Презентация "Абайдың ән отауында" СЫНЫПТАН ТЫС ЖҰМЫС

• 1 слайд

  Өлсе өлер табиғат, адам өлмес.
  Ол бірақ қайтіп келіп ойнап – күлмес.
  Мені мен, менікінің айырылғанын,
  “Өлді” деп ат қойыпты өңкей білмес.
  
  Көп адам дүниеге бой алдырған,
  Бой алдырып, аяғын көп шалдырған.
  Өлді деуге сыя ма, айтыңдаршы.
  Өлмейтұғын артына сөз қалдырған.
  

• 2 слайд

  "Абайдың ән отауында"
  

• 3 слайд

  Абай Құнанбаев
  Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845-1904) — ақын, жазушы, қоғам қайраткері, қазіргі қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы.  Абай 10 тамыз 1845 ж. қазіргі Семей облысының Шыңғыс тауларында Қарқаралының аға сұлтаны Құнанбайдың ұлы болған. Орта жүздің Арғын тайпасының Тобықты руынан шыққан билер әулетінен. Әкесі Өскенбайұлы Құнанбай өз заманындағы атақ даңқы алысқа кеткен адамдардың бірі болған. Шешесі Ұлжан орта жүздің Арғын тайпасынан Қаракесек руының шешендікпен, тапқырлық, әзіл әжуамен аты шыққан шаншарлардың қызы. «Абай» деп жас Ибраһимді анасы Ұлжан еркелетіп атаған. Содан бері бұл есіммен Абай тарихқа енді. Осындай текті ортадан шыққан Құнанбай мен Ұлжаннан туған төрт ұлдың бірі Абай жастайынан ақ ерекше қабілетімен, ақылдылығымен көзге түседі. Балаға сыншы әкесі осы баласынан қатты үіт етеді. Сондықтан да ол абайды медреседе төрт жыл оқығаннан кейін, оқудан шығарып алып, қасында ұстап, ел басқару ісіне баули бастайды.
  Әкесінің төңірегінде ел жақсыларымен араласып, өз халқының рухани мәдениет жүйелерімен жете танысады. Өзі билер үлгісінде шешен сөйлеуге төселеді. Ұтымды сөзімен, әділ билігімен елге танылып, аты шығады.
  

• 4 слайд

  Абай қазіргі Семей облысының Шыңғыс тауларында Қарқаралының аға сұлтаны Құнанбайдың төрт әйелінің бірінен туған. Орта жүздің Арғын тайпасының Тобықты руынан шыққан билер әулетінен. Әкесі Өскенбайұлы Құнанбай өз заманындағы атақ даңқы алысқа кеткен адамдардың бірі болған. Патша өкіметі XIX ғасырдың ортасындағы бір сайлауда оны Қарқаралы ауданының аға сұлтандығына бекіткен. Шешесі Ұлжан Орта жүздің Арғын тайпасынан Қаракесек руының шешендікпен, тапқырлық, әзіл әжуамен аты шыққан шаншарлардың қызы «Абай» деп жас Ибраһимді анасы Ұлжан еркелетіп атаған. Содан бері бұл есіммен Абай тарихқа енді.
  Осындай текті ортадан шыққан Құнанбай мен Ұлжаннан туған төрт ұлдың бірі Абай жастайынан ақ ерекше қабілетімен, ақылдылығымен көзге түседі. Балаға сыншы әкесі осы баласынан қатты үміт етеді. Сондықтан да ол Абайды медреседе төрт жыл оқығаннан кейін, оқудан шығарып алып, қасында ұстап, ел басқару ісіне баули бастайды. Әкесінің төңірегінде ел жақсыларымен араласып, өз халқының рухани мәдениет жүйелерімен жете танысады. Өзі билер үлгісінде шешен сөйлеуге төселеді. Ұтымды сөзімен, әділ билігімен елге танылып, аты шығады. Көп ұзамай, жетпісінші жылдардың бас кезінде Қоңыр Көкше дейтін елге болыс болады. Билікке араласып, біраз тәжірибе жинақтағаннан кейін ол халық тұрмысындағы көлеңкелі жақтарға сәуле түсіруге күш салып бағады. Бірақ онысынан пәлендей көңіл тоятындай нәтиже шығара алмайды. Сондықтан халқына пайдалы деп тапқан істерін көркем сөзбен, әсіресе, өлеңмен насихаттамақ болады. Орыс әдебиетімен танысуы көп ықпал етеді.
  

• 5 слайд

• 6 слайд

  Абайдың әкесі Құнанбай
  

• 7 слайд

  Абайдың анасы-Ұлжан
  

• 8 слайд

  Абайдың әжесі - Зере
  

• 9 слайд

  Абай оқыған медресе
  

• 10 слайд

  Бала Абай Құнанбаев
  

• 11 слайд

  Абайдың шын аты Ибраһим болған. Абай деп әжесі Зере еркелетіп қойған. Бала кезінде екі ананың арасында тел өскен Абайды жеңгелері Телғара деп еркелетіпті. Тіпті М.Әуезовтың өзі Абай туралы жазбақ болған романын ең алғаш “Телғара” деп атаған екен. Сол телғараның дана Абайға айналып, ұлы ақын болу жолына көз салып көрелік.
  

• 12 слайд

  Абай өлеңдерінің
  аттарын атап беріңіздер?
  

• 13 слайд

  Абайдың бар өмірі өзі туып өскен Шыңғыс болысы, қазіргі Абай ауданы, бұрынғы Семей облысында өтті. Ұлы ақын 1845 жылы әйгілі Қасқабұлақ басында, киіз үйде дүниеге келді. Әкесі Құнанбай бүкіл Тобықты елінің қаһарлы әміршісі, қатыгез, ал шешесі Ұлжан керісінше ағайын-туысқа қайырымды, мінезі жұмсақ, тілге бай адам болған.Міне, сәби шағынан-ақ Абай от пен судай екі ұдай, кереғар мінезді адамдар ортасында өмір кешті. Аяулы әжесі Зере мен анасы Ұлжанның жас бала қиялы мен санасының, мінез-құлқының қалыптасуына әсері мол болды. Ол екеуі айтқан ертегі, аңыз-әңгіме, күлдіргі, мысқыл, ел басынан өткен тарихи оқиғалар зерделі бала-Абайдың санасына біртіндеп сіңе берді. Осылайша, бала Абай өз халқының рухани ой қазынасына қанығып өсті.
  

• 14 слайд

  Абай ауылда ескіше сауат ашып, Семейдегі Ахмет Ризаның медресесіне оқуға түседі. Алайда, әкесі Абайды билік ісіне араластырып, баулу үшін оқуын аяқтатпай, 14 жасында қайтарып алады. Абайдың медереседегі оқуы осымен аяқталадады.
  

• 15 слайд

  Абай Шығыстың классик ақындары Фирдоуси, Низами, Науаи, Әл-Фараби және т.б. Шығармаларын қызыға оқыды. Оның шығыс классиктеріне деген ынтасының зор болғаны сонша, өлең жазуға деген алғашқы талпынысы соларға сиынудан басталды.
  

• 16 слайд

  Туған елінің,Шығыс пен Батыстың рухани ой қазыналарынан нәр алып, өз халқын ғылым мен өнерге жетелеуді армандаған Абай Құнанбаев: “Жасымда ғылым бар деп ескермедім” деген өлең жазған.
  

• 17 слайд

  Ақынның айтпақ өсиеті
  Ғылым-білімге неғұрлым ертерек, бала кезден ден қойсаңдар – кейін өкінбейсіңдер
  Балғын шақтарыңда оқыған кітап, алған білім тасқа басылғандай мәңгі-бақи естеріңде қалмақ дегенді меңзейді.
  

• 18 слайд

  Абай мен оның ұлы Мағауия
  

• 19 слайд

  Абай Семейдегі кітапханада
  

• 20 слайд

  Абайдың әр өлеңі бізді
  жақсы болуға, жаман әдеттерден
  жиренуге тәрбиелейді.
  

• 21 слайд

  Абай ақындық өнерге 40 жасынан асқанда құлай беріліп, өмірінің соңына дейін созылған 20 жылдық әдеби қызметінде 8000 өлең жолы мен 46 нақыл сөзін жазып қалдырды. Ол нақыл сөздер “Абайдың қара сөздері” деп аталады.
  

• 22 слайд

  Абайдың әнге деген сүйіспеншілігі
  Құлақтан кіріп бойды алар,
  Әсем ән мен тәтті күй.
  Көңілге түрлі ой салар,
  Әнді сүйсең, менше сүй,-деп білдірген
  

• 23 слайд

  Көзімнің қарасы
  
  Көзімнің қарасы,
  Көңлімнің санасы.
  Бітпейді іштегі,
  Ғашықтық жарасы
  
  Жылайын жырлайын,
  Ағызып көз майын.
  Айтуға келгенде,
  Қалқама сөз дайын
  
  Жүректен қозғайын,
  Әдептен озбайын,
  Өзi де бiлмей ме,
  Көп сөйлеп созбайын?
  
  

• 24 слайд

  “Жұлдызды сағат”
  ойыны
  1. Абай қай жылы туды?
  1855, 1963, 1845;
  2. Қай жерде туды?
  Семей, Алматы, Торғай
  3. Әкесінің аты кім?
  Ырғызбай, Өскенбай, Құнанбай;
  4. Абай қай рудан?
  Жігітек, Бөкенші, Тобықты;
  5. Анасының, әжесінің аттары кім?
  Әйгерім, Зере, Ұлжан;
  
  

• 25 слайд

  Абай өлеңдерінің аттары
  Абай әндерінің аттары
  

• 26 слайд

  Абай
  

• 27 слайд

  Ақынның өз балалары:
  

• 28 слайд

  
  1) Абай Құнанбаев кiм?
  
  2) Қайда және қашан Абай Құнанбаев дүниеге келген?
  
  3) Қандай Абайдың шығармаларын бiлесiңiздер?
  
  4) Оның атасы кiм?
  
  5) Қандай Абай Құнанбаевтың поэмаларын бiлесiңiздер?
  
  

• 29 слайд

  Көңіл қойып тыңдағандарыңызға
  КӨП РАХМЕТ!