Презентация "Элинсэгүүдэймнай дом арга"

• 1 слайд

  проект
  «Элинсэгүүдэймнай сахижа ябаһан дом арганууд»
  Хүтэлбэрилэгшэ: Аюшеева Алла Дугаровна
  Дүүргээ: Доржиева Виктория, 9-дэхи ангиин һурагша
  

• 2 слайд

  Проектын шухала тала: (актуальность)
  Урданай буряад зон бэеын элүүр энхэ тамирта ехэ анхаралаа табидаг байгаа.
  Мүнөө сагай зоной бэеын элүүр энхэ һуларжа, жэл ерэхэ бүри энээн тухай асуудал шухала проблемэ болоно.
  Энэ сагта ургажа ябаһан залуушуул бэеын энхэ элүүр юунһээ дулдыданаб, ямар аргаар элинсэгүүднай бэеэ сахижа ябааб,
  хайшан гээд өөһэдөө зүбөөр бэеэ абажа ябахаб гэжэ
  ойлгохонь шухала.
  

• 3 слайд

  Проектын түхэл: шэнжэлгэ
  Зорилго :
  Буряад арадайнгаа ёһо заншал, һургаал заабаринуудтай гүнзэгыгөөр танилсаха, элинсэгүүдэйнгээ сахижа ябаһан дом аргануудые шудалха.
  

• 4 слайд

  Проектын хүлеэлгын дүн:
  
  Һурагшад элүүр энхэ ябахын тула зүбөөр хоол бариха, нэгэ сагта хэмтэйгээр эдеэлхэ, эдеэн бүхэниие гамнажа һураха .
  
  Зүб мүрөөр эдеэлхэ – элүүр энхэ байдал сахигдаха
  гэжэ ойлгохо ёһотой.
  

• 5 слайд

  Бэелүүлгын шатанууд:
  Бэлдэлгын шата:
  Информаци суглуулалга (һурагшадһаа асуулга)
  Интернет, Буряад үнэн” сонин, номууд соо бэдэрэлгэ, библиотекэ ябалга.
  

• 6 слайд

  Практическа шата
  Суглуулһан материалнуудаараа
  буклет гаргалга.
  

• 7 слайд

  Түгэсхэлэй шата:
  Классна час үнгэргэхэ, һурагшадта буклетнүүдээ тарааха.
  

• 8 слайд

  Нойр үргэһэн –һургаалай, нойтон гүзээн -хэмжүүрэй.
  Инсагаалтараа бү эдеэлэ, хүнэй хото дунда ябахадаа һайн.
  Эдеэн бүхэн өөрын һайхан үнэртэй, үнгэтэй, амтатай. Эдеэн бүхэниие гамнаха хэрэгтэй.
  “Садахада сагаан хурьганай һүүл гашуун” гэжэ хоолоо голожо, дэмыдээ хаяжа бү яба, хэшэгээ зайлахаш гэһэн һургаалай үгэ хэлэгдэдэг.
  Буряад хүн эдеэлхэдээ, сухалаа хүрөөд, дуугархаяа болишодог гэһэн шог ёгто үгэ бии. Энэмнай тиимэ бэшэ, харин ондоо тээшээ һамаарангүй, һайнаар үлтирүүлжэ, жажалжа эди гэһэн болоно.
  

• 9 слайд

  Агуу ехэ хүсэн - уһан
  
  
  
  
  
  
  Уһан бэе махабадта юугээр туһатайб?
  Эдеэлхынгээ урда тээ уһа уухада, эдеэлхэ хүсэл бага болгоод, бэеын хэмжүүр доошолуулдаг.
  Саг үргэлжэ уһа уухада, бэе һураад, хүнэй бэеын тамирай тэнхээ һайжардаг. Заал һаа ундаа хүрэхэдөө, юрэ уһа уужа байха хэрэгтэй.
  Үглөөгүүр бодоод, уһа уухада, шуһанай ябаса, зүрхэнэй хүдэлсэ һайжардаг.
  Наһатайшуул үглөөгүүр бусалһан бүлеэхэн уһа ууха ёһотой.
  Уһа байд гээд уужа байхада, зүрхэнэй үбшэнһөө һэргылэгдэдэг.
  Хэрбээ уһа ехээр уубал, суухын хүндэ үбшэндэ дайрагдахагүй.
  

• 10 слайд

  Риихэ мүшэн толоржо, уһан арюун болодог.
  
  
  
  
  
  Намарай эхин һарын тэн багаар огторгойдо Риихэ гэһэн мүшэн бии болодог. Энэ мүшэн долоон хоногой туршада элшэ хүсөөрөө бүхы дэлхэйн уһа арюудхажа, эм домтой болгодог. Зурхайша ламанарай тэмдэглэһээр, Риихын хаһада бүхы одо мүшэд жэрылдэн зогсоходонь, һара эгээл хүсэтэй байдалда ородог, тиимэһээ дэлхэйн бүхы уһануудһаа муу муухай юумэн татагдан абтадаг.
  Энэ үдэрнүүдтэ уһанда тамаржа, бэеэ сүршэхэдэ, бэеын үбшэн хабшан, сэдьхэлэй бүхы муу муухай юумэн һалажа, арюудхагдадаг.
  Уһа уухада, уһанда тамархада, бэедэ һайн. Аршаанай хүсэн хэдэн зуу дахин шангараад байдаг гэлсэдэг.
  

• 11 слайд

  Үлэн хооһоор бэе махабадаа аргалха тухай.
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Урданай үбгэд, хүгшэд монгол һарын 15-да заатагүй масагладаг байгаа. Энэ үдэр мяха, шүлэ амандаашье хэхэгүй. Энээниие мүнөө эмшэд “разгрузочный день” гэдэг. Ганса һүөөр хэгдэһэн эдеэ эдеэд үнжэбэл, хото, эльгэн болон бэшэшье дотор амарха гэдэг байгаа.
  Арга хэхэ таатай саг.
  Зунай сагта үлэн хооһоор байжа болохогүй. Эгээл һайн, таарамжатай һаранууд: март, апрель, май, октябрь, ноябрь гээшэ. Юундэб гэхэдэ, эдэ һарануудта хүнэй бэеын досоохи хүдэлсэ эгээл таруу, номгон байдалда ородог, сагай уларил, хүнэй бэе болон һарын хаһанууд булта тэнсүүритэй болодог.
  
  

• 12 слайд

  Түрүүшын үдэр
  
  
  Үглөөнэй 6 сагта 3 грамм мёдтой бусалһан уһа уугаад, гэр соогуураа аргаахан 3 минута гэшхэлхэ. Хүнгэн зарядка хэхэ. Удаань бэеынгээ баруун тала дээрээ хэбтээд, 1 часай туршада унтаха.
  13 саг хүрэтэр юумэ эдижэ болохогүй. 13 часта үлэтэй эдеэ эдихэ, харин мяха эдижэ болохогүй. Хэрбэеэ үдын хоолой үедэ 1-2 монсогор мяха эдибэлтнай, бэшэ туһа болохогүй. Эдеэлһэнэй удаа 2 минута болоод, 100 грамм бусалһан уһан соо 0,5 грамм имбирь хээд ууха хэрэгтэй. Үдэшэлэн 8 сагта хоёр стакан бусалһан уһа уугаад, бэшэ юумэ эдихэгүй.
  

• 13 слайд

  Хоёрдохи үдэр
  
  Үглөөгүүр 6 часта лимонтой бүлеэн бусалһан уһа уугаад, бэшэ юушье эдихэгүй, уухагүй, хүдэлмэри гү, зарядкашье хэхэгүй, сухалаа хүдэлгэжэ болохогүй, номгон даруу байха хэрэгтэй.
  

• 14 слайд

  Гурбадахи үдэр.
  
  Үглөөнэй 6 сагта 200 грамм һү хөөрүүлээд, 0,7 грамм дабһа, 6 грамм саахар, 250 грамм уһа нэмээд, 15 минутын үнгэрһэнэй удаа бултыень ууха. 1 часай һүүлээр, садатараа мяхагүй эдеэ эдихэдэ болохо. Үдын хоол 13 сагта барихадаа, 3 грамм мёдтой бусалһан хүйтэн уһа уугаад, удаань нэгэ бага шанаһан рис эдихэ. Үдэшын 8 сагта багаханаар түргэн буйлуулагдаһан эдеэ эдихэ.
  
  Энээгээр 3 үдэрэй үлэн хооһон арга дүүрэдэг. Хэрэгтэй һаань, хоёр долоон хоногой һүүлээр, дахин энэ арга дабтахада болоно.
  

• 15 слайд

  Туһатай зүбшэлнүүд
  
  
  
  
  
  Сай ууха хорилтонууд
  Ехэ сай оло дахин уужа болохогүй.
  Үлүү гашуун сай уужа болохогүй.
  Үни эдеэшүүлһэн сай уужа болохогүй.
  Үлэн хооһон хотодо сай уужа болохогүй.
  Һүниндөө сай уужа болохогүй.
  Эм сайгаар даруулжа, уужа болохогүй.
  Халууржа байхадаа, сай уудаггүй.
  Унтахынгаа урда тээ сай уужа болохогүй.
  

• 16 слайд

  Һү ууха өөрын ёһо гуримууд:
  
  
  
  
  Һү удаан бусалгажа болохогүй, һүн соохи хэрэгтэй бодосууд үгы болошохо.
  Үлэн хотодо һү уужа болохогүй.
  Халуун һүн руу саахар хэжэ болохогүй.
  Хүйтэн һү уужа болохогүй.
  Хотын элдэб яратай үбшэн, нарин гэдэһэнэй, һэлһэнэй үбшэн болон шуһанай багадалгада һү уужа болохогүй.
  Элдэб аллергитэй зондо һү уужа болохогүй.
  Харин ээдэһэн һү уухада, гэдэһэн соохи кислотность дээшэлдэг, элдэб үбшэнүүдые үүдхэгшэ зүйл хосороодог. Илангаяа наһатайшуулда болон үхибүүдтэ ээдэһэн һү уухада туһатай.
  

• 17 слайд

  Анхаралаа хандуулһандатнай һайн даа!