Презентация "Қазақтың ұлттық дәстүрлері"

• 1 слайд

  Дәстүр –
  әлеуметтік –мәдени мұра.
  

• 2 слайд

  Ең алдымен салт дәстүр дегеніміз не?
  Салт – әр ұлттың , халықтың діні мен сеніміне, тұрмыс –тіршілігіне, құрылым ерекшелігіне сәйкес ғасырлар бойы жинақталып, өмірдің өзі туғызған ғұрыптар
  тұғырының негізі.
  Дәстүр-халықтың атадан балаға көшіп,жалғасын және дамып отыратын тарихи әлеуметтік, мәдени-тұрмыстық, кәсіптік, салт-сана, әдет-ғұрып,мінез-құлық,тәлім-тәрбие және рухани іс-әрекеттер
  көрінісі.
  САЛТ – ДӘСТҮР
  Кіріспе
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  

• 3 слайд

  Традиции и обычаи казахского народа
  Казахский народ имеет богатую культуру, в которой важнейшее место занимают национальные обычаи и традиции казахского народа. В них содержится вся вековая мудрость предков, касающиеся буквально всех сторон и этапов нашей жизни: от рождения и до смерти.
  Из поколения в поколение бережно передаются обычаи и традиции народа Казахстана – ведь именно они являются настоящим сокровищем нации. Поэтому так важно сохранить их и передать своим детям. Каждый ритуал имеет глубокий смысл и должен выполняться в определенное время, по определенному поводу и по определенным правилам – так, как это была заведено издавна. Сегодня мы расскажем о самых главных казахских обрядах.
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  

• 4 слайд

  Бала тәрбиесі. Бесікке салу
  Бесікке салу — нәрестені алғаш бесікке бөлеу рәсімі. Бесікке саларға шақырылған ауыл-үйдің әйелдері шашуын, жол-жоралғысын ала келеді. Баланы алғашқы бөлеу үлгілі ұрпақ өсірген қадірменді әйелге тапсырылады. Ол өзінен басқа тағы бір-екі келіншектің көмегімен бесікті жабдықтайды, сәбидің әжесі не шешесі түбектің тесігінен балаларға тәтті үлестіреді. Осыдан кейін бесікті отпен аластап, баланы бөлейді. Бесікке салған әйелдерге көйлек,  жаулық 
  сияқты  сый тартылады. Үлкендер батасын беріп, баланың ер жетуіне, ананың үбірлі-шүбірлі болуына тілектестік білдіреді.
  Және Бесік жыры айтылады:
  
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  Бесік жыры:
  Айыр қалпақ киісіп,
  Ақырып жауға тиісіп,
  Батыр болар ма екенсің?
  
  Бармақтарың майысып,
  Түрлі ою ойысып,
  Шебер болар ма екенсің?
  
  
  
  
  
  
  Таңдайларың тақылдап,
  Сөзіңді жұрт мақұлдап,
  Шешен болар ма екенсің?
  

• 5 слайд

  Традиция «Қыз ұзату»
  Қыз ұзату - проводы невесты – важный этап традиционной казахской свадьбы и одна из самых красивых традиций казахов. Провожая дочь в новый дом, родители устраивают ей «ұзату той» – отдельную свадьбу. Большая часть гостей на этом торжестве – со стороны невесты. По окончанию застолья девушка, прощаясь с семьей и родительским домом, исполняла трогательную песню «сыңсу», а следующим утром с восходом солнца сваты увозили ее в дом будущего мужа.
  
  Келін түсіру. Согласно обычаю казахского народа, чтобы ввести невестку в дом, ей навстречу отправлялись девушки и молодые женщины со стороны жениха. Не открывая невесте лица, они вводили ее в дом и сажали за ширму. И только когда собирались все приглашенные на свадьбу, проводился обряд «беташар» - открытие лица невесты.
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  

• 6 слайд

  Көрімдік — одна из самых удивительных традиций казахского народа. Она означает некоторую сумму денег, которую дарят родственники за ваши успехи. Например, новоселье, долгожданное рождение ребенка, покупка мебели, техники или машины.
  Көрімдік можно получить даже за самостоятельную покупку телефона, отличные оценки в учебе или же диплом о высшем образовании. Данная традиция отражает искреннюю радость и щедрость дарящих, а также сближает людей между собой.
   Базарлық – алыс сапарға саяхатқа, сауда жолына шыққан адамдар жерлестеріне, көрші-көлемдеріне, сыйлас адамдарына, жас балаларға ірілі-ұсақты сыйлықтар әкеледі. Оны «базарлық» деп атайды. Бұл жақсы көрудің, сыйластықтың белгісі және ескерткіш ретінде қабылданады.
  Көрімдік және Базарлық дәстүрі.
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  

• 7 слайд

  Қазақтар екіқабат әйел мен жасы үлкен адамның алдын кесіп өтуді әдепсіздік санаған. Келіндер атасының, қайын ағаларының көзіне түспеуге тырысқан.
  Отағасы үйде жоқ кезде ересек ер адамның үйге түсуіне рұқсат етілмеген. Қазақ даласының мызғымас заңы, міне, осындай еді. Қазақтар үйге бас сұғар алдында қару-жарағын әрқашан тыста қалдыратын. Ал ханның алдына қамшы ұстап кіруге де болмайтын.
  Алыс сапардан немесе жәрмеңкеден қайтып оралған адам өзінің жақын туыстары мен көршілеріне әр түрлі сыйлықтар - базарлық ала келетін. Ауыл ақсақалдары тамақ үстінде үлкен табақтан жасы кішілерге асату жасайтын. Егер кімде-кім әлдебір жаңа киім кие қалса, бағалы затқа ие болса, оған жақын туыстарының, дос-жарандарының байғазы беру әдет-ғұрпы болған.
  Қазақ даласының мызғымас заңдары
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  

• 8 слайд

  Казахское гостеприимство
  О гостеприимности казахского народа ходят легенды. Гостеприимство называют национальной чертой народа, подкрепленной многими обрядами в повседневной жизни.
  «Конаккаде» — еще один ритуал, связанный с гостеприимством. Так хозяин дома имел право попросить гостя исполнить песню, либо поиграть на музыкальном инструменте, чтобы проверить его умения и получить благодарность за теплый прием. Дорогих гостей в казахском доме привечают особо. Раньше уважаемому человеку, посетившему дом, дарили коня, соболиную шубу, верблюда, либо персидский ковер или саблю. В подарок отдавались самые ценные вещи в доме, чтобы выказать уважение значимому члену общины. Традиция носила название «5 ценных вещей». В наше время, в некоторых деревнях Казахстана этот обычай еще имеет силу.
  
  Бұл жөнінде XIX ғасырдың аяқ кезінде Ресей зерттеушісі Виктор фон Герн былай деп жазған болатын: «Жалпы алғанда, қазақтар осы уақытқа дейін жылы жүзділігімен, қайырымды ақкөңілділігімен және қонақжайяылық қасиетімен таңғалдырады. Мұның өзі олардың сүйегіне ежелден сіңіп кеткен керемет асыл қасиет».
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  

• 9 слайд

  Әдептілік пен сыпайылық әдет-ғұрпы
  Екі қазақ кездесе қалғанда жасы кішісі жасы үлкеніне «Ассаламағалейқұм!» деп бірінші болып сәлем береді. Жасы үлкен кісі оған «Уағалайқұмассалам!» деп жауап қатады. Тек содан кейін ғана егжей-тегжейлі аман-саулық сұрасады. Бұлай сәлемдесу бірін-бірі тіпті танымайтын адамдар үшін де міндетті болып саналады.
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  

• 10 слайд

  Отношение к старшему поколению
  С младенчества казахские дети усваивают принцип уважительного отношения к старшим членам семьи в частности, а также старшему поколению в целом. Глава рода для семьи казахов является самым почитаемым человеком. Каждая семья в Казахстане стремится знать свой род до седьмого колена и дальше.
  «Как ты будешь относиться к отцу, так твои дети отнесутся к тебе» — именно это слышат младшие члены семьи весь период своего взросления. В Казахстане не принято спорить со старшими, грубить им, обижать или не слушаться их советов.
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  

• 11 слайд

  Дала тұрғындарына тән әдептілік пен сыпайылық, кішіпейілділіктің бір көрінісі — үлкен кісінің есіміне әке (еке) сияқты жұрнақ сөз қосып айту. Мәселен, Қазбек — Қазеке, Диқан — Дәке, Бауыржан — Бауке сияқты айтылады. Мұны XX ғасырдың бас кезінде белгілі орыс ғалымдарының бірі Л. Баллюзек те байқаған: «Қырғыздардың сыпайылығы, кішіпейілділігі мен әдептілігінің бір көрінісі — жасы үлкен кісілердің есіміне еке (әке) сөзін қосып айтуы».
  
  Жас келіндер ер азаматты ерекше құрметтеудің белгісі ретінде күйеуінің жақын туысының атын атамаған. Күйеуінің әкесі мен шешесін ата, ене деп атаған. Күйеуінің іні-қарындастарын шырақ, жарқын, айнаш, гүлім, бауырым деп еркелете ат қоятын. Өзге туысқандарына да жаңа әрі жарасымды ат ойлап табатын.
  Құрмет пен ізеттілік әдет-ғұрпы
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  

• 12 слайд

  Свадебные обычаи казахов
  Казахская свадьба – грандиозное событие, связанное с множеством ритуалов, соблюдать которые обязаны все новобрачные. В старину мужчина сватался к девушке через жену брата. Невеста могла не видеть своего суженого до самой свадьбы, а если он ей не нравился, она не имела права ослушаться родителей.
  Сегодня дела с выбором партнера обстоят у казахов намного лучше. Парни и девушки, как и во всем мире, знакомятся на улице, в кафе, в социальных сетях, но свадебные обряды все равно имеют большой вес на церемонии бракосочетания.
  Теперь, как и в прошлом, в дом девушки приходят сваты с подарками. Кольцо невесте дарит жена брата, а не жених. День свадьбы назначают старейшины рода, хотя также прислушиваются к мнению молодых.
  
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  

• 13 слайд

  Тамырлық әдет-ғұрпы
  Қазақтардың арасында достасып-бауырласу немесе тамыр болу әдет-ғұрпы да кеңінен тараған. Бұл рәсім куәлардың көзінше салтанатты жағдайда өткізіліп, нығайтыла түсетін. Рәсім кезінде екі дос қылыштың не қанжардың жүзін сүйіп, мәңгі адал дос болуға серттесіп, ант ішісетін. Олар бір-біріне мәңгі достықтың белгісі болсын деп қымбат бағалы бұйымдар ұсынатын. Дос-жаран, тамырдың үйінде қашан болса да қонуға болатын, ал үй иесі оған қолдау көрсетіп, қамқорлық жасайтын.
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  

• 14 слайд

  Бата беру
  Бата – благословение, молитва перед дальней дорогой, перед каким-либо важным испытанием или событием.
  Может также быть благодарностью за гостеприимство, угощение и за доброе дело.
  Как правило, произносят бата старейшие аксакалы.
  
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  Ел-жұртың аман болсын,
  Бақытты заман болсын,
  Үйіңе береке кіре берсін,
  Бала-шағаң, туыстарың,
  Бақытты өмір сүре берсін.
  БАТА:
  Сұрасаң бата берейін,
  Үстем болсын мерейің.
  Ықыласпен қол жайсаң,
  Ақ тілекті төгейін.
  Әмин, Аллаһу Әкбар!
  

• 15 слайд

  Назарларыңызға рахмет!!!
  
  Спасибо за внимание!!!
  РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫ
  

Краткое описание документа:

Казахский народ имеет богатую культуру, в которой важнейшее место занимают национальные обычаи и традиции казахского народа. В них содержится вся вековая мудрость предков, касающиеся буквально всех сторон и этапов нашей жизни: от рождения и до смерти. Из поколения в поколение бережно передаются обычаи и традиции народа Казахстана – ведь именно они являются настоящим сокровищем нации. Поэтому так важно сохранить их и передать своим детям. Каждый ритуал имеет глубокий смысл и должен выполняться в определенное время, по определенному поводу и по определенным правилам – так, как это была заведено издавна. Сегодня мы расскажем о самых главных казахских обрядах.