Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
«Рәшит Назаров шиғриәтендә афористик шиғырҙар»
2 слайд
«Башҡорттарым, уҡыу кәрәк, уҡыу кәрәк!», «Ал да нур сәс халҡыңа!», «Тыуған илкәй була бер генә», «Көрәшеп үткәр ҡыҫҡа ғүмереңде!»... Ниндәй ҡанатлы һүҙҙәр! Әҙәбиәт күгендә атылған йондоҙҙай балҡып, кешеләрҙең юлын яҡтыртып торалар. Ни өсөн беҙ уҡығанда хикмәтле һүҙҙәрҙе иҫтә ҡалдырабыҙ, яҙып алабыҙ? Берәүҙәр үҙҙәренең телмәрен байытыу, икенселәре үҙҙәренең фекерен иҫбат итер өсөн. Телмәреңде ниндәйҙер зауыҡлы, тапҡыр һөйләмдәр ҡулланып ҡына әңгәмәсене ҡыҙыҡһындырып була. Яҙыусылар ижад иткән тапҡыр, ҡанатлы һүҙҙәр афоризмдар тип атала. Был кескәй жанр әҙәбиәттә киң таралған булһа ла әлегә ныҡлап өйрәнелмәгән. Беҙҙе айырыуса шиғри формалағы афоризмдар ҡыҙыҡһындыра ла инде. Теманың актуаллеге
3 слайд
Маҡсат – Рәшит Назаров шиғриәтендә афористик шиғырҙарҙы билдәләү. Бурыстары: 1) афористик шиғыр төшөнсәһен асыҡлау; 2) Р. Назаров шиғриәтендәге афористиканың үҙенсәлектәрен билдәләү; 3) жанр-строфик формаларын күрһәтеү Маҡсат һәм бурыстары:
4 слайд
5 слайд
Афоризмдар ғәҙәттә бер йәки бер – ике ыҡсым һөйләмдән торған сәсмә (проза) йәки икенән алып дүрт, хатта унан да күберәк юлдарға тиклем теҙмә (шиғыр) формаһында яҙыла. Яҙыусылар, философтар, ғалимдар тарафынан әйтелгән һәм яҙылған философик, фәнни, мораль-этик афоризмдар йыш ҡына тәрән мәғәнәле, оригиналь фекерле һөйләмдәре менән ғәҙәттә күләмлерәк тә булыусан. Сәсмә шәлкемдәрендә бер нисә абзац, ҡай саҡ сирек битте биләүҙәре бар.
6 слайд
Аҡыллы, хикмәтле һүҙҙәрҙе матур әҙәбиәттә афоризм тип атайҙар ҙа инде. Башҡорт халыҡ ижадында афоризм үрнәктәре итеп тапҡыр һүҙ, мәҡәл һәм әйтемде күрһәтәләр. Эйе, афоризмдар ҡыҫҡа, шул уҡ ваҡытта тәрән мәғәнәгә эйә мәҡәлдәргә һәм әйтемдәргә тартым. Улар яҙыусының әҫәре эсендә янып ята. Яҙыусы әҫәрен яҙғанда афоризм уйлап ултырмай. Китапты уҡыусы үҙенә оҡшаған аҡыллы, тапҡыр һөйләмдәрҙе иҫендә ҡалдыра йә яҙып ала. Уларҙың башҡорт халыҡ мәҡәлдәре кеүек телдән телгә күсеп халыҡ һүҙе булып китеүе мөмкин.
7 слайд
Бына шундай хикмәтле һүҙҙәрҙе ғалим Ғайса Хөсәйенов бер нисә төркөмгә бүлә: Яҙыусылар үҙҙәре әҙерләп сығарған китаптар. Яҙыусы афоризмдарын бүтән кешеләрҙең сүпләп йыйып сығарған китаптары. Яҙыусылар, ғалимдар, атаҡлы шәхестәрҙең афоризмдарынан төҙөлгән тематик китаптар. Фән, сәнғәт, айырым проблемалар буйынса төҙөлгән афоризм йыйынтыҡтары.
8 слайд
Хеҙмәтле кеше булғанға Хөрмәтле беҙҙең Хөрмәт... Тырыштар ғына күрәләр Еңеү тауының үрен...
9 слайд
Сит ерҙәрҙә солтан булғансы, һай, Үҙ өйөмдә олтан булайым! Йөрәк тарта таныш йырҙарға, Осам, осам яҙғы ҡырҙарға.
10 слайд
Жанр-строфик формалары Ике юллыҡтар: Батҡаҡ бәрмә, дуҫ, ҡояшҡа. Үҙеңден бит төшөр башҡа. *** Түбән менән бәхәс итмә был донъяла, Бысраҡҡа оронма, дуҫ, ул – буяла. *** Һуҡһаң әгәр, таш та кителә... Ни әйтәһең өрәк итенә.
11 слайд
Дүрт юллыҡтар: Яна йөрәк һинең бер һүҙеңдән, Туңа йөрәк, аҡ бәҫ һарыла... Йөрәкме тик! Һалҡын мәлдә, күлдә Хатта туң боҙ шартлап ярыла. *** Бер маҡтансыҡ шапырынһа, хайран ҡалма – Тауыҡ тибенеп тау өйөрмө? Шуны аңла. Эшеңә көнсө ҡул күтәрһә, иҫлә шуны: Тауыҡ тибенеп өлкән тауҙы туҙҙырырмы! *** «Тыуған еркәй – алтын бишек...» Сит ерҙәрҙә донъя гиҙеп, Таба алмаҫ һис кем, ахыры, Шул һүҙҙәрҙән ҙурыраҡ аҡылды...
12 слайд
Һигеҙ юллыҡтар: Көтмәгәндә ғәйбәт юлды ҡырҡа, Юлбаҫарҙай, ала алҡымдан. Тик батырҙан ғына дошман ҡурҡа, Ал хәнйәрең, дуҫым, ал ҡыңдан! Юҡ, үлтерә алмай күләгәне Хәнйәр генә! Көсһөҙ – уғы ла! Тик хаҡлыҡтан ғына ҡурҡа ғәйбәт, Күләгәне еңә – нур ғына!
13 слайд
Назаров Р. Йәшен. – Өфө: «Китап», 1994. Назаров Р. Әҫәрҙәр. Ике томда. I том. Шиғырҙар. – Өфө: Башҡортостан “Китап” нәшриәте, 2002. Хөсәйенов Ғ. Башҡорт халҡының рухи донъяһы. – Өфө: Китап, 2003. Ҡулланылған әҙәбиәт:
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
6 626 959 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Сатлыкова Гульнара Чингизовна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материалВаша скидка на курсы
40%Курс профессиональной переподготовки
600 ч.
Курс повышения квалификации
72/180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.