Презентация исследовательской работы по КРК "Кивĕ Саврăш: иртни, хальхи, пуласси..."

• 1 слайд

  Кивĕ Саврăш: иртни, хальхи, пуласси
  Кивĕ Саврăшри тĕп шкулта
  5 класра вĕренекен
  Водышева Екатеринан тĕпчев ĕçĕ
  Ертÿçи: чăваш чĕлхипе литературине вĕрентекен
  Захарова В.В.
  

• 2 слайд

  Тăван кĕтес! Юратнă çĕрĕм!
  Таса, ытарайми уйсем,
  Ял вĕçĕнчи симĕс вăрманăм,
  Савап сире чун-чĕререн!
  В.Захарова
  
   
  
  

• 3 слайд

  Тĕпчев ĕçĕн актуаллăхĕ
  Тутарстан республикин Аксу районĕнчи Кивĕ Саврăш ялĕ –манăн тăван ялăм.
  Эпĕ халĕ пиллĕкмĕш класра вĕренетĕп. Пирĕн класра пурĕ те 4 ача çеç: çакă мана питĕ пăшăрхантарать. Хамăр ял пуласлăхĕ питĕ шухăша ячĕ, мĕншĕн тесен ял ватăлса пырать, çамрăксем яла юлмаççĕ. Пушă килсем нумай, çакăншăн чун ыратать. Нумай çемье ял пичĕнчен çухалнă: е куçса кайнă, е вилсе пĕтнĕ.
  Атте-анне килне вĕлтрен пусма парас марччĕ. Ял маллалах аталанса пытăрччĕ.
  
  

• 4 слайд

  Ĕçĕн тĕллевĕсем
  Ял историйĕпе паллашасси.  
  Ялти мĕнле хушаматлă çемье чи нумаййи çинчен тĕпчесе пĕлесси.  
  Хăш хушаматсем çухалнине тĕпчесе палăртасси.
   
  
  

• 5 слайд

  Кивĕ Саврăш ялĕн историйĕ
  Çак палăксем çинчен халăхра та сахал мар халап çÿрет.
  Вĕсенчен пĕрне 1936 çулта Кивĕ Саврăш
  ялĕнче М.И.Васюткин çырса илнĕ, вăл
  пăлхар патши вилни çинчен каласа парать:«Кивĕ
  Саврăш ялĕ патĕнче пысăк çул хĕрринче
  Чул палăк текен вырăн пур. Унта тăватă пысăк чул
  вырнаçтарнă. Вĕсем, ваттисем каланă тăрăх,
  çапларах майпа ку вырăна лекнĕ. Ĕлĕк-авал пăлхар
  патши пурăннă. Вăл пирĕн яла виçĕ лаша кÿлсе
  Çăварни чупма килнĕ. Ял тавра иккĕ çаврăннă патша.
  Виççĕмĕш хут çаврăнма пуçласан халь палăксем
  ларакан вырăнта çĕр çăтнă» (НА ЧНИИ, отд. I, т. 122, с. 495).
  

• 6 слайд

  Кивĕ Саврăш ялĕн историйĕ
  Николай Пильщиков хăйĕн кĕнекинче Саврăш-паттăр çинчен калакан легендăна çырса кăтартнă. «Когда татары-монголы решили покорить эти земли, всполошились предки булгар и савар. Мужчины во главе Савруш-батыра приготовились отразить натиск. Савары крепко бились с ненавистным врагом» Суварсене «саварсем» те тенĕ. Тен, çав вăхăтранах пырать Саврăш ялĕ?
  

• 7 слайд

  Тĕрлĕ шухăш, тĕрлĕ верси
  1.Патшалăхăн официаллă докуменчĕсенче Кивĕ Саврăш çинчен пирвайхи хут 1749 çулта асăннă. Пирĕн тăрăхри таврапĕлÿçĕ В.И.Волков çакна çирĕплетет. Раççейĕн 1871 çулхи перепиçĕнче çакна паллă туни пур: Кивĕ Саврăш Хусан кĕпĕрнин Чистай уесĕнчи Çĕнĕ Этемшÿ вулăсне кĕрет.
  2.Первое официальное упоминание о селе относится к 20 мая 1595 года, из отписки отправленного в Казачью Орду посланника Вельямина Степанова царю Федору Ивановичу с Яика с описанием пройденного им пути. В ней посланник пишет о Кузьме Васильеве, жителе деревни Савруш, который помог ему дойти до Яика.
  

• 8 слайд

  Саврăш ялĕ çинчен çырнă ĕçсем
  Ял ятне Саврăш паттăрпа çыхăнтарнă ĕçсем:
  Лилия Васикова «Кивĕ Саврăш кивĕ мар» сăвă,
  Валерий Туктар «Саврăш, Саврăш…» сăвă,
  Михаил Сениэль «Саврăш енĕ» поэма,
  Юхма Мишши «Кĕмĕл кĕпер» историллĕ романри сыпăк.
  
  

• 9 слайд

  Пирĕн ялти хушаматсем
  Переписчиксем чăвашсене кайăк, чĕр чун ячĕсемпе хушаматсем çырнă пулнă. Пирĕн ялта та Воробьевсем, Львовсем, Козловсем пулнă. Халĕ ĕнтĕ вĕсенчен пĕри те юлман.
  Вĕсемпе пĕрлех чăвашсене вырăс ячĕнчен пулнă хушаматсем те панă: Степанов, Алексеев, Борисов, Павлов, Николаев т.ыт.те.
  

• 10 слайд

  Паянхи кун анлă сарăлнă хушаматсем
  Герасимовсем- 41
  Федоровсем – 29
  Васиковсем -17
  Абросимовсем – 18
  Кузьминсем -17
  

• 11 слайд

  Çухалнă тата çухалма пултараканнисем, хутшăннисем
  Çухалнисем: Савельев, Веркин, Синдимиров, Козлов, Львов, Воробьев, Ильдиряков.
  Чакнисем: Николаев, Павлов, Григорьев, Петров, Игнатьев, Матуров, Егоров, Федотов, Садыков, Васильев.
  Çĕнĕ хушаматсем: Еремеева, Колесникова, Тюгашова.
  

• 12 слайд

  Пĕтĕмлетÿ
  Ялта юлашки тапхăрта пушă килсем йышланчĕç.
  Пурăнакансен йышĕ юлашки çулсенче чакрĕ.
  26 çул вăтам шкул пулнă хыççăн 2011 çултан тăхăр çул вĕренмелли шкул çеç юлчĕ.
  Çамрăк çемьесем чăмартанасси палăрмаллах чакрĕ.
  Хăш-пĕр хушаматлă çемьесем пачах та çухалчĕç, хăш-пĕрисм те çухаласси куç кĕретех.
  Хуçалăх саланчĕ пулин те ялта вăтам çулхисем валли ĕç вырăнĕ пур (ферма, лимонад завочĕ, бетон завочĕ, трактор паркĕ, шкулпа ача сачĕ тата почта пур, лавккасем ĕçлеççĕ).
   
  
  

• 13 слайд

  Литература
  Википеди
  Чăваш халăх сайчĕ
  Электронлă вулавăш
  

• 14 слайд

  Хушса пани
  Герасимов -12 хуçалăх
  Федоров – 7 хуçалăх
  Васиков – 7 хуçалăх
  Абросимов – 6 хуçалăх
  Кузьмин – 6 хуçалăх
  Пильщиков -5 хуçалăх
  Иванов – 5 хуçалăх
  Ярушев – 5 хуçалăх
  Антипов – 4 хуçалăх
  Мельников – 4 хуçалăх
  Алексеев – 4 хуçалăх
  

• 15 слайд

  Чураков – 3 хçалăх
  Петров – 3 хуçалăх
  Шакмаков – 3 хуçалăх
  Миронов – 2 хуçалăх
  Полиевтов – 2 хуçалăх
  Григорьев – 2 хуçалăх
  Федотов – 2 хуçалăх
  Кондратьев – 2 хуçалăх
  Парфенов – 2 хуçалăх
  Мартьянов – 2 хуçалăх
  Борцов – 2 хуçалăх
  Водышев – 2 хуçалăх
  

• 16 слайд

  Васильев
  Трифонов
  Ярославлев
  Степанов
  Маркелов
  Маслов
  Лукьянов
  Трофимов
  Данилов
  Овчинников
  Николаев
  Филиппов
  Садыков
  Никитин
  Яковлев
  Сидоров
  Павлов
  Еремеев
  Игнатьев
  Васюткин
  Егоров
  Колесников