Презентация "Энергозатраты человека и пищевой рацион" (на татарском языке)

• 1 слайд

  Кеше организмында энергия тотылу һәм азык рационы
  Төп алмашу
  Гомуми алмашу
  Азыкның энергия сыешлылыгы - калориялелеге
  Туклану нормалары
  Туклану режимы
  

• 2 слайд

  Организмда матдәләр алмашы һәм энергия тотылу һәрвакыт үзгәреп тора. Ул мусулларның эшләү интенсивлылыгына, ризык кабул иткәннән соң күпме вакыт үтүенә, тышкы тирәлек температурасына бәйле.
  

• 3 слайд

  Төп алмашу
  Билгеле бер стандарт шартлар саклангандагы матдәләр алмашының интенсивлылыгы төп алмашу дип атала.
  Төп алмашу – тереклек эшчәнлеге процесслары өчен тотылган энергия, кешенең үзендә иң аз тотылган энергия.
  

• 4 слайд

  Төп алмашуны үлчәү :шартлары
  тәүлеклек ачыкканнан һәм өч көн дәвамында рационнан аксымлы продуктларны чыгарганнан соң;
  иртә белән йокыдан уянганнан соң;
  уңайлы температурада;
  Кешенең психик тынычлык халәтендә булуы мөһим: укырага, язарга һәм нинди дә булса акыл хезмәте һәм физик эш белән шөгыльләнергә, йокларга ярамый.
  

• 5 слайд

  Төп алмашу бәйле
  кешенең яшенә
  

• 6 слайд

  җенескә һәм организмның генетик үзенчәлекләренә
  Төп алмашу бәйле
  

• 7 слайд

  Ләкин актив тормыш өстәмә энергия таләп итә
  Өстәмә энергия сарыф итү
  
  Төп алмашу
  
  Гомуми алмашу
  
  =
  
  +
  Бер вакыт берәмлегендә кешедә фактик энергия тотылу гомуми алмашу дип атала
  

• 8 слайд

  Гомуми алмашу бәйле
  Климат шартларына
  

• 9 слайд

  Гомуми алмашу бәйле
  Эмоцаналь хәләткә
  

• 10 слайд

  Гомуми алмашу бәйле
  Физик йөкләнешкә
  

• 11 слайд

  Гомуми алмашу төп алмашудан шактый артыграк була, чөнки энергиянең бер өлеше мускул эшенә, ашауга һәм азыкның кайнатылуына, организмның эсселек һәм салкынлыкка каршы торуына тотыла.
  Энергиянең чынлыктагы тотылуын карап китик
  
  

• 12 слайд

• 13 слайд

  Организмда тотылган энергия тулы кыйммәтле туклану белән компенсацияләнергә тиеш, ягъни
  

• 14 слайд

  Азык продуктларының энергия сыешлылыгы – калориялелеге тотылган энергия микъдарына тәңгәл килергә тиеш
  Аксымнар, майлар һәм углеводларны үзләштереп, организм кирәкле матдәләрне генә түгел, бу матдәләрдәге энергияне дә ала:
  1 г аксым яки 1 г углевод → 4,1 ккал, яки 17,18 кДж
  1 г май → 9,3 ккал, яки 38,96 кДж
  

• 15 слайд

  Туклану нормалары
  Кешенең тәүлек буе тотылган энергиясе азык белән кире кайтарылырга тиеш
  Аксымнар - 100 - 110 гр.
  Майлар - 60 - 80 гр.
  Углеводлар - 400 - 500 гр.
  Авыр физик эш башкарганда, туклыклы матдәләр бер ярым тапкыр артыграк таләп ителә.
  Бала яки яшүсмер өчен организда тотылганнан якынча 30% ка артыграк энергия таләп ителә.
  Поляр өлкәләрдә яшәүчеләр майлы азыкны күп кабул итәләр.
  
  

• 16 слайд

  Тотылган энергия
  

• 17 слайд

• 18 слайд

  Туклану режимы
  1. Катнаш туклану: 13-15% аксымнар, 17-20% - майлар; 65-70% - углеводлар 
  Азык төрле, тәмле һәм файдалы булырга тиеш! 
  2. Көнгә 4 тапкыр ашарга кирәк:
  - Иртәнге аш (30% ) – ит, балык, эремчек һәм сөт ризыклары;
  Икенче иртәнге аш (10%) - углеводларга бай азык – бутерброд, булочка, җиләк-җимешләр;
  - Төшке аш (40%) - кайнар аш, ит яки балык белән гарнир, салатлар;
  - Кичке аш (20%) - сөтле яки яшелчәле ризыклар.
  
  
  

• 19 слайд

  Дөрес туклану – сәламәтлек нигезе