Презентация по биологии на тему "Мәдени өсімдіктер" (6-класс)

• 1 слайд

  §34 Мәдени өсімдіктердің шыққан орталықтары
  

• 2 слайд

  ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
  ІІ.1."Білім минуты“
  
  1.Мәдени дақылдардың қандай түрлерін білесіндер?
  
  2.Мәдени дақылдар қандай бағытта өсіріледі?
  
  3.«Картоп-екінші нан»деп неге аталған?
   
  4. Көкөністік дақылдардың қандай манызы бар?
  
  5.Түйнек деген не?
  
  

• 3 слайд

  ІІ.2. Кесте толтыру:
  

• 4 слайд

  ІІ.2. Кесте толтыру:
  

• 5 слайд

  1. Ең тез өсетін өсімдік?
  (Бамбук)
  2. Өсімдіктің қай мүшесі жасыл асхана деп аталады?
  (Жапырақ)
  3. Саңырауқұлақты зерттейтін ғылым?
  (Микология)
  4. Адам қолымен өсірілетін өсімдіктер?
  (Мәдени)
  5. Өсімдіктін жер асты мүшесі?
  (Тамыр)
  ІІІ. Жан—жақты білімдерін тексеру
  Лездемелік сұрақтар:
  

• 6 слайд

  6. Ең ірі жеміс?
  (Асқабақ)
  7. Органикалық тыңайтқыштарды атаңыз?
  (Көң, құс саңғырығы)
  8. Суықтан да биіктен де қорықпай таудың ұшар басында өсетін қай өсімдік?
  (Еңлікгүл)
  9. Дүниеде ең бик ағаш?
  (Эвкалипт) 
  10. Бриология қандай ғылым?
  (мүктер)
  ІІІ. Жан—жақты білімдерін тексеру
  Лездемелік сұрақтар:
  

• 7 слайд

  ІV.Жаңа сабаққа дайындық:
  
  
  Мәдени өсімдіктердің жабайы өсімдіктерден айырмашылығы неде?
  
  Қандай мәдени өсімдіктерді білесіңдер?
  

• 8 слайд

• 9 слайд

• 10 слайд

• 11 слайд

• 12 слайд

• 13 слайд

• 14 слайд

  §34 Мәдени өсімдіктердің шыққан орталықтары
  

• 15 слайд

  Мәдени өсімдіктер - астық, көкөніс, жеміс - жидек, мата тоқуға қажетті шикізат.
  
  Өсімдіктерді қолда өсіру әдісін меңгере алмағандықтан, табиғаттың бергенін ғана місе тұтты. Сондықтан бұл кезең жинаушы кезең деп аталды.
  
  Адам сұрыптау жолымен қолдан шығарған бір тұр дарақтарының жиынтығы іріктеме деп аталады.
  
  Өсімдіктердің жаңа іріктемелерін, жануарлардың жаңа қолтұқымдарын шығарумен шұғылданатын ғылым - селекция деп аталады (латынша «селекция» - іріктеу, сұрыптау).
  

• 16 слайд

  Мәдени өсімдіктердің сан алуандығы және шығу орталығын орыс ғалымы Н. И. Вавилов зерттеді. Ол бес континентті айналып шығып, дүние жүзінің 52 елдерінде болды. Н. И. Вавилов өсімдіктердің 400 - ге жуық түрінің Оңтүстік Азияда, 200 - ге жуық түрінің Оңтүстік Америкада мәденилендірілгенін дәлелдеді.
  

• 17 слайд

  Мәдени өсімдіктердің шығу орталықтары
  Оңтүстік-азиялық тропиктік
  Оңтүстік Батыс азиялық
  Жерорта теңіздік
  Орталық Америкалық
  Абиссиндік
  Андылық (Оңт.Америкалық)
  Шығыс -азиялық
  Мәдени өсімдіктердің шығу орталықтары:
  

• 18 слайд

  Мәдени өсімдіктердің шығу орталықтары:
  1. Оңтүстіказиялық тропиктік орталық. Бұл – күріштің, қант қамысының, көптеген жеміс және көкөністік дақылдар отаны. Бұған тропиктік Үндістан, Үндіқытай, Оңтүстік-Шығыс Азияның аралдары жатады.
  

• 19 слайд

  Мәдени өсімдіктердің шығу орталықтары:
  2. Шығысазиялық орталық. Бұл – сояның, тарының бірнеше түрінің, көптеген жемістік және көкөністік дақылдардың отаны. Бұған Орталық және Шығыс Қытай, Жапония, Тайван аралдары, Корея жатады.
  

• 20 слайд

  Мәдени өсімдіктердің шығу орталықтары:
  3. Оңтүстік-батысазиялық орталық. Бұл – бидай, қарабидайдың бірнеше түрлерінің, көптеген дәнді дақылдар, бұршақ, жүзімнің отаны. Бұған кіші Азия, Орта Азия, Иран, Ауғанстан, Солтүстік-батыс Үндістан жатады.
  

• 21 слайд

  Мәдени өсімдіктердің шығу орталықтары:
  4. Жерортатеңіздік орталық. Бұл орталық мәдени өсімдіктер түрінің бірнеше түрі кездеседі. Атап айтқанда: зәйтүн, көптеген малазықтық өсімдіктер (жоңышқа, біргүлді жасымыөқ), орамжапырақ өскен.
  

• 22 слайд

  Мәдени өсімдіктердің шығу орталықтары:
  5. Абиссиналық орталық. Бұл – дәндік құмай, бананның бір түрінің, майлы ноқат өсімдігі, бидай мен арпаның бірқатар ерекше түрлерінің отаны. Бұған Африка материгінің шағын ауданы жатады.
  

• 23 слайд

  Мәдени өсімдіктердің шығу орталықтары:
  6. Орталық америкалық орталық. Бұл – жүгері, ұзын талшықты мақта, какао, асқабақ, үрмебұршақ, - 900-ге жуық мәдени өсімдіктердің отаны. Бұған Оңтүстік Мексика жатады.
  

• 24 слайд

  Мәдени өсімдіктердің шығу орталықтары:
  7. Андылық (Оңтүстік Америкалық) орталық. Бұл – көптеген түйнекті өсімдіктердің, соның ішінде картоптың, дәрілік өсімдіктердің отаны. Бұған Анд тау жотасы атырабының бөлігі жатады.
  

• 25 слайд

  Қазақстанда қант қызылшашы мен кендірді биологиялық сұрыптау жағынан ғылыми тұрғыда сипаттаған алғашқы ғалым - Кәрім Мыңбаев. Қазақстанды астықты өңірге айналдыру, Бетпақдаланы мал шаруашылығы үшін пайдалану, сондай - ақ Орталық және Оңтүстік Қазақстан аймақтарын суландыру, құмкөшкінін тежеу мақсатында жаңа жерлерге сексеуіл отырғызу жобалары халық игілігіне айналды.
  

• 26 слайд

  Зерттеу жұмыстары:
  
  Саяқбай Аида - “Күнбағыс өсімдігінің биологиялық ерекшеліктері мен пайдасы”
  
  Атабек Бақыт – “Алоэ өсімдігінің ерекшеліктері және емдік қасиеттері”
  

• 27 слайд

  1. «Алтын қақпа» ойыны
  Әр қақпаның өз сұрақтары болады. Сұрақтарға жауап беріп, қақпаны ашу керек.
  
  VІ. Сабақты бекіту
  

• 28 слайд

  Тас қақпа сұрағы:
  
  Іріктеме деген не?
  

• 29 слайд

  Күміс қақпа сұрағы:
  
  Селекция қандай ғылым?
  

• 30 слайд

  Алтын қақпа сұрағы:
  
  Кәрім Мыңбаев Қазақстан үшін қандай еңбек жасады?
  

• 31 слайд

  VІ. Сабақты бекіту
  2. Сәйкестендіру тесті
  ____
  ____
  ____
  ____
  ____
  ____
  ____
  Дұрыс жауап
  1. Е,Ә
  2. Д
  3. Г,Ғ
  4. В
  5. Б
  6. И,З
  7. А,Е
  

• 32 слайд

  Тест
  
  1)    Дүние жүзіндегі мәдени өсімдіктердің шығу тегін зерттеп, мәдени орталықтарын ашқан ғалым
  А) И.Мичурин          Ә) В.Ковалевский     Б) Г.Карпеченко В) Н.Вавилов
  
  2) Қайсысы мәдени өсімдік
  А) Жуа       ә) Жусан         б) Ебелек в) Тары 
  
  3) Сұрыптау жолымен қолдан шығарған бір түр дараларының жиынтығы
  А) Іріктеме          ә) Жинаушы кезең       б) Қолтұқым       в) селекция
  
  4) Қазақстанда өсімдіктер генетикасы мен селекциясын зерттеуді өркендетуші
  А) С.Я.Шабаев   ә) А.Б.Бұқтыбаева     б)И.Г.Цыганков       в) К.Мыңбаев
  
  5) Жануарлардың қолдан шығарған түрі қалай атаады?
  А) Іріктеме          ә) Қолтұқым       б) Селекция         В) Жинаушы кезең
  
  6) Вавилов еңбегінде неше орталықты ажыратты
  А) Алты     ә)  Сегіз      б) Жеті       в) Тоғыз
  7) Картоптың отаны
  А) Оңтүстік Америка   ә) Солтүстік Америка  б) Азия      в) Иран
  

• 33 слайд

  Адам меңгермейтін білім бар ма?
  Жойқын істі тындырар күшің барда.
  Оқы, үйрен, жас ұрпақ бәрін меңгер,
  Алға қойған мақсатың, ісің барда!
  

• 34 слайд

  VІІІ. Үйге тапсырма:
  Мәдени өсімдіктердің
  шыққан орталықтары
  
  
  Оқушы білімін бағалау