Презентация на тему "Кукамай" калав

• 1 слайд

  ТЕМА: Лидия Сарине çырнả «Кукамай» калав (пĕтĕмлетÿ урокĕ)
  ЭПИГРАФ: Чыс – тупра, ảна мĕн виличчен упра.
  Ватта сума сảвакан хảй те ватả пулакан.
  (Ваттисен сảмахĕ).
  Урок тĕсĕ: хутảш урок.
  
   Учитель сảмахĕ. «Кукамай» калава 73- мĕш страницảран малалла вулаççĕ
  План туни.
  Кану саманчĕ.
  Словарь ĕçĕ.
   Вуланине мĕнле ảнланатảр.
   Кукамая сảнлани.
   Каçару ыйтмалли сảмахсем.
   Кукамай ролĕнчи артист.
   Вырảс тата чảваш литературинче çак темảпа
  çырнĕ ĕçсем.
   Тест.
   Урока пĕтĕмлетни.
   Киле ĕç.
  

• 2 слайд

  Ачасем, паян эпир сирĕнпе Лидия Сарине çырнả «Кукамай» калава малалла вулảпảр; харпảр хảй чĕлхине çĕнĕ сảмахсемпе пуянлатảпảр; сảнарлảха туйма хảнảхảпảр; çынна ырả тảвас туйảмсене малалла аталантарảпảр.
  «Тảван литература» кĕнекисене 73 – мĕш страницảна уçảпảр та калавảн малаллахи содержанийĕпе паллашảпảр.
  Учитель сảмахĕ
  

• 3 слайд

  
  1. Анатолий Михайлович Метикассине çитни.
  2. Савảнảçлả тĕлпулу.
  3. Хаклả парнесем.
  4. Ял хыпарĕсем.
  5. Пулни – иртнине аса илни.
  6. Мảнукĕ кукамảшĕнчен каçару ыйтни.
  План:
  

• 4 слайд

  Ваттисен сảмахĕсене тупассипе вảйả ирттерме юрать.
  Çак каларảшсемпе усả курма пулать:
  ача – пảчан пĕр шухảш, ватả çыннảн çĕр шухảш;
   ват çын – тảват çын;
   ватảран кулма хушман;
   ватта сума сảвакан хảй те ватả пулакан;
   ултавпа инçе каяймảн;
   суя чупать çĕр çулпа, чảнни утать пĕр çулпа.
  Кану саманчĕ
  

• 5 слайд

  Метикасси, кÿршĕ, çảра уççи, мảнкун, Чурачảк, çÿпçе, алảк сảлảп, çенĕкри чảлан, турảх чĕрес , сентре. (Пайảр ятсемпе пайảр мар ятсене мĕле çырмаллине аса илесси).
  
  Словарь ĕçĕ
  

• 6 слайд

  -Эпĕ ĕнтĕ ĕмĕре
  çакảнта, тảван килте
  ирттернĕ, вилме те
  çакảнтах вилмелле пулĕ.
  Çуралнả çĕршывран
  ảçта пảрахса
  тухса кайảн ĕнтĕ
  халь тин.
  -Э–э, ачам, ялан вảрçнипе
  юрамасть çав
  вảл пурнảçра. Тепĕр чух
  вảрçнинчен
  вảрçманни усảллảрах
  килет.
  Çыравçả мĕншĕн калава
  аса илÿ евĕр йĕркеленĕ,
  ảна урảх ят пама
  пулать – и?
  Вуланине мĕнле ảнлантảр?
  

• 7 слайд

  Кукамая сảнлани
  Сảн - сảпачĕ
  Сасси
  Калаçảвĕ
  Утти
  Çын çине пảхни
  Ĕçĕ - хĕлĕ
  Текстпа ĕçлени
  

• 8 слайд

   Каçар мана тархасшảн …
   Ўкĕнетĕп
   Мана хытах ан кÿренсем
   Чĕререн каçару ыйтатảп
   Тархасшảн мана ан айảплảр
   Эпĕ Сирĕн умảрта айảплả, мĕншĕн тесен …
   Каçарма ыйтатảп: мĕншĕн тесен …
   Сирĕнтен каçару ыйтма ирĕк парсамảр
   Эпĕ хам сảмахсемшĕн каçару ыйтатảп
  Каçару ыйтмалли сăмахсем
  Кукамайсем
  

• 9 слайд

  Лидия Сарине çырнả «Кукамай» калав тảрảх спектакль лартас пулсан эсир çак Чảваш халảх артисчĕсенчен хảшне суйланả пулảттảр.
  
  Кукамай ролĕнчи артист
  Григорьева Н.Я.
  

• 10 слайд

  Вырăс тата чăваш литературинче çак темảпа
  çырнă ĕçсем
  Александр Твардовский çырнả «Память матери» сảвả.
  Прощаемся мы с матерями
  Задолго до крайнего срока –
  Еще в нашей юности ранней:
  Еще у родного порога.
  И карточки им посылая
  Каких – то девчонок безвестных:
  От щедрой души позволяем
  Заочно любить их невесток.
  А там – за невестками – внуки
  И вдруг назовет телеграмма
  Для самой последней разлуки
  Ту старую бабушку мамой.
  
  Юрий Сементер çырнả «Амảшĕн чунĕ»
  сảвả.
  Хảй килне пырса пảхрĕ те амảшĕн чунĕ
  Мảрьере тĕтĕм çук, кантảкра çутả çук.
  Хулана ларса кайрĕ тет амảшĕн чунĕ
  Каçхине пуйảсра вырảнсем пушả чух.
  Ачисем патне çитрĕ тет амảшĕн чунĕ,
  Итлесе тảчĕ тет пĕр кана алảкран.
  Куççульпех йĕрсе ячĕ тет амảшĕн чунĕ
  Хваттерте ун чĕлхи, ун сảмахĕ çукран.
  

• 11 слайд

  Тест
  1. Толя хảш яла вĕренме çÿренĕ?
  1. Кураккасси
  2. Метикасси
  3. Нискасси
  2. Толя пĕррехинче шкултан таврảннả чухне кам патне кĕрет?
  1. амảшĕ
  2. аслашшĕ
  3. кукамảшĕ
  3. Асảннả йảнảшсенчен хảшне тумасть Толя?
  1. улмуççи хуçать
  2. кукамảшĕн шушкине ыйтмасảрах çисе ярать
  3. кукашшĕ тунả çĕççе çухатать
  4. Анатолий Михайлович инçетри Çĕпĕртен кукамảшĕ патне мĕнле транспортпа çитет?
  1. самолетпа
  2. теплоходпа
  3. поездпа
  5. Мảнукĕ кукамảшĕ валли асảннả япаласенчен хảшне илсе килмен?
  1. Пальто
  2. Ãшả тутảр
  3. Çảмран çыхнả кофта
  6. Анатолий Михайлович чĕринчи «йывảр çĕклем» хảçан çảмảлланать?
  1. ашшĕ - амảшне курнả хыççảн
  2. кукамảшне курса калаçсан
  3. Çĕпĕрти пĕр хулана каялла таврảнсан
  

• 12 слайд

  Çын ялтан мĕн чухлĕ инçерех пурảнать, çавảн чухлĕ унтан писет, уйрảлать. Çулсем иртнĕ май çуралнả кĕтесĕн йảли – йĕрки, хутшảнảвĕсем, тảван чĕлхи, кунта пулса иртни аякка юлса манảçа пуçлать. Инçе саланнả ывảл – хĕр чĕрине тảван кĕтесшĕн тунсảхлани, тунả йảнảшсемшĕн вảхảтра каçару ыйтма пĕлменни, «йывảр çĕклем пек» чунĕсене пусса тảрать, çак сảлтава пулах – и, тен, вĕсенчен кашни самант тупảнсанах ачалảх сảпкине ảнтảлать. Çакна эпир Анатолий Михайлович сảнарĕ урлả та куратпảр.
  Çитес урок валли кукамусем çинчен калав çырса килĕр.
  Урока пĕтĕмлетни
  

• 13 слайд

  Усă курма сĕннĕ литература
  1. Л.Сарине хайлавĕсем: «Асаннен сар чаххи», «Шурă пăрахут», «Таврăн савни».
  2. Антонова З.С., Иванова Н.Г. Тăван литература: 6-мĕш класăн вĕреняпе вулав кĕнеки. Ш., 2001, 65-67 ст.
  Писатели советской Чувашии. Ч.,1988
  Чувашские писатели. Набор портретов . Ч., 2001.