Презентация по биологии на тему "Монодурагай чатиштиришда ирсият қонунлари"

• 1 слайд

  Тақырыбы: Монодурагай чатиштиришда ирсият қонунлари
  
  
  
  
  Орындады:
  биология пәні мұғалімі
  Убайдуллаева М.
  Қазақстан Республикасы
  Білім және Ғылым министрлігі
  ОҚО Сайрам ауданы Манкент ауылы
  №11 “Манкент” жалпы орта мектебі
  

• 2 слайд

  Монодурагай чатиштиришда ирсият қонуниятлари
  

• 3 слайд

  .Дарснинг илмий мақсади:
  1. Инсоннинг мақсади учун зарур бўлган нав ва зотларни етиштиришни ўрганиш.
  2. Касалликларни олдини олиш ва уларни бартараф этиш чора – тадбирларини ўрганиш.
  3. Ҳозирги генетика асрида генетик инженерия, биотeхнология бўйича олган билимларни мустаҳкамлаш.
  Дарснинг тарбиявий мақсади:
  1. Ўқувчиларни меҳнатсеварликка ўргатиш.
  2. Ёш авлодга зарарли иллатларни таьсирини тушунтириш.
  3. Экологияни бузулишдан сақлашни ўргатиш.
  Дарснинг ривожлантирувчи мақсади:
  1. Ўқувчиларнинг дунёқарашини кенгайтириш.
  2. Сўз бойлиги ва нутқини ўстириш.
  3. Эркин фикрлаш қобилятини ривожлантириш.
  Дарснинг жиҳози:
  Интерфаол доска, тест саволларининг турлари.
  Дарснинг методи:
  Кўргазмалилик, оғзаки баён, тест ва унинг турларидан фойдаланиш.
  Фанлараро боғлаш:
  Математика, қазақ тили.
  Дарснинг бориши:
  I. Ташкилий қисм:
  а) саломлашиш
  б) давоматни аниқлаш.
  

• 4 слайд

  Дарснинг мақсади:
  Асосий генетик атамалар ва рамзлар билан танишиш.
  Генетиканинг асосий қоидаларини тўғри тушуниш.
  Г.Менделнинг тажрибалари билан танишиш.
  Ўзгарувчанликнинг қонунларини ўрганиш: биринчи авлод дурагайларини бир хиллигини, иккинчи авлод дурагайларидаги ажралишни, кейинчалик тўлиқсиз доминантликни ва белгиларни мустақил ажралишини.
  

• 5 слайд

• 6 слайд

  Грегор Мендель (1822 – 1884 гг.) -
  Ирсият қонунларини тадқиқ қилишнинг илмий асосини яратган. У Вена университетида ўқиб юрган вақтида ўсимликларни чатиштириш билан шуғулланиб, турли дурагай авлод типларининг статистик маьлумотларига эътибор бериб ҳисоблаш ишларини олиб борган.
  Менделнинг бу ишлари 1856 йили ёзда бошланган илмий –тадқиқот ишларига асос бўлган.
  Мендель ўз тажрибаларини 8 йил давомида (1856-1864) Брно шаҳридаги Августинск черковининг боғида ўтказган.
  Тажриба натижалари ҳақида 1865 йил 8 февралда Брно шаҳридаги табиатни тадқиқ қилувчилар жамияти кенгашига ахборот берди ва ишини “Ўсимликларни чатиштиришга доир тажрибалар” номи билан чоп эттирди.
  Мендель тажрибаларини 1902 йили бир –биридан мустақил ҳолда уч олимларнинг: немис олими К.Э.Коренс (маккажўхори), австралиялик олим Э.Чермак (нўхат), ва голланд олими Г.де Фриз (кўкнор ва сассиқ мингдевона) ўтказган тажрибаларининг натижасидан сўнггина эътибор берилди. Бу олимларнинг номи Мендель қонуниятларини қайта тадқиқ қилувчи олимлар сифатида тарихда қолди.
  

• 7 слайд

  
  Мендель тажрибага энг қулай ўсимликни танлади. Нўхат ўзидан чангланади, у нўхат донларининг ранги ва шаклига, гулининг жойлашишига, гулининг ранггига, поясининг баланд ва паст бўйли бўлишига эътибор берди.
  

• 8 слайд

  Афзалликлари:
  Бир қанча белгилари билан бир –биридан фарқ қиладиган кўп навлари бор.
  Ўстириш қулай.
  Гулларининг кўпайиш аъзолари тўлиқ беркилган бўлади, бу эса ўсимлик ўз –ўзидан чангланишига имкон беради.
  Навларини сунъий чанглантириб, серҳосил дурагай яратиш мумкин.
  
  

• 9 слайд

  Генетик атамалар
  Зигота –уруғланган тухум ҳужайра.
  Ген –юнонча (“генос” –туғилиш).
  Аллел ген –ўхшаш хромосомаларни сақлайдиган ген. (аа)
  Гамета –юнонча (“гаметос” -жуфти), гаплоид хромосома йиғиндиси бор ўсимлик ва ҳайвонларнинг жинсий ҳужайраси.
  Гомозигота (АА, аа) бирдай аллелли генлари бор гаметанинг қўшилишидан тузилган организм.
  Гетерозигота –хар хил аллель генлари бор гаметаларнинг бирикишидан ҳосил бўлган организм.
  Генотип –ирсий генларнинг йиғиндиси.
  Фенотип –ирсий генларнинг ташқи кўриниши.
  Доминант – (АА) устун белги.
  Рецессив –(аа) кўринмайдиган белги.
  
  
  
  
  
  
  
  

• 10 слайд

  Генетик рамзлар
  Р –лотинча ота-она.
  Х –чатиштириш белгиси.
  . -оналик белгиси.
  . -оталик белгиси.
  Ғ –авлод, бўғин белгиси.
  g –гамета.
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  

• 11 слайд

  А
  желтые
  семена
  а
  ♀
  ♂
  АА
  аа
  Аa
  ×
  зеленые
  семена
  Р:
  G:
  F1:
  желтые
  семена
  

• 12 слайд

  Закон единообразия гибридов первого поколения
  
  Понятия: моногибридное скрещивание, гомозигота, гетерозигота, гаметы, доминантный признак, рецессивный признак, аллельные гены
  
  

• 13 слайд

  Aa
  Aa
  

• 14 слайд

  Менделнинг иккинчи қонуни –
  F1
  А а
  сариқ
  белгиларнинг ажралиш қонуни
  А а
  сариқ
  х
  G
  А
  А
  а
  а
  А а
  А А
  А а
  а а
  F2
  А А
  А а
  А а
  а а
  сариқ
  сариқ
  сариқ
  яшил
  3 : 1
  ( фенотип)
  

• 15 слайд

  27 январь 2012 йил
  1.иш билан таъминлаш
  2. уларга бошпана бериш.
  3. келажаги зўр соҳаларни ривожлантириш.
  4. ҳалққа давлат томонидан хизмат кўрсатиш.
  5.кадрлар малакасини ошириш.
  6. суд –ҳуқуқ тизимига ўзгартиришлар киритиш.
  7. билим соҳасида замонавий технологияларни қўллаш.
  8.нафақа тизимини қайта кўриб чиқиш.
  9. индустриявий –инновациявий ислохатларни кенгайтириш.
  10. қишлоқ хўжалигини ривожлантириш .
  

• 16 слайд

  
  Сөздік
  
  1. Асбұршақ, бұршақ нўхат
  2. Астық дон
  3. Астық тұқымдас донли уруғдош
  4. Ажырау ажралиш
  5. Басымдылық доминантлик
  6. Бұршаққап дуккакли мева
  7. Басымдылық заңы доминантлик қонуни
  8. Будандастыру гибридлаш
  9. Сұрыпталу селекция, танлаш
  10. Тұқымқуалау ирсият,наслдан-наслга ўтиш
  11. Ұрпақ авлод, бўғим
  12. Шағылыстыру дурагайлаш, чатиштириш
  13. Әдіс тәсіл метод
  14. Тек ген
  15. Басылынқы рецессив
  16. Заң қонун
  

• 17 слайд

  Ўтилган мавзуни мустаҳкамлаш.
  1. Масала ишлаш.
  2. Математик кроссворд ишлаш.
  3. Карточкалар тарқатиш.
  4. Ҳарфлар орасида яширинган гапни топиш.
  5. Мавзу бўйича агент орқали СМС ёзиш.
  Ўқувчиларни баҳолаш.
  Уйга вазифа.
  157 бет 100 – расм схемани ишлаш.
  
  
  

• 18 слайд

• 19 слайд

• 20 слайд

  Ўтилган мавзуни мустаҳкамлаш.
  1. Масала ишлаш.
  2. Математик кроссворд ишлаш.
  3. Карточкалар тарқатиш.
  4. Ҳарфлар орасида яширинган гапни топиш.
  5. Мавзу бўйича агент орқали СМС ёзиш.
  Ўқувчиларни баҳолаш.
  Уйга вазифа.
  157 бет 100 – расм схемани ишлаш.