Презентация география бойынша "Мухит суынын козгалысы"

• 1 слайд

  Мұхит суының
  қасиеттері
  

• 2 слайд

  
  1. Гидросфера дегеніміз не?
  2 . Гидросфераны нелер құрайды?
  3. Табиғаттағы су айналым дегеніміз не?
  4. Дүниежүзілік мұхит дегеніміз не? Материк
  дегеніміз не?
  5. Қанша мұхит бар?
  6. Мұхит бөліктері дегеніміз не?
  7. Теңіз дегеніміз не?
  8. Шығанақ дегеніміз не?
  9. Бұғаз дегеніміз не?
  10. «Жылу қорының жинаушысы»
  11. Мұхит суының ең басты қасиеттері
  12. Мұхит суының температурасы қалай өзгереді?
  13. Мұхит суы қандай температурада қатады?
  14. Мұхит суының тұздылығы дегеніміз не
  15. Қандай теңіздер тұщылау болады? Ең ащы теңіз
  не?
  16. Тұздылық санының мыңнан бір бөлігі немен
  өлшенеді?
  Өткенді қайталау
  

• 3 слайд

  Толқындар
  

• 4 слайд

  Толқын - ай мен күннің тартылыс күштерінен, желдің әсерінен, атмосфералық қысымның ауытқуларынан, су асты жер сілкіністері мен жанартау атқылауларынан немесе кеме қозғалыстарынан пайда болатын теңіздер мен мұхиттардағы сулы ортаның тербелмелі қозғалысы.
  

• 5 слайд

  Толқын қозғалысы.
  Толқын жалы.
  Толқын табаны.
  Толқын ұзындығы.
  Су бөлшегінің қозғалысы.
  Толқын астындағы судың шамалы қозғалысы.
  Сіз толқынды көрген кезде олар алға қарай қозғалып бара жатқандай әсер қалдырады. Ал негізінде толқын орнынан тіпті қозғалмайды. Толқын өтетін кезде су шеңбер тәрізді айналма қозғалыс жасайды. Толқынның жалы сол шеңбердің үстінде, ал табаны астында болады. Су терең болған сайын шеңбер үлкен болады, ал тайыз болса кіші болады.
  

• 6 слайд

  Толқын ұзындығы мен биіктігі арқылы сипатталады. Толқынның ұзындығы дегеніміз – көршілес екі толқын қырларының арасындағы ара қашықтық. Толқынның биіктігі – оның табанынан қырына дейінгі қашықтық.
  

• 7 слайд

  Цунами
  

• 8 слайд

  Цунами — мұхит түбіндегі жер сілкінуден немесе жанартаудың атқылауынан пайда болатын сұрапыл толқын. Цунами сөзі екі иероглифтен құралған: Цу – айлақ, Нами - үлкен толқын. Биіктігі ашық мұхитта 1 м-ден аспайды, құрлықтағы тар шығанақтарда 50 м-ге дейін барады. Толқынының таралу жылдамдығы 400 - 800 км/сағ-қа дейін.
  

• 9 слайд

  1
  2
  3
  Цунамидің пайда болуы:
  1 – 2 суретте жанартаудың атқылауынан;
  3 суретте жер сілкінісінен.
  

• 10 слайд

  Адамзат тарихындағы Цунамимен байланысты ең ірі апат — 2005 ж. Оңт.-Шығыс Азияда болды. Индонезия жағасындағы жер сілкіну күші 8,9 баллға жетіп, соның нәтижесінде биіктігі 10 м-ден астам цунами тарады. Цунамидің жойқын күшінен 300000 адамның өмірі қиылды.
  

• 11 слайд

• 12 слайд

  Цунами зардаптары
  

• 13 слайд

  ТАЙФУН (ағылш. typhoon, қыт. тай фын – үлкен жел) – Тынық мұхиттың Оңтүстік-шығыс Азияға жақын бөлігінде пайда болып, сұрапыл дауыл түрінде әрекет ететін тропиктік циклонның аты. Тайфун көбінесе жаз бен күзде Филиппин және Маршалл аралдарының аралығында түзіліп, сағатына 10 – 20 км (тәулігіне 350 – 500 км) жылдамдықпен солтүстікке, солтүстік-батысқа жылжиды.
  

• 14 слайд

  Ең қатты тайфундар
  

• 15 слайд

  Толысу мен қайту құбылысытары
  

• 16 слайд

  Толысу мен қайту
  

• 17 слайд

• 18 слайд

  Судың толысуы мен қайтуы
  

• 19 слайд

  Фанди шығанағы
  

• 20 слайд

  Судың толысуы мен қайтуы - Ай мен күннің тарту күштерінің әсерінен мұхит суы деңгейінің артуы және кемуі. Су деңгейінің тәулігіне екі рет артуын судың толысуы дейміз және екі рет кемуін - судың қайтуы деп атайды. Судың толысуы мен қайтуы арасындағы уакыт 6 сағат 12,5 минут. Мұхиттың орта тұсында судың деңгейі 0,9 м-дей көтерілсе, жағалауда орта есеппен 2 метрге жетеді. Судың қайтуы кезінде мұхит түбінің едәуір бөлігі жалаңаштанып қалатындықтан, жағалау тұрғындары бұл уақытты теңіз өсімдіктері мен жәндіктерін дер кезінде жинап алу үшін пайдаланады. Су деңгейі көтерілген кезде кемелер өзенді бойлап, ондаған километр ілгерілей алады. Су толысуының кеме қатынасы үшін маңызы зор.
  

• 21 слайд

  Теңіздегі толысу мен қайту құбылысының себебін ағылшын ғалымы И. Ньютон анықтаған.
  

• 22 слайд

• 23 слайд

  Жасыл көмір
  

• 24 слайд

  Толысу мен қайту толқынының үнемі кезектесіп отыруы олардың қуатын электр станциясын өндіру үшін айдалануға мүмкіндік береді. Бұл қуатты «жасыл көмір» деп атайды.
  

• 25 слайд

  Толысу электр
  станциялары
  

• 26 слайд

  Бекіту сұрақтары
  Толқындардың пайда болу себебі не?
  Жер шарының қандай аймақтарында цунами жиі қайталанады және қалай пайда болады?
  Судың толысуы мен қайтуы ненің әсерінен пайда болады, бұл құбылысты қандай шаруашылыққа пайдаланады?
  Соқпа толқын дегеніміз не?
  
  

• 27 слайд

  
  Географиялық лото
  

• 28 слайд

  Жер шарына қайықпен ойша саяхат
  Сарайшық ауылынан, .........өзені, ..........теңізі , Еділ өзеніне, Дон каналы, Азов теңізіне, ..........теңізіне, Босфор бұғазы, ...........теңізіне, ............бұғазы, ............. мұхитына, ............каналы,......... мұхиты,......... мұхиты,......... каналы, Жерорта теңізі,......... бұғазы,......... теңізі, ........теңізі,.........каналы,.......өзені,........ теңізі, ........ өзені, Сарайшық ауылына.
  

• 29 слайд

  Үйге тапсырма
  Мұхит суының қозғалысы тақырыбындағы анықтамаларды жаттау.
  Интернет желісінен “Цунами”, “Тайфун” тақырыбына хабарлама жазу.
  

• 30 слайд

• 31 слайд

• 32 слайд

• 33 слайд

• 34 слайд

• 35 слайд

• 36 слайд

• 37 слайд

• 38 слайд

• 39 слайд

• 40 слайд

• 41 слайд

• 42 слайд