Презентация К.В.Иванов пурнăçĕ. "Тимĕр тылă" юмах.

• 1 слайд

  Проект% К?В?Иванов пурнё+,?
  «Тимĕр тылǎ» юмах
  Чёваш ч.лхипе литература учител. Зайцева А?П?
  Тутар республики: Пёва район.: Элшел.нчи тулли вётам шкул:
  sch660@mail?ru
  

• 2 слайд

  Проект тĕллевĕ:
  
  Ачасен тавра курǎмне \стересси; т.пчев .=не тунё чухне ҫĕнĕ технологисемпе усǎ курма хистесси; чаваш халёх литература кла==ик.пе К?В?Ивановпа паллаштарасси; «Тим.р тылё» хайлаври т.п сёнарсене тишкерме хёнёхтарасси;
  
  

• 3 слайд

  Проект задачисем%
  Ачасене К.Иванов пурнăçĕпе пултарулăхĕпе паллаштарасси;
  ачасен пĕлÿ шайне ÿстересси, çыхăнуллă пуплеве аталантарасси;
  «Тим.р тылё» юмаха тишкересси, пухнă пĕлĕве тĕрĕслесе çирĕплетесси.
  

• 4 слайд

  К.В.Иванов
  Константин Васильевич Иванов-чаваш халёх.н мёна=лёх.пе мухтав.: =.н. =ыруллё сёмахлёха пу=аракан.:
  хура халёха =утта туртакан.? К?В?Иванов Пушкёртстанри Пелепей район.нче: Слакпу= ял.нче 1890 =улхи =уСлайд 5
  уйёх.н 15(27)-м.ш.нче =уралнё?
  
  К. В. Иванов пурнăçĕпе пултарулăхĕн паллăрах тапхăрĕсем
  
  . Слакпуçĕнчи пуçламăш шкула вĕренме кĕнĕ.
  1901 ç. Кекен ялĕнчи шкула вĕренме куçнă; унта К. В. Ивановăн Евгения Николаевна Иванова ятлă мăнаккăшĕ учительница пулса ĕçленĕ.
  1902 ç. Пĕлепейри хула шкулне вĕренме кĕнĕ.
  1903 ç. Пелепейри шкулта вĕренме пăрахса, Чĕмпĕрти учительсем хатĕрлекен чăваш шкулĕ çумĕнчи хатĕрленÿ класне вĕренме кĕнĕ.
  1905 ç. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнчи пĕрремĕш класа вĕренме куçнă.
  1906 ç. Августăн 16-мĕшĕ
  Тăван килйыш халапĕсем тăрăх «Икĕ ăру» ятпа пĕрлештернĕ калавсен ярăмне («Кашкăр», «Пăртта карчăк» т. ыт. те) çырма тытăннă.
  Августăн 21-23-мĕшĕ (сентябрĕн 3-5-мĕшĕ)
  Пелепей уесĕнчи Кайраклăпа Кистенлĕ ялĕсенче учук кĕлли йĕркисемпе вĕрÿ-суру чĕлхи тĕслĕхĕсене çырса илнĕ.
  Октябрь «Вăранăр, тапранăр» сăвă çырнă тата «Дубинушка» ятлă вырăс халăх юррине чăвашла куçарнă.
  1907 ç. Январĕн 10 (23-мĕшĕ)
  Чĕмпĕрти чăваш шкулĕн пĕрремĕш класĕнче вĕреннĕ 34 ачапа пĕрле шовинизмла шухăш-кăмăллă Д. И.Кочуров преподавателе хирĕç çырнă петицие алă пуснă.
  Январь-февраль 1898 ç. Çуллă сăрпа И. Я. Яковлевпа Н. Н. Никоноров преподаватель сăнĕсене ÿкернĕ.
  Мартăн 3(16)-мĕшĕ
  Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕренекенсем çурт çине ялав çакса, революци юррисем юрласа пăлханнă çĕре К. В. Иванов та хутшăнать.
  Мартăн 5(18)-мĕшĕ
  Пĕрремĕш класра вĕреннĕ 37 ачапа пĕрле Д. И.Кочурова хирĕç протестлесе çырнă иккĕмĕш петицие алă пуснă.
  Мартăн 8(21)-мĕшĕ
  Пĕрремĕш класра вĕреннĕ ачасене пурне те шкултан кăларса янă май, К. В. Иванов тăван ялне Слакпуçне тухса кайнă.
  
  
  

• 5 слайд

  1908-м.ш =улта К?Ивановён «Чёваш халап.сем» ятлё юмах сборник. пичетленсе тухать? Унта «Нарспи» поэма тата «Ик. х.р»: «Тёлёх арём»: «Тим.р тылё» пичетленсе тухнё?
  «Тим.р тылё» юмахра =амрёк кин.н хёрушё вил.м.
  =инчен каласа панё? +ак юмаха =ырнё чухне К?Ива-
  нов чёваш халёх.н «Вупёр» ятлё юмах.пе усё курать?
  Юмахри т.п сёнарсем Ч.ке= кин тата тухат-
  мёш карчёк? Ч.ке= кине поэт пит. юратса сёнласа па-
  нё? Вёл пире вырёс халёх юмах.нчи Аленушкёна е
  Золушкёна аса илтерет? Ёна пит. шеллес килет? Ва-
  тё: усал тухатмёш карчёк ёна ырё: т\р. кёмёл.ш.н:
  .=чен пулниш.н юратмасть? Ч.ке= кин ви=. кун хушши
  хунямёшне тёван.сем патне кайма тархаслать? Анчах тухатмёш карчёк ёна
  юлашкинчен: ви==.м.ш кунне =е= ка= пулсан ярать? Вара Ч.ке= кин
  юсман п.=ерсе тёван Акар ялне =ул тытать? Тухатмёш карчёк тим.р
  тыллин в.слетсе Ч.ке= кин пу=не =име хушать?
  Шалт-шалт: тыллём
  Шалт: тыллём:
  Сар кин пу=не
  +и: тыллём???
  Урса кайнё тылё юлашкинчен тухатмёш карчёк пу=не =иет?
  +авёнпа та кунта вырёс халёх.н ваттисен сёмахне калас килет% «Не рой
  другому яму: сам в нее попадешь»?
  
  
  

• 6 слайд

  Юмахри т.п сёнарсем
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Т.п сёнарсем
  Ч.ке= кин
  Тухатмёш карчёк
  

• 7 слайд

  «Тим.р тылё» к.некесем
  

• 8 слайд

  П.лме интересл.
  ????Анё=ри халёхсен вёхёт ху=ин хат.р. =ава: тухё=ри халёхсен - тим.р тылё пулнё? Тим.р тылё х.ссе: пёвса в.лерет? +ут т.нчере =улпа пыракан =ын - =ын пурнё=.? Тим.р тылё =улпа =\рет? Карчёк пурнё=а =.м.ртерет% =ёмёл: ир.кл.: пуян пурёнать? Унён ик. сурёх: качака: п.р кушак: тёманасем? Тухатмёш леш т.нчере пурёнать? Карчёк суккёр пулни леш т.нче палли? Ёна п.лмен =ын та: йытё та =ук тен.? Апла вёл вил.м? Карчёкён ик. кин. те тёлёх? Кинсем тухатмёш карчёкён =ут т.нчере =\рекен ывёл.сен арём.сем? Ку Индостан сюжеч.? Исламчен пулнё т.н? Иран территоринче пулнё т.н? Усал хы==ён ырё =уралать? Усал ырёсёр пулаймасть? Леш т.нчере усал ырё: ку т.нчере усал пулать? К.=.н х.р. Ч.ке= патша х.р.? Ч.ке= ашш. =улти турё? Леш т.нчере те Ч.ке= ятне =ухатман? Леш т.нчере вёл тухатмёш карчёкшён начар? +ут т.нчере ырё пулсан: леш т.нчере вёйлё усал? Вилле ви=. кунтан пытара==.? ,л.к =ула тухнё чухне юсман п.=ерн.? +ёнёх =\лти турё: с.ч.-=ёнёха хир.=лет? С.т ама вёй.: ёна =имен =ын =ук? Ача ама вёйне п.рлештерет? Пысёк вёй? Ч.ке=.н лаши те: ял. те пур? Акёр ятлё? Араб ч=лхинче (аhar) - последний путь тени пулать? Юлашки =ул йывёр =ул 40 кун пырать? Вилле 3-м.ш кун =е= пытара==.? Эс. вилн. тесе Ч.ке=е тёван.сем к.ртме==.? Хёй вил.м.пе вил.ме =.нтерме янё ёна: анчах та вилмес.рех леш т.нчерен килет? Ашш. амёш.н ача-пёча =уралма пултараёмасть: =авёнпа та аппёш.семпе пиччеш. патне каймалла? Аппёш.сен теп.р =ул ачисем =урала==.: пичч.ш патне кайса тыр-пул айне пытанать? Пурнё= тума пулать: пурнё= илсе килсе пач.? Килекен чумана чарса халёха хунама вёй пач.? Ч.ке= леш т.нче вёйне пач.? Апла пулсан тухатмёш карчёк хёйне п.терме килнине п.лет? Урса кайнё тим.р тылё ёна в.лерет? Ч.ке= кин ун вырённе йышёнать?
  Лебедева Е?А? лекций.нчен
  

• 9 слайд

  Литература:
  А.П.Хусангай «Константин Иванов» Чебоксары: Чуваш.кн.изд-во, 1990.-136с.
  Проект «К? В? Иванов пурнё=.пе пултарулёх.» Никитина А? М?: Павлова А? В
  Интернет - ресурсы
  
  
  
  
  
  
  
  

• 10 слайд

  Слакпу=
  Кекен
  Пелепей
  Ч.мп.р
  Слакпу=
  

• 11 слайд

  сёпай
  .=чен
  таса чунлё
  ырё кёмёллё
  т\р. кёмёллё
  =амрёк
  
  

• 12 слайд

  суккёр
  усал
  тухатмёш
  шеллемест
  ватё
  
  

• 13 слайд

  Тылё-мялка
  
  Тылё кантёр ватмалли хат.р?
  
  Кантёр-лен
  

Краткое описание документа:

Представленные в презентации материалы можно использовать на уроках родной(чувашской) литературы в 5 классе при проведении урока на тему "К.В.Ивановăн "Тимĕр тылă" юмахĕ". Данный материал думаю будет полезен учителям родного (чувашского) языка и литературы при проведении уроков родной(чувашской) литературы.