Презентация по крымскотатарскому языку на тему "Фонетика" (5 класс)

• 1 слайд

  Мевзу: Къалын, индже созукъ сеслернинъ уйгъунлыгъы (сингармонизм къайдеси)
  Дерснинъ макъсадлары:
  Созукъ сеслернинъ фонетик хусусиетлерини талиль этмек.
  Сингармонизм (къалынлыкъ – инджелик) къайдесини менимсемек; окъувда ве язувда догъру къулланмакъ.
  Талебелерде озь фикирини ифаделев къабилиетини, нутукъ медениетини инкишаф эттирмек.
  

• 2 слайд

  БИЛЬГИЛЕРИМИЗНИ ТЕКРАРЛАЙЫКЪ:
  Созукъ сеслер:
  а, ы, э, и, о, у, ӧ, ӱ.
  СОЗУКЪ СЕСЛЕРНИ БИЛЬДИРГЕН АРИФЛЕР
  

• 3 слайд

  СОЗУКЪ СЕСЛЕРНИ ИФАДЕЛЕГЕН АРИФЛЕР
  дудакълы
  
  эм къалын,
  эм индже
  
  дудакъсыз
  
  къалын
  
  индже
  
  СОЗУКЪ СЕСЛЕРНИ ИФАДЕЛЕГЕН АРИФЛЕР
  дудакълы
  о, у, ё, ю,
  эм къалын,
  эм индже
  о, у, ё, ю,
  дудакъсыз
  а, е, и, ы, э, я
  къалын
  а, ы, я
  индже
  и, е, э
  

• 4 слайд

  СИНГАРМОНИЗМ КЪАЙДЕСИ
  (КЪАЛЫНЛЫКЪ-ИНДЖЕЛИК)
  Сеяхаткъа чыкъты сёз
  Дюньяны кезмек ичюн
  Топлады акърабаны
  Къалын эджалыларны
  КИТАП
  ЛАР
  ЫМЫЗ
  НЫНЪ
  КЪАЛЫНГЪА - КЪАЛЫН
  Къомшу сез де истеди
  Дюньяларны кезмеге
  О да сой-сопны джыйды
  Башлады сеферликни.
  ИДЖЕГЕ - ИНДЖЕ
  ТЕРЕК
  ЛЕР
  ИМИЗ
  НИНЪ
  

• 5 слайд

  КЪАЛЫНЛЫКЪ-ИНДЖЕЛИК
  Иза:
  Сёз тамырында созукълар я къалын, я индже олалар.
  Эджнебий сёзлер бу къаидеге бойсунмазлар: кирамет, талебе.
  Тамырнынъ сонъки эджасы къалын олса, къошулгъан ялгъама да къалын ола: бала-лыкъ-тан.
  Тамырнынъ сонъки эджасы индже олса, къошулгъан ялгъама да индже ола: мектеп-ли-лер-ни.
  

• 6 слайд

  ЯНЪЫ МЕВЗУНЫНЪ ПЕКИТЮВИ
  Вазифе I. (I группа)
  ВАТАН
  КУНЕШ
  ымыз
  нынъ
  дан
  гъа
  да
  ым
  ни
  чик
  нинъ
  ке
  тен
  те
  лер
  

• 7 слайд

  Вазифе I. (II группа)
  БАЛА
  дан
  ПАПАДИЕ
  лар
  нынъ
  гъа
  да
  ны
  чыкъ
  ни
  нинъ
  чикъ
  ден
  лер
  де
  ге
  

• 8 слайд

  Вазифе II. (I группа)
  ХАТАНЫ ТАП
  Чечеклерны, йырларыны, оджанынъ, къоранталар;
  Баарьни, пердени, антерни, къарандашни;
  Отьмекке, гульгъа, чёльге, эрендеге.
  Чечеклерни, йырларыны, оджанынъ, къоранталар;
  Баарьни, пердени, антерни, къарандашны;
  Отьмекке, гульге, чёльге, эрендеге.
  

• 9 слайд

  Вазифе II. (II группа)
  СЁЗЛЕР ТАКЪЫМЛАРЫНДА БИРЕР СЁЗ ЯНЪЛЫШ
  Китапларымыз, балтаны, эмдженинъ, анамыз;
  Чёкючке, дефтерлерге, озенлер, отларгъа;
  Кунештен, дагълардан, къозучыкъ, къоранталар.
  Китапларымыз, балтаны,
  , анамыз;
  2. Чёкючке, дефтерлерге, озенлер,
  ;
  , дагълардан,
  къозучыкъ, къоранталар.
  

• 10 слайд

  Вазифе III.
  Ы
  И
  Ы
  Е
  А
  И
  Ы
  И
  А
  

• 11 слайд

  Вазифе IV. (I группа)
  БЕРИЛЬГЕН СЁЗЛЕРДЕН ДЖУМЛЕ ТИЗИНЪИЗ
  Кельди, сабырсызлыкънен, баарь, бекленильген.
  
  Дюльбер, къушлар, пытакъларына, тереклернинъ, устюне, шенъ, къонып, йырлайлар.
  

• 12 слайд

  Вазифе IV. (II группа)
  -лукъ
  козь
  баш
  -лик
  иш
  -деш
  -лыкъ
  бир
  -люк
  туз
  аш
  -даш
  -чи
  кой
  -чы
  ватан
  Сёзлер ве аффикслер
  бири-бирини джойгъанлар.
  Оларгъа ярдым этинъиз.
  

• 13 слайд

  НЕТИДЖЕ
  

• 14 слайд

  ЭВГЕ ВАЗИФЕ
  Сингармонизм каидени эзберлемек (с. 134);
  283-иш.;
  

• 15 слайд

  ВАТАН
  КУНЕШ
  БАЛА
  ПАПАДИЕ
  

• 16 слайд

  Вазифе II. (I группа)
  ХАТАНЫ ТАП
  Чечеклерны, йырларыны, оджанынъ, къоранталар;
  Баарьни, пердени, антерни, къарандашни;
  Отьмекке, гульгъа, чёльге, эрендеге.
  

• 17 слайд

  Вазифе II. (II группа)
  СЁЗЛЕР ТАКЪЫМЛАРЫНДА БИРЕР СЁЗ ЯНЪЛЫШ
  Китапларымыз, балтаны, эмдженинъ, анамыз;
  Чёкючке, дефтерлерге, озенлер, отларгъа;
  Кунештен, дагълардан, къозучыкъ, къоранталар.
  Китапларымыз, балтаны,
  , анамыз;
  2. Чёкючке, дефтерлерге, озенлер,
  ;
  , дагълардан,
  къозучыкъ, къоранталар.
  

• 18 слайд

  Вазифе IV. (I группа)
  БЕРИЛЬГЕН СЁЗЛЕРДЕН ДЖУМЛЕ ТИЗИНЪИЗ
  Кельди, сабырсызлыкънен, баарь, бекленильген.
  
  Дюльбер, къушлар, пытакъларына, тереклернинъ, устюне, шенъ, къонып, йырлайлар.
  

• 19 слайд

  Вазифе IV. (II группа)
  -лукъ
  козь
  баш
  -лик
  иш
  -деш
  -лыкъ
  бир
  -люк
  туз
  аш
  -даш
  -чи
  кой
  -чы
  ватан
  Сёзлер ве аффикслер
  бири-бирини джойгъанлар.
  Оларгъа ярдым этинъиз.