Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Бисти кымнар камгалап турарыл?
Ондар Ника – 4 «б» класстын оореникчизи
Башкызы: Монгуш А.В.
2 слайд
Кижи толу каяа-даа чоруур, куштун толу каяа-даа ужар, кандыг-даа ажыл-херектин уржуундан берге байдалдар тургустунуп кээр. Айыыл-халаптан кым-даа камгалаттынмаан, улуг-даа, биче-даа, эр-даа, херээжен-даа кижилер айыыл-халаптарга таваржы берип болур. Онзагай берге байдалдарга таваржы бергеш, кымдан дуза дилээр бис? Бо айтырыгны проблемниг айтырыг кылдыр тургускаш, «Бисти кымнар камгалап турарыл?» деп темалыг истелге ажылын чорудар деп шиитпрлээн бис.
3 слайд
Ажылдын чугулазы: кажан-даа, каяа-даа улуг-даа, биче-даа кижилер янзы-буру бергелерге, айыылдарга таваржы бергеш, кымдан, кайыын дурген дуза дилээрин билген турар ужурлуг; долгандыр камгалакчыларны билири , амыдыралга ажыглап ооренири чугула.
4 слайд
Ажылдын сорулгазы: бисти долгандыр кандыг камгалакчылар барын илередир, оларнын ажыл-ижинин кол угланыышкыннары-биле таныжары; Ишкин сумузунда чонга дурген дуза чедирер адырларнын кыска тоогузун истээри.
5 слайд
Сорулганы чедип алырда кылыр чуулдер:
- Россия Федерациязынын армиязынын дугайын билип алыры;
- полиция ажылынын тургузуу, угланыышкыннарын ооренип коору;
- орттен камгалааар чернин чугула херегин, кажан , канчаар тыптып келгенин истээри;
- дурген эмчи дузазы чедирер албаннын ажыл-чорудулгазын истээри;
- суурнун улуг кижилери болгаш чонга дурген дуза чедирер адырларга ажылдап чораан хоочуннар-биле ужуражыры, интервью кылыры.
6 слайд
Ажыглаан арга-методтар: темага хамаарышкан литература-биле таныжыр, истелге ажылы, хайгаарал методу.
7 слайд
Бисти кымнар камгалап турарыл?
1.Дурген дуза чедирер станция
2.Полиция
3.Орт камгалалынын албан чери
4.Армия ( шериг)
5.Онза байдалдар яамызы
8 слайд
9 слайд
Совет Россиянын куруненин ортке удур албан чери 1918 чылдын апрельде тургустунган. 1999 чылга чедир «орт камгалалынын хунун» апрель 17-де демдеглеп турган. 1999 чылга чедир апрель 30-де демдеглеп эгелээн. 1918 чылдан 2002 чылга чедир ортке удур албан чери иштики херектер яамызынга хамааржып турган, чугле 2002 чылдан эгелеп Россиянын онза байдалдар яамызынче дамчыттынган.
10 слайд
Орус армия 18 вектин эгезинде Петр 1 хааннын уезинде тургустунган.
«Чепсектиг куштер» деп терминни бир дугаар Фридрих Энгельс киирген. Ол куруненин камгалаар талазынын таваан тургузуп турар. Россия Федерациязынын чепсектиг куштеринин шеригжи дурумнери, чанчылдары: торээн чуртунга чоргаарал, торээн чуртунга бердингени, шеригжи хулээлгени ак сеткилдиг кууседири
11 слайд
Шериглернин янзылары
Кургаг чер шерии
Далай шерии
Ракета шерии
Ужар чуулдер шерии
12 слайд
Дурген дуза чедирер машина – янзы-буру кемдээшкиннерге таварышкан азы араан кижилерни эмнелгелерге чедирер машина.
Россияга дурген дуза чедирер станция 1898 чылда Москвага тургустунган. 20 вектин эгезинде баштайгы дурген дуза чедирер бригада тургустунган. Бригадаже эмчи, фельдшер, санитар кирип турар.
13 слайд
Милиция – ниитилелдин корум-чурумун тудар орган. Россияга 1917 чылдын соонда,революция сонда, хаанныг Россиянын полициязы милиция кылдыр эде адатынган.
14 слайд
Ишкин сумузунда бисти кымнар камгалап турарыл?
15 слайд
Сат Кан-оол Байыр-оолович 1989 чылдын декабрьда кожуун товунге турган милиция салбырынга ажылдап кирген. Салбырга 40 ажыг ажылдакчылар ажылдап турган. Ынчангы ажылдап турган милиция салбыры Сут-Холдун кууседикчи комитединге хамааржып турган. Ужен харлыг аныяк оол дежурныйнын дузалакчызы кылдыр ажылдап кирген. 1990 чылдын март айда участок толээзи кылдыр шилчээн. 1992 чылда Баян-Тала сумузунче база-ла участок толээзи кылдыр ажылдап чоруй барган. Ийме, Баян-Тала сумулары Чоон-Хемчикке катчы бээрге, Сут-Холче катап ажылдап чоруй барган
16 слайд
1993 чылда уголовный розыскынын улуг опер толээзи кылдыр ажылдаан. 1994 чылдан эгелеп Сут-Холге улуг участок толээзи кылдыр ажылдаан. 1994 чылда Ишкин сумузунга ангы участок салбыры тургустунган. 1994 чылдан 2004 чылга чедир Сат Кан-оол Байыр-оолович участок толээзи кылдыр ажылдаан. 10 ажыг чылдарнын дургузунда суурнун чонунга дуза чедирип, корум-чурумну тудуп, профилактика ажылын ак сеткилдии-биле чорудуп, чонунга бараан бооп келген. «Милициянын майору» деп эргеге чедир ажылдаан. Оон соонда Сат Артем Сергеевич ажылдаан.
17 слайд
1980 чылда дурген дуза чедирер машинанын чолаачызы кылдыр Ондар Борис Дозурашович ажылдай берген
18 слайд
Борис Дозурашович Ондар – биле интервью
19 слайд
Хор-Тайга участок эмнелгези тургустунган уеден бээр дурген дуза чедирер машиналар кээп турган. Фельдшер эмчилер кылдыр эгезинден тура Ондар Мария Ламажаповна, Монгуш Мария Серемааевна ажылдап эгелээн. Оон ажылдап турган уелеринде эмнелгенин эргелекчизи кылдыр Мария Серемааевна, Монгуш Валентина Удеп-Доржуевна ажылдап турган. 15 чылдарнын дургузунда Ондар Б.Д. 3 машинаны мунган, 2 микроавтобус, 1 Газ-69. Олу уеде дурген дуза чедирер машиналарны 5 чыл болгаш солуур турган. Борис Дозурашович шеригден кээрге, микроавтобус ышкаш машина турган. Оон мурнунда кымнар чолаачылап турганы билдинмес. Дурген дуза чедирер машинанын чолаачызы кандыг-даа кижиден дурген болур ужурлуг, эмчилер-биле бир домей аарыг кижиге дузаны чедирер.
20 слайд
Ондар Щолбан Чаш-оолович 26 харлыында чолаачылап кирген. Ынчан эргелекчи – Монгуш Валентина Удеп-Доржуевна, оон соонда Ондар Чечек Халбыш-ооловна, Чыласовна суглар ажылдап турган.
21 слайд
Чолаачы-биле интерьвю соонда
22 слайд
Ишкин суурунга орт ожурер машина 2008 чылда Россиянын онза байдалдар яамызынын Кызылда салбырындан келген. Машинанын чолаачызы кылдыр Куулар Буян Орус-оолович хулээнип алган.
23 слайд
Улуг торээн чуртувустун оске аймак соок чоннары-биле бир домей немец-фашистиг эжелекчилерни чылча шаварынга Тыванын эки-турачы аъттыг шериг эскадронунун дайынчылары эвээш эвес эрес-дидим маадырлыг чоруктарны дайын шолунге кылып, боттарынын интернационалчы хулээлгезин ак сеткилдиг куусеткеннер. Оларнын бирээзи бистин чангыс чер чуртуувус Ооржак Мурзууна Сундуй оглу
24 слайд
Ооржак Александра Бапыковна – биле интерьвю уезинде
25 слайд
Туннел
«Бисти кымнар камгалап турарыл?» деп проблемниг айтырыгны тургускаш, истелге ажылын чоруткаш, Улуг Россиянын аг-шериинин, полициязынын, орттен камгалаар албан черинин, дурген дуза чедирер станциянын тыптып келгенинден эгелээш оон кыска тоогузун билип алдывыс. Шак ол куштуг чурттун, оон ынай торээн Тывавыстын кижинин амыдырап чурттаарынга херек янзы-буру камгалал албан черлеринин Ишкин сумузунда сайзыралын, кыска тоогузун информаторларнын дузазы-биле билип алдывыс.
26 слайд
Величайший подвиг российской армии – победа над фашизмом!
27 слайд
Мои прадеды , участники ВОВ.
Бакшеев Петр Иванович
Вирясов Иван Карпович
28 слайд
Полиция
Тех, что сражались на фронтах Великой Отечественной войны.
Тех, кто в наши дни борется с терроризмом.
Тех, кто обезвреживает опасных преступников.
Тех, кто спасает попавших в беду людей.
29 слайд
Пожарная охрана
Интервью диспетчера ПЧ-14 Лесных ОВ(З-Поляна)
Пожарная охрана ПЧ-14 защищает от огня 91 населенный пункт,68 тысяч человек
В пожарной части работают 42 человека,
4 караула, несущие непрерывную круглосуточною службу
30 слайд
На нашем вооружении 4 пожарных машины
Среди пожарных есть заслуженные спасатели Мордовии, многие награждены знаками отличия и медалями «За отвагу на пожаре»
31 слайд
МЧС России
Сегодня МЧС России – это более 300 тысяч человек личного состава, это суперсовременная техника , которые делают структуру эффективной, мощной, способной противостоять любым угрозам природного и техногенного характера, реально помочь людям.
32 слайд
Честь и хвала людям, берегущим мир на земле!
http://mvd.ru/mvd/heroes
http://farm3.static.flickr.com/2161/2062282205_fe32479934.jpg
http://kazanweek.ru/images/art/285.jpg
http://podvignaroda.mil.ru/
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
6 656 271 материал в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Монгуш Арина Владимировна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материалВаша скидка на курсы
40%Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.