Презентация на тему "Мұғалімнің құзіреттілігі- оқушылардың ПИЗА бағдарламасы бойынша жаратылыстану сауаттылығ ының кепілі "

• 1 слайд

  Мұғалімнің құзіреттілігі- оқушылардың ПИЗА бағдарламасы бойынша жаратылыстану сауаттылығының кепілі
  
  

• 2 слайд

  Жаратылыстану бағытындағы ғылыми сауаттылық
  
  жаратылыстану бағытындағы ғылыми білімдерін мәселені шешуде,айналадағы әлемді түсіну үшін қорытынды жасауда және айналадағы өзгерістерге адамның әсерін түсіну
  

• 3 слайд

  Ойын
  «Көңіл -күй сандығы»
  

• 4 слайд

  Жаратылыстану ғылымдары аймағы
  Заттардың құрылысы мен қасиеттері
  Атмосфералық өзгерістер
  Физикалық және химиялық өзгерістер
  Энергия беру
  Күш және қозғалыс
  Физиологиялық өзгерістер
  Генетикалық бақылау
  Экосистемалар
  Ғаламшардағы жер
  Географиялық өзгерістер
  

• 5 слайд

  Сұрақтардың типі:
  PISA зерттеуінде сұрақтардың үш типі қолданылады:
  1) көп жауапты таңдауы бар сұрақтар;
  2) қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар;
  3) толық жауапты қажет ететін сұрақтар.
  

• 6 слайд

  PISA жаратылыстану сауаттылығы бойынша тест
  тапсырмаларының құрылымы
  Құзыреттілік білім- болмысты жаратылыстану ғылымдары тұрғысынан
  түсіндіре білу қабілеттері;
  -ғылыми зерттеулерді дайындау мен бағалау;
  -дәлелдер мен мәліметтерді ғылыми көзқараспен түсіндіру
  Мәнмәтін
  -жеке;
  -жергілікті;
  -ұлттық;
  Жаһандық
  Білімдер
  жаратылыстану білімдері
  - ғылым туралы білімдер
  Қатынас
  - жаратылыстану ғылымдары мен техникаға қызығушылық;
  - ғылыми тәсілдердің зерттеуге маңыздылығын мойындау;
  - экологиялық мәселелерді түсінуі
  
  

• 7 слайд

  PISA 2015 жаратылыстану сауаттылығын бағалауға арналған мәнмәтіндер
  
  Денсаулық пен ауру түрлері
  Табиғи ресурстар
  3.Қоршаған орта сапасы
  4.Қауіп көздері
  5.Ғылым мен техника
  

• 8 слайд

  Жаратылыстану бойынша құзыреттіліктер /PISA
  
  Ғылыми сұрақтарды тану және қоя білу
  2. Құбылыстарды ғылыми тұрғыдан түсіндіре білу
  3.Ғылыми дәлелдерді пайдалану
  

• 9 слайд

  1-тапсырма. Ұлумен тәжірибе жасау
  Қауіпті сезіп, ұлу өз қабыршағына кіріп кетеді.
  Оның осындай қылығын зерттеу үшін тәжірибе жүргізілген. Зерттеуші ұлуды әйнектің бетіне қояды.Ол алдымен екі минут бойы ұлуды бақылап тұрады. Кейін зерттеуші ұлудың артқы жағынан әйнектің үстін таяқпен жайлап бес рет соғады. Ол эксперимент кезіндегі ұлудың әрекетін бақылап, сол туралы жазып отырады. Неліктен зерттеуші алдыменен ұлуды екі минут бақылайды, содан кейін таяқпен соға бастайтынын түсіндіріңіз.
  1. Зерттеуші ұлуда белгілі бір іс-әрекет дағдысы жасалады деген қорытынды айтады. Ол өз қорытындысын неге сүйеніп айтып отырғанын түсіндіріңіз?
  

• 10 слайд

• 11 слайд

• 12 слайд

  Тапсырманы орындауға арналған ұсыныстар
  1. Бұл тәжірибені жүргізу үшін зерттеуші ұлудың тыныш күйін бақылап, бақылау
  өлшемін өткізу керек. Ол үшін зерттеуші ұлуды әйнектің бетіне қойып, оны екі минут бақылайды. Осы уақытта ұлу тыныш қалыпта болады, қабыршағына кірмейді. Зерттеушітаяқпен әйнек бетін ұлудың артқы жағынан соға бастағанда ұлу бірінші соғылғаннан кейін қабыршағына тығыла бастайды. Мұндай бақылау өлшемдері тәжірибе жасау үшін керек,өйткені зерттеуші ұлудың үйреншікті әрекеті мен соғылған дыбысты естігеннен кейінгі әрекетін салыстыруы керек.
  2. Тәжірибе белгіленген уақытта, яғни 2 минуттан 5 рет жүргізіледі. Зерттеуші
  ұлудың бірінші соққан дыбысты естігенде, қауіпті сезіп қабыршағына 1,5 минутқа
  тығылып қалған; екінші соққанда 1 минутқа тығылған; үшіншіде – 0,5 минутқа,
  төртіншіде – 15 секундқа; бесіншіде ұлу соғылған дыбыстың ешқандай қауіп
  тудырмайтынын біліп, тығылмаған.
  Ескерту: мұндай есептерді шығаруда графиктердегі, суреттердегі ақпараттарды оқи білу керек және тапсырманың шартын мұқият оқып алу қажет.
  

• 13 слайд

  Бағалау кестесі
  1. Ең жоғары балл - 1
  Жауапта зерттеушінің ұлудың қалыпты әрекеті мен әйнектің бетін соғудан кейінгі әрекетін (бақылау өлшемдері) салыстырғаны туралы айтылуы керек.
  2. Ең жоғары балл -2
  Ұлу бастапқыда қабыршығына ұзақ уақытқа тығылып жатады/қозғалыссыз қалады дегенді белгілейді, 1
  бірақ, бірнеше рет соққаннан кейін, осы кезең уақыт бойынша қысқарады. Ұлу әйнектің бетінің соғылғаны оған ешқандай қауіп төндірмейтіндігін түсінді. 1
  

• 14 слайд

  № 2-тапсырма. Туыстық
  Эволюция теориясына сәйкес, жалпы белгілер организмдердің туыстығын көрсетеді. Төмендегі кестеде жануарлар тобы және осы жануарларда болатын кейбір белгілер көрсетілген. Крест таңбалармен жануарлар тобында осындай белгілердің
  болатындығы көрсетілген.
  

• 15 слайд

  Кестеде берілген мәліметтер бойынша, туыстық шежіре жасалған
  (суретті қараңыз).
  Кестеде берілгенге сәйкес туыстық шежіреде P, Q, R әріптерімен белгіленетін
  жануарлар тобының атын көрсетіңіз.
  Жауапты келесідей жазыңыз:
  P =
  Q =
  R =
  

• 16 слайд

  Тапсырмаларды орындауға арналған ұсыныстар
  1. Кестеге сәйкес Р туыстық сызығына акула жатады. Акуланың омыртқасы шеміршек
  омыртқалар арқылы омыртқа діңгегімен орналасқан.
  Қалған бес белгі (сүйекті қаңқа, ішкі ұрықтану, бас сүйегіндегі көз ұясының артындағытесіктер, терідегі жүн қабатының болуы, төрт аяқ) P туыстық сызығына жатпайды.
  Q туыстығына қосмекенділер жатады. Өйткені оларда кестеде көрсетілген белгілерден терідегі жүн қабатынан және бас сүйегіндегі көз ұясының артындағы тесіктерінен
  басқаларының барлығы бар. R туыстығына қолтырауындар жатады. Оларда маймылтектестер мен кеміргіштердегі
  терідегі жүн қабатынан басқа белгілердің барлығы болады.
  P = акулалар 1
  Q = қосмекенділер 1
  R = қолтырауындар 1
  
  

• 17 слайд

• 18 слайд

  Бағалау кестесі
  1. Ең жоғары балл - 3
  P = акулалар 1
  Q = қосмекенділер 1
  R = қолтырауындар 1
  
  

• 19 слайд

  № 3-тапсырма. Ашытқылар
  Бас пен Йозине ашытқылармен, бір жасушалы саңырауқұлақтармен тәжірибежасайды. Бір жасушалы саңырауқұлақтар қант ерітіндісінен көмірқышқыл газын бөледі.Зерттеушілердің міндеті – көмірқышқыл газының бөлінуіне ерітіндідегі қанттың мөлшері қалай әсер ететіндігін түсіну. Суретте құрылғы көрсетілген. Алынған көмірқышқыл газы түтікше арқылы цилиндрге жіберіледі. Біраз уақыттан кейін біршама көмірқышқыл газы жиналғаннан кейін цилиндрдегі судың деңгейі қанша
  миллиметрге төмендегені өлшенеді. Нәтижелері кестеде көрсетілген:
  Қанттың мөлшері (г/20 мл) Цилиндрдегі су көлеміні азаюы (мм)
  1 7
  2 12
  3 17
  4 22
  

• 20 слайд

• 21 слайд

  1. Ашытқы жасушаларының көмірқышқыл газын бөлуге ықпал ететін үдерісті атаңыз.
  Кестеде берілген мәліметтер бойынша сызықтық диаграмма құрыңыз.
  Бас пен Йозине тәжірибе бойынша есеп жазады.
  Олар есептің басында зерттеу сұрағын жазады:
  Ашытқы жасушаларының көмірқышқыл газын бөлуіне ерітіндідегі қанттың мөлшері
  қалай әсер етеді?
  2. Тәжірибе нәтижесі бойынша Бас пен Йозиненің зерттеу сұрағына сай қорытынды
  жазыңыз.
  

• 22 слайд

  Тапсырмаларды орындауға арналған ұсыныстар
  1. Жану үдерісі – оттегінің қатысуымен және жылудың бөлінуімен бір рет болатын қышқылдану реакциясы. Ашу – күрделі заттардың химиялық өзгерістері мен олардың қарапайым заттарға бөлінуі. Бұл өзгерістер ашытқылармен бөлінетін ферменттер мен энзимдердің қатысуымен болатын өзгерістер. Ашытқылар – ферменттер бөліп шығаратын бір жасушалы саңырауқұлақтар.
  А. Сахарозаның гидролиз реакциясы
  С12Н22О11 + Н2О → С6Н12О6 + С6Н12О6
  сахароза глюкоза фруктоза
  В. Глюкозаның ферменттік ашуының реакциясы
  С6Н12О6 → 2С2Н5ОН + 2СО2
  глюкоза этил спирті көмірқышқыл газы
  Сызықтық график кестесіндегі мәліметтерге сай құрылады. У осі бойынша су деңгейініңтөмендеуі көрсетілген, Х осі бойынша – қант мөлшерінің көбеюі көрсетілген(г/20мл),өйткені көмірқышқыл газы сумен қосылып, глюкоза түзіп, оттегі бөлініп шығарылатын кері үдеріс жүреді.
  С. Фотосинтез процесінің реакциясы
  6СО2 + 6Н2О → С6Н12О6 + 6 О2
  көмірқышқыл газы су глюкоза оттек
  Ерітіндідегі қант мөлшерінің көбеюі көмірқышқылының пайда болуын жоғарылатады,себебі кейбір микроорганизмдер көмегімен өндірілетін ферменттердің әсеріненглюкозаның спирттік ашуы жүреді.
  

• 23 слайд

  Бағалу кестесі
  1. Ең жоғары балл - 1
  жану/ашу
  2. Ең жоғары балл - 2
  дұрыс сызықтық диаграмма үлгісі
  3. Ең жоғары балл - 1
  Дұрыс қорытынды шығару үлгісі: ерітіндідегі қант мөлшерінің көбеюі көмір
  қышқылының пайда болуын жоғарылатады.
  
  
  

• 24 слайд

  - осьтер дұрыс құрылған және аталған 1
  - диаграммада сандар дұрыс орналастырылған және сызықтармен
  байланыстырылған 1
  
  

• 25 слайд

  № 4-тапсырма. Суды тазарту
  Кейбір елдерде таза ауызсу мәселелері бар. Осы мәселелерді шешу үшін су
  конусын пайдалану ұсынылылды. 30 Төменде су конусын пайдаланудың нұсқаулығы берілген.Су конусын күн астына су конусын 24 сағатқа резина тығынды қалпақтан орналастырыңыз қалдырыңыз алып, таза суды құйып алыңыз
  1. Лас су құйылған құтының беті неліктен ауқымды екендігін түсіндіріңіз.
  2. Құтыдағы су күні бойы тұрғанда конденсацияланып, буға айналып, су конусының шетіне жиналады.
  Ыдыс шетіндегі судың неге таза болатындығының себебін айтыңыз.
  3. Күніне қақпакқа 60 MJ энергия түседі. Одан пайдаланылатыны 1,0%. 1 л. суды буға айналдыру үшін 0,38 MJ энергия керек.
  Су конусы күніне неше литр таза су береді?
  A 1 литрден аз
  B 1 литрден 2 литрге дейін
  C 2 литрден 4 литрге дейін
  D 4 литрден көп.
  
  

• 26 слайд

• 27 слайд

• 28 слайд

  Тапсырмаларды орындауға арналған ұсыныстар
  1. Буға айналу – сұйықтың біртіндеп буға немесе газға айналу үдерісі. Барлық сұйық заттар буға айналады, бірақ олардың буға айналу жылдамдықтары әр түрлі. Буға айналатын сұйықтың беті үлкен болған сайын, буға айналу жылдамырақ өтеді.
  2. Су буланып, конустың қабырғасында тазаланған күйінде конденсацияланады.
  3. В
  Берілгені:Q1 = 60 * 106 Дж
  V1 = 1л
  = 1%
  Q2 = 0,38 * 106 Дж
  V2= ?
  1л ˗ 0,38 * 106
  Х - 60 * 106
  Х =60 /0.38 = 1,58
  
  

• 29 слайд

  Бағалау кестесі
  1. Ең жоғары балл - 1
  Жауапта судың бетінің аумағы көп болса, судың буға айналуы да көбірек
  болатындығы туралы түсінік болу керек.
  Ескерту: «Ол жағдайда су көбірек сыяды» деген жауап дұрыс деп есептелінбейді.
  2. Ең жоғары балл - 1
  Су буға айналады және конденсацияланады, ал балшық буға айналмайды, қалады.
  3. B
  
  

• 30 слайд

  № 5- тапсырма. Теңіз және жағалау
  

• 31 слайд

  Суретте Ваддензенің қоректену тізбегін көріп отырсыз. Ағып келген суда нәрлі
  заттарға бай көптеген микроскопиялық организмдер - планктондар көп болады.
  Фитопланктондар өсімдік тектес балдырлар сияқты организмдерден тұрады.
  16
  Зоопланктондар ескек тәріздес аяқты шаяндар, балықтардың личинкалары,
  қарапайымдылар тұрады
  Теңіздің тайыз түбінде балдырлар өседі. Жағалаудан алыс жерлерде балдырлар
  өспейді.
  1. Теңіз түбінің терең жерлерінде балдырларды неліктен таппайтыныңызды түсіндіріңіз.
  2. Көрсетілген Ваддензенің қоректену тізбегінде қайсысы продуценттер екендігін көрсетіңіз. Продуценттерді крест таңбасымен белгілеңіз.
  

• 32 слайд

  3. Кей кездері адамдар жағалаудағы кішкентай ауру итбалықтарды тауып алып,
  оларды өз қамқорлықтарына алып жатады. Итбалықтар аурудан жазылғаннан кейін,
  табиғи ортасына қайтып жіберіледі. Итбалықтарды арнайы қорғау орындарында емдейді.
  Итбалықтарға арналған пана орындарының қажеттілігі туралы көптеген даулар
  жүріп жатыр. Олар әлі де керек пе? Оны біз не үшін жасап жатырмыз? Одан
  итбалықтардың популяциясы күшейе ме немесе әлсірей ме?
  Осы дауда мына дәйектемелер пайдаланылады:
  1. Ауру итбалықтарға арналған пана орындарын жасай отырып, PDV вирусынан
  пайда болған аурудың себебін табуға болады.
  2. Итбалықтар популяцияны адамның көмегінсіз-ақ ұстай алады.
  3. Табиғи сұрыпталудың нәтижесінде ауру және әлсіз итбалықтар қырылып,
  ортаға бейімделген мықты итбалықтар ғана қалады.
  4. Жануарларды пана орындарынан қайтадан табиғи ортаға жібергенде, олар
  аурудың таралуына себеп болады.
  5. Адамдардың араласуының нәтижесінде, итбалықтардың табиғи ортада өмір
  сүрулеріне қатты зардап келіп, өзгерістерге ұшырайды.
  Берілген бес тұжырымның екеуінің қайсысы итбалықтарға арналған пана орындарының пайдасына шешіліп тұр?
  

• 33 слайд

  Тапсырмаларды орындауға арналған ұсыныстар
  1. Балдырлар теңіз түбінде өспейді, өйткені оларға күн сәулесі қажет. Балдырлар күнсәулесінсіз болмайтын фотосинтез жүргізуге қабілеті бар: көмірқышқыл газы мен су сіңіріліп, оттегі мен энергия бөлінеді.
  2. Фитопланктон – қоректену тізбегіндегі продуцент болып табылады. Күн сәулесінің энергиясын пайдалана отырып, фитопланктондар көмірқышқыл газ бен суданорганикалық заттар түзеді. Фитопланктон зоопланктондарға қорек ретінде қызмет етеді (ұсақ шаяндар мен коловраткаларға), ал балықтар зоопланктондарды жейді.
  3.Бұл дауларға дұрыс дәйектемелер мыналар:
  1) Ауру итбалықтарға арналған пана орындарын жасай отырып, PDV вирусынан пайда
  болған аурудың себебін табуға болады.
  2) Адамдар араласуының нәтижесінде итбалықтардың табиғи ортада өмір сүрулеріне
  қатты зардап келіп, өзгерістерге ұшырады.
  

• 34 слайд

  Бағалау кестесі
  1. Түсіндірмеден теңіз түбінде жарық жоқ/фотосинтез болмайтынын анық көрінуі
  керек.
  2. Дұрыс толтырылған кесте:
  иә жоқ
  Топырақ фаунасы x
  Фитопланктон x
  Зоопланктон х
  3. Тек 1 және 5 пайымдау
  

• 35 слайд

  ЖАРАТЫЛЫСТАНУ САУАТТЫЛЫҒЫ БОЙЫНША ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ ҮЛГІЛЕРІНІҢ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
  

• 36 слайд

  Назарларыңызға рахмет