Презентация по чувашской литературе "Чӗмпӗрти чӑваш шкулĕ"

• 1 слайд

  Чӗмпӗрти чӑваш шкулĕ
  

• 2 слайд

  Ĕç тĕллевĕ:
  Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕренсе тухнă çынсене тупса вĕсем çинчен каласа парасси.
  Иван Яковлевич Яковлев (1848-1930)
  И. Я. Яковлев чи малтанах хăй вĕрентсе ăс панă çамрăксенчен халăха вĕрентекенсене хатĕрлес тесе тăрăшнă. Çакă уншăн пĕрремĕш тĕллевĕ пулнă. Çак тĕллеве пурнăçа кĕртме Вишевский И. В., Ульянов И.Н., Ильминский Н. И., Шестанов П. Д. пулăшса пынă.
  

• 3 слайд

  Чӗмпӗрти чӑваш шкулĕ
  1868-1871 çулсенче шкул Яковлевăн шалу укçипе çеç тытăнса тăнă.
  1871 çултан шкул тĕрлĕрен вак халăх çыннисен вĕрентĕшĕ ятне илет.
  1877 çултан Чĕмпĕр чăваш шкулĕ халăх вĕрентĕвĕсене кăларакан Чĕмпĕрти тĕп шкул пулса тăрать.
  1878 çулта Яковлев шкулта хĕрарăм уйрăмне йĕркелесе ярать.
  1917 çултанпа Чĕмпĕр чăваш шкулĕ — шкул вĕрентӳçисен семинари 
  1920 çулта — «Чăваш халăх вĕрентӳ институчĕ»
  1923 çулта — педтехникум
  1937 çулта — педучилище.
  

• 4 слайд

  Чĕмпĕр шкулĕ тĕрлĕ енлĕ талантлă çынсене çитĕнтернĕ
  1896
  1914
  

• 5 слайд

  Чĕмпĕр шкулĕнчи ачасем музыкăпа, театрпа интересленнĕ
  

• 6 слайд

  Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнчен вĕренсе тухнă поэт-писательсем, драматургсем: Иван Юркин, Константин Иванов, Николай Шупуççынни, Тайăр Тимкки, Игнатий Иванов, Ваççа Аниççи, Мархва Трубина, Федор Павлов, Георгий Тал-Мăрса, Иоаким Максимов-Кошкинский, Гурий Комиссаров…
  

• 7 слайд

  Алексей Васильевич Рекеев (1848-1932) -
  И.Я. Яковлевӑн пӗрремӗш вӗренекенӗ
  Чăваш çутлăхçи, чиркӳ тата этем пĕрлĕхĕн ĕçченĕ, миссионер, этнограф, педагог тата тăлмач, чăваш çырулăхĕпе литературин никĕсне хываканĕ
  

• 8 слайд

  1903-1907çç. - Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕреннĕ.
  Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче ĕçленĕ:
  Вырăс классикĕсен сăввисене чăвашла куçарнă;
  Рисовани, черчени, чистописани учителĕ;
  Букварь кăларас ĕçе хутшăннă.
  
  Константин Васильевич Иванов (1890-1915) – чăваш сăвăçĕ, чăваш литературин классикĕ
  

• 9 слайд

  1905-1907 çç. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕреннĕ. Куçару комиссийĕнче К.В. Ивановпа пĕрле ĕçлеме тытăнать. 1909 çулта Чĕмпĕрти гимназире учитель ятне илме экстерн йĕркипе экзамен тытать, чăваш шкулĕсенче учительте ĕçлет
  К.В.Иванов, П.В.Пазухин, Ф.Т.Тимофеев, Н.В.Шупуççынни (1912ç.)
  Николай Васильевич Шупуççынни (Васильев) (1889-1942) -чăваш поэт-писателĕ, куçаруçă, учитель
  

• 10 слайд

  Федор Павлович Павлов (1892-1931) - чăваш поэчĕ, драматургĕ, композиторĕ, дирижёрĕ…
  1907 - 1911 çулсенче вĕреннĕ,
  Чăвашла та вырăсла сăвăсем, пьесăсем çырать.
  Чăваш халăх юррисене пуçтарать
  1913 çулхи нарăс уйăхĕнче Чĕмпĕрти чăваш шкулĕн сцени çинче М. Глинка кĕвĕленĕ «Иван Сусанин» оперăн пайĕсене хатĕрлесе кăтартнă.
  

• 11 слайд

   Иоаким Степанович
  Максимов-Кошкинский (1893-1975)
  Чăваш театрěн, «Чăвашкино» студин йĕркелевçи, режиссёрĕ, актёр, драматург, киносценарист, çыравçă, куçаруçă
  

• 12 слайд

  Марфа Дмитриевна Трубина (1888-1956)
  - ача-пăча писателĕ, тава тивĕçлĕ учитель
  1903-1909 çулсенче Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче вĕреннĕ.
  Вăл ĕмĕрĕ тăршшĕпех хăй çуралса ӳснĕ тăрăхри ялсенче учительте ĕçленĕ.
  Трубина Мархви чăвашран тухнă малтанхи хĕрарăм-çыравçăсенчен пĕри. Вăл нумай повесть, калав, юмах, пьеса çырса хăварнă.
  

• 13 слайд

  Пĕтĕмлетÿ
  Чĕмпĕр чăваш шкулĕнче вĕренсе тухнă, учитель ятне илнĕ вун-вун чăваш çамрăкĕ ялсем тăрăх саланса тăван халăх хушшинче пĕлÿ сарнă. Пĕлĕвĕ вара тĕрлĕ енлĕ пулнă: вулама-çырма çеç вĕрентмен, ял хуçалăх ĕçне наука ыйтнă пек йĕркелеме те, ал ĕç ăслайĕсене те хăнăхтарнă.
  Чĕмпĕр шкулĕнчен вĕренсе тухнă Константин Иванов, Федор Павлов, Иоаким Максимов-Кошкинский тата ыттисем те чăваш культуришĕн тĕлĕнмелле сумлă ĕçсем туса хăварнă.
  1871 çулта Иван Яковлев хăйпе пĕр шухăшлă çынсем пулăшнипе чăваш алфавитне йĕркеленĕ, пĕрремĕш чăваш букварьне тата вĕренÿ кĕнекисем пичетлесе кăларнă. Çапла майпа вăл чăваш çырулăхне, литературене ирĕклĕн аталантармашкăн çул уçнă.
  

Краткое описание документа:

Презентация подготовлена для урока для знакомства детей с писателями и поэтами, которые обучались в Симбирской чувашской школе