Презентация на тему Адам генетикасы 9 сынып

• 1 слайд

  Ақылбаева Қалима Сраилқызы
  Жамбыл облысы,Т.Рысқұлов ауданы,
  № 2 орта мектептің биология
  пәнінің мұғалімі
  
  

• 2 слайд

  І кезең (5-7 мин).
  
  а)Үй жұмысын тексеру,өткен тақырып бойынша деңгейлік
  тапсырмаларды аяқтау дәрежесін тексеру;
  
  
  

• 3 слайд

  Бағалау парағы
  

• 4 слайд

  ә).Өткен сабақты сұрақтар бойынша пысықтау.
  1.Крис-крос жолымен тұқым қуу деген не?
  2.Адамдарда болатын қандай аурулар мен кемістіктер жыныспен тіркесіп тұқым қуалайды?
  

• 5 слайд

  ІІ кезең. Синектикалық бөлім.(20-25 мин).
  
  Жаңа білімді өздігінен меңгеруге дайындық.
  

• 6 слайд

  Адам генетикасы
  

• 7 слайд

  Мақсатымыз:
  
  1.Адам тұқым қуалаушылығын зерттеу әдістерімен
  танысу.
  
  2.Осы әдістерді өмірде қолдана білуін анықтау.
  
  3.Осы тақырып бойынша алған білімдерімізді
  деңгейлік тапсырмалар бойынша бағалау.
  

• 8 слайд

  Өз бетімен жаңа тақырыпты меңгеру.(5-7 мин).
  1.Адамға тән заңдылықтар?
  
  2.Адамның жануарлардан айырмашылығы?
  
  3.Адамның тұқым қуалаушылығын зерттеу әдістері?
  
  4.Гемофилия ауруы туралы не білесіз?
  
  5.Биохимиялық әдістің практикалық маңызы неде?
  

• 9 слайд

  «Дана үкілер» техникасы бойынша:
  
  1.Мәтіннен негізгі ұғымдарды тауып жазу.
  
  2.Мәтіннің негізгі ойын бір сөйлеммен білдіру
  
  3.Мәтіннен таныс және таныс емес ақпаратты табу.
  
  4.Мәтіннің ойын сызбанұсқа арқылы бейнелеу.
  
  5.Мәтіннен келешекте қажет болатын қорытынды шығару.
  
  6.Талқылауға тұрарлықтай ой-пікірлерді табу.
  

• 10 слайд

  Адамның тұқым қуалаушылығын зерттеу
  әдістері
  Әдістің негізгі мәні
  Практикалық маңызы
  

• 11 слайд

• 12 слайд

• 13 слайд

• 14 слайд

• 15 слайд

• 16 слайд

  Оқыған мәтінен келешекте
  қажет болатын қорытынды
  шығару.
  

• 17 слайд

  Талқылауға арналған маңызды тақырып:
  
  Генеалогиялық әдістің маңыздылығы
  дарындылық пен белгілердің,аурулардың
  тұқым қуалайтындығы және егіздік әдістерді
  өмірде анықтау.
  

• 18 слайд

  Жұмыс нәтижесін мұғаліммен бірігіп талқылау.
  (5-7 мин)
  
  Проблемалық әдісті қолдану.
  
  1.Қазақ дарындыларынан Абайды алсақ,оның
  ұрпақтарының қайсысында дарындылық қабілеттері
  берілген?
  
  2.Не себепті Абайдың ағасының баласы Шәкәрім
  Құдайберді ұлында осындай қабілет болды?
  

• 19 слайд

  Ділдә Күлба Әйгерім
  Ақылбай Әкімбай Тұрағұл
  Әбдірахман Мағауия Мекайыл
  Райхан Ізкайыл
  Кенже
  Абай
  Ақылбай («Дағыстан» сюжеттік романтикалық поэма жазды)
  Әбдірахман (Михайлов артиллерия училищесін бітірген)
  Мағауия («Медғат-Қасым»поэмасын жазды)
  Шәкәрім Құдайберді ұлы ағасының баласы.«Ләйлі-Мәжнүн» дастанын,
  «Қалқаман-Мамыр» атты поэмасын және т.б. туындыларын жазды.
  

• 20 слайд

  «Біздің мектептің егіздері »
  

• 21 слайд

  Егіздік әдісте «Біздің мектептің егіздері»
  атты бейнетаспа көрсету.
  
  1.Бұл егіздерді біз қандай белгілері бойынша
  анықтай аламыз?
  
  2.Бұл егіздер әдістің қай түріне жатады?
  1
  2
  3
  4
  

• 22 слайд

  Алған жаңа теориялық білімді практика жүзінде пысықтау.(8-10 мин)
  
  Адамда қой көзді белгіні анықтайтын ген,көк көзді белгіне анықтайтын генге қарағанда
  басым.Әкесі жағынана әжесі мен атасы (5-6),атасының шешесі (3) және атасының әкесінің
  әке-шешесі (1-2)қой көзді,атасының әкесінің (4) көзінің түсі көк болған.Шешесі жағынан
  нағашы әжесінің (11), әжесінің шешесінің (13) әжесінің шешесінің шешесінің (15) көздері
  көк.Ал атасының (12),атасының әкесінің (14) және атасының әкесінің әкесінде (16) қой көзділік
  белгі тұқым қуалаған.Ал шешесі (10) мен бір ұлының көздері қой көзді де,әкесі (7) мен екінші
  ұлының (8) көздері көк.Осы мәліметтерге сүйеніп ұлдардың шежіресін құрастырып,отбасы
  мүшелері-нің генотипін және тұқым қуалау типін анықтаңдар.
  

• 23 слайд

  Жауабы:
  
  Шежірені сараптау барысында адамда қой көзді
  белгіні анықтайтын ген аутосомалы-доминантты
  типті тұқым қуалайтыны анықталды, себебі
  әр ұрпақта қой көзді белгі көрініп тұр.
  Көзінің түсі көк отбасы мүшелерінің
  (15,13,11,8,7,4) генотиптері белгілі-рецессивті
  гомозигота (аа).Қой көзді отбасы мүшелерінің
  (16,3) генотиптері-доминантты гомгзигота(АА),
  ал (1,2,56,10,12,14,9) генотиптері-генерозиготалы
  (Аа) болады.
  

• 24 слайд

  Өтілген тақырып бойынша
  түйін түю.
  

• 25 слайд

  ІІІ кезең (кері байланыс) нәтижеге бағытталған
  бөлім (12мин+3 мин қорытынды).
  

• 26 слайд

  Деңгейлік тапсырмалар.
  
  І деңгей
  1.Адамның кейбір қабілеттерінің музыкаға,шешендік сөйлеуге,математикаға бейімділігінің тұқым қуалайтындығы ................ әдіспен анықталған.
  2.......................... әдіспен сау және ауру адамның кариотипіне (хромосома жиынтығына ) талдау жасалынады.
  3.Түрлі тұқым қуалайтын өзгерістер жасушадағы зат алмасудың бұзылуын зерттейтін әдіс.............................
  4.Бір-біріне айнымастай ұқсас,генотипі бір егіздерді............................. деп атайды.
  5.Тұқым қуалайтын өзгерістердің адам популяциясына таралу жиілігін зерттейтін әдісті.................... деп атайды.
  
  ІІ деңгей
  1.Не себептен барлық ер жынысты ұрпақ гемофилиямен ауырған?
  2.Шизофрения ауруын қандай ген анықтайды және қандай жағдайда білінеді?
  3.Цитогенетикалық әдісті медицинада диагностикалық мақсатта қолданылады,осы-ны қалай түсінесің?
  4.Швейцарияда Рона өзенінің жағалауында орналасқан бір ауылдың 2000 тұрғынының ішінде 50 адам саңырау-мылқау,200 адам саңырау болып шыққан.
  Себебі неде?
  

• 27 слайд

  5
  1
  3
  7
  2
  4
  6
  ІІІ деңгей
  1.Тұқым қуалайтын аурумен ауыратын еркек,сау әйелге үйленеді.Олардың 8 баласы: 4 қызы және 4ұлы бар.Қыздарының барлығы ауру, ұлдары сау болған.Ауру белгі қалай тұқым қуалайды?
  2.Көк көзді еркек (ата-анасының екеуі де қоңыр көзді) қоңыр көзді әйелге үйленді.
  Әйелдің әкесінің көзі қоңыр,шешесінікі көк.Бұл отбасында 1 ұл болды.Оның көзі-көк.Сұлбада осы аталғандардың барлығы сандармен белгіленген.Осы аталғандардың барлығының генотипін тауып,сәйкес сандардың жазыңдар.А-доминантты ген,а-рецессивті ген.
  
  
  Аталары мен әжелері
  ата-анасы
  немересі
  
  
  
  -ерлер -әйелдер
  
  

• 28 слайд

  Деңгейлік тапсырмалар
  І деңгей
  1.Генеалогиялық
  2.Цитогенетикалық
  3.Биохимиялық
  4.Бір жұмыртқалық егіздер
  5.Популяциялық
  ІІ деңгей
  1.Виториядан мутантты гені бар Х хромосоманың алған барлық ер жынысты ұрпақ
  гемофилиямен ауырған.
  2.Шизофрения ауруын рецессивті ген анықтайдайды және ол ауру адам ата-анасының екеуінен де сондай генді алса,яғни рецессивті гомозигота(аа) болса ғана білінеді.
  3.Себебі,адамның дене және жыныс жасушаларында пайда болатын хромосомалық өзгерістеді байқауға мүмкіндік туғызады.Аурудың диагнозын анықтайды.
  4.Себебі,көші-қонның болмауынан жекелеген отбасылар мен туыстар көп таралып,көбейе алмайды,сондықтан кейбір тұқым қуалайтын ауруларды тасымалдайтын ген мөлшері артып кетеді.
  ІІІ деңгей
  1.Х хромосомамен тіркескен.
  2.Көк көзді отбасы мүшелері (1,3,4) генотиптері рецессивті гомозигота (аа).Қоңыр көзді отбасы мүшелері (5) генотипі доминантты гомозигота (АА),ал (2,6,7)
  генотиптері гетерозиготалы (Аа) болады.
  

• 29 слайд

  Бағалау парағы
  

• 30 слайд

  Үйге тапсырма беру.
  
  Деңгейлік тапсырмаларды аяқтау.
  

• 31 слайд

  Рефлексия.
  Маған сабақ ұнаған жоқ, уақытым босқа өтті
  Сабақ маған ұнады, әлі де болса ізденуім керек
  Сабақ маған қатты ұнады, жақсы қатыстым деп ойлаймын