Презентация по химии на тему "Кислоты" (8 класс

ХИМИЯ ПӘНДЕРІН АҚПАРАТТАНДЫРУ НЕГІЗІНДЕ ИНТЕГРАЦИЯЛЫҚ ОҚЫТУ ҚҰЗЫРЛЫЛЫҚТАРЫН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ 

Бүгінгі бала – ертеңгі ел иесі. Өркениетті, алдыңғы қатарлы елдер қатарындағы Қазақсан Республикасының азаматы дені сау, техникалық, жаратылыстану білімі мен қатар мемлекеттік тілді жетік меңгерген азамат болуы керек. Демек қазіргі заман ұстазы шәкірттерін адамзат бойындағы үздік қасиеттерін, бәсекелестікке қабілетті  ел азаматы болуға, саналы білім мен сапалы тәрбие бере  отырып тәрбиелейді. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005–2010 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасында аталып көрсетілгендей: «Жедел өзгерiп тұратын әлем және ақпарат легiнiң ұлғаюы жағдайында iргелi пәндiк бiлiм мiндеттi, бiрақ ол бiлiм берудiң жеткiлiктi нысанасы болып табылмайды. Оқитындар қазақстандық бiлiм беру жүйесi бағыт алған бiлiмнiң, дағды-бiлiктiң жиынтығын (бiлiм үстемдiгi) меңгерiп қана қоймауға тиiс. Оқитындардың өзiн барынша көрсете бiлу және қоғам өмiрiне пайдалы түрде қатысу үшiн (құзыреттiлiк) ақпаратты өз бетiнше табу, талдау, құрылымдау және тиiмдi пайдалану дағдысын бойына сiңiру әлдеқайда маңызды да күрделi…». Осыған орай менің ойымша. 

оқушыны жеке тұлға – оқу үрдісінің терезесі тең субьектісі ретінде қарастырып оқытқанда ғана құзырлылықтары дамыған   тұлға қалыптасады. [1]

Сондықтан осындай талаптарға сай оқушыларға  білім беру еліміздің мемлекеттік білім беру саясатының өзекті мәселелерінің бірі ақпараттандыру негізінде әрбір сабақты пәндердің интеграциялық байланысын қалыптастыра отырып оқушылардың құзырлылықтарын арттырудың тиімді әдіс – тәсілдерін таңдап алғанда ғана қол жеткіземіз.

Осыған орай, өмірде өз орнын тауып, экономикалық тұрғыдан еркін ойлау қабілеті бар, проблемалық жағдайлардан шығудың жол-жобаларын таба білетін, істің нәтижесін алдын – ала болжай алатын жастарды оқытып-тәрбиелеу мақсатына жету үшін мына жағдайлар ескерілуге тиіс:

Ал еліміздегі білім беруді дамытудың негізгі бағыттарының бірі интеграция негізінде  оқыту.

Өйткені, ақпараттандыру – бүгінде қоғамдық өмірдің өзге салаларындағыдай білім берудегі стратегиялық мақсат-міндеттерді орындауды интенсивтендіруге мүмкіндік беріп отырған бірден-бір үрдіс.

Химия пәндерін пәнаралық интеграция негізінде  ақпараттандыру мүмкіндіктерімен ұштастыра отырып, оқушылардың білім игеру деңгейлері мен құзырлылығын  дамыту болғандықтан , іс – тәжірибемді көрсету мақсатында  тақырыбымды  «Химия пәндерін ақпараттандыру негізінде интеграциялық оқыту арқылы оқушылардың   құзырлылықтарын арттыру жолдары» деп алдым.

Осыған орай  теориялық және әдістемелік тұрғыда талдау жасай отырып, «ақпараттық технология» мен «ақпараттандыру» ұғымдарының мән-мағынасын барынша жақсы ашатын анықтамаларға тоқталсақ :

Жоғарыда айтылған ақпараттық технологияларды барлық мүмкіндігін  пайдалана отырып бір тарау немесе бір тақырып бойынша пәнаралық байланыстарды қамти отырып оқушылардың жан – жақты құзырлылықтарын арттыру бағытындағы іс – тәжірибеме талдау жасадым . Мен сабақ беру үрдісінде мынадай негізгі факторларды басшылыққа аламын:

                 - шығармашылық жұмыстар беру;

Сабақты ұйымдастыру формасын көбінесе топтық   жұмыс   формалары түрінде өтіземіз.

 Өзім сабақ беретін 8 сынып бойынша өтізген «Қышқылдар және олардың жіктелуі, алынуы, физикалық және химиялық қасиеттері , қолдануы » тақырыбында жаңа инновациялық технологиялардың білімді игертудің тиімді түрі интереактивті  технологияның элементтері мен Б. Блум жүйесін таңдап алдым.

Сабақ құрылымына тоқталсам:

Сабақтың мақсаты: қышқылдардың қасиеттерін біле отырып, химиялық реакция теңдеуін құру,  формулалар арқылы есептер шығару, тез ойлауға , шешім қабылдауға дағдылану.

1. Сабақ түрі  -тренинг

  Б. Блум жүйесінің әрбір стратегиясына тоқталсақ :

БІЛУ : негізгі білім

ТҮСІНУ: тақырыпты , жаңа білімді игеру.

ҚОЛДАНУ: берілген тапсырманы топпен орындау, қолдану

ТАЛДАУ: топта ұжымда талдау, салыстыру, себеп салдарын құрамын анықтау.

БАҒАЛАУ: деңгейлі тапсырмалар білім биржасы

   Сабақта өткен сабақты шолу жасау мақсатында «Кім жылдам?» ойынын 20 сұрақ түрінде қысқа жауаптармен қамтылатын нақты тапсырмалар бердім.

Жаңа сабақты игерту мақсатында Б.Блум  жүйесін қолдандым.

БІЛУ стратегиясында : 1. Қышқылдардың жітелуі, 2. Қышқылдардың құрылымдық формуласы , 3. Қышқылдардың алынуы.  4. Қышқылдардың физикалық қасиеті.

5. Қышқылдардың химиялық қасиеті  тақырыпшалары бойынша жоспар жасалынды.

ТҮСІНУ стратегиясында тақырыпшалар бойынша нақты түсініктер тірек сызба түрінде берілді.

                      Қышқылдар туралы тірек – сызба   /Кесте   -1 /

І  HCI    HI

II/ H₂SO₄

II/ H₂SiO₃                              І /   HF                  ІІ  /   H₂S      ІІ /      H₂CO₃

SO_{3    -}  сульфиттер  HNO₃- нитраттар   PO₄- ортофосфаттар  SO₄  - сульфаттар F  - фторидтер S – сульфидтер  CO₃ – карбонаттар   SiO₃  - силикаттар I – иодидтер.

Қышқылдардың жалпы қасиеттерін түсіндіру барысында қазіргі таңдағы экологиялық проблемелардың бірі қышқыл жаңбырдың жауып, жан – жануар мен өсімдікке әр түрлі аурулардың пайда болуы, өндіріс қалдықтарының өзен – көлдерді ластауына  тоқталсам, қышқылдардың тұз түзушілер, ол табиғаттың барлық құрамында кездесетіндін айта келе өсімдіктердің сапалы әрі тез өсуіне тыңайтқыштардың қолдануын өсімдік мүшелеріне әсерін биология пәнімен байланыстыра отырып түсіндірдім. Сонымен қатар қазіргі таңда кез – келген тұтынушу заттардың РН – сутектік ортасын түсіндіре келе РН > 7 болған жағдайда қышқылдық орта екенін түсіндіріп, ғылыми түсініктерін кеңейтуге, ақпараттық құзіреттіліктерін қалыптастыруға ықпал жасадым. [2]

ҚОЛДАНУ стратегиясында тапсырмаға сәйкес зертханалық жұмыс жүргізіп, берілген заттарды пайдаланып реакция жасау, реакция теңдеулерін қатесіз жазу мақсатында икем – дағдыларын қалыптастыру, тез – шапшаңдыққа тәрбиелеу , білім алу құзіреттілігінң қалыптасуын жағдай жасадым. Әр топқа әр түрлі тапсырмалар беру арқылы топ оқушыларының білім деңгейін анықтадым.

А- тобына : Қышқылдарды алудың реакция теңдеуін жасаңыз.

В – тобына :  Қышқылдардың химиялық қасиеті

а/ индикаторларға әсері  б/ металдармен әрекеттесуі

С – тобына :  негіздік оксидтермен әрекеттесуі

Д- тобына  :  Тұздармен әрекеттесуі, қышқылдар қатарын жазу.Алмасу реакцияларының 3 түрлі жағдайын көрсету .

 ТАЛДАУ стратегиясында «Білім биржасы » ойыны ойнатылды.  Білім биржасында  оқушыларға деңгейлік тапсырмалар берілді.

І – деңгей  «Эстафеталық есеп»

ІІ – деңгей  перфокарта, дидактикалық тапсырмалар , есептер.

ІІІ – деңгей тест түрлері .

І – деңгей : қызыл фишка , бағасы 1000 теңге, толық емес жауап 500 теңге

ІІ – деңгей : жасыл фишка , бағасы 700 теңге, толық емес жауап 350 теңге

ІІІ- деңгей : сары  фишка , бағасы 400теңге, толық емес жауап 200 теңге

«Эстафеталық есептер »

1. Егер реакция нәтижесінде 5,85 г ас тұзы түзілсе қанша грамм тұз қышқылы реакцияға қатысады.
2. 3,65 г тұз қышқылы реакцияға қатысқанда түзілетін судың мөлшерін есепте .
3. 0,1 моль су түзілгенде реакцияға қанша грамм күйдіргіш натр жұмсалады.
4. 4г күйдіргіш натр реакцияға қатысқанда түзілетін ас тұзының массасын табыңдар.

         «Адасқан формулалар»  берілген перфокарта арқылы реакция теңдеуін құру

«Сәйкестендіру тест» : 

1	H2SO4	98 г/ моль
2	HNO3	63 г/ моль
3	H2CO3	98 г/ моль
4	H3 PO4	82 г/ моль
5	H2SO3	62 г/ моль

Молярлық массалары арқылы қышқылдарды сәйкестендіру.

«Реттілік , бірізділік тест »

Мына берілген қышқылдарды активтілігіне қарай орналастырыңыз ?

H₂SO₄ ,HNO₃ ,H₂CO₃   ,H₂SO₃  ,H₃ PO₄   …..

 Сол сияқты деңгейлік тапсырмалар шешу арқылы экономикалық түсініктер қалыптасуына, биржа ұғымын кеңінен түсінуге ықпал жасадым.

ТОПТАУ стратегиясында оқушыларға сөзжұмбақтар, ребус, аннаграмма беру арқылы танымдық, шығармашылық құзіреттілітерінің қалыптасуына ықпал жасадым.  Оқушыларды бағалау парақтары арқылы жинаған ұпайларын есептеп  бағалай отырып білім деңгейлерін анықтадым.  

                Бағалау парағы        / кесте -2/

Ойын түрлері	жетон			Оқушының аты – жөні
«Кім жылдам?»
«Эстафеталық есептер »
«Білім биржасы »
«Адасқан формулалар »
Бағасы

 Сабақты өту барысында интереактивті технологияның тиімді әдіс тәсілдерін интереактивті тақтаның барлық мүмкіндіктері арқылы электронды – техникалық орталар мен ақпараттарды тасымалдау құралдары кеңінен қолдану арқылы жүргіздім . Атап айтар болсақ:

•    Аудиальды орта – дыбыстық техникалық орталар класына жататын

дәстүрлі техникалық орта .

 Бүкіл сабақтың өн бойы ақпараттық технологиялар көмегімен өткізілу нәтижесі   сабақ үрдісінің тез әрі жылдам орындалуына мүмкіндігі зор.

Химия пәндерін ақпараттандыру негізінде интеграциялық оқыту арқылы оқушылардың   құзырлылықтарын арттыру жолдары  жеке тұлғаның жан – жақты құзіреттілігінің артуға ықпалын тигізеді.

 Оқушы құзіреттілігінің  даму деңгейі     / Кесте -3/

Нәтижесінде :

Ақпараттық құзіреттілік	Ақпараттық барлық технологиялық құралдар көмегімен оқушылардың  танымдық, шығармашылық құзіреттілігінің дамуына ықпал етеді.
Коммуникативті құзіреттілік	Топпен жұмыс  өткізу нәтижесінде топ ішінде бір – біріне сыйластығы, әр түрлі ойын элементтері нәтижесінде қалыптасады. ;
Зерттеушілік құзіреттілік	Пән  салаларына қатысты білімдері бекиді, ғылыми – практикалық зерттеу жұмыстарына ықпалы қалыптасады.

Қазіргі таңда жаңа үлгіде білім  мектеп түлектерінің парасат-зердесі мен ой-өрісі әлеует құзіреттілігін кеңейтеді, келешегіне жол ашады. Күшті де қуатты ел болу үшін әр адам білгір, білімді ғана емес, рухани толыққан тұлға болуы керек. Бұл саналы әр азамат пен азаматшаның еліміздің әлемде бәсекеге қабілетті ел болуға қосқан үлесі болмақ. Осы орайда  мектептің, ұстаздың ролі ерекше .  Мектеп – ұшқыннан жалын лаулатып, баладан дана тәрбиелейтін киелі ошақ. Ошақ иесі – ұстаз  ұлы күш! «Ұстазы жақсының ұстамы жақсы» дейді қазақ.  Сондықтан  жан – жақты дамыған,  өзін – өзі дамыта алатын,  өзін – өзі жетілдіре алатын ұрпақ тәрбиелеу ұстаздар еншісінде. [1]