Презентация қазақ тілінде тақырыбы "Алтын Орда" (7 сынып)

• 1 слайд

  Алтын Орда
  izden.kz
  

• 2 слайд

  Сабақтың мақсаты:
  ● Алтын Орда мемлекетінің құрылуын, саяси экономикалық даму ерекшеліктерін түсіндіре отырып, Орданың әлсіреу себептерін ашу;
  ● Алтын Орда мемлекетінің тарихын басқа мемлекеттермен салыстыра отырып, оқушыларды өз бетінше қорытынды жасауға үйрету, ізденіске баулау.
  ● Оқушыларды өз Отанының тарихына құрметпен қарауға, ұлтжандылыққа тәрбиелеу.
  
  izden.kz
  

• 3 слайд

  Үй тапсырмасын сұрау:
  1. XII ғасырдың соңында монғол далаларында билік құрған кімдер?
  А) қыпшақ ханы ә) Хорезмах
  б) Қытай боғдыханы в) Темүжін
  2.Манғол империясы қашан құрылды?
  А) 1115ж Ә) 1206 ж б) 1239 ж в) 1076 ж
  3. Шыңғысханның билік құрған жылдарын табыңдар?
  а) 1200 - 1227 жж. ә) 1213 - 1237 жж.
  б) 1155 - 1206жж. в) 1206 - 1227ж. ж.
  4. Шыңғысхан әскери Жетісуға қашан барып кірді?
  а) 1206ж. ә) 1218ж. б) 1219ж. в) 1213 ж.
  5. 1219 жылы Монғол әскерлері қайда аттанды?
  а) Ертістен Сырдарияға ә) Қытайға
  б) Дешті қыпшаққа в) Мауараннахрға
  
  izden.kz
  

• 4 слайд

  6. Жетісуды монғолдар қалай бағындырды?
  а) бейбіт жолмен ә) зорлық әдісімен
  б) дұрыс жауап жоқ в) барлық жауабы дұрыс
  7.Манғол мемлекеті қанша түмен әкімшілік билікке бөлінді?
  а) 59 ә)80 б)95 в)55
  8. Отырар апаты қашан болды?
  а) 1219 - 1220жж. ә) 1218ж.
  б) 1216 - 1217жж. в) 1219ж.
  9. Монғолдардың орталық азияны жаулап алуы қай жылы аяқталды?
  а) 1224 ж. ә) 1216ж. б) 1219ж. в) 1237ж.
  10. Қай ұлысқа Қазақстанның аймақтары кірген жоқ?
  а) Үгедей ұлысы ә) Шағатай ұлысы
  б) Төле ұлысы в) Жошы ұлысы
  
  
  izden.kz
  

• 5 слайд

  Дұрыс жауабы:
  1.В 6.Ә
  2.Ә 7.Б
  3.В 8.Ә
  4.Ә 9.Б
  5.А 10.Б
  
  izden.kz
  

• 6 слайд

  Ұлыс – ел деген мағынаны білдіреді. Шыңғыс хан жаулап алған жерлерін өзінің 4 баласына бөліп берді. Қазақстан жері оның 3 баласының қол астына қарады. Бөліп берілген жерлер ұлыс деп аталды.
  Ұлыстардың құрылуы.
  izden.kz
  

• 7 слайд

  izden.kz
  

• 8 слайд

  izden.kz
  ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары:
  1. Алтын Орданың құрылуы.
  2. Алтын Орданың қоғамдық құрылысы,
  3. Алтын Орданың әлсіреуі.
  
  

• 9 слайд

  izden.kz
  &Жазба деректерде:
  «Алтын Орда» атауы XVI ғасырдың аяғында пайда болған - Орыс деректерінде «Алтын Орда деп аталса, Жоңғардың тарихи деректерінде « қыпшақ ордасы деп аталды.
  &Еуропа саяхатшысы Плано Карпини:
  «Алтын Орда» деп монғол Үгедейдің баласы Күйікті ұлы хан етіп хан тағына отырғызған кездегі алтынмен әшекейленген киіз үйді атаған.
  &«Шыңғыснама шежіресінде»:
  Шыңғыс хан Жошыдан туған немерелері Батый, Ежен,Шайбанды «Ақ Орда», «Көк Орда» «Боз Ордаға» кіргізеді. Шыңғысхан Батуды Жошының орнына хан етіп сайлағанда босағасын алтынмен аптаған Алтын Ордаға кіргізгендігі айтылады.т. б.
  
  
  

• 10 слайд

  Алтын Орда Жошы ұлысының орнына құрылған алғашқы мемлекет.
  Оны құрушы Батый хан.
  1227 – 1255 Алтын Орданы билеген.
  Жері Алтай тауынпн Дунай өзеніне дейінгі аумақ.
  Орталығы алғашында Сарай Бату кейін Сарай-Беркеге көшірілген.
  • Ордада ұлыстық жүйе қалыптасып, Батый хан тұсында мемлекет екіге бөлінді:
  ► Оң қанат - Батый хан билігі.
  ► Сол қанат - Орда Ежен хан билігі (Жошының үлкен баласы).
  
  Алтын Орданың құрылуы:
  
  izden.kz
  

• 11 слайд

  Кестені толтыр:
  Батый ханның дұрыс жауабы қызыл түспен боялады.
  Берке ханның дұрыс жауабы сары түспен боялады.
  Меңгу Темір дұрыс жауабы жасыл түспен боялады.
  Тохты хан дұрыс жауабы көк түспен боялады.
  Өзбек ханның дұрыс жауаптары қоңыр түспен боялады.
  
  
  
  izden.kz
  

• 12 слайд

  1.- 1227 - 1255 ж. ж. Алтын Орданы билеген.
  2.-1257 - 1266 ж. ж. саяси, экономикалық жағынан жақсы дамыды. Египет сұлтаны Бейбарыспен достық қатынас.
  3.- ислам дінін қабылдайды.
  4.- тәуелсіз мемлекет б.
  5. - 1236 - 1242 ж. ж. батысқа жорық
  6.-1266 ж. Кавказға жорықта қаза табады.
  7.- 1266 - 1280 ж. ж. хан тағына отырады.
  8.- Иран, Кавказ, Египет елдерімен сауда байланысын жақсартты.
  9.- Сарай - Беркеде жаңа ғимараттар мен мешіт салдырып, қаланы көркейтті.
  10.- 1271 ж. Византияға жорық жасайды, онымен бейбіт келісімге келеді
  11.- 1290 - 1312 ж. ж. елдің саяси беделінің өсуіне зор үлес қосты.
  12.- Жерорта теңізі елдерімен сауда байланысын жасайды.
  13.- қалалық өмірдің дамуына көңіл бөлді.
  14.- түркі халықтарымен байланыс нығайды.
  15.- 1312 - 1342 ж. ж. елдің гүлденіп, күшеюі кезі..
  16.- Ноғай сияқты қолбасшылардың беделі көтерілді.
  17.- медресе салдырды, ислам дінінің дамуына үлес қосты.
  18.- Ислам - мемлекеттік дін б.
  
  
  izden.kz
  

• 13 слайд

  1.- 1227 - 1255 ж. ж. Алтын Орданы билеген.
  2.-1257 - 1266 ж. ж. саяси, экономикалық жағынан жақсы дамыды. Египет сұлтаны Бейбарыспен достық қатынас.
  3.- ислам дінін қабылдайды.
  4.- тәуелсіз мемлекет б.
  5. - 1236 - 1242 ж. ж. батысқа жорық
  6.-1266 ж. Кавказға жорықта қаза табады.
  7.- 1266 - 1280 ж. ж. хан тағына отырады.
  8.- Иран, Кавказ, Египет елдерімен сауда байланысын жақсартты.
  9.- Сарай - Беркеде жаңа ғимараттар мен мешіт салдырып, қаланы көркейтті.
  10.- 1271 ж. Византияға жорық жасайды, онымен бейбіт келісімге келеді
  11.- 1290 - 1312 ж. ж. елдің саяси беделінің өсуіне зор үлес қосты.
  12.- Жерорта теңізі елдерімен сауда байланысын жасайды.
  13.- қалалық өмірдің дамуына көңіл бөлді.
  14.- түркі халықтарымен байланыс нығайды.
  15.- 1312 - 1342 ж. ж. елдің гүлденіп, күшеюі кезі..
  16.- Ноғай сияқты қолбасшылардың беделі көтерілді.
  17.- медресе салдырды, ислам дінінің дамуына үлес қосты.
  18.- Ислам - мемлекеттік дін б.
  
  Дұрыс жаубы:
  izden.kz
  

• 14 слайд

  Қазақстан жерінің көп бөлігі сол қанат кұрамына енді. Басқару құрылымын сәйкесін тап:
  
  Алтын орданың қоғамдық құрылымы.
  izden.kz
  

• 15 слайд

  Алтын орданың қоғамдық құрылымы.
  izden.kz
  

• 16 слайд

  Інжу – Шыңғыс әулетінен шыққан билеушілерге берілетін үлестік жер.
  Сойырғал - әскер немесе азаматтық қызмет атқарғаны үшін шартты түрде сыйға берілген үлестік жер.
  Вакф – Мұсылман дінбасыларының жері
  Мильк – Жер иеленудің жеке меншік түрі.
  Тархандық құқық – улестік жер иелерінің мемлекет пайдасына жиналатын салықтан босатылып, өз пайдасына салық жинауы.
  Тағар - әскерді азық-түлікпен қамтамасыз ету үшін жиналатын егін және мал салығы.
  Ұшыр – мал салығы
  Харадж – егіншілерден жиналатын салық
  Зекет – дін басыларына берілетін мал салығы, қолөнершілер мен
  Саудагерлерге де салынады
  Аваиз – төтенше салық
  Әскери міндеткерлік – 10 түтіннен 1 жауынгер алынады.
  
  
  Феодалдық жер иелену түрлері.
  izden.kz
  

• 17 слайд

  ХІІІ-ХІV ғ.-да Алтын Орда күшті мемлекет болды.
  Батый хан тұсында (1227-1255) Алтын орда Моңғол империясына тәуелді болды.
  Берке хан (1257- 1267) тұсында тәуелсіздігін жариялады.
  Мөңке хан (1267-1280) өз атынан теңге шығарды.
  1260ж. – Моңғол империясы бірнеше тәуелсіз ұлыстарға ыдырады.
  ХІV ғ.- ң бірінші жартысында Өзбек (1312-1342) және Жәнібек (1342-1357) хандар тұсында мемлекет күшейді. Батыс Еуропамен, Кіші Азия, Египет, Үндістан, Қытаймен сауда қатынасы дамыды.
  1312 - Өзбек хан исламды мемлекеттік дін етіп жариялады.
  50 ж.-дың ортасында Жәнібек ханды үлкен баласы Бердібек өлтіргеннен кейін “ұлы дүрбелең” басталды.
  1357-1380 жж 25 хан ауысты
  1380ж Куликова шайқасында түменбасы Мамай әскері Дмитрий Донской әскерінен жеңілді.
  Тоқтамыс(1380-1395) осыны пайдаланып хан болды.
  1382 ж. Мәскеуді өртеді.
  1389,1391,1395ж. Әмір Темір шабуылдап Алтын Орда әлсіреді.
  
  Алтын орданың гүлденуі мен ыдырауы.
  izden.kz
  

• 18 слайд

  - Билік үшін өзара қырқыстар
  - Әмір Темірдің жаугершілік соғыстары
  - Халық көтерілістері
  - Ұлыстардың дербестікке ұмтылуы
  Алтын Орданың күйреуінің себептері:
  izden.kz
  

• 19 слайд

  Батый хан туралы эссе жазу
  Үйге тапсырма:
  izden.kz