Презентация по кабардино-черкесскому языку на тему"21 февраля -Международный день родного языка" 5 класс".5 класс

• 1 слайд

  Учителя кабардинского языка и литературы
  Дышекова М.А.
  МКОУ СОШ № 5 с углубленным изучением отдельных предметов им. А.С. Пушкина
  

• 2 слайд

• 3 слайд

• 4 слайд

  Бзэрабзэ, си бзэ дахэу, адыгэбзэ!
  Мурадхэр: - ЦIыхум и анэдэлъхубзэм нэхърэ нэхъ лъапIэ зэрыщымыIэр псэкIэ еджакIуэхэм зыхегъэщIэн;
  - Я бзэм пщIэ хуащIу, фIыуэ ялъагъуу, ирипсалъэу, Iуэху иризэрахьэу, я гупсысэ хуиту къраIуатэу егъэсэн;
  - «Бзэр кIуэдмэ, лъэпкъри мэкIуэд» адыгэ псалъэжьым и гупсысэ куур ягурыгъэIуэн, абы къишэ гузэвэгъуэ иныр, апхуэдэ гузэвэгъуэ къызыщыщIа лъэпкъ адыгэм дызэриIэр зыхегъэщIыкIын.
  Фи махуэ фIыуэ ц1ык1ухэ!!!
  21 февралым бзэхэм я махуэу траухуауэ ягъэлъап1э.
  
  Псоми зэрытщIэщи, бзэр цIыхуу дунейм тетыр зэрызэрыщIэ, зэрызэгурыIуэ, зэрызэпсалъэ Iэмалщ. Бзэр щымыIэмэ, цIыхум бзэр имыщIэмэ, гъащIэр гугъу хъунущ, цIыхухэр зэрыщIэнукъым, аращ «Бзэр кIуэдмэ, лъэпкъри мэкIуэд» адыгэ псалъэжьым щIыжиIар.
  

• 5 слайд

  Къыщалъхуа махуэм щыщ1эдзауэ ц1ыхум зэхехыр анэм, адэм, адэшхуэ – анэшхуэхэм я макъ. Псалъэхэр имыщ1э щ1ык1э сабийм макък1э къиц1ыхуу хуожьэ махуэ къэс илъагъу, игъунэгъу ц1ыхухэр. Ауэрэ псэлъэфу, къэзыухъуреихь дунейр зыхищ1эу щ1едзэ. Щ1эныгъэл1хэм къызэрахутамк1э, сабийм илъэсибл ныбжьым щитым псалъэу нэхъыбэ дыдэ зэрегъащ1э, игу иреубыдэ, адэк1э къигъэщ1эну и гъащ1э псом нэхърэ. Аращи, абы щыщ1эдзауэ, ц1ыхум и бзэм лъагъуныгъэ хуи1эу къэгъэтэджын хуейщ. Ауэ сытми жа1эркъым, щ1эныгъэ уимы1эу упсэуфынущ, ауэ бзэр умыщ1эу упсэуфынукъым.
  Къызэрахутамк1э, бзэуэ миних (6 тыс.) щы1эщ. Абы и ныкъуэр хэк1уэдэжыным нэсауэ щытщ, сыт щхьэк1э жып1эмэ ц1ыху ирипсалъэкъым, нобэр къыздэсым тхыгъэ зимы1э лъэпкъи хэтщ, псалъэм папщ1э, Африкэм и ц1ыхухэм щыщу процент 80% -м иджыри я1экъым тхыгъэ. Илъэс къэс бзэуэ пщ1ы (10) хок1уэдык1, мэк1уэдыж. Гуры1уэгъуэщ, бзэр к1уэдыным нэхърэ нэхъ гузэвэгъуэ зэрыщымы1эр, сыт щхьэк1э жып1эмэ абы и гъусэуи лъэпкъри мэк1уэд.
  А гузэвэгъуэр къамыгъэхъун е нэхъ мащ1э ящ1ын папщ1э, бзэр ц1ыхум ф1ыуэ егъэлъагъун, егъэджын, егъэщ1эн, хъума хъун мурадк1э 2000 гъэ лъандэрэ ЮНЕСКО –м, мазаем и 21 махуэр бзэхэм я махуэу траухуауэ ягъэлъап1э.
  

• 6 слайд

  Анэдэлъхубзэу бзэм я лей!
  Ди гущэ къуапэм и уэрэд,
  Укъыддалъхуащи ди псэм ухуэдэщ.
  Ди адыгэбзэ, уей!
  6. – Дунейм щынэхъ дахэр сыт?
  - Адыгэ хъыджэбзырщ!
  - Абы нэхъ дахэжыр сыт?
  - Адыгэ шу къабзэрщ!
  - Адыгэшыр зыгъэдахэр сыт?
  - Адыгэл1 губзыгъэрщ!
  - Ар зыгъэгубзыгъэр сыт?
  - И бзэр – адыгэбзэрщ!
  7. Щы1эщ жи1эу: «Ди бзэр мыхьэнэншэщ».
  Щы1эщ жи1эу: «Ди бзэр къулейсызщ».
  Бэзэр 1уэхухэр мыхъумэ, нэгъуэщ1 гуэрхэм
  Я щхьэ уи1эбэну «къыбдэмыбз».
  Ар жызы1эм, ахэр зи жьэ къек1уэм,
  И анэ быдзышэр ещ1 хьэрэм.
  Зи бзэр нэгъуэщ1ыбзэк1э зыхъуэжым,
  Сыт имыхъуэжыну къыхуэнэн?
  

• 7 слайд

  ЩытыкIэ куэдым ихуащ си лъэпкъыр Iэджэрэ, ауэ сыт хуэдиз гугъуехь ямышэчами я бзэ дахэр яхъумэжыфащ, лIыгъэ яхэлъу. Урыс – Кавказ зауэ закъуэр ирикъунт лъэпкъым и бзэри, и хабзэри, и лIыгъэри ирифIэкIуэдыну. Ирикъунут, ауэ ягъэкIуэдакъым, лъэпкъым зыфIигъэкIуэдакъым, ихъумэжыфащ и бзэр, сыт щхьэкIэ жыпIэмэ а бзэр цIыхум и гъащIэм къыпхухэхынутэкъым икIи къыпхухэчынутэкъым, ар гуэхыпIэ имыIэу гъащIэм епхащ, абы щыщ Iыхьэщ, зэрыпсэур аращ, ар шэч лъэпкъ зыхэмылъыжщ. Абы и щыхьэтщ абхъаз тхакIуэшхуэ Шинкубэ Бэгърат и «ЖылакIэ» романым щыщ мыпхуэдэ псалъэхэр: «Зи быдзышэ уефа уи анэм и бзэр пщыгъупщэжынукъым, Шэрахъ, ар, хэт жиIэми, уи фIэщ умыщI. Уи анэр пщыгъупщэжын – апхуэдэщ, ар пхузэфIэмыкIынщ…».
  
  

• 8 слайд

  «Узэгугъур къогугъуж» – жеIэ адыгэ псалъэжьым, аращ анэдэлъхубзэри – уегугъумэ, урилажьэмэ, тэмэму ухущытмэ, абы зиужьынущ, нэхъри ефIэкIуэнущ, нэхъ къулей, шэрыуэ хъунущ.
  Дэ ар хэдмыгъэкIуэдэжу едгъэфIакIуэу, дгъэлъапIэу, зедгъэужьу, ипэкIэ дгъэкIуатэу дыпсэун хуейщ, сыт щхьэкIэ жыпIэмэ адыгэбзэр лIэщIыгъуэ куэдкIэрэ лъэпкъым гъащIэм къыкIуэцIрихауэ, химыгъэкIуэдэжу, иригъэфIакIуэу, зригъэужьу къогъуэгурыкIуэ.
  

• 9 слайд

  «Анэдэлъхубзэ»
  
  Си анэдэлъхубзэ, зэкъым уэ губгъэну
  ЗэрыпхужаIахэр нэху къыптемыщхьэну,
  ЖаIэрт убзэхыну, жьым зэрихьэ бгъэну,
  КъалэкIыхьым адкIи сыфIумышыфыну.
  Ауэ, зыпIэтащи, бгъэхэм уохьэуохуэ.
  Тэрчым и псыпыхуу мыкIуэщIыжщ уи псалъэр.
  Шууейр и уанэгум нобэ щогъэхахуэ,
  Тхуожумарт сыт IуэхукIи уэ Iущыгъэу пхэлъыр.
  ЗашэщIащ уи гъуэгухэм, къэрал Iэджэм нэсу.
  НэгъуэщIыбзэ жылэхэр зыхэплъхьащ бэвыгъэу.
  Фыздопсэу бзэ Iэджэ нобэ зэнэзэпсэу.
  Сэри сегъэусэ пхэлъ уи шэрыуагъэм.
  Си анэдэлъхубзэ, узианэщ - ушэ,-
  Анэр зэи хъуркъым гущэ уэрэдыншэ.
  ЩоджэнцIыкIу Iэдэм.
  
  

• 10 слайд

  Си адыгэбзэ, си адыгэпсэ, уэ усIурылъщи, сэ нэхъ бей щымыIэ, уэ узиIэщи, зеиншэ зыми сыхуэмыщIын, си лъахэм и гур уэращ, уэрщ и хъумакIуэр си лъэпкъым!
  Сэ слъэкIыгъамэ, уи щIыхьыр уафэм нэсыхукIэ сIэтынт, илъэс мин къакIуэхэм упсэун хуэдэу, къулеигъэ псори уэстынт, ахэр уэ узэриIэр сымыщIэу щытамэ,Тхьэм сыпхуелъэIуурэ уэ къыпхуеIысхынт, си адыгэбзэ, си адыгэпсэ!
  
  

• 11 слайд

  Адыгэхэм къакIуа гъуэгуанэ хьэлъэм и Iэужьщ ди лъэпкъэгъухэр дуней псом щикъухьа зэрыхъуар. Ауэ дэнэ щымыпсэуами ахэм я гур я хэкужьымкIэ щыIэщ, я бзэри, я хабзэри зыщагъэгъупщэркъым.
  
  

• 12 слайд

• 13 слайд

• 14 слайд

• 15 слайд

• 16 слайд

• 17 слайд

• 18 слайд