Презентация по казахскому языку "Зат есім"

• 1 слайд

  Зат есім
  Заттың, уғымның, құбылыстың атын білдіретін сөз табы.
  Сұрақтары: Кім? Кімдер? Не? Нелер?
  

• 2 слайд

  Тулғасына қарай
  Негізгі зат е.
  Бөлшектеуге келмейтін түбір з. е.
  Мысалы: Ат, бата, жапырақ, қағаз.
  Туынды зат е.
  Жұрнақ арқылы
  жасалған з.е.
  Мысалы: Біл-ім,
  Дос-тық, жұмыс-шы
  

• 3 слайд

  Құрамына қарай
  Дара зат есім.
  Бір ғана түбірден тұрады.
  Мысалы: Қант, ара, оқушы, мұғалім.
  Күрделі зат есім.
  Екі сөзден
  Біріккен – қарақат, белбеу, кемпірқосақ.
  Қосарланған –
  ата-ана, бала-шаға.
  Тіркескен- мәдениет үйі.
  Қысқарған- БҰҰ, ҚР, АҚШ.
  
  

• 4 слайд

  Жалпылай немесе жекелей атауына қарай
  Жалпы зат есім.
  Заттардың жалпы атауы.
  Мысалы: Қала, тау, кітап,өзен.
  Жалқы зат есім.
  Заттардың өз ішіндегі жекелеген атаулары.
  Мысалы: Алматы, Ертіс, «Абай жолы»
  Алатау, Абылай.
  
  

• 5 слайд

  Мағынасына қарай
  Деректі зат есім.
  Көзбен көріп, қолымен ұстауға болатын заттар мен құбылыстардың атауы.
  Мысалы: ағаш, қалам, домбыра, есік.
  Дерексіз зат есім.
  Көзбен көріп, қолмен ұстауға келмейтін, тек оймен, ақылмен ғана сезіп білетін ұғымдардың атауы.
  Мысалы: арман, сана, ой, қуаныш, жан.
  
  

• 6 слайд

  Зат есім жасайтын жұрнақтар
  Зат е. тудыратын жұрнақтар
  -й; атай, әкей.
  -тай; ағатай, апатай,
  -шақ,-шек; құлыншақ, інішек.
  -шық,-шік; қапшық, төбешік.
  Етістіктен з. е. жұрнақтар
  -м, -ым, -ім; байлам, түсім.
  -ма-ме,-ба,-бе,-па,-пе; ұрма, кеспе,көрме.
  -ғыш, -гіш,-қыш,-кіш; сүзгіш, сыпырғыш, білгіш.
  Есімдерден з. е.жұрнақтар
  -шы,-ші; қойшы,күйші
  -шылық,-шілік, шаруашылылық
  кеңшілік.
  -лік,-лық,-дық, -дік,-тық,-тік,
  балалық, адалдық,
  -кер, -гер,-хана
  Саудагер, кітапхана.