени ескерткіштер» тақырыптарында слайд жасау
  
  Эссе жазу «Мәдениетім - мақтанышым»