Презентация по химии "Органик моддаларнинг табиий манбалари" (9 класс) (на Узбекском языке)

• 1 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Darsning rejasi
  2-qism o’tilgan mavzuni mustahkamalsh 15 minut
  5-qism uyga vazifa berish 2-minut
  4-qism yangi mavzuni mustahkamlash 8-minut
  1-tashkiliy qism 5 minut
  3-qism yangi mavzu bayoni 15-minut
  

• 2 слайд

  Sinfni uchta guruhga bo’lib olamiz
  Yosh tadqiqotchilar
  Yosh geolog
  Yosh kimyogarlar
  

• 3 слайд

  Aqliy hujum metodidan foydalanib ,, Blitz so’rov’’ o’yinini o’tkazamiz.Bu o’yinda nuqtalar o’rniga kerakli ma’lumotlarni topib qo’yamiz.
  1.O’zbekiston oltinni qazib olish bo’yicha …. o’rinda turadi.
  2.O’zbekiston mis zaxiralari bo’yicha ….o’rinda turadi.
  3.Mis yer qobig’ida …% uchraydi?
  4.Oltin …da eriydi.
  5.Organik kimyo ….va uning birikmalarini o’rganadi.
  6.Qizil rangli metal ….
  7.Ca yer qobig’ida ….% uchraydi.
  8.Kolbe.. yilda sirka kislotani sintez qilgan
  9... metal yengil bo’lgani uchun samolyotsozlikda ishlatiladi.
  10.Sirka kislotani…sintez qilgan.
  
  
  .
  

• 4 слайд

  Ikkinchi guruh savollari
  11.Organik kimyodan birinchi darslikni…yaratgan.
  12.Qonning ivishiga yordam beradigan metal..dir.
  13.Hayvon suyagida necha …. kalsiy fosfat bo’ladi.
  14.999 probali oltinda necha … oltin bo’ladi?
  15.Organik kimyoning tuzulish nazariyasini…yaratgan.
  16.Yer qobig’ida Al …% uchraydi.
  17.Ca ni …kashf qilgan.
  18.Organik birikmalarda uglerod …valentli bo’ladi.
  19.O’zbekiston oltin zaxiralari bo’yicha ….o’rinda turadi.
  20.Organik birikmalarda uglerodning 4 valentli ekanligini …aniqlagan.
  
  

• 5 слайд

  .
  .
  3-guruh savollari
  21.Butlerov organic birikmalarning tuzulish nazariyasini …yilda yaratgan.
  22.Al ning …xil birikmasi bor.
  23…. metal xlorofill tarkibida 3% uchraydi.
  24.Davriy jadvaldagi metallar soni …
  25.Botqoqlik gazi…ning ikkinchi nomidir.
  26..1808 –yili Devi …elementni kashf qilgan.
  27.Alyuminotermiyani …aniqlagan.
  28….larning ikkinchi nomi parafinlardir.
  29.Alyuminiyning samolyotsozlikda ishlatiladigan qotishmasi…dir.
  30.Yoqilg’I sifatida ishlatiladigan alkanlar vakili…dir.
  
  

• 6 слайд

  
  
  
  
  
  
  Bu bosqich raqamlar so’zlaganda deb ataladi.Bu bosqichda o’qituvchi
  doskaga raqamlarni yozadi.
  O’quvchilar ana shu raqamlar kimyoda nima
  bilan bog’liq ekanligini aniqlang .
  
  
  1825 ,1808,1807, 40,20, 2,3,1827,18000000,200000.
  

• 7 слайд

  Organik kimyo fani
  
  Alkanlar mavzusi
  
  Alkenlar
  Mavzusi
  
  Bu bosqichda
  Klaster usulida o’tilgan mavzu mustahkamlanadi
  
  

• 8 слайд

  Uglevodorodlarning asosiy manbalari tabiiy gaz, toshko’mir,neft , torf va slanetsdir. Yildan yilga rivojlanib borayotgan tabiiy gaz sanoatining xomashyosi bo’lgan tabiiy gazning o’zbekistondagi zaxiralari 2 trillion kubometrni tashkil etadi. Tabiiy gaz konlari Ustyurt , Buxoro-Xiva,Janubi-G’arbiy Hisor ,Surxandaryo va Farg’ona mintaqalarida joylashgan . Tabiiy gazni qayta ishlaydigan zavodlar Sho’rtan va Muborakda bor. 1 kg tabiiy gaz yonganda 11000-12000 kkal energiya ajraladi. Tabiiy gazning 94-98 %i metan, 2-6 %i etan, propan, butandan iborat.
  

• 9 слайд

  
  
  
  
  
  O’zbekistondan qidirb topilgan ko’mir zaxiralari 2 milliard tonnadan ortiq. Ko’mir hozirgi kunda Angren, Boysun va Sharg’undan qazib olinmoqda . Ko’mirning geologik zaxiralari bo’yicha O’zbekiston ikkinchi o’rinda turadi. 1 kg toshko’mir yonganda 7000-8000 kkal energiya ajraladi. Toshko’mirni quruq haydab , toshko’mir smolasi olinadi. Uning tarkibida 400 dan ortiq aromatik va geterotsiklik birikmalar mavjud.
  Toshko’mirdan nafaqat yoqilg’I balki, metallurgiya sanoatida rudalardan temirni suyuqlantirib olishda kerak bo’ladigan koks olinadi.
  

• 10 слайд

  Neft gazsimon, suyuq va qattiq uglevodorodlar aralashmasidir.Neft jigarrang , moysimon suyuqlik bo’lib, tarkibidagi to’yingan, to’yinmagan va aromatik uglevodorodlar miqdori neftning qayerdan qazib olinishiga bog’liq bo’ladi.
  Respublikamizda 160 dan ortiq neft konlari bor. Neft asosan Farg’ona,Andijon,Namangan, Buxoro, Surxandaryo va Qashqadaryodan qazib olinadi. Neftning zichligi 730-860 kg/m3ga teng. Neftni qayta ishlashda dastlab u gazlardan,suv va oltingugurt birikmalaridan tozalab olinadi.
  Neftni to’g’ridan-to’g’ri fraksiyalarga ajratilsa, 5-14 % gacha bo’ladi.Neftni krekinglash orqali benzinning chiqish unumini 65-70 % gacha oshirish mumkin.
  

• 11 слайд

  
  Mavzuni mustahkamlash
  O’quvchilarga mavzuni mustahkamlash uchun savollar beriladi.
  1.1kg tabiiy gaz yonganda qancha kkal energiya ajraladi?(11000-12000)
  2.1 kg ko’mir yonganda qancha kkal energiya ajraladi?(7000-8000)
  3.Tabiiy gazning O’zbekistondagi zaxiralari qancha?(2 trillion kubometr)
  4.O’zbekiston ko’mirning zaxiralari bo’yicha Markaziy Osiyoda nechanchi o’rinda?(2-o’rinda)
  5.Tabiiy gazni qayta ishlaydigan zavodlar qayerlarda qurilgan?(Sho’rtan va Muborak)
  6.Neftni to’g’ridan to’g’ri fraksiyalab olish natijasida olinadigan benzin necha %?(5-14 %)
  7.Benzinning olinadigan miqdorini oshirish uchun nima qilinadi?(krekinglanadi)
  8. Neftni krekinglashning nechta turi bor?(2 xil termik, katalitik)
  9.Toshko’mirning necha xil fraksiyasi bor?(5xil yengil moy, o’rta moy, og’ir moy, antratsen moyi, pek)
  10. Neftning necha xil fraksiyasi bor?(3 xil)
  11.Gudrondan nima olinadi?(asfalt qurilishida foydalaniladi)
  12.O’zbekistondagi neft konlari soni nechta?(160dan ortiq)
  13.Toshko’mir tarkibidagi aromatik va geterotsiklik birikmalar soni?(400)
  14.O’zbekistonda neft konlari qayerlarda joylashgan?( Farg’ona,Andijon,Namangan, olinadi
  

• 12 слайд

  Donolar bisotidan
  Jon fido qilib ishlanmasa, na iste’dodlar va na daholar tug’iladi.
  D.I.Mendeleleyev
  Hech qachon hamma narsani bildim, endi o’rganishga o’rin qolmadi,deb hisoblama.
  N.D.Zelinskiy
  Oz bo’lsa ham bilmoq uchun ko’p o’qimoq kerak.
  Sh.Monteskye
  Bir odam barcha iste’dodlarni o’zida mujassamlashtirolmaydi.
  Stendal
  Tarbiyada eng katta xato, o’ta shoshqaloqlikdir.
  J.J.Russo
  Kimki hech narsani qiziqib so’ramasa hech nimani o’rganmaydi ham.
  T.Fuler
  Qobiliyati bo’lmasa majburlama.
  Ya.Komenskiy
  Agar odamdan ko’p narsani talab etmasang , ko’p narsa ololmaysan ham .
  A.S.Makarenko
  O’qitish ikki barobar o’qish demakdir.
  J.Juber
  
  
  

• 13 слайд

  E`TIBORINGIZ UCHUN
  RAHMAT