Презентация по биологии на тему "Сезги органлари" (8 класс на узбекском языке)

• 1 слайд

  Mavzu: Sezgi organlarining ahamiyati
  

• 2 слайд

  Darsning maqsadi:
  talimiy: o`quvchilarga sezgi organlarining odam hayotida tutgan o`rni atrof-muhit bilan odam organizmining bog`lashdagi ahamiyatini tushuntirish, analizator va retseptor tushunchalari haqida bilim berish
  tarbiyaviy: o`quvchilarga sezgi organlarining ahamiyatini tushuntirish bilan birga ularni olamni anglashda eng birinchi omil ekanligini tushuntirish
  rivojlantiruvchi: sezgi analizatorlari va retseptorlari faoliyatini tahlil qilish ko`nikmalarini rivojlantirish
  

• 3 слайд

  Uslub: “Aqliy hujum”,“Tajribalar o’tkazish”,
  Shakl: Savol-javob, jamoa va yakka tartibda ishlash.
  Vosita: Tarqatma materiallar, madzuga doir tarqatma savollar-topshiriqlar, plakatlar, slayd;
  Nazorat: Savol-javob, test sinovi o’tkazish.
  Baholash: Rag‘batlantirish, 5 ballik tizim asosida baholash.
  Kutilayotgan natijalar. Mavzu belgilangan vaqt ichida barcha o‘quvchilar tomonidan o‘zlashtiriladi. O‘quvchilar-ning darsda faolligi oshadi. O‘quvchilar kundalik hayotda ishlatiladigan sezgi organlarimiz haqida yangi bilimga ega bo‘ladilar. Guruhlar bilan ishlashni o‘rganadilar, eslab qolish, ayta olish, ko‘rsata olish ko‘nikma va malakalarga ega bo‘ladilar.
  
  

• 4 слайд

  Dars rejasi:
  1. O`qituvchining kirish so`zi. (4 daqiqa)
  2.Uyga berilgan mavzuga oid bilimlarni “Aqliy gimnastika”savollari, xotira mashqi orqali tekshirish. (10 daqiqa)
  3. Yangi mavzu bayoni. (15 daqiqa)
  4. Mavzuni mustahkamlash. (12 daqiqa)
  5. O`quvchilarni rag‘batlantirish, baholash (2 daqiqa)
  6. Uyga vazifa berish (2 daqiqa)
  

• 5 слайд

  WWW.ARXIV.UZ
  DARSNING OLTIN
  QOIDASI
  
  1.Faollik
  
  2.Intizom
  
  3.Ahillik
  
  4. O`zaro hurmat
  
  5.Vaqt
  

• 6 слайд

  I. Tashkiliy qism:
  a) salomlashish, davomatni aniqlash, o‘quvchilar tashqi ko‘rinishiga e’tibor berish;
  b) o`quvchilarni darsga hozirlab, jonli muhit yaratish;
  c) O`qituvchining kirish so`zi.
  
  
  WWW.ARXIV.UZ
  

• 7 слайд

  II. O`tilgan mavzuni so`rab baholash:
  Uyga berilgan mavzuga oid bilimlarni “Aqliy gimnastika”savollari bilan mustahkamlana-di. O`quvchlarga quyidagi savollar beriladi:
  Odam yashaydigan va ishlaydigan muhitdagi qanday holatlar oliy nerv faoliyatining buzilishiga olib keladi?
  Bolalarda nevroz qanday kelib chiqadi?
  Alkogol nerv sistemasiga qanday ta`sir ko`rsatadi.
  Giyohvandlikning kelib chiqish sababi nima?
  

• 8 слайд

  III. Yangi mavzu bayoni:
  Odam tashqi muhit ta`sirotlarini va o`zgarishlarini ko`rish, eshitish, hid bilish, ta`m bilish va teri analizatorlari orqali qabul qiladi.
  Ko`rish analizatori. Odam tevarak atrofdagi buyumlarning rangi, tuzilishi, hajmi, bir-biridan farqini ko`z yordamida ajratadi. Ko`z bosh suyagining ko`z chuqurchasida joylashgan bo`lib, ko`z soqqasidan, ko`rish nervi va yordamchi qismlardan iborat. Ko`z soqqasining tashqi va ichki qismlari bo`ladi. Tashqi qismi oqsilli, tomirli va to`r qavatlardan tashkil topgan. Oqsilli qavatning oldingi qismi shox parda deb, tomirli qavatning oldingi qismi esa rangdor parda deb nomlanadi. Bu pardaning o`rtasidagi teshik-ko`z qorachig`idir.
  

• 9 слайд

• 10 слайд

  Eshitish analizatori. Eshitish a`zosi-quloq uch qismdan iborat: tashqi quloq, o`tra quloq, ichki quloq.
  Tashqi quloq, quloq surpasi va tashqi eshitish yo`lidan iborat. Tashqi eshitish yo`lining oxirida nog`ora pardasi bo`lib, u tashqi eshitish yo`lini o`rta quloq bo`shlig`idan ajratib turadi.
  O`rta quloqda bolg`acha, sandon, uzangi shaklidagi eshitish suyakchalari, o`rta quloqni burun halqum bilan tutashtiruvchi Yevstaxiy nayi bo`ladi.
  WWW.ARXIV.UZ
  

• 11 слайд

  Ichki quloq bo`shliq va ilonizi kanalchalar tizimidan, ya`ni suyak labirintdan iborat. Suyak labirintda chig`anoq bo`lib, uning ichida eshitish retseptorlari joylashgan.
  Retseptorlarning qo`zg`olishi eshitish nervining tolasi orqali miya ko`prigi va o`rta miyada joylashgan po`stloq osti eshitish markaziga, undan esa bosh miya po`stlog`ining chakka qismida joylashgan oliy eshitish markaziga boradi. Unda tovushning mazmuni aniqlanadi.
  
  

• 12 слайд

  Quloqning tuzilishi
  

• 13 слайд

  Hid bilish analizatori. Hid bilish retseptorlari burun bo`shlig`ining shilliq pardasida joylashgan. Ularning soni o`rtacha 30-40 mln. atrofida. Hid bilish retseptorlari havodagi va ovqatdagi kimyoviy moddalar ta`sirida qo`zg`oladi. Ularning qo`zg`olishi hid bilish nerv tolasi orqali bosh miya po`stlog`ining ichki yuzasidagi hid bilish markaziga boradi va unda hidning tabiati aniqlanadi.
  WWW.ARXIV.UZ
  

• 14 слайд

  Ta`m bilish analizatori. Ta`m bilish retseptorlari til so`rg`ichlarida, yumshoq tanglay va tomoq shilliq pardasida hamda tomoqdagi bodomsimon bezlarning ustki qavatida joylashgan. Ayniqsa, til uchida, uning yon va orqa qismida retseptorlar ko`p bo`ladi. Retseptorlar ovqat tarkibidagi kimyoviy moddalar ta`sirida qo`zg`aladi.
  Odam to`rt xil ta`mni: sho`r, nordon, shirin va achchiqni bilish qobiliyatiga ega. Til uchidagi retseptorlar shirinni, yon tomondagilari sho`r va nordonni, orqa qismdagiari achchiqni sezadi.
  WWW.ARXIV.UZ
  

• 15 слайд

  WWW.ARXIV.UZ
  

• 16 слайд

  WWW.ARXIV.UZ
  Vestibulyar analizator. Vestibulyar analizator muvozanat a`zosi deb ham nomlanadi. U odam tanasining ma`lum muvozanatda bo`lishini ta`minlaydi. Tik turganda, yugurganda, chopganda, sakraganda, raqsga tushganda, narvondan chiqib tushganda, suvda suzganda, daraxtga chiqqanda, turnikda gimnastika mashqlarini bajarganda, transportda yurganda odam tanasi muvozanati vestibulyar analizator orqali ta`minlanadi
  

• 17 слайд

  IV. Yangi mavzuni mustahkamlash:
  Yangi mavzuni mustahkamlashda yangi pedagogik tehnologiyalardan “Klaster ” metodidan foydalanamiz. Bunda doskaga “sezgi” deb yozib qo`yiladi. O`quvchilar birma-bir sezgi a`zolarini nomini va ularga tegishli bo`lgan tushunchalarni aytib o`tadilar. Barcha so`zlar orqali yagona Sezgi a`zolari haqida xulosa chiqariladi.
  

• 18 слайд

  WWW.ARXIV.UZ
  Sezgi
  Ta`m bilish
  Eshitish
  Hid bilish
  Ko`rish
  Teri sezgisi
  

• 19 слайд

  O`quvchilar bilimini baholash
  Dars davomida faol ishtirok etgan o`quvchilarga kartochkalar tarqatib boriladi. Dars so`ngida ushbu kartochkalar hisoblab chiqilib, o`quvchilar baholanadi.
  
  A`lo
  Yaxshi
  Qoniqarli
  

• 20 слайд

  V.Uyga vazifa berish
  Uyga vazifa, darslikdan mavzuni konspektlashtirish. Sezgi analizatorlarini rasmlarini chizish hamda mavzuga mos krossvord yoki boshqotirmalar tayyorlab kelish
  WWW.ARXIV.UZ
  

• 21 слайд

  
  
  
  
  
  
  O`qishlaringizda omad yor bo`lsin! .
  WWW.ARXIV.UZ