Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Қисықсызықты қозғалыс.
Физика пәнінің мұғалімі:
Балажігітова
Нұртілеу Құрманәліқызы
2 слайд
Алған білімдерін физикалық шамалардың (жиілік, период центрге тартқыш үдеу, жылдамдық,) мағынасын түсіндіру және қисықсызықты қозғалысты сипаттау үшін қолдана білу;
Физика мен математика ғылымының байланысын бақылау.
Күтілетін нәтиже:
3 слайд
Қандай қозғалыстың түрін білесіздер?
Қайталау сұрақтары
видео
4 слайд
Қисықсызықты қозғалыс мысалдары
5 слайд
Қисықсызықты қозғалыс -дененің қисық траектория бойымен қозғалысы.
6 слайд
Дененің қисықсызықты траекториясының кез- келген нүктесіндегі қозғалыс жылдамдығы траекторияның осы нүктесіне жүргізілген жанаманың бойымен бағытталады
Оған дәлел:
7 слайд
Қисықсызықты қозғалыс әрқашан айнымалы
қозғалысқа жатады. Егер қозғалыс
жылдамдығының модулі тұрақты болса,
мұндай қозғалыс бірқалыпты қисықсызықты
қозғалыс деп аталады.
8 слайд
Қисықсызықты қозғалыстың қарапайым түріне
матариялық нүктенің шеңбер боымен бірқалыпты
қозғалысы жатады.
9 слайд
Нүктенің шеңбер бойымен бірқалыпты
қозғалысын сипаттау үшін айналу периоды және
айналу жиілігі деп аталатын шамалар енгізіледі.
10 слайд
А
А нүктесінің шеңбер бойымен қозғалысын
қарастырғанда, оны шеңбер центрімен
қосатын R радиустың бұрылу бұрышымен
сипаттау ыңғайлы. Механикада бұрылу
бұрышын радианмен өлшейді Бұрылу
бұрышының уақыт өтуімен өзгеруін бұрыштық
жылдамдық деп атайды.
11 слайд
Шеңбер бойымен толық бір айналым радианды құрайды. Нүктенің толық бір айналым кезіндегі уақыт болғандықтан бұрыштық жылдамдықты басқаша өрнектеуге болады.
12 слайд
Дененің шеңбер бойымен қозғалысын қарастырғанда, дененің түзусызықты қозғалысын сипаттайтын жылдамдықта қолданыла береді. Бірақ оны сызықтық жылдамдық деп атайды. Сызықтық жылдамдық тұрақты болғандықтан
13 слайд
Сызықтық және бұрыштық жылдамдықтар
арасындағы байланыс
14 слайд
Қисықсызықты қозғалыста үдеу қалай
бағытталады?
Дененің түзусызықты қозғалысы
сияқты, қисықсызықты қозғалыс кезіндегі
үдеу жылдамдықтың уақыт ішіндегі
өзгерісінің осы уақыт интервалының
шамасына қатынасымен өлшенеді.
15 слайд
Мысал:
16 слайд
Шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалатын дененің үдеуі шеңбердің кез- келген нүктесінде радиус бойымен оның центріне қарай бағытталады. Сондықтан оны центрге тартқыш үдеу деп атайды. Бұл ерекшелік суретте көрсетілген. Центрге тартқыш үдеуді нормаль үдеу деп те атайды.
17 слайд
Центрге тартқыш үдеу модулі неге тең екенін
анықтайық.
формуласынан жылдамдықтың модулін
табайық. Ол үшін суреттегі кіші үшбұрышты
АОВ үшбұрышымен салыстырамыз. Бұл
үшбұрыштың төбелеріндегі бұрышы тең.
Демек, сәйкес қабырғалары пропорционал, яғни
18 слайд
Ол үшін суреттегі кіші үшбұрышты АОВ үшбұрышымен салыстырамыз. Бұл үшбұрыштың төбелеріндегі бұрышы тең. Демек, сәйкес қабырғалары пропорционал, яғни
19 слайд
Центрге тартқыш үдеу
Мұндағы өрнегі уақыт мейлінше аз
болған кезде, А нүктесіндегі жылдамдық модулінің
мәнін береді .
видео
20 слайд
Есептер
Бала вертикаль жазықтықта ұзындығы 0,5 м жіпке
байланған тасты айналдырған. Сол сәтте жіп үзіліп
кетеді, жылдамдық вертикаль жоғары бағытталған
кезде тас 4,5 м биіктікке көтеріледі. Үзілу сәтінде
тас секундына қанша айналым жасайды?
21 слайд
22 слайд
Уақыт өрнегін биіктік
формуласына апарып қоямыз:
23 слайд
Осыдан үзілу жылдамдығын табамыз:
Бұл айналатын тастың сызықтық жылдамдығы.
Оны біле отырып айналу радиусын табамыз:
24 слайд
Айналу жиілігінің 3 есе кему нәтижесінде дененің
центрге тартқыш үдеуі 0,5 м/с2 тең болды.
Бастапқыда центрге тартқыш үдеу неге тең болған?
25 слайд
Алынған өрнекті бірінші және екінші
жағдай үшін жазамыз.
26 слайд
27 слайд
Поездың жылдамдығы 72 км/сағ. Радиусы
1,2 м локаматив дөңгелегі минутына қанша айналым жасайды?
28 слайд
1 тәсіл. Есепті аналитикалық тәсілмен шешеміз: ізделінді шамадан есеп шартында берілген шамаға қарай.
T=t /N формуласын қолданамыз. Период және сызықтық жылдамдық арасындағы байланыс
υ =2πR /T , υ = 20 м/с; R = 1,2 м. Онда
T=2πR /υ ; N=t /T =t⋅υ /2πR ; N ≈ 159.
29 слайд
2 тәсіл. Жиілікті табамыз.
Шеңбер бойымен қозғалыс кезінде сызықтық
жылдамдық пен жиілік байланысы: υ=2πRν ,
υ = 20 м/с; R = 1,2 м. Онда
ν=υ /2πR ; ν ≈ 2,65 Гц = 2,65 айн/с.
30 слайд
Бұрыштық жылдамдығы 4π рад/с дөңгелек
қандай уақыттың ішінде 100 айналым жасайды?
31 слайд
ν=N/ t формуласын қолданамыз. Бұрыштық
жылдамдық ω=2πν . Онда
ω=2π⋅N/ t ;t=2πN /ω ; t= 50 с.
32 слайд
Жасанды серіктің жерді айналу периоды 90 мин.
Егер оның жер бетінен биіктігі 320 км болса,
ол қандай үдеумен қозғалған? Жердің
радиусы 6400 км.
33 слайд
1 тәсіл. Шеңбер бойымен қозғалыс кезінде
центрге тартқыш үдеу a =v 2 / R
Мұндағы R = Rж + h (сурет )
Rж = 6400 км = 6,400∙106 м;
h = 320 км = 3,20∙105 м.
υ=2πR /T
Т = 90 мин = 5,4∙103 с.
a =(2πR /T ) 2 / R
ac ≈ 9,1 м/с2.
34 слайд
a =v 2 / R
R = Rж + h
υ=2πR /T
35 слайд
2 тәсіл. Центрге тартқыш үдеу a =ω 2 R,
R = Rж + h ; Rж = 6400 км = 6,400∙106 м;
h = 320 км = 3,20∙105 м. Бұрыштық жылдамдық
пен период байланысы ω=2π/ T Т = 90 мин = 5,4∙103 с.
a =(2π /T ) 2 ⋅R=(2π /T ) 2 ⋅(R ж +h) ;
ac ≈ 9,1 м/с2.
36 слайд
a =ω 2 R
R = Rж + h
ω=2π/ T
37 слайд
Радиустары R1 = 10 см және R2 = 30 см шеңбер бойымен екі материалдық нүкте 0,20 м/с тұрақты жылдамдықпен қозғалады. Олардың центрге тартқыш үдеулері қаншаға өзгеше?
38 слайд
Екі объект берілген:
радиусы R1 шеңбер бойымен қозғалып жатқан материалдық нүкте;
2) радиусы R2 шеңбер бойымен қозғалып жатқан материалдық нүкте.
39 слайд
a =υ 2 / R
Бірінші дене үшін a 1 =υ 2 / R 1 ;
Екінші дене үшін a 2 =υ 2/ R 2 . Онда
a 2 / a 1 =υ 2 2 /R 2 ⋅R 1 / υ 2 1 =R 1 /R 2 =1 /3 .
Екінші дененің центрге тартқыш үдеуі бірінші дененің үдеуінен 3 есе кем.
40 слайд
Үй тапсырмасы
Горизонталь жазықтықта айналатын жіпке ілінген жүктің периодын, жиілігін және бұрыштық жылдамдығын есептеңдер. Сіздерде жіп, дене, секундомер бар. Денені бірқалыпты айналдырып он айналым уақытын өлшеңдер.
41 слайд
Үй тапсырмасын бағалау шкаласы
14-15 ұпай - “5”
12-13 ұпай - “4”
8-11 ұпай - “3”
0-7 ұпай - “2”
42 слайд
Осы сабақтың материалдарын, соның ішінде презентация мен видео материалдарды www.moodle.kz порталынан көре аласыздар.
43 слайд
Назарларыңызға
рахмет!
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
6 653 476 материалов в базе
«Физика», Перышкин А.В., Гутник Е.М.
§ 17 Прямолинейное и криволинейное движение
Больше материалов по этой темеНастоящий материал опубликован пользователем Балажигитова Нуртилеу Курманалиевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материалВаша скидка на курсы
40%Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Мини-курс
2 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.