Презентация по химий на тему "Күрделі есептер шығару арқылы оқушылардың ой-өрісін дамыту" (10 класс)

• 1 слайд

  Маңғыстау облысы Жаңаөзен қаласы №1 Т. Әлиев атындағы орта мектептің химия пәні мұғалімі Абишова Назыйра
  

• 2 слайд

  Тақырыбы: Күрделі есептерді шығару арқылы оқушылардың ой-өрісін дамыту
  

• 3 слайд

  Сабақтың мақсаты:
  
  Білімділік: Оқушылардың білімге ықыласы мен белсенділігін, пәнге қызығушылығын арттыру, химия пәні бойынша алған білімдерін, білік дағдыларын қалыптастыру. Күрделі есептерді шығару жолдарын үйрету
  
  Дамытушылық: Оқушылардың өз бетінше есеп шығару дағдыларын, ой ұшқырлығын, ізденімпаздығын, шығармашылық қабілетін дамыту
  
  Тәрбиелік: Ұқыптылыққа жауапкершілікке, уақытты үнемдеуге тәрбиелеу. Химия пәнін ұнатып оқуға баулу
  
  Сабақтың түрі: а) топтық жұмыс ә) жаңа білімді меңгерту
  
  Сабақта қолданылатын әдістер: Сөздік әдісі, түсіндіру, кітаппен жұмыс
  
  Көрнекіліктер: Слайд, тірек сызба, плакаттар, кеспе қағаздар химиялық элементтің периодтық жүйесі.
  
  Техникалық құралдар: Интерактивті тақта, видео.
  
  Пән аралық байланыс: Математика, физика,биология
  
  

• 4 слайд

  Ұйымдастыру кезеңі
  1.Оқушыларды тексеру
  2. Оқушыларды топқа бөлу
  ˝Қанағат˝ тобы
  ˝Талап˝ тобы
  ˝Терең-ой˝ тобы
  

• 5 слайд

  Үй тапсырмасын сұрау
  ˝Түйсікті ояту˝
  І «Қанағат» тобы.
  1 . Электртерістік ұғымын және алғашқы шкаласын құрған кім?
  2. Металдар белсенділігінің ығыстырғыштың қатарын құрастырған ғалым кім?
  
  ІІ «Талап» тобы.
  1.«Қышқылдық – негіздік әрекеттесудің жалпылама теориясын» кім ұсынған?
  2.Натрий мен Калийді қандай жолмен қай ғасырда, қай ғалым алған?
  
  ІІІ «Терең ой» тобы.
  1.Гетерогенді катализ теориясы мен практикасына көп үлес қосқан ғалым?
  2.Бериллий және Кальций, Барийді алған ғалымдар кімдер және қашан?
  
  «Қанағат »тобы
  Электртерістілік ұғымын 1932жылы америкалық ғалым Л.Полинг енгізген
  
  «Талап» тобы
  19 ғасыр барысында натрийды бос күйінде алу мүмкін болды.1807жылы ағылшын ғалымы Г.Дэви,Р.Бунзен алды.
  «Терең-ой »тобы
  Гетрогенді катализ теориясы мен практикасына қазақстандық ғалымдар көп үлес қосты.Қазақ КСР ҒА-ның академигі Д.В.Соколовский
  

• 6 слайд

  Сұраққа жауап
  ˝Қанағат˝ тобы
  Н.Н.Бекетов 1865 жылы металдар белсенділігінің ығыстырғыш қатарын құрастырды. Металдардың электрохмиялық кернеу қатары.
  ˝Талап˝ тобы
  1932 ж белгілі кеңес химигі қазақ КСР Ғалым академиясының академигі М.И.Усановия ˝Қышқылдық - негіздің әрекеттесудің жаңа теориясын˝ ұсынды
  ˝Терең-ой˝ тобы
  Берилийді метал түрінде 1820ж неміс химигі Ф.Велер. Кальций,магний,барий,стронцийді 1808ж Г.Деви алған
  

• 7 слайд

  ˝Ой қозғау˝
  І «Қанағат» тобы.
  1- есеп. Этан және этилен газдарының 5 г қоспасын гидрлегенде, газ қоспасының массасы 5,2 г болды. Газ қоспасында массасы бойынша этилен қанша пайызын сақтайды.
  
  ІІ «Талап» тобы.
  1 -есеп. Көміртек және күкірт қоспасының 7 грамын жағу үшін 8,4 л оттегі жұмсалды. Қосападағы күкірттің көміртектің массасын есептеңдер.
  
  ІІІ «Терең ой» тобы.
  1 -есеп. Литий және натрий гидроксидтерінің қоспасы 4,4 г ерітіндісін бейтараптау үшін 7,35 г күкірт қышқылы жұмсалды. Алынған қоспада қанша грамм литий және натрий гидроксиді бар?
  

• 8 слайд

  
  І «Қанағат» тобы.
  
  Қоспадағы этилен қанша грамм сутегімен әрекеттескендігін есептейміз.
  5,2г-5г = 0,2г
  Сутегі бойынша қоспадағы этиленнің массасын есептейміз.
  m=хг m=0,2г
  C2Н4+Н2=C2H6 M(С2Н4)=28г/мольm=28г
  m=28г m=2г М(H2)=2г/моль m=2г
  
  хг/28г=0,2г/2г; х=(28г*0,2г)/2г=2,8г; х=2,8гC2H4
  Газ қоспасында қанша пайыз этилен бар екенін есептейміз.
  5г қоспада 2,8г С2Н4
  100г хг C2H4 5г/100г=2,8г/хг; х=56%
  
  Шешуі :
  

• 9 слайд

  II. “Талап” тобы.
  
  Есепті шығару үшін көміртектің массасын х- деп, күкірттің массасын (7-х)г-
  деп белгілейміз. m(C)=x г m(S)=(7-x) г
  m=x V=ал
  а) C + O2 = CO2 m(C)=12г/моль m=12г
  m=12г V=22.4лVm=22,4л/моль V(O2)=22,4л
  хг/12г=ал/22,4л; а=22,4х/12=5,6х/3 а=5,6х/3
  M(7-x)г V=вл
  Ә) S + O2 =SO2 M(S)=32г/моль m=32
  M=32 V=22.4л Vm=22.4л/моль V(O2)=22.4
  
  ((7-х)г)/32г=вл/22,4л; в=((7-х)*22,4х)/32=(156,8-22,4х)/32=4,9-0,7х
  
  в=4,9-0,7х . а + в =8,4л мәндерін орнына қоямыз. 5,6х/3-4,9-0,7х=8,4л
  5,6х+14,7-2,1х=25,2 3,5х=10,5
  х=10,5/3,5=3 m (c)=3г
  m (s) = 7г – 3г = 4г m (s) = 4г
  
  

• 10 слайд

  ІІІ «Терең ой» тобы.
  
  m(LiOH) - x деп, m(NaOH) -(4,4 – х)г белгілейміз.
  Хг LiOH-ін бейтараптау үшін қанша грамм H2SO4 жұмсалатынын есептейміз. Реакция теңдеуін жазамыз.
  m=хг m=аг
  2LiOH + H2SO4 = Li2SO4 + 2H2O
  m = 48г m=98г
  хг/48г=аг/98г; х=98х/48г=49х/24; M(LiOH)=48г/моль m=48г
  а=49х/24 M(H2SO4)=98г/моль m=98г
  2) (4,4 – х) –натрий гидроксидін бейтараптау үшін қанша грамм күкірт қышқылы жұмсалады:
  m=(4,4-х) m=вг
  2NaOH + H2SO4 = Na2SO4 + 2H2O
  m = 80г m=98г M(NaOH)=80г/моль m=80г
  M(H2SO4)=98г/моль m=98г
  
  (4,4- х)г/80г=вг/98г; в=((4,4-х)*98)/80г=(431,2-98х)/80=(215,6-49х)/40;
  в=(215,6-49х)/40 а + в = 7,35г теңдеуінің мәндерін орнына қоямыз. Сонда: 49х/24+(215,6-49х)/40=7,35; 245х + 646,8 – 147х = 882
  98х = 235,2; х=235,2/98=2,4г LiOH
  m(NaOH)= 4,4г – 2,4г = 2г, m(NaOH)=2г
  
  

• 11 слайд

  « Қанағат» тобы
  2-есеп. 200г 30% -дық күкірт қышқылының ерітіндісін дайындау үшін 80% - дық күкірт қышқылының және судың қанша грамы керек?
  «Талап» тобы»
  2-есеп. 10%-дық 360г ерітінді дайындау үшін 50%-ды және 5%-ды тұз ерітінділерінің әрбірінен қанша грамм алынуға тиіс?
  
  «Терең ой» тобы
  2-есеп. 20%-дық 50г ерітіндіні дайындау үшін натрий сульфатының 5%-дық ерітіндісінің және натрий сульфатының кристаллогидратының (Na2SO4•10H2O) қанша грамын алу керек?
  
  Шешуі:
  «Қанағат» тобы
  Күкірт қышқылының массасын есептейміз:
  m(H2SO4) = W(H2SO4) •m(ерітінді) = 0.3•200г = 60г
  Ерітіндідегі сусыз қышқылдың массасын есептейміз:
  80г - 100г х = (60•100)/80 = 75г H2SO4
  60г - х г
  m(Н2О) = 200г – 75г = 125г Н2О
  75г 80% H2SO4 және 125г Н2О
  
  

• 12 слайд

  «Талап» тобы
  
  Есепті «Крест ережесі» бойынша шығарайық:
  а) Диагональдың сол жағында жоғары және төменгі бұрыштарына бастапқы есептің шарты бойынша ерітінділердің массалық үлестерін ω1 және ω2 деп жазамыз да қиылысқан жеріне (3 ерітінді) массалық үлесін ω3 жазамыз.
  50 5 с.б
  10
  5 40 с.б
  5 с.б және 40 с.б бастапқы ерітінділердің салмақ бөліктерін көрсетеді. Салмақ бөліктерді қосамыз.
  5 с.б + 40 с.б = 45 с.б
  Ерітінді дайындау керек. Олай болса
  45с.б = 360г 1 с.б = 360/45 = 8г
  m1(ерітінді)= 8•5= 40г
  m2(ерітінді) = 8 • 40 = 320г
  m3(ерітінді) = m1(ерітінді) + m2(ерітінді) = 40г + 320г = 360г
  Жауабы: 10%-ды 360г ерітінді дайындау үшін 50% ерітіндіден 40г және 5%- ды ерітіндіден 320г алу керек.
  
  

• 13 слайд

  «Терең ой» тобы
  
  1) а) кристаллогидратты «х» деп Na2SO4•10H2O
  ә) 5% натрий сульфатты (50-х)г болады.
  2) х грамм Na2SO4•10H2O – да қанша грамм сусыз Na2SO4 (а) бар екенін есептейміз:
  М(Na2SO4•10H2O) = 142 + 180 = 322 г/моль m = 322г
  М(Na2SO4) = 142г/моль m = 142г
  322г Na2SO4•10H2O – 142г Na2SO4
  Xг Na2SO4•10H2O – aг Na2SO4
  322/х=142/а
  а = 142х/322 = 71х/161; а = 71х/161=Na2SO4
  3)(50 – х) 5% -ды Na2SO4 ерітіндіде қанша грамм (в) Na2SO4 , бар екенін есептейміз:
  100г ерітіндіде – 5г Na2SO4
  (50-х)г ерітіндіде – вг Na2SO4
  100/(50-х) = 5/в; в = (50-х)5/100 = (250-5х)/20 = (50-х)/20; в = (50-х)/20 г
  m(еріген зат)= (20% •50г)/(100%)= 10г
  а+в = 10г онда, а және в сандарының мәндерін орнына қоямыз:
  71х/161 + (50-х)/20 = 3220/10
  1420х + 8050 -161х = 32200 1259х – 24550
  Х = 24560/1259; х = 19,2г Na2SO4•10H2O
  5%-ды Na2SO4 ерітіндіден 50г – 19,2г = 30,8 г
  

• 14 слайд

  Миға шабуыл
  1.Жер қыртысының негізі
  2. Тіршілік тірегі
  3.«Металдар» патшасы
  4.Улы элемент
  5.Франция құрметіне аталған элемент
  6.Жұмсақ металл
  7. Алақан жылуында еритін жеңіл металл
  
  «Қанағат» тобы
  

• 15 слайд

  1.Күмістей ақшыл, жеңіл тісте кездесетін металл
  2.Магнитті қасиеті бар металл
  3.Көз жұлын сұйығында, сөлінде сүйек ұлпасында кездесетін сілтілік металл
  4.Ұйқы безінің қызметін бір қалыпты деңгейде ұстайды, «Жылпос» металл
  5.Шашта, өкпеде, мида кездесетін электр тоғын өткізгіш металл.
  6.Ол өте аз мөлшерде қанның құрамында шашта болады.
  7.Қанда, бүйректе, сүйек ұлпасында кездесетін сілтілік жер металл.
  8.Гипофизде кездесетін ең қатты металл.
  «Талап» тобы
  

• 16 слайд

  1.Күмістей ақшыл, жеңіл металл
  2.Мемлекет атымен аталатын элемент
  3.Магнитті қасиеті бар металл
  4.Сілтілік металл
  5.Бағалы металл
  6.Радиоактивті металл
  7.Ең ауыр металл
  8.Оқтың құрамына кіретін металл
  

• 17 слайд

  Шығармашылық тапсырма
  
  1)Димитрий Иванович Менделеев.
  2)Қаныш Имантайұлы Сәтбаев.
  3)Михаил Ильич Усанович.
  
  27 қаңтарда 1834 жылы Тобольский қаласында дүниеге келген.гимназия директорының отбасында дүниеге келген. Петербург пед.институтын үздік бітірген...
  Қ.И.Сәтпаев Қазақстан ғылым академиясының алғаш президенті,ғалым,академик. Қазақстан қазба байлықтарының металлогендік картасын жасаған....
  М.И.Усанович-химия ғылымдарының доктоы,профессор,Қазақстан Ғылым академиясынының академигі.˝Қышқылдар мен негіздер ˝теориясының авторы
  

• 18 слайд

  Бекіту сұрақтары:
  «Жүйрік болсаң, шауып көр»
  Адам ағзасында кездесетін (құпия) 3 металдың атқаратын қызметін түсіндір.
  
  Натрий (Na)
  Натрий ағзаның өң бойына толық таралған. Қан сарсуында, арқа жұлын сұйықтығында, көз сұйығында, ас қорыту сөлдерінде, өтте, бүйректе, теріде , сүйек ұлпаларында, өкпеде және мида.
  
  Мырыш (Zn)
  Жануарлар мен өсімдектер дүниесі үшін қажет элемент. Ересек адамның ағзасындағы мырыш бұлшық еттерде 65%, 25% сүйекте жинақталған. Ал қанқа бөлігі қан плазмасында, бауырда және эротрициттерде болады. Мырыштың – ең көп мөлшері қуық асты безінде кездеседі. Мырыш – қанның құрамындағы қанттың мөлшерін реттеп отырады. Негізгі мырыш қарабидай кебегінде көп болады. Адам ағзасы мырышты ет, сүт және жұмыртқа тағамдарын пайдалану арқылы қабылдайды.
  
  Кальций (Са)
  Са ионы ағзада қан тоқтату және зат алмасу, әсіресе сүйектерге тіс құралу үшін қажет.
  Са фосфор мен бірге сүйекті және жүйке жүйесін құрайды.
  
  

• 19 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  Бағалау:
  Үй тапсырмасы:
  Қайталау.
  Сандық есептер шығару.
  
  
  
  
  
  
  

• 20 слайд

  Назарларыңызға рахмет