Презентация к открытому уроку по казахскому языку в русских классах "Қазақ отбасындағы музыкалық аспаптар"

• 1 слайд

  Қазақ отбасындағы
  музыкалық аспаптар
  

• 2 слайд

  Сабақтың мақсаты:
  оқушыларды қазақтың ұлттық аспаптарымен таныстыру, аспаптық музыкаға деген қызығушылығын ояту;
  әр аспаптың шығу тарихы жайлы түсінік беру, жасалу ерекшелігі, дыбыс бояуын түсіндіріп, ұлттық аспап туралы білімдерін жетілдіру;
  

• 3 слайд

  “Шаттық шеңбері”
  

• 4 слайд

  Үй тапсырмасын сұрау
  6-тапсырма.
  Берілген қатардағы артық сөзді алып тастап, көшіріп жазыңдар
  

• 5 слайд

• 6 слайд

  Шаңырақ, күлдіреуіш, уық, кереге, төбе.
  
  

• 7 слайд

• 8 слайд

  Түндік, ши, қабырға, желбау, белдеу.
  
  

• 9 слайд

• 10 слайд

  Сандық, тоңазытқыш, кебеже, жүкаяқ, жастықағаш
  
  

• 11 слайд

• 12 слайд

  Бөстек, басарқан, диірмен, асық, әбдіре, көсеу.
  
  

• 13 слайд

  Күй тыңдайық!
  “Аққу” күйі. Орындайтын Айгүл Үлкенбаева
  https://www.youtube.com/watch?v=wIUyf_7yN4w
  
  

• 14 слайд

  Ой шақыру
  Күйді кімдер тартады?
  Күйді қандай аспапта орындайды?
  Қандай күйшілерді білесіңдер?
  Қандай ұлттық музыкалық аспаптарды білесіңдер?
  

• 15 слайд

  1-тапсырма.
  Мәтінді аудармасымен сәйкестендір
  

• 16 слайд

  
  
  Сөздік
  
  ұлы мұра – великое наследие
  шертпелі аспап – щипковый национальный музыкальный инструмент
  ыспалы аспап – смычковый инструмент
  үрмелі аспап – духовный инструмент
  ұрмалы- сілкімелі аспап –ударный инструмент
  ұлттық болмыс –национальное естество
  тылсым сыр –волшебный, таинственный, загадочный
  таңғажайып аспап – удивительный, восхитительный инструмент
  
  

• 17 слайд

  Ұлттың ұлы мұрасының бірі ғалымдар қазақ жерінде сақталған жеті қазынасының біріне есептепті. Дұрыс шешім деп бас иіп қосыламыз.
  Ученые считали что семь сокровищ является великим наследием, которое сохранилось на казахской земле. Мы считаем что это правильное решение.
  

• 18 слайд

  Қазақтың музыкалық аспаптар ( домбыра, адырна, жетіген, шертер), ыспалы аспаптар ( қобыз, қылқобыз, нарқобыз, сазген), үрмелі аспаптар (сыбызғы, сазсырнай, шаңқобыз), ұрмалы-сілкімелі аспаптар
  ( дабыл, даңғыра, дауылпаз, асатаяқ, тоқылдақ, т.б.) деп топтауға болады.
  Казахские музыкальные инструменты ( домбра, адырна, жетіген, шертер) можно разделить на группы, смычковые инструменты ( қобыз, қылқобыз, нарқобыз, сазген), духовые инструменты ( сыбызғы, сазсырнай, шаңқобыз), ударные ( дабыл, даңғыра, дауылпаз, асатаяқ, тоқылдақ) и др.
  

• 19 слайд

  ұлттық музыкалық аспаптар
  шертпелі
  домбыра, адырна, жетіген, шертер
  ыспалы
  қобыз, қылқобыз, нарқобыз, сазген
  үрмелі
  сыбызғы, сазсырнай, шаңқобыз
  ұрмалы- сілкімелі
  дабыл, даңғыра, дауылпаз, асатаяқ тоқылдақ
  

• 20 слайд

• 21 слайд

  Домбыра – қазақ халқының ұлттық болмысын, жан дүниесінің тылсым сырларын сыртқы дүниеге паш еткен таңғажайып аспап. 
  Домбра – это инструмент, который прославил национальное естество и внутренний мир казахского народа.
  

• 22 слайд

  Домбыраның пайда болуын археолог ғалымдар тасқа салынған суреттердің ішінде домбыраның бедері кездескеніне қарап, неолит дәуіріне ( б.з.д 4000 мың-жылдық) жатқызады.
  Ученые археологи относят историю появления домбры по каменным рисункам, которые были в эпохе неолита ( 4000 тысячелетие до н.э.)
  

• 23 слайд

  Домбыра тым ерте пайда болып, уақыт озған сайын түрленіп, дамып отырған екі шекті, 9-16 пернелі болып келетін жұмсақ қоңыр үнімен ерекшеленетін, әр қазақтың үйінің төрінде тұрған аспап.
  Домбра появилась очень давно, со временем усовершенствовалась, сейчас она двухструнная, 9-16 перне, которая стоит на почетном месте в каждом казахском доме отличается своим мягким звуком.
  

• 24 слайд

  Мәтінмен жұмыс
  І деңгей.
  «5 қатарлы өлең» әдісімен домбыра, күй сөздерін сипаттау
  Не?
  Қандай?
  Не істейді?
  Синоним (ұқсас сөз) cөз, сөз тіркестерін жазу.
  Жалпы ойды қорытатын бір сөйлем жазу
  

• 25 слайд

  ІІ деңгей.
  Тірек сызбаға сүйеніп диалог құрау
  Домбыра
  ұлттың ұлы мұрасы
  жеті қазынаның бірі
  әр қазақ үйінің төрінде тұратын аспап
  жалпы сипаттамасы:
  екі ішекті
  9-16 пернелі
  жұмсақ қоңыр үнді
  қазақ халқының
  ұлттық болмысы
  жан дүниесі
  таңғажайып аспабы
  

• 26 слайд

  ІІІ деңгей. Домбыраның құрылысына қатысты сөздердің септік формасын пайдаланып, сөйлем құра
  атау септік
  ілік септік
  барыс септік
  көмектес септік
  шығыс септік
  жатыс септік
  табыс септік
  

• 27 слайд

  Нақыл сөздерді оқып,
  сөз құрамына қарай талда.
  А) Қолдан жасалған қос ішекті домбырадан мұндай нәзік, мұндай әсем дыбыстар шығады дегенге еш уақытта сенбеген болар едім. (А.Е.Алекторов)
  
  Б) Домбыра деген қазақтың қасиетті дүниесі. Өздерің тарта алмасаңдар да, қадірлей біліңдер. Баланың бойына халықтың рухани байлығын сіңіру осындайдан басталады. (Б.Момышұлы)
  
  

• 28 слайд

  Шығармашылық жұмыс
  Домбыраны сипатта
  тек зат есімдерді пайдалан
  
  -
  -
  -
  -
  тек сын есімдерді пайдалан
  
  -
  -
  -
  -
  

• 29 слайд

  2-тапсырма
  Домбыра туралы айтылған нақыл сөздерді оқып, аспапты сипаттаңдар
  -
  зат есім
  сын есім
  етістік
  

• 30 слайд

  Үйге тапсырма
  5-тапсырма.
  Сөйлемдерді түсініп оқып, жалғау түрлерін анықтаңдар.